شعارسال: شاید تصور کنیم، علت این توصیه‌ها و پیامد مصرف بالای گاز، تنها کمبود و افت فشار که طی یک‌ماه اخیر در چند استان کشور تجربه کرده‌ایم و احتمال قطع گاز در برخی مناطق کشور (مانند زمستان‌۸۶) و تهدید سلامتی بخشی از هموطنان‌مان باشد. این موارد، با وجود اهمیت بسیار بالای آن، تنها یک روی سکه هستند. نکند ما در گرمای زیاد باشیم و بتوانیم صرفه‌جویی کنیم، اما نکنیم درحالی‌که، خطر کمبود گاز، سلامت و آرامش میلیون‌ها نفر از هموطنان‌مان را تهدید کند.

چیزی حدود ۳۰ تا ۴۰‌درصد از انرژی مصرف شده دربخش ساختمان است. این آماری است که آقای امیر جوان‌بخت، متخصص بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان می‌دهد. او به خبرنگار «صبح‌نو» می‌گوید: «ما ۳‌بخش مصرف انرژی داریم؛ ساختمان، حمل‌و‌نقل و صنعت، که سهم بخش ساختمان بین ۳۰‌تا ۴۰‌درصد است که در زمستان‌ها این پر رنگ‌تر هم می‌شود. دولت در سال‌۸۰ برای اینکه مصرف انرژی را پایین بیاورد خیلی جدی وارد عمل شدو بحث استفاده از عایق‌های حرارتی مثل شیشه‌های دوجداره، سیستم‌های تاسیساتی ساختمان‌ها و استفاده از انرژی نو مطرح شد.» جوان بخت در رابطه با اینکه این سه بخش در حال حاضر در چه مرحله‌ای هستند، می‌گوید: «در ساخت‌و‌ساز‌های جدید با توجه به مبحث‌۱۹ مقررات ملی ساختمان، استفاده از انرژی‌نو توصیه شده است، اما متاسفانه به صورت فراگیر در سطح جامعه اتفاق نیفتاده است. بخشی هم که مربوط به پنجره‌های دو جداره می‌شود هنوز به ۱۰۰‌درصد نرسیده و می‌توانیم بگوییم تقریباً در ۷۰ یا ۸۰‌درصد ساخت و ساز‌ها از آن استفاده می‌کنند.» او به نقطه ضعف پنجره‌های دو جداره اشاره می‌کند و می‌گوید: «اشکالی که در پنجره‌های دو جداره وجود دارد این است که ما شیشه‌های استاندارد استفاده نمی‌کنیم یا نحوه نصب آن‌ها مناسب نیست. به‌خاطر این در خیلی از ساختمان‌ها کارایی‌اش به صد‌در‌صد
نمی‌رسد.»

مصرف انرژی کاهش پیدا کرده است
این متخصص بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان، عایق‌کاری حرارتی پوسته خارجی ساختمان‌ها را یکی دیگر از راه‌های نگه داشتن انرژی می‌داند و می‌گوید: «این عایق کاری حرارتی شامل دیوار‌های بیرون، سقف ساختمان و کف‌های روی پایلوت است.» او اشاره می‌کند که از وقتی مبحث‌۱۹ ابلاغ شد همه مهندسان موظف هستند این موارد را کنترل کنند. وی در ادامه تاکید می‌کند که «متاسفانه مجری ذی‌صلاح در اکثر ساختمان‌های ما نیست. سازنده‌های سنتی کار را انجام می‌دهند و مهندس‌ها نظارت می‌کنند. مثلاً عایق ۴ یا ۵‌سانتی که باید در بام‌ها گذاشته شود در خیلی از ساختمان‌ها گذاشته نمی‌شود. در نتیجه مصرف انرژی ما زیاد کاهش پیدا نکرده. مثلاً قبلاً ۳‌برابر استاندارد‌های جهانی بوده و حالا دو و نیم برابر است. مصرف انرژی ما کاهش پیدا کرده است، اما به آن حد خوب نرسیده‌ایم.»

بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی در جهان
بخش ساختمان بزرگترین مصرف‌کننده انرژی در جهان است. بخش ساختمان در سال‌۲۰۱۷، با مصرف حدود ۳۷‌درصد انرژی مقام اول را از آن خود کرد همچنین با سهم ۴۰‌درصدی مقام دوم را در مصرف کربن داشت. رشد ۴۲‌درصدی مصرف انرژی در ساختمان‌های مسکونی، افزایش شدید جمعیت تا‌۲۰۴۰ و استهلاک تسهیلات از دلایل مهم مصرف انرژی در این بخش است در این میان وضعیت ایران نیز در بهینه‌سازی انرژی در ساختمان مناسب نیست.
مجید عباسپور، رییس انجمن متخصصان محیط‌زیست ایران ضمن اشاره به این نکات می‌گوید: در کشور قوانین زیادی در خصوص بهینه‌سازی انرژی وجود دارد که در برخی موارد موازی و در تناقض باهم عمل می‌کنند یا اینکه اجرایی نمی‌شوند. از جمله قوانینی که وجود دارند و اجرا نمی‌شوند می‌توان به مبحث‌۱۹ مقررات ملی ساختمان و همچنین آیین‌نامه بازار بهره‌وری انرژی و محیط‌زیست، مصوب اسفند‌۱۳۹۶ اشاره کرد. رییس انجمن متخصصان محیط‌زیست ایران ادامه می‌دهد: اگر سقف ساختمان کوتاه باشد تا ۱۱‌درصد و اگر جنوبی باشد تا دو درصد می‌توان مصرف انرژی در ساختمان را کاهش داد. نکته اینجاست که چه راهکار‌های عملی را می‌توان یافت که صاحبان نوسازی را علاقه‌مند به کاهش مصرف انرژی در ساختمان کند. در این راستا، با توجه به تجارب مختلف دنیا می‌توان دید که بازیگران متعددی در این برنامه حضور پیدا می‌کنند. باید به این نکته توجه کنید که در سال‌۲۰۱۵ ایران سالانه ۶۰۰‌میلیون تن کربن تولید می‌کرد که پس از کنفرانس تغییر اقلیم پاریس، در سند ملی کشور مقرر شد که تولید کربن ۱۸‌درصد کاهش یابد، اما اکنون این عدد به ۸۲۰‌میلیون تن رسیده است. امیدوارم با هماهنگی‌های لازم بتوانیم قدر داشته‌هایمان را بیشتر بدانیم.

مقصر مردم نیستند
جواد نوفرستی، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزه انرژی می‌گوید: اصلاح و هدفمندکردن تعرفه‌ها یا حداقل اصلاح ساختار تعرفه‌ها دو و سه دهک پر مصرف، یکی از راهکار‌های کاهش مصرف در ساختمان است اگرچه طرح ایده‌آل، کارت اعتباری یارانه انرژی است. این نکته قابل توجه است که ۵۹۲‌میلیون متر مکعب گاز مصرف بخش خانگی تجاری است، اما مقصر واقعی مردم نیستند. در بخش نخستِ آزادسازی یارانه‌ها در سال‌۱۳۸۹ قیمت گاز هفت برابر شد، اما مصرف آن کم نشد. او ادامه می‌دهد: وقتی به سهم انواع مصارف خانگی از گاز طبیعی اشاره می‌کنیم، اولویت گرمایش موتورخانه است این در حالی است که سهم کمی از واحد‌های مسکونی حتی در تهران دارای سیستم گرمایشی (موتورخانه) مرکزی هستند. به‌طور مثال حدود ۳۰‌درصد از واحد‌های مسکونی در تهران حرارت مرکزی (موتورخانه مرکزی) دارند. این عدد برای مشهد ۵‌درصد است. اگر بتوانیم بهینه‌سازی انرژی در ساختمان را به صورتی پیش ببریم که مردم کاهش قیمت برق و گاز را با چشم خود ببینند حتماً تأثیرگذار خواهد بود.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از روزنامه صبح نو ، تاریخ انتشار:  13 بهمن 1398 ، شماره:  ۸۷۷ ، www.sobhe-no.ir