شعار سال:کانیبالیسم (Cannibalism) نوعی بیماری رایج در بین طیور به‌خصوص مرغان تخم‎گذار است. این بیماری باعث می‌شود تا پرنده شروع به خودخوری و همدیگر خوری کند. این ناهنجاری یک عادت و رفتار پرخاشگرانه در بین طیور است و در اثر یک سری مسائل به وجود می‌آید که در آن پرنده شروع به نوک زدن در قسمت‌های مختلف بدن خود یا سایر پرندگان می‌کند. این بیماری به‌سرعت می‌تواند بین طیور رشد کند و سلامت خود پرنده و کل گله را به‌طورجدی تهدید کند. اگر درمان و پیشگیری‌های به‌موقع در رابطه با آن اعمال نشود، پرورش‌دهنده خسارت زیادی را متحمل خواهد شد.

  در یک محیط چند بازاری ایستا از مشتری‎های داخلی، هرگونه حرکت بازارهای دولتی در توسعه فعالیت‎ها یا ارائه محصولات جدید و متنوع راهبردی کلیدی برای دستیابی به مأموریت‎های ترسیم‌شده برای آن، بقا، رشد و موفقیت و سودآوری آن بازار محسوب می‎شود اما در این چارچوب رضایت مشتری، سهم بازار و وفاداری مشتری‎ها بسیار مهم است. در موارد خاص، اقدامات بالا می‌تواند سطح اقبال به بازارهای دولتی دیگر را کاهش دهد و اثرات منفی بالقوه بر بازارهای دولتی موجود داشته باشد. علاوه بر آن، ممکن است اقدامات بازارهای دولتی در یک محیط یکپارچه میزان اقبال مشتری‎ها را به بازارهای خصوصی نیز تحت تأثیر قرار دهد و با نقصان مواجه سازد. نتیجه این‎گونه حرکات یک بازار مثلاً دولتی و تأثیر منفی آن بر بازارهای دولتی و خصوصی دیگر را اصطلاحاً کانیبالیسم بازارها از نوع خودخوری و همدیگر خوری گویند.

  ایجاد تنوع در بازارهای بهره‎مند از یک منبع و تعریف بخش‌های جدید بازار، خطر ابتلا به کانیبالیسم را افزایش می‎دهد؛ زیرا تقسیم بیش‌ازحد در یک بازار معین، تفاوت و تمایز بین بخش‌های مختلف را کاهش می‌دهد و به روند کانیبالیسم کمک می‌کند. کانیبالیسم حادثه‎ای است که می‌تواند یک بازار را از دستیابی به اهداف خود منحرف کند‎ و یا این‌که در صورت عدم کنترل رفتارها در کوتاه‎مدت و ایجاد محدودیت‎ها، بر تمام بازارها اثرات منفی داشته باشد خسارات بالای را بر جامعه تحمیل کند. دولت یا سیاست‎گذار به‎عنوان نهاد تعدیل‎کننده و یا کنترل‎کننده در چارچوب تعادل‎بخشی نیاید به‎طور دستوری در نقش مدیر یک بازار به‌صورت دستوری، تبلیغاتی و ایجاد جذابیت‎های خاص و یا مصنوعی ورود پیدا کند و باعث افزایش سهم یک بازار خاص دولتی از مشتری‎های موجود شود زیرا این رفتار به افزایش کانیبالیسم از نوع دگرخوری (ضربه زدن به بازارهای خصوصی) کمک کرده و یا حتی موجبات تقویت خودخوری (ضربه به دیگر بازارهای دولتی) را فراهم می‎نماید.

  فرض کنید بازار بورس یکی از بازارهایی باشد که تلاش می‎کند تأمین مالی خود را از طریق نقدینگی موجود در بازار انجام دهد. در مقابل این بازار دولتی، بازارهای دولتی دیگر مانند صنایع خودروسازی، بازارهای خصوصی مانند زمین، مسکن، طلا و ارز وجود دارند که تمرکز خود را بر سرمایه‎ها و نقدینگی مردم بنا نهاده‎اند. در چنین ساختاری فرض کنید بازار بورس توسعه فعالیت داشته و با عرضه محصولات جدید، تبلیغات دولتی و ایجاد جذابیت‎های ویژه از نوع وسوسه‎گرانه تلاش دارد جایگاه خود را ارتقا دهد. با توجه به رفتار بازار بورس، هشت مدل را می‎توان برای کانیبالیسم در نظر گرفت:

  مدل 1: سهم جدید بازار بورس از توسعه فعالیت‎ها و عرضه محصولات جدید بخشی از بازار تصویر شده خود بورس بر اساس اسناد بالادستی باشد. در این حالت بخش بزرگی از بازار گذشته بورس کانیبالیسم (از نوع خودخوری زیاد) می‌شود و بازارهای رقیب یعنی دولتی و خصوصی سهم خود را خواهند داشت و می‎توانند فعالیت داشته باشند. این رفتار خطرناک است اما اگر محصول جدید یا فعالیت‎های جدید (مانند سهام عدالت، بورس املاک و مستغلات، سهام معادن و غیره) بسیار سودآورتر از محصولات بازار پیشین بورس باشد، قابل‌تحمل است.

  مدل 2: بخش اندکی از بازار گذشته بورس کانیبالیسم (خودخوری جزئی) می‌شود و هم‌زمان گسترش بازار را نیز دارد؛ و بازار رقیب نیز در کنار آن‌ها سهم خود را داشته باشد. این حالت تنها برای شرایطی توجیه دارد که محصولات جدید ویژگی‌های متفاوتی داشته باشند و یا این‌که راهبردها و مأموریت‎های متفاوت از بازار گذشته مدنظر باشد.

  مدل 3: بخشی از بازار گذشته بورس و بازارهای رقیب دولتی همراه با توسعه بازار، کانیبالیسم (خودخوری و دگرخوری) می‌شود که به دلیل رفتار بازارهای رقیب دولتی خطرناک است.

  مدل 4: بخشی از بازار گذشته بورس و بازارهای رقیب دولتی بدون توسعه بازار کانیبالیسم (خودخوری و دگرخوری) می‌شود که به دلیل رفتار بازارهای رقیب دولتی بسیار خطرناک است.

  مدل 5: بخشی از بازار گذشته بورس و بازارهای رقیب خصوصی همراه با توسعه بازار، کانیبالیسم (خودخوری و دگرخوری) می‌شود که به دلیل رفتار بازارهای رقیب خصوصی خطرناک است.

  مدل 6: بخشی از بازار گذشته بورس و بازارهای رقیب خصوصی بدون توسعه بازار، کانیبالیسم (خودخوری و دگرخوری) می‌شود که به دلیل رفتار بازارهای رقیب خصوصی خطرناک است.

  مدل 7: بخشی از بازار گذشته بورس و بازارهای رقیب خصوصی و دولتی همراه با توسعه بازار، کانیبالیسم (خودخوری و دگرخوری) می‌شود که به دلیل رفتار بازارهای رقیب خصوصی و دولتی بسیار خطرناک است.

  مدل 8: بخشی از بازار گذشته بورس و بازارهای رقیب خصوصی و دولتی بدون توسعه بازار، کانیبالیسم (خودخوری و دگرخوری) می‌شود که به دلیل رفتار بازارهای رقیب خصوصی و دولتی بسیار خطرناک‎تر است.

  اما اگر شرایط به یکی از سه حالت زیر پیش برود و مدیریت شود، کانیبالیسم رخ نخواهد داد که این موضوع نیازمند برنامه‎ریزی دقیق است تا بازارها خدمات مدنظر را در چارچوب‎های تعریف و تبیین شده ارائه دهند:

الف- دریافت سهم بلااستفاده بازارهای رقیب بدون توسعه بازار،

ب-دریافت سهم بسیار کوچکی از بازار‎های رقیب با توسعه بازار و

ج- توسعه بازار جدید مانند سرمایه‎های خارجی بدون دریافت سهم بازارهای رقیب و نیز عدم دریافت سهم از بازار گذشته بورس.
                                                                                                                                                                                                                                                        با توجه به مجموعه مدل‎های هشت‎گانه بیان‌شده و نیز سه حالت پاک از رفتارهای کانیبالیسمی، امید می‎رود دولت آن‎ها را مدنظر قرار دهد و به‌عنوان یک نهاد تعادل‎بخش عمل نماید تا بازارهای دولتی و خصوصی رقیب آرامش لازم را داشته باشند و بر جامعه خسارت وارد نشود.

 

پایگاه تحلیلی -خبری شعار سال ،برگرفته از فضای مجازی