شاید دغدغه ورزشکاران در رشته‌های مختلف فقط داشتن امکانات مناسب باشد، اما دوچرخه‌سواران همواره دغدغه بزرگ دیگری هم داشته و دارند. رکابزنان بخش جاده نمی‌توانند فقط در محیط‌های ورزشی تمرینات خود را دنبال کنند و ماهیت رشته آن‌ها طوری است که دائما در جاده‌ها و خیابان‌ها هستند، اما دقیقا همین مسأله برای آن‌ها دردسر‌های زیادی به وجود آورده است. کار به جایی رسیده که صدای اعتراض یکی از ملی‌پوشان دوچرخه‌سواری زنان از آزار و اذیت‌های خیابانی هنگام تمرین بلند شده است. البته هم این رکابزن و هم رئیس فدراسیون دوچرخه‌سواری اعتقاد دارند برای حل این مشکل راهی جز فرهنگ‌سازی نیست.

ماندانا دهقان، ملی‌پوش دوچرخه‌سواری ایران در بخش جاده که مثل سایر ملی‌پوشان این رشته مجبور است روزانه کیلومتر‌ها در جاده‌های اطراف استادیوم آزادی و سایر مناطق برای بالا بردن آمادگی خود رکاب بزند، در مصاحبه‌ای به آزار و اذیت‌هایی که برای او هنگام تمرین به وجود می‌آید، پرداخت و گفت: «واقعیت این است که اصلا امنیت نداریم و خیلی اتفاق می‌افتد که هنگام تمرین رانندگان ما را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند. ممکن است در یک روز دو، سه مرتبه شاهد چنین اتفاقی باشیم. برخی از رانندگان فکر می‌کنند ما برای تفریح با دوچرخه در جاده هستیم و سعی می‌کنند با خودرو ما را اذیت کنند. همسرم در تمام تمرینات به‌عنوان اسکورت همراه من است، اما باز هم چنین مشکلاتی دارم. اگر دوچرخه‌سوار تنها باشد، هر روز دارد با جانش بازی می‌کند.»

او که در سال‌های اخیر سابقه لژیونر شدن و رکاب‌زدن برای تیم‌های خارجی را هم دارد، از لزوم فرهنگ‌سازی می‌گوید: «صداوسیما خیلی می‌تواند موثر باشد، اما حتی زیرنویس هم انجام نمی‌شود. خیلی از رانندگان به ما اعتراض دارند که در جاده چه کار می‌کنید و به پارک بروید. در تصور آن‌ها نمی‌گنجد که ما ١٠٠ تا ١٥٠ کیلومتر در روز تمرین داریم و در پارک امکان تمرین کردن وجود ندارد. در کشور‌های دیگر جهان هم رکابزنان در جاده تمرین می‌کنند. حالا برخی کشور‌ها جاده مخصوص دوچرخه دارند، مثل امارات. اما برخی کشور‌ها هم جاده مخصوص برای دوچرخه‌سواران ندارند، ولی تابلو‌هایی نصب شده یا فرهنگ‌سازی شده و خود مردم رعایت می‌کنند. اما در ایران رانندگان معترض هستند که جاده برای آنهاست و ما نباید در جاده تمرین کنیم.»

 

جدا از اینکه دوچرخه‌سواری به خودی خود رشته‌ای پرحادثه و خطرناک است، این خطر برای رکابزنان ایرانی به حداکثر رسیده است. جدا از بحث آزار و اذیت دوچرخه‌سواران هنگام تمرینات جاده‌ای، که گویا برای آن‌ها عادی شده، حوادث جاده‌ای هم همیشه در کمین این ورزشکاران است. همه رکابزنان جاده معتقدند تمرین انفرادی بدون اسکورت برای آن‌ها غیرممکن است و از سوی دیگر داشتن اسکورت در همه تمرینات برایشان هزینه زیادی دارد. در سال‌های اخیر هم بار‌ها شاهد انتشار اخباری پیرامون حوادث جاده‌ای برای دوچرخه‌سواران بوده‌ایم؛ اتفاقات تلخی که گاهی اوقات به مرگ ورزشکاران هم منجر می‌شود.

خسرو قمری، رئیس فدراسیون دوچرخه‌سواری در گفتگو با «شهروند» در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه فدراسیون اقدامی در راستای فرهنگ‌سازی و کاهش حوادث و آزار و اذیت جاده‌ای برای رکابزنان انجام داده یا خیر؟ می‌گوید: «دوچرخه‌سواری جاده رشته‌ای است که نمی‌توان آن را برخلاف رشته‌های دیگر در محیط بسته پیگیری کرد. حتی ملی‌پوشان ما هم مجبورند در جاده‌ها تمرین کنند و هنگام تمرین هم با افرادی برخورد می‌کنند که یا در رانندگی اعصاب‌شان به هم ریخته یا فرهنگ دیدن یک دوچرخه‌سوار را در جاده ندارند. همین باعث می‌شود دوچرخه‌سواران حرف‌هایی بشنوند و حرکاتی ببینند که باعث آزار و اذیت‌شان شود. این مشکلی ریشه‌ای است و به فرهنگ جامعه و خانواده هر کسی برمی‌گردد. البته ما هم با نیروی انتظامی و دیگر ارگان‌ها رایزنی‌های زیادی کردیم. حتی تفاهم‌نامه‌ای ٨، ٩ بندی با وزارت کشور تنظیم کردیم و به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها فرستادیم که متن آن در راستای توسعه فرهنگ دوچرخه‌سواری عمومی است. امیدوارم مردم درک کنند که دوچرخه‌سوار حرفه‌ای برای تفریح در خیابان نیست. وقتی لباس دوچرخه‌سواری با رنگ خاصی هم می‌پوشد، برای این است که رانندگان بهتر او را ببینند.»

او همچنین می‌افزاید: «فرهنگ‌سازی فقط از دست فدراسیون برنمی‌آید، بلکه باید از پایه انجام شود؛ مثلا زمانی که کودک به مدرسه می‌رود و بعد از آن هم در نوجوانی شخصیتش شکل می‌گیرد. من هم در سال‌های دور دوچرخه‌سوار بودم و یادم می‌آید چنین مشکلاتی داشتم. اتوبوسی هر روز در مسیر تمرین من بود که شاگرد راننده به سمت من یخ پرتاب می‌کرد و می‌خندید یا اینکه یادم می‌آید چغندرفروشی به هم‌تیمی‌های من چغندر می‌زد! این‌ها دیگر مسائلی نیست که فدراسیون بتواند حل کند؛ فقط هم مختص به بانوان نیست. دوچرخه‌سواران مرد هم همین مشکلات را دارند.»

رئیس فدراسیون دوچرخه‌سواری در پایان می‌گوید: «دوچرخه‌سواری رشته‌ای است که با مردم ارتباط مستقیم دارد. زمین خوردن و حوادث رانندگی جزو طبیعت رشته ماست، اما اینکه هر روز ملی‌پوش ما از رفتاری که در خیابان می‌بیند، گلایه می‌کند، باور کنید خودمان هم خجالت می‌کشیم. به‌هرحال باید دوچرخه‌سواران با صبر و فروتنی از این مسائل بگذرند تا بلکه فرهنگ‌سازی بهتری در سال‌های آینده صورت بگیرد. شما وقتی در ماشین خودت هم هستی، شاید راننده ماشین دیگر حرف ناشایستی بزند. اگر بخواهیم حساسیت بیش از حد هم نشان دهیم، باید هر روز یک نفر را با چوب و چماق دنبال دوچرخه‌سواران بفرستیم. در فوتبال هم خیلی مواقع تماشاگران به بازیکنان توهین می‌کنند؛ آیا آن بازیکن روی سکو‌ها می‌رود و با هر تماشاگر برخورد می‌کند؟ البته این را بگویم که در خیلی از موارد افرادی که چنین رفتاری دارند، ابراز ندامت می‌کنند. همین چند روز قبل ماندانا دهقان اطراف استادیوم آزادی در حال تمرین بود که راننده‌ای ماشین را سمت او گرفته بود. وقتی در محل حاضر شدیم، دیدیم راننده پشیمان است و عذرخواهی می‌کند. به‌هرحال ما تلاش خودمان را می‌کنیم تا فرهنگ‌سازی به مرور صورت بگیرد، اما دوچرخه‌سواران هم باید با این موضوع کنار بیایند.»

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از روزنامه شهروند، تاریخ انتشار: ۱۹ مرداد ۱۳۹۹، کدخبر: ۱۸۹۶۳۸، shahrvand-newspaper.ir