شعارسال: سازمان جنگل‌ها در نمابری بااشاره به خبر ایسنا با عنوان «آغاز عملیات مالچ‌پاشی بدون ‏دریافت نظر سازمان محیط زیست؟» درباره عملیات مالچ پاشی توضیحات تکمیلی ارسال کرد.

در این نمابر آمده است: « به دلیل مشکلات ناشی از حرکت ماسه‌های بادی و تپه‌های ماسه‌ای و تأثیرات سوء آن‌ بر سکونتگاه‌های شهری و ‏روستایی، صنایع، خطوط ارتباطاتی، اراضی زراعی، شبکه‌های آبیاری و زهکشی و آلودگی هوا در کانون‌های بحرانی ‏فرسایش بادی کشور، تثبیت تپه‌های ماسه‌ای از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از جمله اقدامات مهمی که از پنج دهه قبل در زمینه کنترل فرسایش بادی ‏و تثبیت ماسه‌های روان در کشور صورت گرفته است می‌توان به مالچ پاشی اشاره کرد البته این اقدام در صورتی در دستور ‏کار قرار خواهد گرفت که امکان اجرای سایر عملیات اصلاحی و احیایی به تنهایی میسر نباشد و پس از گذشت سه سال از ‏پاشش مالچ، امکان استقرار پوشش گیاهی فراهم شود.» ‏

بنا به اعلام سازمان جنگل‌ها با توجه به شدت خسارت‌های وارده به مناطق زیستی و اقتصادی که بخشی از آن ناشی از وقوع خشکسالی‌های متوالی و ‏تحلیل پوشش گیاهی مناطق است و وصول درخواست‌های مردمی برای پیشگیری از خسارت‌های وارده، در دو سال ‏اخیر با پیش‌بینی، تصویب و ابلاغ بند «ﻫ» تبصره یک قانون بودجه، امکان اجرای پروژه مالچ‌پاشی پس از مدت‌ها وقفه در ‏اجرای پروژه در دستور کار سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار گرفته و با توجه به الزام قانونی مورد توجه واقع ‏و اقدامات دو سال گذشته منجر به اجرای ۳۳ هزار هکتار مالچ پاشی توام با نهالکاری در محروم‌ترین مناطق کشور شده ‏است.

سازمان جنگل‌ها تاکید می‌کند: ذکر اینکه ضروری است که به منظور تعیین مناطق مستعد جهت اجرای پروژه مالچ‌پاشی سازمان ‏جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور اقدام به انجام مطالعات مکان‌یابی و اولویت‌بندی مناطق مورد نظر جهت اجرای ‏عملیات مورد نظر در ۱۳ استان بیابانی کشور کرده است. در انتخاب مناطق و اولویت‌بندی آن‌ها از چهار معیار و بیش از ‌‏۲۴ شاخص استفاده شده و در انجام مطالعات، معیار اکولوژیک و زیست‌محیطی مورد توجه واقع شده است.‏

سازمان جنگل‌ها می‌افزاید: متعاقب انجام مطالعات فوق و به منظور حصول اطمینان از عدم اجرای پروژه در محدوده‌های مناطق تحت ‏مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، با انجام مکاتبات متعدد نسبت به ارائه درخواست اعلام نظر اقدام که تاکنون ‏پاسخی مبنی بر عدم اجرایی عملیات مالچ پاشی واصل نشده است. ‏ مضافاً پیرو تکلیف ایجاد شده در جزء (۳) بند (ﻫ) تبصره (۱) قانون بودجه سال ۱۳۹۸ کل کشور که تخصیص ۱۱ ‏درصد اعتبار برای انجام عملیات خاک‌پوش (مالچ پاشی کردن) سازگار با محیط زیست به این سازمان اختصاص ‏داده شده است. ‏

در ادامه این مطلب آمده است: مرتبط با موضوع مذکور با عنوان تأثیر سوء مالچ نفتی در محیط زیست و منابع طبیعی، به استحضار می‌رساند پژوهشگاه ‏صنعت نفت ایران در سال ۱۳۸۴ با همکاری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور با هدف تعیین آثار زیست‌محیطی ‏اجرای پروژه مالچ پاشی پژوهشی را اجراء که نتایج آن مبین عدم آثار سوء زیست‌محیطی مالچ بر منابع آب و خاک است و ‏مالچ نفتی را عاری از مواد خطرناک برای سلامتی انسان و محیط زیست اعلام داشته است. در این راستا در عین حال ‏می‌توان به تحقیقات جعفری و همکاران در سال ۱۳۹۶ (تأثیر درازمدت مالچ نفتی بر شاخص‌های تنوع زیستی ماکروفون ‏خاک و پوشش گیاهی در منطقه جاسک استان هرمزگان)، سعیدی و همکاران در سال ۱۳۹۷ (مدیریت بحران و امکان ‏سنجی در استفاده از مالچ نفتی در تثبیت شن‌های روان و کنترل فرسایش بادی)، غلامی طبسی و همکاران در سال ‌‏۱۳۹۳ (بررسی تأثیر مالچ پاشی نفتی بر پوشش گیاهی و خاک ماسه‌زارها و (‏Effect of mulches on some ‎characteristicsof a drought tolerant flowering plant for urban landscaping‏) ‏Kazemi& Safari, ۲۰۱۸‌‏ ‏اشاره کرد.

سازمان جنگل‌ها می‌افزاید: نتایج بررسی‌های فوق نشاندهنده نفوذپذیری بالای مالچ نفتی نسبت به بارندگی،نبود فلزات سنگین و ‏پایینتر بودن مواد آروماتیک (معطر نفتی) و ‏ PAHs‏(هیدروکربن آروماتیک چندحلقه‌ای) در مالچ نفتی نسبت به حدود مجاز ‏است به علاوه مالچ‌پاشی منجر به افزایش غنای پوشش گیاهی و متعاقباً افزایش تنوع زیستی شده است. علی ایحال، ‏نظر به طرح مباحثی نظیر اثرات منفی مالچ نفتی بر خاک، پوشش گیاهی و جانوری در گزارش چاپ شده در آن روزنامه، ‏ذکر این نکته ضروری است که هر گونه نقد استفاده از مالچ نفتی در تثبیت ماسه‌های روان می‌بایست بر پایه تحقیق و یا ‏پژوهش مستند علمی صورت پذیرد که متأسفانه این موضوع مورد توجه منتقدین واقع نمی‌شود.‏

در ادامه این مطلب آمده است: در عین حال نظر به نقل قول انجام شده از جناب آقای دکتر کردوانی در خصوص استفاده از مالچ ریگی به جای مالچ‌نفتی، ‏توجه به این نکته ضرورت دارد که هر نوع خاک‌پوش یا مالچ با توجه به خصوصیات ساختاری قابلیت استفاده در مناطق ‏خاصی را داشته، مالچ نفتی در تپه‌های ماسه‌ای فعال یا نیمه فعال خسارت‌زا از مناطق رسوبگذاری در کانون‌های بحرانی ‏فرسایش بادی مورد استفاده واقع، در حالی که استفاده از مالچ ریگی صرفاً در مناطق مستعد ایجاد گرد و غبار با توپوگرافی ‏مسطح، در برخی از مناطق برداشت و حمل کاربرد داشته و در صورت استفاده از مالچ ریگی در تپه و پهنه‌های ماسه‌ای ‏فعال و نیمه فعال ریگ مورد استفاده، با وقوع اولین وزش باد و حرکت ماسه مدفون شده و از حیز انتفاع خارج خواهد شد. ‏

سازمان جنگل‌ها در پایان آورده است: با توجه به پیشنهاد "رس پاشی" به جای "مالچ پاشی" شایان ذکر است که موضوع مالچ رسی و خصوصاً ‏استفاده از بنتونیت در کارگروه تثبیت کننده‌های خاک کمیته ملی گرد و غبار طرح و در حال بررسی است. در صورت ‏تأیید موضوع و در صورت تأمین اعتبارات در مناطقی که امکان استفاده از آن وجود داشته باشد، مورد استفاده قرار خواهد ‏گردید. لازم به ذکر است، در شرایط فعلی موثرترین راهکار تثبیت تپه‌های شنی که یکی از بزرگترین کانون‌های پدیده گرد ‏و غبار در داخل کشور هستند. استفاده از روش مالچ پاشی به منظور تثبیت و استقرار پوشش گیاهی و در نتیجه تثبیت ‏کانون‌ها خسارت‌زا گرد و غبار است. ‏

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایسنا، تاریخ انتشار: 9مهر1398 ، کدخبر: 98070907249: www.isna.ir