شعار سال: نوسانات و افزایش‌های قیمتی افسارگسیخته در بازار خودرو از معضلاتی است که مدت‌هاست گریبان مصرف‌کننده را گرفته است. مسئله‌ای که سیاست‌گذاران پادزهر‌های متفاوتی را برای آن تجویز می‌کنند، پادزهر‌هایی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان تا کنون نتیجه مطلوبی را برای بازار به همراه نداشته و نتوانسته چاره درد مصرف‌کنندگان باشد.
تفاوت قیمت بین کارخانه و بازار، رانت، حضور دلالان، مشکلات ثبت‌نام برای خرید خودرو از کارخانه و موارد دیگر از جمله مسائلی است که مشکلات بسیاری را برای بازار خودرو و مصرف‌کنندگان به وجود آورده است. در این میان کارشناسان، سیاستگذاران و فعالان راهکار‌های مختلفی را برای کاهش مشکلات بازار مطرح می‌کنند. یکی از این راهکار‌ها کشف قیمت خودرو در بازار بورس است. تعیین قیمت خودرو در بورس یکی از راهکار‌هایی پیشنهادی برای کنترل قیمت‌ها در بازار بوده که بار‌ها از سوی سیاستگذاران و برخی از کارشناسان صنعت خودرو مطرح شده است. اخیرا محمدرضا نجفی‌منش در گفتگو با ایسنا با اشاره به اینکه کارشناسان و فعالان صنعت خودرو معتقدند روشی که امروز برای قیمت‌گذاری خودرو اجرایی می‌شود، یکی از غلط‫ترین شیوه‌هاست و باید به گزینه‌های دیگری فکر کرد به چهار روش برای برای تغییر در قیمت‌گذاری بازار خودرو اشاره کرد که یکی از آن چهار روش باز شدن پای بورس به بحث قیمت‌گذاری بود. نجفی‫منش گفت: «در یکی از روش‌ها پای بورس به عرصه قیمت‌گذاری خودرو باز می‌شود. پیشنهادکنندگان این طرح می‌گویند مانند قیمت‫گذاری کالا‌هایی مانند فولاد یا مس که از طریق فرابورس انجام می‌شود می‌توان برای مثال هزار دستگاه از یک مدل سواری را به بورس عرضه کرد و با توجه به میزان استقبال مردم و قیمتی که برای آن پرداخت شد، نرخ نهایی خودرو را استخراج کرده و بر اساس آن ماشین‌ها را در بازار عرضه کرد».
اما آیا کشف قیمت خودرو در بورس می‌تواند راهی برای کنترل قیمت و مدیریت بازار باشد؟ مرتضی مصطفوی، کارشناس صنعت خودرو با اشاره به پیشنهاد تعیین قیمت خودرو در بورس و همچنین تاثیر آن بر بازار به «ابتکار» گفت: ما بار‌ها با پیشنهاد‌هایی درخصوص باز شدن پای بورس به قیمت‌گذاری خودرو روبه‌رو شده‌ایم، افرادی که این پیشنهاد را مطرح می‌کنند در راستای صنعت خودرو صحبت می‌کنند نه بازار خودرو. به عبارتی دیگر فعالان در صنعت خودروسازی به دنبال افزایش قیمت هستند نه اصلاح قیمت در بازار به نفع مصرف‌کننده بنابراین چنین پیشنهاد‌هایی را مطرح می‌کنند. وی با اشاره به سیاست‌های کنترلی در کشور‌های دیگر ادامه داد: در کشور‌های دیگر شرکت‌های خودوسازی معمولا سیاست‌های‌شان را به نوعی تنظیم می‌کنند تا کالا را با قیمتی مناسب به دست مصرف‌کننده برسانند، در این سیاستگذاری‌ها هدف اصلی مردم هستند.
این کارشناس بازار خودرو در ادامه به زیان‌ده بودن خودوسازان اشاره کرد و دراین‌باره گفت: اکنون خودروسازان و قطعه‌سازان به دلیل قیمت-گذاری دستوری زیان‌ده شده‌اند و در این میان به شدت از افزایش قیمت در بازار استقبال می‌کنند، چراکه در شرایط افزایش قیمت‌ها زیان و شرایط نقدینگی‌شان بهبود می‌یابد، لذا تعیین قیمت در بورس به نفع خودوسازان خواهد بود نه مصرف‌کنندگان.

شرایط بورس با واقعیت اقتصاد در تضاد است

مصطفوی در ادامه صحبت‌هایش با تاکید بر متضاد بودن شرایط بازار بوس با واقعیت‌های اقتصادی ادامه داد: ما هنگامی می‌توانیم بگوییم که یک ابزار سیاستی مفید است که آن ابزار سیاستی کارآمدی خود را به اقتصاد نشان داده باشد. در حال حاضر اقتصاد ایران با رکود، تورم، تحریم و کرونا مواجه است، در این شرایط بسیاری از شرکت‌ها با کاهش تقاضا و همچنین مشکلات مالی جدی روبه‌رو شده‌اند و این مسئله خود را باید در شاخص بورس که نماد شفافیت یک اقتصاد است نشان دهد. کافی است شاخص بورس را بررسی کنیم، شاخص در چنین وضعیتی که اقتصاد با بحران مواجه است به صورت فزاینده‌ای رشد کرده است؛ بنابراین می‌توانیم نتیجه بگیریم بورسی که این‌روز‌ها برخلاف تحلیل‫های اقتصادی به مسیر خود ادامه می‌دهد تصویر روشنی از اقتصاد نیست.
وی افزود: به همین دلیل بورس به عنوان یک محیط برای قیمت‌گذاری شفاف نخواهد بود. این‌روز‌ها بورس دیگر شفاف نیست و اگر خودرو را به این بخش وارد کنیم معلوم نیست که ما را به هدف‌مان برساند. به همین خاطر من نسبت به اینگونه پیشنهاد‌ها خوشبین نیستم و معتقدم اگر پای بورس به بحث قیمت‌گذاری خودرو باز شود این احتمال وجود دارد که ما با شرایط بدتری مواجه شویم.
این کارشناس صنعت خودرو اظهار کرد: من بار‌ها تاکید کرده‌ام مشکل اقتصاد ایران به ویژه صنعت و بازار خودرو مسئله عرضه نبوده بلکه بحث تقاضای سوداگرایانه در بازار مشکل اصلی است و ما باید به دنبال راهی برای مهار این تقاضا باشیم.

آزادسازی قیمت راهی برای کنترل بازار خواهد بود؟

وی در پاسخ به این پرسش که آیا آزادسازی قیمت‌ها راهکار حل مشکلات بازار خودرو خواهد بود یا خیر، گفت: ما با یک جعبه بسته مواجه هستیم و متاسفانه سیاست‌گذاران از مشکلات بازار خودرو اطلاع ندارند. این روز‌ها چند سایت اینترنتی منبعی برای اعلام قیمت خودرو شده‌اند، این سایت‌ها را فروشندگانی مهندسی می‌کنند که به دنبال سود بیشتر هستند؛ بنابراین مشکل بازار با آزادسازی قیمت‌ها حل نخواهد شد. این‌روز‌ها فروشندگان و خریداران به این نتیجه رسیده‌اند که سیاست‌ها در اداره بازار‌ها ناکارآمد است. تا کنون طرح‌ها و برنامه‌های متفاوتی برای کنترل بازار خودرو به میان آمده است، اما اتفاقی در زمینه کنترل بازار رخ نداده و قیمت‌ها همچنان رو به افزایش است. اینکه قیمت‌ها را آزاد شود نتیجه‌ای جز اینکه افزایش قیمت را به بازار تحمیل می‌کنیم نخواهد داشت و این ماجرا تنها به نفع خودروسازان تمام خواهد شد.
تشکیل سامانه جامع معاملاتی بازار خودرو، راهکاری برای کنترل قیمت
این کارشناس صنعت خودرو تشکیل سامانه جامع معاملاتی بازار خودرو را راهکاری برای کنترل قیمت و مدیریت بازار دانست و گفت: تا سامانه جامع معاملاتی بازار خودرو تشکیل نشود مشکلی از بازار حل نخواهد شد. ما باید یک بانک اطلاعاتی جامع داشته باشیم تا تمام جزئیات بازار را زیر نظر بگیریم. از این طریق به راحتی می‌توان هدف از خرید خودرو و حجم معاملات را شناسایی کرد. به عبارتی دیگر تا زمانی که ما ندانیم افراد چه خودرویی را با چه قیمتی در بازار به فروش می‌رسانند و معامله بین چه کسانی انجام می‌شود هیچ سیاستی پاسخگوی مشکلات بازار نخواهد بود.
مصطفوی گفت: آزادسازی قیمت‌ها، باز شدن پای بورس به بحث قیمت-گذاری، پنج درصد حاشیه سود و ... هیچ‌کدام چاره مشکلات بازار نیست و تجربه نشان داده که اینگونه سیاست‌ها نتیجه مطلوبی برای ما به همراه نخواهد داشت.
وی اظهار کرد:، چون اقتصاد ایران یک اقتصاد غیرشفاف است، رانت‫خواران و سوداگران به شدت با شفافیت مخالفت خواهند کرد. این سامانه همان ابزاری است که شفافیت را ایجاد می‌کند و بازی جریان‫های سوداگرایانه را برهم خواهد زد. اگر این بانک اطلاعاتی فراهم شود بازار به سمت شفافیت حرکت می‌کند و قیمت‌ها ناخودآگاه نزولی خواهد شد.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ابتکار، تاریخ انتشار:۲۸ مرداد ۱۳۹۹، کدخبر:۱۶۱۲۹۱، www.ebtekarnews.com