شعار سال: بازار مرغ کشور طی دو سال گذشته انواع گوناگونی از عدم‌توازن و تلاطم را تجربه کرده و پشت سر گذاشته است. از مشکلاتی که در پی‌آمد کمبود ارز و عدم تخصیص کافی آن به واردات نهاده‌های طیور رخ داد، و با ایجاد موج بلندی در رسانه‌ها و افکار عمومی به «جوجه‌کشی» معروف شد، تا پیچ‌هایی که در «تنظیم بازار» وجود دارد و هرچند وقت یکبار ساز تنظیم‌کنندگان و عرضه‌کنندگان با هم ناکوک می‌شود و دودش به چشم مصرف‌کننده می‌رود، تا بلاتکلیفیِ شرح وظایف و پیگیری واردات نهاده‌ها و پاس‌کاری آن بین وزارت‌خانه بی‌وزیر صمت از یک سو و جهادکشاورزی از سوی دیگر (و البته وزارت‌خانه احیانشده بازرگانی از سوی دیگرتر!)، و مواردی از این قبیل موجب شده تن همه ذی‌مدخلان زنجیره تأمین مرغ، از واردکننده نهاده، تا تولیدکننده اجداد و مادری و جوجه و تخم‌مرغ، تا عوامل کشتار و توزیع و سرآخر مصرف‌کننده، بلرزد که این بلاتکلیفی‌های بالادستیِ زنجیره تأمین چه بر سر پایین‌دست خواهد آورد.

در این حیص‌وبیص در سال ۹۸ اتفاق بی‌سابقه دیگری رخ داد. انگلستان که منشأ تأمین بخش قابل توجهی از جوجه اجداد کشور ماست، با استناد به تحریم‌های ایالات متحده، از فروش این حلقه حیاتی از زنجیره تأمین به ایران استنکاف می‌کند؛ اتفاق بی‌سابقه‌ای که هرگز، حتی در زمان بالاترین سطح از تنش‌ها بین ایران و غرب، رخ نداده بود!

سربند این واقعه، در میانه‌های سال ۹۸، متولیان حوزه کشاورزی اعلام می‌کنند که زمین بازی را عوض خواهند کرد.

اولین واکنش به این تحریم‌ها این است که در ابتدای شهریور ۹۸، همزمان با هفته دولت، رئیس و اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس قبل، به همراه مدیرعامل پیشین شرکت پشتیبانی امور دام کشور و همچنین رئیس سازمان جهادکشاورزی استان مازندران از مجتمع ۱۱۳۷هکتاریِ «مرغ لاین بابل‌کنار» بازدید کردند.

علی ابراهیمی، عضو هیئت رئیسه وقت کمیسیون کشاورزی مجلس، که خود مدرک کارشناسی ارشد ژنتیک و اصلاح نژاد داشت، در حاشیه این بازدید گفت: «هدف از این بازدید ارزیابی وضعیت پرورش مرغ لاین آرین بود تا مشخص شود در صورت ضرورت و نیاز به جوجه‌های این مجتمع چه میزان می‌تواند نیاز کشور را برآورده کند». این اظهارات نشان می‌دهد که پس از دو دهه بی‌اعتنایی به لاین بابل‌کنار، احتمالاً ضرورت پیش آمده مسئولان امر را به فکر استفاده از این سرمایه ملی واداشته است.

اتفاق بعدی، خبر اختصاص ۱۶میلیارد تومان به این مجتمع، در کوران تنش‌هایی است که (متعاقب مسائل شرکت پشتیبانی امور دام و ...) از مهر تا آذر ۹۸ برای وزیر پیشین رخ داده بود. عزیزالله شهیدی، رئیس سازمان جهادکشاورزی مازندران، ۱۶ آبان ۹۸ با خبری کردن این موضوع اعلام کرد که «با پیگیری شخص وزیر جهادکشاورزی (محمود حجتی)، این اعتبار به مجتمع مرغ لاین بابل عملیاتی شده» و افزود: «این مجتمع ظرفیت تولید کل جوجه گوشتی کشور را دارد»، و ادامه داد: «مجتمع مرغ لاین بابل ظرفیت قطع وابستگی ایران از کشور بریتانیا را دارد، با توجه به مشکلات تحریمی، امروز همه مسئولان ارشد کشور به اهمیت سرمایه‌گذاری در این مجتمع پی برده‌اند»، و نهایتاً خاطرنشان کرد: «جمهوری اسلامی پس از آمریکا، انگلیس، برزیل، هلند، هند، آلمان و فرانسه، در جهان اسلام و خاورمیانه تنها کشوری است که توانسته تولید مرغ لاین را در اختیار داشته باشد».

ادبیات جدیدی در اخبار مدیران جهادکشاورزی شکل گرفته بود که رویکرد خودکفایی در مرغ را نشانه می‌گرفت.

محمود حجتی چهارم آذر ۹۸ استعفا داد و کاظم خاوازی که صبغه‌ای تحقیقاتی دارد، سکان‌دار وزارت جهادکشاورزی شد. ماه‌های مهر تا دی ۹۸، ماه‌های کم‌فروغ خبر درباره زنجیره بالادستی تأمین مرغ کشور است. این فترت خبری هست تا نیمه بهمن‌ماه، که بدون مقدمه و یکباره اخبار این حوزه پرشمار شد.

مرتضی رضایی، معاون امور تولیدات دامی وزیر جهادکشاورزی، در گفتگویی به مناسبت دهه فجر ۹۸، متعهد شد که «مرغ کشور از منابع داخلی تأمین شود و تا سال‌های سال مشکلی برای تأمین گوشت مرغ در کشور وجود نداشته باشد». این مقام مسئول افزود: «برای بهره‌گیری و ورود مرغ لاین به چرخه تولید، در سال جاری برنامه‌ای برای این امر تهیه و به شورای‌عالی امنیت ملی ارائه شده است». این خبر نشان‌گر خیز جدی متولیان جهادکشاورزی برای وارد کردن مرغ آرین به چرخه تولید مرغ گوشتی کشور بود، که پیش از آن تنها «دو در هزارِ» بازار مصرفی کشور را در اختیار داشت.

پس از این خبر مهم رضایی، مسئولان امر ــ از جمله شخص وزیر محترم ــ طی چندین نوبت و به‌صورت مداوم، از مزایای قابل توجه ایجاد شده توسط وزارت جهادکشاورزی برای مرغداران تولیدکننده این نژاد، سخن گفته‌اند. برای نمونه رضایی اخیراً در این زمینه تصریح کرد: «تمام مرغدارانی که جوجه‌ریزی مرغ لاین را انجام دهند، نهاده‌های آن‌ها از ذرت و کنجاله تا واکسن و دارو به صورت ۱۰۰درصد تأمین می‌شود و به مدت ۸ ماه مبلغ ۲۰۰ هزار تومان برای تولید هر قطعه مرغ مادر، تسهیلات با سود ۶درصد تعلق می‌گیرد، همچنین تضمین خرید جوجه‌ها در صورت عدم جذب در بازار وجود دارد و برای صادرات مرغ و جوجه‌های لاین هم هیچ مانعی وجود ندارد».

گرچه نفس اتکاء به تولید داخل، در مورد کالا‌های اساسی و مورد نیاز مردم، امری ممدوح و کاملاً ضروری است، اما از نگاه تخصصی به نظر می‌رسد افزایش سهم مرغ داخلی از بازار پروتئین کشور، مستلزم حل دو چالش اساسی باشد:
اول، اینکه آیا ذائقه مردمی که طی سالیان متمادی به مصرف گوشت بی‌کیفیت مرغ‌های حجیم و بزرگ که تا ۳.۵کیلوگرم وزن می‌گیرند عادت کرده، به مزه مرغ داخلی که کمتر از دو کیلوگرم وزن دارد (و البته حتماً داروی کمتری مصرف کرده و سالمتر و لذیذتر است)، جواب مثبت خواهد داد؟

و دوم؛ اینکه با توجه به سایز کوچکتر این نژاد از مرغ، آیا مزیت اقتصادی برای تولیدکننده، همتراز با نژاد‌های انگلیسی و آمریکایی مثل «راس» و «کاب» و «آربروآکرز» و ... در تولید نژاد «آرین» هم متصور است یا خیر؟

کارگروه تخصصی خبرگزاری تسنیم، در روز‌های آینده با مراجعه به افراد و نهاد‌های ذی‌مدخل در این موضوع ــ اعم از مسئولان وزارت جهادکشاورزی، مرغداران و اتحادیه‌های مرتبط، و مردم ــ به این دو پرسش اساسی پاسخ خواهد داد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری اعتمادآنلاین، تاریخ انتشار: 18 شهریور 1399، کد خبر: 431439،  www.etemadonline.com