شعار سال: یکی از مواردی که شاید برای دیگر معامله‌گران سهام نیز جالب توجه بوده باشد عطش بورس طی حدود دو سال اخیر برای آشفتگی وضعیت اقتصاد کشور است. همین موضوع شاید باعث شده که با وجود رشدهای اخیر ارز و سکه همچنان سهام در صدر بازارها با بیشترین بازدهی قرار بگیرد. حال در حالی‌که همه نگران از آغاز معاملات سهام در هفته جاری هستند و در حالی‌که در پایان معاملات چهارشنبه فشار فروش در سهام افزایش یافته بود آیا بار دیگر بورس با آشفتگی جدید نیز رشد خواهد کرد و یا موعد اصلاح سهام فرارسیده است.

در همین رابطه نیز پیش از آغاز معاملات هفته گذشته نیز احتمال عدم واکنش بورس به FATF و کرونا اشاره شده بود؛

عطش بورس برای التهاب اقتصاد

چرا در زمان آرامش و ثبات اقتصاد کشور بورس مورد توجه سرمایه‌گذاران نیست و در وضعیت سخت کنونی جذابیت بورس بیشتر شده است؟ همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد هر روز بر سهم نقدینگی بورس از اقتصاد کشور افزوده می‌شود. ابهام در انتخاب گزینه بهینه سرمایه‌گذاری در اقتصاد کشور در دوران التهاب اقتصاد باعث شده که بازار سهام جذابیت بیشتری نسبت به دیگر بازارها داشته باشد. اما در حقیقت این موضوع برای بازارهای مالی جهانی منطق قدرتمندی ندارد چرا که در شرایط التهاب و نگرانی اقتصادی همه به دنبال خرید طلا و ارزهای امن حرکت می‌کنند. در کشور ما نیز به خصوص در وضعیت کنونی حالت مشابهی را شاهد هستیم. اگر بنا باشد که کرونا اثر گسترده‌ای بر اقتصاد کشور داشته باشد و با فرض عدم تعطیلی معاملات بورس به نظر شما واکنش سهام به رشد احتمالی دلار چیست؟ در چنین شرایطی این موضوع مطرح می‌شود که اگر سرمایه‌گذاری فردا بخواهد سهام خود را در شرایط ملتهب کنونی نقد کند احتمالا روز دوشنبه نقدینگی خواهد داشت. ولی آیا این سرمایه‌گذاری نقدینگی را در حساب بانکی خود نگه دارد؟ یا این‌که دلار و سکه بخرد؟ در چنین شرایطی بار دیگر این سوال سخت مطرح می‌شود که کدام گزینه را انتخاب می‌کنید. از طرفی نیز قیمت کالاها در بازار جهانی و همچنین بازارهای سهام جهان در حال ریزش هستند و آیا بورس تهران به این موضوع نیز واکنش نشان نمی‌دهد و حتی به رشد خود ادامه می‌دهد؟ اگر بنا باشد همچنان حجم سنگینی از نقدینگی افسارگسیخته بدون دلیل مانند ماه‌های گذشته به سمت سهام هجوم آورد اصلا چنین رخدادی دور از انتظار نیست. نباید فراموش کرد که چند ماهی است سهام بدون توجه به واقعیت‌های ارزش‌گذاری می‌تازد. حالا تنها عامل روانی کرونا باید در نظر گرفته شود. 

 در این شرایط است که این سوال مطرح می‌شود که چرا بورس به التهاب اقتصادی واکنش بهتری نشان داده و رونق بهتری دارد و از سایر بازارها نیز پیش افتاده است. ابهام در گزینه‌های سرمایه‌گذاری همچنان سرمایه‌ها در دوره آشفتگی وضعیت اقتصاد کشور سرمایه‌ها را به سمت بورس جذب می‌کند. یکی از دلایلی که بورس تشنه آشفتگی است را شاید در این موضوع جستجو کرد که دوران ثبات اقتصاد کشور معمولا با درآمدهای نفتی نسبتا بالا همراه بوده است و دولت از آن برای پیشبرد سیاست‌های ناشایست (از منظر علم اقتصاد) خود استفاده کند. به این ترتیب سرکوب ارزی و قیمت‌های مصنوعی پایین کالاها را در دستور کار قرار می‌دهد و در چنین شرایطی طبیعتا بورس در میان گزینه‌ها جذاب سرمایه‌گذاری قرار ندارد و یا خیلی دوراندیشانه سرمایه‌گذاران به ارز و مسکن فکر می‌کنند یا خیلی ساده‌اندیشانه به سپرده‌ها بانکی و نرخ سود 20 تا 30 (منظور از دوره‌های ثبات، برای مثال سال‌های 93 تا اواسط 96 است). در وضعیت سرکوب اقتصادی که دولت از آن به عنوان ثبات یاد می‌کند بالا بودن نرخ سود بانکی سپرده‌ها را درون بانک‌ها حفظ می‌کرد اما وضعیت اسفناک سیستم بانکی سرانجام اثرات خود را در تلاطم اقتصاد کشور نشان داد. بسیاری از تولیدکنندگان در مواجهه با واردات ارزان با ارز سرکوب‌شده توسط دولت و پمپاژهای دلار نفتی نابود شدند و بر این اساس نباید انتظار داشت که بورس نیز چندان مورد استقبال قرار بگیرد. اما در وضعیت کنونی التهاب اقتصاد کشور را فرا گرفته است. لحظه‌ای کرونا را فراموش کرده و به وضعیت اقتصاد کشور از ابتدای سال نگاه داشته باشیم. شما شجاعت سرمایه‌گذاری در بازار ارز را نداشتید زیرا که بانک مرکزی و کل سیستم حاکم هر روز برای دلار خط و نشان می‌کشید و در نتیجه سکه نیز از گزینه‌ها حذف شده بود. دیروز نیز دلار 500 تومان افت داشت و اخبار پیرامون خط اعتباری سوئیس برای ایران و مجوز خزانه‌داری آمریکا به این کانال مالی را عامل افت دلار عنوان می‌کردند. در این شرایط که مسکن نیز توجیهی برای سرمایه‌گذاری نداشت سرمایه‌های بیشتر و بیشتری به سمت بورس جذب شدند.

اما این سوال مطرح است که آیا در مواجهه با کرونا نیز این اتفاق رخ خواهد داد. در دوران تحریم و وقتی که درآمدهای نفتی مخرب اقتصاد کشور قطع شده است و دست دولت برای دخالت‌های بی‌جا بسته است بورس به گزینه اول سرمایه‌گذاری تبدیل شده است. اخبار از بسته شدن برخی از مرزهای هوایی و زمینی با سایر کشورهای همسایه به دنبال هراس از کرونا حکایت دارد. این اخبار در فضای تحریم کاهش درآمدهای ارزی را به دنبال دارد. این وضعیت می‌تواند همچنان التهاب اقتصاد کشور و التهاب بازار ارز را بالا نگه دارد اما آیا بار دیگر این آشفتگی نیز به کام سرمایه‌گذاران بورسی خواهد نشست یا خیر. این  در حالی است که بسته شدن مرزها آسیب سنگینی را به اقتصاد کشور و شرکت‌های حوزه‌های مختلف وارد می‌کند. آمار از مبتلایان کرونا در کشور روز به روز بیشتر می‌شود و طبعیتا همسایگان نیز برخلاف مدیران داخلی که علاقه‌ای به محبوس کردن کرونا ندارن تلاش خود را برای کاهش شدت آلودگی در کشورهای خود به کار می‌برند. این موضوع به ساختار نحیف اقتصاد کشور ضربه وارد خواهد کرد. اما پاسخ به این سوال که آیا همچنان بورس از آشفتگی این‌چنینی نیز می‌خواهد رشد کند یا خیر به بررسی بیشتری نیاز دارد و شاید باید منتظر معاملات این هفته بود. آیا واقعا بورس تهران در برابر ریزش سنگین سهام در بازار جهانی مقاومت می‌کند و در حالی‌که به یکی از قطب‌های شیوع کرونا به عنوان عامل اصلی نگرانی در اقتصاد جهانی تبدیل شده است آیا همچنان بی‌اعتنا به این موضوع به کار خود ادامه می‌دهد؟

جنس آشفتگی متفاوت بوده و شاید هم‌راستا با بازار جهانی شاهد واکنش منفی بورس تهران نیز باشیم. اما در عین حال بار دیگر این موضوع مطرح می‌شود سرمایه‌گذاری که سهام خود را نقد کند با سرمایه خود چه می‌کند. آیا در شرایطی که در هفته گذشته دلار جهش بیش از 9 درصدی داشته است و بار دیگر بانک مرکزی خط و نشان می‌کشد به سمت بازار ارز کشیده می‌شود. در شرایطی که بازار جهانی نیز سردرگم و در انتظار کشف واکسن کرونا یا اقدام اقتصادهای بزرگ برای جلوگیری از همه‌گیر شدن رکود باشد آیا به طلا دل می‌بندد و در ابهام نرخ دلار سکه خریداری می‌کند. در چنین شرایطی که التهاب به وضوح اقتصاد کشور مشاهده می‌شود آیا سرمایه خود را در بانک قرار می‌دهد. مدیران بانک مرکزی به تورم 20 درصد برای سال آینده اشاره کرده‌اند اما آیا سرمایه‌گذار به این نرخ تورم اطمینان می‌کند و ترجیح می‌دهد در سپرده بانکی سرمایه خود را نگه دارد؟ همین سوالات می‌تواند مسیر متفاوتی را برای بورس تهران در شرایط تحریم اقتصاد کشور رقم بزند.

اما در عین حال برخی عنوان می‌کنند که جنس آشفتگی کنونی اقتصاد متفاوت است و بیشتر شبیه به التهابات سیاسی می‌ماند که می‌تواند اثر قابل توجه بر کل بورس داشته باشد. حتی احتمال تعطیلی بورس نیز با دیگر فعالیت‌ها وجود دارد و این موضوع می‌تواند عامل ریسک سنگین برای معاملات هفته پیش رو باشد. وقتی مرزهای کشور بسته می‌شوند وضعیت به حالت هشدار در می‌آید و نمی‌توان مانند التهاب قبلی انتظار اثر آن را در بورس داشت. بر این اساس این موضوع مطرح می‌شود که سرمایه‌گذاری فرصت پرسیدن سوال‌های بالا را از خود ندارد و بر این اساس تنها به فکر نقد کردن سهام خود د روضعیت کنونی خواهد بود. در ابتدای مطلب نیز اشاره شده بود که واقعا نمی‌توان به نتیجه واحدی رسید و باید منتظر ماند که چه اتفاقی رخ می‌دهد اما نرخ بالای دلار و این‌که اگر کشور وارد حبس اقتصادی شود این نرخ بالاتر نیز خواهد رفت عامل حمایتی از سهام محسوب می‌شود. برخی عنوان می‌کنند که اگر به هر واسطه‌ای رشد دلار ادامه‌ پیدا کند بعد از پایان اثر کرونا بر کشور این نرخ اصلاح چندانی نخواهد داشت و متغیرهای اقتصادی خود را با آن هماهنگ می‌سازند در نتیجه سهام نیز این وضعیت را خواهد داشت. در انبوهی از سوالات و ابهامات باید منتظر معاملات فردا ماند.

در شرایطی که بازار جهانی نزولی شده است و کالاها افت داشته‌اند شاید سهام کالایی افت داشته باشد و در همین شرایط رشد نرخ دلار می‌تواند از آن‌ها حمایت کند گرچه که ریزش فروش صادراتی همین شرکت‌ها باعث رشد نرخ دلار شده است. در این شرایط سهام غیرکالایی بزرگ نیز تحت تاثیر گزارش افزایش سرمایه ایران‌خودرو قرار دارند و در عین حال اثر از نرخ دلار و موج تورمی انتظاری می‌پذیرند. در این شرایط معاملات شنبه 9 اسفند جذاب خواهد بود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی دنیای بورس، تاریخ: 09 اسفند 98، کد خبر: 62723، www.donyayebourse.com