پشت پرده نان قرض دادن و تعارفات بین قالیباف و زاکانی

هنوز زنگ آغاز مجلس یازدهم در بهارستان نواخته نشده که تعارفات برای ریاست از یک طرف و لابی های مدعیان از سوی دیگر آغاز شده است. مجلسی که اکثریت مطلق آن را اصولگرایان تشکیل خواهند داد ولی همچنان مشخص نیست در جنگ قدرت میان مدعیان جانشینی علی لاریجانی چه کسی بر کرسی او تکیه خواهد زد.

شعار سال: دوم اسفند ۱۳۹۸ انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی برای مشخص شدن تکلیف ۲۹۰ کرسی سبز رنگ بهارستان برگزار شد. انتخاباتی که به عقیده اصلاح طلبان رقابتی نبود و با رد صلاحیت تعداد زیادی از کاندیدا‌های اصلاح طلب، عملا اصولگرایان با هم در آن رقابت کردند. اتفاقات مختلف از وضع اقتصادی و معیشتی مردم گرفته تا نارضایتی از مجلس دهم و از طرفی شیوع ویروس کرونا در ایران و همچنین رقابتی نبودن در بسیاری از حوزه‌های انتخابیه باعث شد تا کمترین میزانم مشارکت در انتخابات این دوره از مجلس رقم بخورد و تنها ۴۲.۵۷ درصد از واجدان شرایط رای دادن به پای صندوق‌های رای بیایند.

سرانجام بیشتر کرسی‌های مجلس به اصولگرایان رسید و در تهران درست برخلاف چهار سال قبل، این بار لیست اصولگرایان به سرلیستی محمد باقر قالیباف توانست هر ۳۰ کرسی تهران را به خود اختصاص دهد. همین پیروزی و البته اختلاف رای چشمگیر قالیباف نسبت به سایر منتخبان و همچنین حضور نداشتن رئیس سه دوره پیشین مجلس یعنی علی لاریجانی، گمانه زنی‌هایی را درباره ریاست احتمالی قالیباف رقم زد.

مجلسی که پیش از تشکیلش، جنگ قدرت میان اصولگرایان برای رسیدن به صندلی ریاست آن آغاز شده بود، حالا با مشخص شدن تکلیف نمایندگان ۲۹۰ کرسی سبز رنگ بهارستان، چندین مدعی برای ریاست به خود می‌بیند و نفر از نمایندگان منتخب، خود را برای نشستن روی کرسی فعلی علی لاریجانی آماده می‌کنند.

در این مدت علاوه بر قالیباف نام‌های دیگری هم برای ریاست مجلس آینده مطرح شده است. از مرتضی آقاتهرانی که حمایت اعضای جبهه پایداری را پشت سر خود می‌بیند گرفته تا مصطفی میرسلیم که به گفته اسدالله بادامچیان دبیر کل حزب موتلفه اسلامی، "پیشنهاد حزب موتلفه اسلامی برای ریاست ‎مجلس یازدهم است". از علی نیکزاد که مدعی است دست کم ۵۰ مدیر دولت احمدی نژاد در مجلس یازدهم حامی او هستند تا محمد مهدی زاهدی که به دلیل سوابق و مدارج علمی اش خود را یکی از کاندیدا‌های اصلی ریاست می‌داند. شمس الدین حسینی که در دولت دوم احمدی نژاد وزیر امور اقتصادی و دارایی بوده هم در این مدت رسما اعلام کرده است که نامزد انتخابات ریاست مجلس می‌شود.

در هفته‌های گذشته اخباری هم از جلسات خصوصی اصولگرایان و منتخبان مجلس یازدهم منتشر شده که البته جزئیات از این جلسات خبری نشده اند، اما بر مبنای برخی اظهارات می‌توان به مباحث مطرح شده که ریاست مجلس آینده و کمیسیون‌ها یکی از این مباحث بوده پی برد. هر چند که حاضران در این جلسات حاضر به تایید این موضوع نیستند. از طرفی با توجه به شیوع ویروس کرونا در کشور جلساتی به صورت مجازی میان منتخبان مجلس یازدهم برگزار می‌شود.

زهره الهیان منتخب مردم تهران روز ۳۰ فروردین با اشاره به بررسی اولویت‌های کشور در جلسات مجازی منتخبین مجلس یازدهم، گفت: یک ماه باقی مانده تا افتتاح مجلس یازدهم فرصت خوبی است تا منتخبین بحث‌ها و جلسات کارشناسی را حول اولویت‌های کشور دنبال کنند. این جلسات بعضا بین خود منتخبین و بعضا بین منتخبین و کارشناسان مختلف برگزار می‌شود و تاکنون جلسات متعدد و مختلفی برگزار شده است. گا‌ها همزمان منتخبین به صورت جداگانه در جلسات مختلف حضور یافته اند و اینگونه نیست که صرفا همه منتخبین با هم در یک جلسه شرکت کنند. جلسات به صورت استانی، بین استانی یا با حضور کارشناسان هم برگزار می‌شود.

الهیان درباره موضوعات مورد بررسی در این جلسات مجازی اظهار کرد: بحران کرونا و شرایط پساکرونا و رکود اقتصادی ناشی از بحران کرونا از موضوعات اولویت‌دار کشور است که جلسات برگزار شده به این مسائل پرداخته می‌شود. برای تحقق شعار سال هم باید مقدماتی فراهم شود و در این راستا، ما نظرات کارشناسان را جویا می‌شویم. از نظرات متخصصین آینده پژوهی نیز درباره موضوع خانواده و جمعیت استفاده می‌کنیم و امیدواریم نتیجه این جلسات، پیشنهادات و طرح‌های مناسبی در مجلس یازدهم برای حل مشکلات کشور باشد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا بحث ریاست مجلس و هیات رئیسه نیز در این جلسات مطرح شده است، گفت: تا جایی که اطلاع دارم این جلسات با این عنوان برگزار نشده است، ولی حتما بین منتخبین بحث ریاست و ترکیب هیات رئیسه مطرح است.

از طرفی روز ۳۱ فروردین پروین صالحی منتخب مردم اصفهان به یک روزنامه گفته بود که "محمدباقر قالیباف، مصطفی میرسلیم، علی نیکزاد و علیرضا زاکانی" از مهم‌ترین خواهانان کرسی ریاست مجلس به شمار می‌روند". در این میان نام‌های دیگری مثل فریدون عباسی، رئیس سازمان انرژی اتمی در دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد و منتخب مردم کازرون برای مجلس یازدهم برای تصاحب کرسی ریاست مجلس مطرح شده و البته روزنامه اعتماد مدعی شده که قالیباف و نزدیکانش به عباسی برای "پرهیز از رقابت با شهردار اسبق تهران بر سر کرسی ریاست" به ازای "ریاست کمیسیون انرژی" پیغام داده اند. در همین زمینه زهره‌سادات لاجوردی، منتخب تهران خبر داده که "رایزنی میان آقایان مدعی برای کرسی ریاست مجلس آغاز شده است".

البته روز ۷ اردیبهشت سیدمصطفی میرسلیم که با حمایت حزب موتلفه اسلامی خود را یکی از نامزد‌های بالقوه ریاست مجلس می‌داند برای آنکه نشان دهد اختلافی میان اصولگرایان برای رسیدن به مناصب مجلس آینده وجود ندارد، در توئیتر نوشت: «راه صحیح زندگی سیاسی برای اقلیت، پس از شکست فاحش در انتخابات مجلس یازدهم، در تحلیل‌های غلطانداز و تخریب شخصیت‌های اکثریت و ادعای اختلاف و رقابت بین آن‌ها و تحقیر انتخاباتی که خود به دلیل ناکارآمدی سرمنشأ نتایج آن بوده‌اند، نیست. توصیه می‌کنم با استفاده از فرصت ماه رمضان، وقت خود را صرف تفکر درباره ریشه ضعف‌های جبهه سیاسی خود کنند.»

سید محمدرضا میرتاج‌الدینی منتخب مردم تبریز، هم روز ۱۳ اردیبهشت درباره جلسه منتخبان اصولگرای مجلس یازدهم که خود را فراکسیون اکثریت می‌دانند گفت: در جلسه هفته گذشته این فراکسیون درباره رقابت افراد با یکدیگر و مسئولیت‌های هیئت رئیسه بحثی مطرح نشد. جلسه هفته گذشته جلسه همفکری و وحدت بود و منتخبان نظرات خود را بیان کردند، البته عمده موضوع جلسه نیرو‌های انقلاب، کارآمدی مجلس یازدهم و ارائه راهکار‌ها برای انتخاب هیئت رئیسه مجلس و کمیسیون‌ها بود که بررسی فرآیند انتخاب آن به جلسه دیگری موکول شد.

میرتاج‌الدینی همچنین افزود: در جلسه‌ای که سه شنبه گذشته (۹ اردیبهشت) برگزار کردیم، از نامزد‌های احتمالی هیئت رئیسه مجلس حضور داشتند، اما درباره رقابت افراد با یکدیگر و مسئولیت‌های هیئت رئیسه بحثی به میان نیامد. مباحث مختلفی در این جلسه طرح شد، اما مصوبه‌ای به عنوان خروجی این فراکسیون نداشتیم بلکه راجع به موضوعات مختلف، تبادل نظر صورت گرفت.

از طرفی پس از پخش اخبار جلسه پنهانی کاندیدا‌های ریاست مجلس علی نیکزاد نماینده منتخب مجلس یازدهم که در لیست کاندیدا‌های ریاست نیز قرار دارد، روز ۱۵ اردیبهشت در توئیتی با اشاره به این جلسه نوشت: «جلسه اخیر نامزد‌های ریاست مجلس یازدهم، نشست تقسیم غنائم و مناصب نبود. گفتگویی انتقادی و البته سازنده بین طرفین بود. بر آن عهدی که بستم هستم. عزت ما در صداقت و نوکری مردم است و آن را با هیچ چیز عوض نمی‌کنم.»

البته مشخص نیست اگر این جلسه برای تقسیم مناصب نبوده اساسا چرا چنین جلسه‌ای بین نامزد‌های ریاست مجلس برگزار شده و نکته جالب آن هم یکی از نتایج این جلسه است که فردای توئیت نیکزاد از سوی علیرضا زاکانی در توئیتر مطرح شد و آن هم کناره گیری زاکانی از نامزدی ریاست مجلس آینده است.

علیرضا زاکانی که با ۱۹۰ هزار و ۴۲۲ رای به عنوان نفر سوم قم راهی بهارستان شده و سابقه نمایندگی ادوار هفتم تا نهم مجلس را در کارنامه دارد و رئیس کمیسیون ویژه برجام در مجلس نهم بوده است به عنوان یکی از گزینه‌های جدی ریاست مجلس یازدهم مطرح بود. گفته شده که در جلسات خصوصی درون گروهی اصولگرایان که برای تعیین تکلیف کرسی‌های مجلس آینده تشکیل شده زاکانی تنها کسی بوده که برنامه مدونی برای ریاست ارائه کرده، اما او دیروز (۱۶ اردیبهشت) در توئیتی از انصراف خود برای ریاست بر مجلس یازدهم خبر داد و نوشت: «ایجاد تحول و کارآمدسازی مجلس به نفع مردم، اهداف مهمی است که لزوما با ریاست به دست نمی‌آید. ضمن حفظ احترام به دعوت برخی همکاران، برای حفظ وحدت و انسجام نیرو‌های انقلاب در مجلس یازدهم، اجرای برنامه تحول را ان‌شاءالله در همکاری و هماهنگی با فرد فرد نمایندگان دنبال خواهم کرد.»

این اقدام زاکانی به سرعت با استقبال محمد باقر قالیباف که خود را گزینه جدی ریاست می‌داند مواجه شد و شهردار اسبق تهران در توئیتی در واکنش به کناره گیری زاکانی از نامزدی ریاست مجلس با هشتگ "مجلس قوی" نوشت: «به لطف خدا این مجلس، مجلس کار، همکاری و برادری در حل مسائل مردم خواهد بود.»

همچنین سید نظام‌الدین موسوی دیگر منتخب تهران در توئیتی به تمجید از رفتار زاکانی پرداخت و عنوان کرد: «صریح و شفاف می‌گویم با توجه به شناخت نزدیک و دیرینه‌ام از توانمندی‌های فکری و اجرایی و سلامت اعتقادی و مالی دکتر زاکانی، انتخاب بنده برای ریاست بود. حالا هم برغم شایستگی بخاطر حفظ وحدت جریان انقلاب از این عرصه کنار رفت؛ مطمئنم جزو ارکان موثر تحول در مجلس آینده خواهد بود.»

این اظهارات موسوی نشان می‌دهد که نامزد‌هایی مثل قالیباف چندان هم کار آسانی برای رسیدن به ریاست مجلس آینده ندارند و نمایندگان منتخب به گزینه‌های متفاوتی برای ریاست فکر می‌کنند.

در این میان برخی از کاربران توئیتر در فضای مجازی به کناره گیری زاکانی واکنش نشان دادند و نظرات جالب و البته متفاوتی ارائه کردند. عده‌ای احتمال ریاست زاکانی را ضعیف دانسته و کناره گیری او را به همین دلیل دانستند. مثلا کاربری با نام "ا. زینب" با کنایه نوشت: «حتی وقتی مطمئن هستی که هیچ شانسی برای ریاست مجلس نداری، خود را فداکار و عامل وحدت نیرو‌های انقلاب معرفی کن.»

همچنین "امین ا. " با هشتگ "مجلس اقلیت‌ها" مدعی شد: «مطمئنم اگر درصدی احتمال رئیس شدن رو می‌دادی، دریغ نمی‌کردی.»

برخی کاربران هم به موضوعی اشاره کردند که مدتی است نقل محافل سیاسی شده که زاکانی به دنبال ریاست بر مرکز پژوهش‌های مجلس است و نامزدی ریاست مجلس از طرف او نوعی بازی سیاسی بوده تا با کناره گیری از آن بتواند به راحتی به خواسته اش برسد. به طور مثال "مهدی ر. " با اشاره به همین موضوع نوشت: «در این زمینه خب بسلامتی با از خود گذشتگی و روحیه ایثارگری روغن ریخته رو نذر امامزاده فرمودن و ریاست مرکز پژوهش‌ها رو به عنوان پیشکش در قبال این روحیه ایثارگری قبول فرمودن! علی برکت الله به این همه ایثار.»

برخی هم از این اقدام زاکانی ابراز تعجب و یا ناراحتی کردند. "مهدی م. " در این زمینه یادآور شد: «کسی که روزگاری نه چندان دور مدعی ریاست جمهوری بوده حالا اینطور از ریاست مجلس منصرف می‌شه؟ منطقی است؟»

با توجه به جلسات مختلف و تلاش‌های نامزد‌های ریاست مجلس به نظر می‌رسد این تعارفات را میان نامزد‌های ریاست مجلس و همچنین کمیسیون‌ها نباید چندان جدی گرفت. در همین زمینه "سامان س. " در توئیتی در واکنش به تعارفات میان زاکانی و قالیباف نوشت: «نون قرض دادن‌های پارلمانی؟! می‌گویید نه، در تشکیل هیئت رئیسه و کمیسیون‌ها تقسیم قدرت را ببینید.»

تا اینجای کار تنها زاکانی از نامزدی ریاست مجلس آینده کنار کشیده و تا هفتم خرداد و آغاز مجلس یازدهم باید منتظر ماند و دید که آیا این تعارفات برای ریاست مجلس میان نامزد‌های ریاست و این ادعا‌ها برای حفظ وحدت، در روز انتخاب رئیس و اعضای هیئت رئیسه هم ادامه پیدا خواهد کرد و یا اینکه جنگ قدرت و لابی‌هایی که فعلا در جلسات خصوصی در حال انجام است به صحن مجلس یازدهم کشیده خواهد شد.