شعارسال: بودجه واژه‌ای که از زبان فرانسوی و انگلیسی گرفته شده و بسیاری از دولت‌ها موظفند برای برنامه‌ریزی یک ساله اداره کشور متبوع خود هر ساله سندی را بر مبنای درآمد‌ها و سرمایه کشور به مجلس تحویل دهند. نمایندگان مجلس نیز موظفند تا قبل از پایان سال لوایح بودجه را مورد بحث و بررسی قرار داده و به تصویب برسانند                              

ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست، رئیس دولت موظف هر سال آذر ماه لایحه بودجه را که توسط سازمان برنامه و بودجه تنظیم شده است، تقدیم هیئت رئیسه مجلس کند. در چند سال اخیر شاهد تاخیر در ارسال لایحه بودجه به مجلس بودیم، اما امسال کمی زودتر و تقریبا در زمان مقرر این لایحه به دست نمایندگان مردم رسید.

بنابر اعلام رسمی، رئیس جمهور روز ۱۷ آذرماه با حضور در صحن علنی مجلس لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ را تقدیم مجلس کرد و ساعتی بعد متن آن به طور کامل در خبرگزاری‌ها منتشر شد. بر اساس آمار منتشر شده از بودجه پینهادی تقریبا بیشتر بخش‌های هزینه کرد بودجه با کسری‌های مواجه بودند که حتی ممکن است در حین تصوب کمتر هم شوند.

در این بخش می‌خواهیم نگاهی به بودجه کلان کشور در لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ پرداخته و وضعیت بودجه علم و فناوری را مورد بررسی قرار دهیم. بودجه سال ۹۹ با منابع کلی ۱۹۸۸ هزار میلیارد تومان است، دولت برای حمایت از طرح‌های کلان ملی حوزه امور فناوری و پژوهشی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، حق عضویت در مجامع بین‌المللی و برگزاری جشنواره‌های دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری مبلغ ۴ میلیارد تومان در نظر گرفته است.

دولت برای تعریف طرح‌های کلان ملی نیاز‌های کشور را بر اساس الویت مورد بررسی قرار داده و در دستور کار شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری قرار می‌دهد به طوری که در پایان سال ۹۷ نیز ۱۲ طرح کلان مورد تایید آن شورا قرار گرفت. از آنجا که شورای عتف تنها وظیفه و تصویب بررسی علمی و عملی طرح‌های کلان ملی را دارد؛ لذا لازم است تا هر کدام از این طرح‌ها زیر نظر نظر یک سازمان با الویت‌های مرتبط قرار گرفته و اعتبارات اجرایی آن توسط دولت در بودجه لحاظ شده و توسط مجلس تصویب شود.

البته گاهی هم پیش می‌آید که برای اجرای طرح‌هایی دستگاه اجرایی وجود ندارد که در این صورت طرح از لیست خارج می‌شود. در کنار این مسئله دولت برای حمایت از اجرای نقشه جامع علمی کشور درلایحه بودجه سال ۱۳۹۹ مبلغ ۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان و پرداخت حق عضویت ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته و به مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور نیز مبلغ ۱۷ میلیارد و ۲ میلیون تومان اختصاص یافته است.

ایران در یک دهه گذشته تلاش کرده در حوزه فناوری رشد چشمگیری داشته باشد و البته در برخی حوزه‌ها نیز موفق بوده است. بخش عمده‌ای از این توفیقات به همت معاونت علمی و فناوری بوده است. از آنجا که این معاونت علاوه بر حمایت‌های معنوی باید از شرکت‌های دانش بنیان، استارت‌آپ‌ها و کسب و کار‌های نوپا حمایت مالی نیز کند باید در ردیف بودجه با افزایش مواجه شود. این معاونت همچنین ستاد‌های مختلفی دارد که هر کدام تعریف گسترده‌ای از فناوری را با خود به دنبال دارند.

بودجه ۲۶۰ میلیارد تومانی معاونت علمی و فناوری

بررسی عددی لایحه پیشنهادی بودجه سال ۱۳۹۸ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری سال گذشته ۳۰۳ میلیارد و ۹۶۰ میلیون تومان بود که ظاهرا امسال این رقم به ۲۶۰ میلیارد و ۷ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان پیش‌بینی شده و از این میزان مبلغ ۱۵۸ میلیارد و ۷ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به برنامه تجاری‌سازی دستاورد‌های پژوهشی اختصاص داده شده است.

بررسی وضعیت بودجه ستاد‌های زیرمجموعه معاونت علمی و فناوری

ستاد نانو یکی از پرکارترین زیرمجموعه‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به شمار می‌رود و از آنجا که توانسته رشد و توسعه مطلوبی در کشور داشته باشد بخشی از بودجه هزینه شده خود را به خزانه باز می‌گرداند با این وجود بودجه کمی به آن تعلق می‌گیرد. سال ۱۳۸۸ رقم بودجه ستاد نانو ۴۸ میلیارد و ۶۵۰ میلیون تومان بود که این رقم در بودجه پیشنهاد سال ۱۳۹۹ دولت با کمی افزایش به ۵۱ میلیارد و ۸۵۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان رسیده است و از این میزان ۲۰ میلیارد و ۸۲۱ میلیون تومان به حوزه تجاری‌سازی اختصاص یافته است.

ستاد‌هایی همچون علوم شناختی، زیست فناوری، ستاد سلول‌های بنیادی و حتی بنیاد ملی نخبگان نیز بخشی از بودجه علمی و فناوری را به خود اختصاص داده‌اند که البته با توجه به عملکردشان نسبت به برخی سازمان‌ها رقم چشمگیری به نظر نمی‌رسد؛ به طوری که بودجه ستاد زیست فناوری مبلغ ۲۵ میلیارد و ۵۴۳ میلیون تومان، ستاد علوم شناختی مبلغ ۱۷ میلیارد و ۴۳۰ میلیون تومان، ستاد سلول‌های بنیادی مبلغ ۴ میلیارد و ۷۹۰ میلیون تومان و سهم بنیاد ملی نخبگان از بودجه مبلغ ۶۲ میلیارد و ۶۹۸ میلیون است. همچنین، در لایحه پیشنهادی بودجه سال ۱۳۹۹ برای پارک فناوری پردیس مبلغ ۳۵ میلیارد و ۳۲۴ میلیون تومان پیش‌بینی شده است.

بیش از ۲۶ میلیارد تومان سهم سازمان فضایی کشور

سازمان فضایی کشور یکی از آن بخش‌هایی است که می‌تواند در شرایط تحریمی کشور با سرمایه‌گذاری بر روی ایده‌ها نیاز‌های مختلف فضایی از ساخت فضاپیما و ارسال آن به فضا تا رصد‌های فضایی و مخابراتی بخشی از نیاز‌های فناورانه را رفع نماید از این رو در لایحه پیشنهادی بودجه سال ۱۳۹۹ دولت برای این سازمان رقمی معادل بر ۲۶ میلیارد و ۱۹۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است.

در این لایحه همچنین اعتبارات پژوهشگاه هوافضا ۲۰ میلیارد و ۲۱ میلیون تومان اختصاص داده شده است که از این میزان مبلغ ۶ میلیارد و ۲۳۷ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان برای برنامه تجاری سازی این پژوهشگاه در نظر گرفته شد.

شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ انتشار: 20آذر1398 ، کدخبر: 811450: snn.ir