موسس اين رشته در مقطع کارشناسي، دانشگاه «خوارزمي» بود و هدف او تربيت دانشجوياني بود که زبان داستاني ادبيات را به خوبي بشناسند. رضا رستمي، از فارغ التحصيلان اين رشته درباره ادبيات داستاني به «شرق» مي گويد: «ادبيات آيينه دار تمدن و فرهنگ گذشته و حال هر ملتي است که به مطالعه در آن مي توان منش قومي و نوع تفکر و احساس ملت ها را بررسي و تبيين کرد. از اين منظر، بررسي ادبيات قديم و جديد ملت ها، بسته به هدفي که دنبال مي کنيم موضوعيت مي يابد. با بررسي و مطالعه در ادبيات گذشته مي توانيم تصويري از تاريخ و تمدن و فرهنگ مادي و معنوي آن دوران را در اختيار نسل امروز قرار دهيم. مطالعه و شناخت ميزان و نحوه تعامل ميان ادبيات قديم و جديد فارسي و نيز بررسي آثار متنوع و متعدد ادبي جديد و استخراج استانداردهاي حاکم بر اين آثار، به منظور استخراج اصول، مباني و نظريه هاي انواع ادبي نوين، همه و همه، وظيفه اي است که بر عهده نهاد هاي علمي- پژوهشي دانشگاهي خواهد بود. يکي از اقداماتي که در اين مسير انجام شد، تدوين رشته ادبيات داستاني بود؛ اما به ناگاه تصميم گرفتند آن را از مقطع کارشناسي حذف کنند». او افزود: «امروزه در بيشتر کشورهاي دنيا مفهومي که با شنيدن لفظ «ادبيات» به ذهن متبادر مي شود، همان «ادبيات داستاني» است، درحالي که اكنون تصميم گرفته اند آن را از مقطع کارشناسي حذف کنند. اين رشته بيشتر از ۱۰ سال است که فعاليت مي کند و يکي از پايه گذارانش دکتر محمود فتوحي، استاد دانشگاه فردوسي مشهد است که پيش از اين هيات علمي دانشگاه خوارزمي بود. دکتر حبيب الله عباسي، دکتر مسعود جعفري و دکتر محمد دهقاني هم در بنيان نهادن اين رشته اثرگذار بودند. اكنون مي خواهند رشته ادبيات داستاني را از مقطع كارشناسي حذف کنند. مبدا اين رشته دانشگاه خوارزمي بود؛ اما حالااستادان رشته ادبيات اين دانشگاه از اين مبارزه چندماهه نتوانستند موفق بيرون بيايند. اكنون ما مانده ايم تا ببينيم چه بايد کرد».

اولين باري که زمزمه هاي حذف رشته ادبيات داستاني از مقطع کارشناسي به گوشمان رسيد، حدود دو ماه پيش بود. دانشجويان نگران اين رشته  درباره اين ماجرا صحبت مي کردند. اولين تماس تلفني ما هم با دکتر محمد شادروي منش، مدير گروه ادبيات دانشگاه خوارزمي که موسس رشته ادبيات داستاني در مقطع کارشناسي بوده، همين دو ماه پيش بود. دکتر شادروي منش اميدوار بود بتواند رشته را به مقطع کارشناسي بازگرداند و اعلام کرد با صحبت هاي انجام شده در وزارت علوم، آنها تقريبا مطمئن هستند که رشته ادبيات داستاني حذف نخواهد شد. براي همين هم خواست که صحبت هايش درباره حذف اين رشته مسکوت بماند و روزنامه نيز در برابر اين مسئله سکوت کند. اكنون دو ماه از اولين تماس تلفني گذشته و اين بار شادروي منش به سوال هاي خبر نگار «شرق» پاسخ داد. او در پاسخ به اين سوال که دليل اصرار وزارت علوم براي حذف رشته ادبيات داستاني چيست، گفت: «مسئله اصلي اين است که سياست کلي وزارت علوم، تجميع رشته ها در مقطع کارشناسي و گسترش رشته ها در مقطع تحصيلات تکميلي اعم از کارشناسي ارشد و دکتري است. اين ماجرايي بود که باعث شد حذف در مقطع کارشناسي، شامل رشته ادبيات داستاني هم بشود، البته نبايد به رشته ادبيات داستاني بي مهري شود، چراکه ما به آن به چشم يک رشته نگاه مي کنيم، درحالي که رشته هايي در گرايش هاي ديگر در مقطع کارشناسي وجود داشت و وزارت علوم مي كوشيد اينها را تجميع کند، به همين دليل از طرف وزارت علوم به رشته ادبيات داستاني هم به چشم يکي از گرايش هاي رشته ادبيات نگاه شده است؛ بنابراين اين رشته را هم مشمول آن حکم کلي تجميع کردند، بدون آنکه نظرخواهي روشني از دانشگاه ما که موسس اين رشته بوده و دانشگاه شهرکرد هم که تنها دانشگاهي است که به جز ما به تدريس اين رشته پرداخته، انجام بگيرد. در واقع از ما که کارشناسان اين رشته بوديم نظري خواسته نشد و از بالادست براي حذف اين رشته تصميم گرفته شد».

مدير گروه رشته ادبيات دانشگاه خوارزمي در ادامه افزود: «در همايشي که در تابستان سال جاري در دانشگاه شهيد بهشتي با عنوان همايش مديران گروه رشته ادبيات فارسي برگزار شد، مديران گروه رشته ادبيات داستاني دانشگاه شهرکرد هم تشريف آوردند و مانند ما به جد با اين ماجرا مخالفت کردند و از طرف ما و دانشجويان ما مخالفت ها و طومارها و نامه ها بود که به وزارت علوم ارسال مي شد؛ اما کسي جواب ما را نداد. من در اين همايش با دبير برنامه ريزي درسي در بخش ادبيات فارسي گفت وگو کردم و ايشان قول مساعد داد و ما را اميدوار کرد بتوانيم اين رشته را تثبيت کنيم که به نتيجه نرسيديم. البته من فکر مي کنم ايشان تلاش خودش را کرده؛ اما مسئولان رده بالاتر وزارت علوم و دفتر برنامه ريزي درسي با اين مسئله موافقت نداشتند و روي خوشي نشان ندادند. ما از طريق گروه آموزشي و از طريق دانشگاه با جديت تمام اين مسئله را پيگيري کرديم؛ اما متاسفانه جوابي نگرفتيم. با وجود اينکه در آن همايش، دبير برنامه ريزي ادبيات فارسي دفتر برنامه ريزي وزارت علوم قول بسيار مساعدي براي حذف نشدن رشته ادبيات داستاني از مقطع کارشناسي به ما داد و ما اميدوار شده بوديم اين رشته حفظ نمي شود؛ ولي متاسفانه عملي نشد».

شادروي منش با اشاره به اينکه پيگيري هاي کارشناسان ادبيات درباره بازگرداندن دوباره اين رشته به مقطع كارشناسي ادامه دارد، افزود: «البته اين به آن معنا نيست که ما نااميد شده ايم و قصد پيگيري نداريم، ما همچنان پيگيري مي كنيم و به برگرداندن آن اميدوار هستيم. ضمن آنکه تلاش مي کنيم رشته ادبيات داستاني را در مقطع کارشناسي ارشد هم به دانشگاه هاي خود بياوريم». او در پاسخ به اين سوال که دليل اصرار استادان ادبيات براي ماندن اين رشته در مقطع ليسانس چيست، اظهار کرد: «به نظر من دليل اين مسئله کاملاروشن است، اگر شما به فضاي کلي ادبيات خلاق جامعه امروز ما نگاه کنيد متوجه مي شويد که ادبيات داستاني در جامعه چه گستره عجيبي پيدا کرده است. ادبيات داستاني يک معناي عام دارد که ادبيات داستاني ملل مختلف جهان است و معناي خاص آن هم به داستان هاي فارسي مي پردازد. وزنه اصلي ادبيات کلاسيک ما روي شعر بود، ادبيات داستاني جديد همين طور گسترش پيدا مي کند و به سمت نثر شدن پيش مي رود؛ طبيعتا اين ماجرا بازار کار خوبي دارد. درحال حاضر روزنامه ها و مجلات متعددي هستند که همه فارغ التحصيلان اين رشته را در مجموعه خود دارند. فرهنگ سراهاي متعددي در سراسر کشور پراکنده شده و کساني که کارشناسان حقيقي اين رشته هستند مي توانند فرهنگ سراها را به درستي هدايت کنند و اين همان کاري است که فارغ التحصيلان ما درحال حاضر مشغول انجام آن هستند و اينجا ضرر بزرگي مي کنيم و حيف مي دانيم رشته اي که به اين حد جاي کار دارد و برايش بنيان گذاري و برنامه ريزي شد تا بالاخره به ثمر نشست و چندين دوره دانشجو را فارغ التحصيل کرد، اكنون بدون نظرخواهي از کارشناسان آن، چنين تصميمي درباره اش گرفته شود». او با اشاره به اينکه فارغ التحصيلان اين رشته هم با حذف آن، مغبون مي شوند، اعلام کرد: «اين دانشجويان که فارغ التحصيل مي شوند، فارغ التحصيل رشته اي هستند که ديگر وجود ندارد و همين ممکن است صدمات جبران ناپذيري به آنها وارد کند».

شادروي منش در پاسخ به اين سوال که اقدام بعدي شما براي بازگرداندن اين رشته چيست، گفت: «اقدام بعدي ما از طريق همکارانمان در گروه زبان و ادبيات فارسي دانشگاه خوارزمي انجام مي شود و ما موضوع را پيگيري مي کنيم و مي كوشيم رشته را برگردانيم؛ حتي اگر موفق نشديم اين رشته را براي امسال آماده کنيم، براي سال بعد پيگيري خواهيم كرد. علاوه بر اين با بعضي همکاران صحبت کرده ايم که مقطع کارشناسي ارشد اين رشته را هم به دانشگاه بياوريم».

در حال حاضر و در دفترچه انتخاب رشته ديگر اثري از رشته ادبيات داستاني در مقطع کارشناسي نيست؛ معلوم هم نيست مسئولان دانشگاه و اعضاي هيات علمي گروه ادبيات دانشگاه خوارزمي چقدر مي توانند براي برگرداندن اين رشته به مقطع ليسانس تلاش کنند؛ اما يک مسئله کاملامشخص است؛ دانشگاه خوارزمي و دانشگاه شهرکرد که تنها دانشگاه هايي هستند كه رشته ادبيات داستاني را در مقطع کارشناسي دارند، براي سال تحصيلي جديد ديگر دانشجويي در اين رشته نخواهند پذيرفت.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه شرق، صفحه 16، تاریخ انتشار: یکشنبه 24 مرداد 1395، شماره: 2655.