شعار سال: انسان زمانه ما در عصر «ارتباطات» زندگی میکند و یکی از مهمترین عناصر تعیین کننده این عصر؛ «اطلاعات» است. به خاطر اختراع فن آوریهای جدید ارتباطی؛ «اطلاعات» در بستر رسانه، تولید شده و در همان مسیر، منتشر میشود. رسانه به خاطر حضور همیشگی و همه جایی خود، نقش جدی و تعیین کنندهای در تغییر یا شکل گیری باورها و عقاید، ارزش ها، هنجارها و رفتارها و در یک کلام در روش زندگی افراد به دست آورده و این مسأله غیر قابل انکاری است. رسانهها در برداشت ما از محیطهای فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و جامعه و سایر پدیدهها و قضاوت ما نسبت به آنها و نیز در رفتار ما اثر جدی دارد. همانطور که میدانید سهم مصرف رسانهای ما هم بالا است و این مسأله از شکل گیری ذائقه جدید فرهنگی در طیف وسیعی از مردم حکایت دارد و باور داریم در این فضا، منطقیترین رویکرد، آموزش سواد رسانهای است.
عنصر نقش آفرین دیگر در عصر ارتباطات؛» مهارت استفاده از اطلاعات» است که «سواد رسانه ای» به تعبیری این مهارت را دراختیار قرار میدهد. سواد رسانهای (Media Literacy) در واقع تنظیم یک رابطه فعال، آگاهانه، منطقی و مبتنی بر هزینه- فایده در فضای رسانهای است که منجربه مدیریت زمان، انتخاب گزینشی اطلاعات و در پی گرفتن رویکردی منتقدانه از سوی مخاطبان و کاربران در برابر هجوم اطلاعات در این فضا میشود.
مسأله فراگیری سواد رسانهای به قدری جهان گیر شده که بر اساس اعلام یونسکو؛ شخص باسواد، فردی است که دارای ویژگیهایی از جمله سواد رسانهای باشد.
اهمیت سواد رسانهای در برخی وضعیتهای ویژه مثل حوادث طبیعی از جمله زلزله که - در بامداد جمعه، به خاطر وقوع آن در دماوند، مورد توجه خاص قرار گرفت – با «اطلاعات» و «مهارت استفاده از اطلاعات» رابطه مستقیم دارد؛ بیشتر احساس میشود.
کسانی که سواد رسانهای دارند میدانند که هرگونه آگاهیهای فنی و اطلاعیههای درست در مورد زلزله را فقط از رسانه ملی و دیگر منابع رسمی و معتبر دریافت کنند. باسوادان رسانهای میدانند که منابع متفرقه خبری در پیامهای خود، ارزشها و عقیدههای خود را گنجانده و به دنبال سوء استفاده و بهرههای سیاسی یا تجاری یا هر دو هستند.
سواد رسانهای به ما میگوید که از هرگونه تولید اخبار نادرست یا بازنشر هر خبری که منبع رسمی و معتبر ندارد، به شدت پرهیز کنیم؛ چرا که میتواند به ترس، دلهره و دیگر نگرانیها منجر شده و به آشفتگی این وضعیت بیانجامد. سواد رسانهی به ما هشدار میدهد که افراد مختلف میتوانند دریافتهای متفاوتی از پیامهایی که ما تولید و یا بازنشر میکنیم؛ داشته باشند، بنابراین افرادی که احساس مسوولیت اجتماعی دارند؛ خود را موظف به ایجاد و افزایش آرامش در جامعه میدانند.
کسانی که بهره کمتری از سواد رسانهای دارند، به خاطر بی توجهی به اعتبار منابع خبری، به راحتی دستخوش شایعات و اخبار متفرقه شده و آرامش و سلامتی خود را به خطر انداخته و با بازنشر آن، دیگران را هم به زحمت میاندازند.
با توجه به پیوستگی شکل زندگی انسان زمانه با پدیده رسانه، تمهید سیاستها و برنامههای جدی در مورد فراگیری آموزش سواد رسانهای برای همه افراد جامعه، بسیار ضروری به نظر میرسد.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری جماران ، تاریخ انتشار 19 اردیبهشت 99، کد خبر: 1426985، www.jamaran.news