شعارسال: هنوز یک هفته نمی‌گذرد که از سختی‌های خبرنگاری گفتیم. از اینکه تبریک نمی‌خواهیم. گفتیم خبرنگار حامی ندارد. از بسته شدن روزنامه شهروند نوشتیم و حالا خبر توقیف یک روزنامه را می‌شنویم...

هر سال در روز خبرنگار پیام‌های تبریکی است که از سوی مسئولان برای خبرنگاران فرستاده می‌شود. مصاحبه‌های گوناگونی صورت می‌گیرد و وعده‌های حمایت بسیاری داده می‌شود. وعده‌هایی که دیگر خبرنگاران می‌دانند که قرار نیست هیچ کدام‌شان محقق شود.

حدودا یک هفته پیش از روز خبرنگار، خبر‌هایی مبنی بر بسته شدن روزنامه «شهروند» از دل تحریریه این روزنامه شنیده می‌شد. گویا مسئولان این روزنامه تصمیم بر آن گرفتند تا انتشار نسخه کاغذی را متوقف کرده و «شهروند» را به صورت آنلاین منتشر کنند. رامیز قلی‌نژاد که به تازگی جای خود را در مدیریت روزنامه «شهروند» به اسماعیل رمضانی داده است، در گفت‌وگویی درباره آنلاین منتشر شدن این روزنامه گفت: روزنامه «شهروند»، روزنامه‌ای کامل اجتماعی و بدون گرایش‌های تند سیاسی بود؛ اما دوستان در دوره مدیریت جدید هلال احمر از ابتدا این موضوع را مطرح می‌کردند که اصلا چرا هلال احمر باید روزنامه داشته باشد؟ در مراحل بعدی نیز نکات دیگری از قبیل اینکه میزان هزینه‌های روزنامه در طول سال زیاد و حدود ۱۰ میلیارد است و باید برای این موضوع راهکاری اندیشیده شود را مطرح کردند. البته با اصلاحاتی که در این مدت انجام دادیم، متوجه شدم اصلا اینچنین نیست و ما سالانه حدود ۵ میلیارد تومان هزینه داریم که نصف این مبلغ را از هلال احمر دریافت می‌کنیم.

او ادامه داد: در ابتدا تصور ما این بود که صرفاً قرار است شیوه انتشار تغییر کند. در نتیجه با توجه به اینکه کاغذ در وضعیت خوبی قرار ندارد و با در نظر گرفتن فراگیری کرونا، با آنلاین شدن روزنامه «شهروند» همراهی کردم. اما بعد متوجه شدم که منظور از آنلاین شدن، تغییر در شیوه انتشار نیست، بلکه تغییر روزنامه «شهروند» به یک پایگاه خبری است که بیشتر اخبار مربوط به هلال احمر را منعکس کند؛ بنابراین معنی این اقدام این بود که ما یک رسانه تاثیرگذار را در حوزه اجتماعی از دست بدهیم و تعدادی از دوستانی که در روزنامه فعالیت می‌کنند نیز باید از کار بی‌کار شوند.

قلی‌نژاد با بیان اینکه در این دوره توانستیم هزینه‌ها را حدود ۳۰ درصد کاهش بدهیم، درباره نیرو‌هایی که در دوران مدیریتش تعدیل شدند نیز توضیح داد: در مجموع اصلاً باور ندارم که تمام کار‌هایی که در حوزه تعدیل نیرو صورت گرفت، اقدامات درستی بوده است. ممکن است این تصمیمات با اشتباهاتی نیز همراه بوده باشد. همچنین تلاش کردم در این مدت میزان درآمد روزنامه از آگهی‌ها افزایش پیدا کند و درنهایت درآمد‌ها در حوزه آگهی حدود ۳ برابر افزایش پیدا کرد. از نظر محتوایی نیز در روزنامه تغییراتی ایجاد شد و بیشتر به سمت موضوعات و معضلات اجتماعی تغییر کرد.

قلی‌نژاد خاطرنشان کرد: به هر حال دوستان باور داشتند که این روزنامه نباید ادامه پیدا کند و من واقعاً منتقد این اقدام بودم، چراکه باور داشتم که روزنامه «شهروند» رسانه تاثیرگذاری در حوزه اجتماعی است و این اقدام می‌تواند منجر به بی‌کار شدن تعدادی از روزنامه‌نگاران شود. الان که از روزنامه بیرون آمده‌ام نیز امیدوارم تدبیری اتخاذ شود که این افراد آسیب نبینند. در حکم آقای رمضانی که جایگزین بنده شده و دوباره سرپرستی روزنامه را برعهده گرفته‌اند، تاکید شده است که در کمتر از یک ماه «شهروند» باید به صورت آنلاین منتشر شود.

پس از این مصاحبه، ۳۳ عضو از تحریریه روزنامه «شهروند» در نامه‌ای به رئیس و هیات مدیره انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران خواستار واکنش به تعطیلی کاغذی این روزنامه شدند. در بخشی از این نامه آمده است که «ما، اعضای تحریریه روزنامه شهروند، هرچه در توان داشتیم به‌کار بستیم تا «شهروند» را، در مقام رسانه‌ای که در اندیشه رفع فقر و نابرابری است، زنده نگه داریم. اما برآیند تمامی اتفاقات و اظهارنظر‌های مسئولان هلال احمر به ما نشان داد که اراده‌ای بر حفظ این «رسانه» از سوی آنان وجود ندارد.»

در بخش پایانی این نامه نیز عنوان شده است که «مرگ یک رسانه فقط به بیکاریِ روزنامه‌نگاران نخواهد انجامید. حذف صدای یک رسانه، آثار عمیقی بر جامعه و قدرت گرفتن رسانه‌های غیررسمی خواهد داشت که این را کارشناسان بار‌ها هشدار داده‌اند».

حالا نامه‌ای منتشر شده که نشان می‌دهد مسئولان این روزنامه در پی نامه برخی از اعضای تحریریه از خبرنگارانش می‌خواهد تا به صورت کتبی اعلام کنند که حاضرند در روزنامه کار کنند یا خیر و کیست که نداند چنین تعهدنامه‌هایی به معنی سلب حق اعتراض است؟!

از سوی دیگر روز گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه روزنامه «جهان صنعت» توقیف شده است. گویا دلیل این توقیف، انتشار گزارشی در صفحه جامعه این روزنامه با عنوان «به آماری دولتی اعتماد نیست» است. این گزارش در گفتگو با محمدرضا محبوب‌فر منتشر شده که او به عنوان یکی از اعضای ستاد مقابله با کرونا معرفی شده است. محمدرضا سعدی، مدیرمسئول روزنامه «جهان صنعت» دراین‌باره گفت: روز یکشنبه (۱۹ مردادماه) گزارشی در صفحه ۱۴ درباره کرونا کار شد که منجر به توقیف روزنامه توسط هیئت نظارت بر مطبوعات شد. حکم هنوز نیامده است و این موضوع به صورت تلفنی به ما اعلام شد. به ما گفته شد که طبق مواد ۴،۸ و ۱۱ از ماده ۶ قانون مطبوعات و ماده یک ستاد ملی کرونا روزنامه توقیف است. در این مطلب با آقای محمدرضا محبوب‌فر گفتگو کرده بودیم. به هر حال این هم عیدی مطبوعات و خبرنگاران بوده است.

 

روز گذشته، کیانوش جهان‌پور، مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت، در واکنش به این گفتگو طی توئیتی، فرد مصاحبه شونده را «شیرین عقل» خوانده و عضویت او در ستاد ملی مقابله با کرونا را تکذیب کرده است. حال اینکه در روز‌های گذشته رسانه‌های دیگری نیز با محبوب‌فر تحت همین عنوان گفتگو کرده بودند. گرچه گفته می‌شود محبوب‌فر، دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری است، اما باشگاه خبرنگاران با فردی با همین نام تحت عنوان عضو انجمن علمی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ملی ایران گفتگو کرده است. در این میان این پرسش مطرح می‌شود که در صورتی که این فرد چنین سمتی ندارد، چرا وزارت بهداشت و نهاد‌های مرتبط پیش از این درباره مصاحبه‌های این فرد با رسانه‌های دیگر واکنشی نشان ندادند؟ آیا درمورد مصاحبه افراد پیرامون موضوع مهمی مانند سلامت، وزارتخانه مذکور نباید حساسیت بیشتری نشان بدهد؟ البته بدون شک رسانه‌ها نیز باید پیش از هر گفت‌وگویی درباره سمت فرد مصاحبه‌شونده اعتبارسنجی کنند، اما این دوگانگی چیزی از مسئولیت دو طرف در مورد موضوعی که با سلامت مردم گره خورده کم نمی‌کند.

به هر حال روز خبرنگار امسال هم گذشت و ما باز دوباره و دوباره دانستیم که ما خبرنگاران تنهاییم و شعار‌های حمایت از ما همیشه در حد همان شعار‌ها باقی خواهند ماند.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از روزنامه ابتکار، تاریخ انتشار: ۲۱ مرداد ۱۳۹۹، کدخبر: ۱۶۰۹۵۳، www.ebtekarnews.com