شعار سال:خلاصه مدیریتی:
 
رویکرد هند نسبت به پیشگامی در حوزه هوش مصنوعی AI
 
هوش مصنوعی به توانایی ماشین‌ها در انجام وظایف شناختی مانند تفکر، درک، یادگیری، حل مسئله و تصمیم گیری گفته می‌شود. هوش مصنوعی در آغاز به فناوری اطلاق می‌شد که از هوش انسانی تقلید می‌کرد، اما با گذشت زمان این فناوری چنان متحول شده که از مفهوم اولیه خود بسیار فراتر رفته است. به مدد پیشرفت‌های شگفت‌انگیز در حوزه جمع‌آوری داده، توان محاسباتی و پردازش، امروزه می‌توان سیستم‌های هوشمند که عامل افزایش بهره‌وری و ایجاد ارتباط هستند را برای انجام وظایف مختلف به کار گرفت. با توجه به اینکه قابلیتهای هوش مصنوعی به طور چشمگیری گسترش یافته است، کاربرد آن نیز در رشته های مختلف به شدت رو به افزایش است.

به واسطه ماهیت ذاتی تحول در فناوری و نیز این واقعیت که بکارگیری آن در دنیا هنوز در مراحل ابتدایی است، هند فرصت خوبی را جهت تعریف هدف خود و پیش گامی در حوزه هوش مصنوعی را در اختیار دارد. هدف و شعار  #AIforAll (هوش مصنوعی برای همه) که هند برای خود برگزیده است، دال بر پیش گامی فراگیر در این فناوری است به نحوی که تحقق همه ظرفیت های هوش مصنوعی موجب رفع نیازهای کشور و دستیابی به آرمان های منحصر به فرد کشور خواهد شد. لذا، راهبرد کشور باید در جهت بهره‌برداری از هوش مصنوعی برای رشد اقتصادی، توسعه اجتماعی و رشد همه جانبه کشور هند و در نهایت به عنوان بستری برای اقتصادهای نو ظهور و در حال توسعه آماده گردد.

با آنکه هوش مصنوعی قابلیت ارزش آفرینی فزاینده‌ای در طیف وسیعی از بخش‌ها را دارد، اما تا به امروز بکارگیری آن بیشتر از منظر تجاری بوده است. فناوری های بر افکن  پدیده ‌های نادری هستند که ممکن است تنها یکبار برای هر نسل اتفاق بیافتد و لذا لازم است راهبردهای بکارگیری کلان و بویژه راهبردهای ملی، بین تعاریف اثرات اقتصادی و اثرات گسترده این نوع فناوری ‌ها توازن برقرار نماید.
 
موسسه ملی تحول هند (نیتی آیوگ) تصمیم گرفته است روی 5 بخش که انتظار می‌رود بیشترین بهره‌برداری را از هوش مصنوعی در حل‌کردن مسائل اجتماعی داشته باشند، تمرکز کند:

1. سلامت: افزایش دسترسی به خدمات با کیفیت سلامت و ارتقا میزان بهره وری آنها
2. کشاورزی: افزایش درآمد کشاورزان، افزایش بهره‌وری مزارع و کاهش ضایعات
3. آموزش: بهبود دسترسی و کیفیت آموزش
4. زیرساخت‌ها و شهرهای هوشمند: ارتقا کارآمدی و ارتباط برای جمعیت رو به رشد مناطق شهری
5. حمل و نقل و جابجایی هوشمند: شیوه های ایمن تر و هوشمند تر حمل و نقل و ترافیک روانتر
 
به منظور استفاده حداکثری از منافع به کارگیری هوش مصنوعی، در این گزارش موانع تحقق هدف #AIforAll مورد بررسی قرار می گیرند:
 
1. فقدان متخصصان ماهر در حوزه تحقیقات و بکارگیری هوش مصنوعی
2. فقدان عوامل فعال کننده اکوسیستم های داده (توانمند ساز)- دسترسی به داده های هوشمند
3. هزینه‌های بالای منابع و آگاهی کم نسبت به استفاده از هوش مصنوعی
4. حریم خصوصی و امنیت از جمله فقدان مقررات قانونی درباره بی نام‌ سازی داده ها
5. فقدان رویکرد همکاری جمعی نسبت به بکارگیری و کاربردهای هوش مصنوعی
 
در طول تاریخ، آرمان های پیش گامی در فناوری های نوظهور همواره نیازمند توانمندی‌های تحقیقاتی برتر کشورها بوده‌اند و لذا تحقق مؤثر ظرفیت رشد مستلزم تخصص در تحقیقات پایه و کاربردی است. علیرغم آنکه نشانه های مثبتی از اقدامات اخیر هند در حوزه فناوری هوش مصنوعی وجود دارد، اما هنوز این کشور در آغاز راه است و نیازمند اقدامات جمعی و هماهنگ در سطح کلان است.
 
این گزارش یک ساختار دو بخشی را برای رسیدن کشور هند به آرمان های خود در حوزه تحقیقات هوش مصنوعی پیشنهاد می کند:
 
1. مرکز عالی تحقیقات (CORE)  روی بهبود شناخت نسبت به تحقیقات پایه کنونی و گسترش مرزهای فناوری از طریق تولید دانش جدید متمرکز است.
 
2. مراکز بین المللی تحول در هوش مصنوعی (ICTAI)  که موظف به توسعه و انجام تحقیقات کاربردی هستند. انتظار می رود همکاری با بخش خصوصی از شاخصه های اصلی این گونه مراکز باشد.
 
پیشنهاد شده است تا سازمانی مادر که مسئول تعیین خط مشی تحقیقاتی است از طریق تحلیل شاخصهای اجتماعی/ اقتصادی، مطالعه پیشرفتهای جهانی و ترغیب همکاریهای بین المللی جهت تکمیل توانمندی های تحقیقاتی این کشور ایجاد شود. دیگر پیشنهادهای ارائه‌شده درباره تحقیقات عبارتند از: اجرای پروژه های تحقیقاتی بلند مدت و بلند پروازانه توسط تیم های تخصصی، ایجاد یک سازمان فراملی تخصصی برای هدایت تحقیقات به سمت حل کردن مشکلات عمده و پیچیده حوزه هوش مصنوعی و توسعه زیرساخت‌های محاسباتی و دیگر زیرساخت‌های مرتبط در حوزه هوش مصنوعی.

از آنجایی که فناوری همواره ماهیت مشاغل را متحول می‌کند و معیارهای توانمندی فناورانه را تغییر می‌دهد، مهارت‌آموزی و بازآموزی مهارتی نیروی کار بخش مهمی از رویکرد ما را نسبت به بکارگیری هوش مصنوعی تشکیل می‌دهد. کشور هند نیاز ضروری به بازآموزی مهارتی نیروی کارهای فعلی و تربیت استعدادهای آینده مطابق نیازهای متغیر بازار کار دارد. این امر می‌تواند از طریق بکارگیری مکانیسمهای آموزشی غیر متمرکز با همکاری بخش خصوصی و مؤسسات آموزشی جهت صدور گواهی‌های (مهارت) معتبر محقق گردد. بعلاوه، بایستی اشتغال‌زایی در حوزه های جدید مانند حاشیه نویسی داده  توسعه داده شود، زیرا این حوزه‌ها می‌توانند بخش بزرگی از نیروی کار که به دلیل گسترش دستگاههای خودکار محکوم به بیکاری هستند را جذب‌نمایند.

بکارگیری هوش مصنوعی در سراسر زنجیره ارزش-بخش خصوصی، شرکت های نوپا، شرکتها و نهادهای دولتی- میتواند با ایجاد چرخه مؤثری از عرضه و تقاضا ظرفیت عظیمی را فعال نماید. موانع توسعه و بکارگیری هوش مصنوعی را میتوان با بکارگیری مدل بازار به طور مؤثر برطرف نمود: این مدل امکان کشف قیمت بازار و نیز رویکردهای مختلفی که برای تحقق نتایج مورد نظر مناسب هستند را فراهم می‌کند. میتوان یک چرخه اقتصادی فعال با سه زیر شاخه ایجاد نمود که روی جمع‌آوری و انباشت داده، حاشیه نویسی داده و مدلهای قابل اجرا متمرکز باشد. همچنین، می‌توان بستری مشترک به نام بازار ملی هوش مصنوعی (NAIM)  ایجاد نمود.
 
به منظور تسریع در به کارگیری فناوریهای به شدت مشارکت گرا مانند هوش مصنوعی، دولت باید در حمایت از مشارکت‌ها، افزایش دسترسی به زیرساخت‌ها، تقویت نوآوری از طریق تحقیقات و ایجاد تقاضا بوسیله یافتن راه‌حل‌هایی برای نیازهای مختلف، نقش تسریع کننده(کاتالیزور) را داشته باشد.

راه‌حل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی ضمن اینکه سبک زندگی و کسب و کار ما را تحت تأثیر قرار می‌دهند، ما را با چالش‌هایی از قبیل اخلاقیات، حریم خصوصی و امنیت در هوش مصنوعی مواجه می‌کنند. مهم‌ترین موضوع در مسائل اخلاقی هوش مصنوعی، انحراف از چارچوب  FAT (انصاف، پاسخگویی و شفافیت) است. در این راستا، میتوان کنسرسیوم کمیته های اخلاق را در هر یک از مراکز عالی تحقیقات ایجاد نمود تا بر پایبندی این مراکز به اصول اخلاقی در همه مراحل توسعه محصولات و فناوری هوش مصنوعی نظارت نمایند.

داده یکی از نیرو محرکه های اصلی در کاربردهای هوش مصنوعی است و در نتیجه، مدیریت صحیح داده و تضمین حریم خصوصی و امنیت آن از اهمیت حیاتی برخوردار است. از جمله چالش‌های این حوزه عبارتند از: استفاده از داده‌ها بدون جلب رضایت مالک، خطر افشای هویت افراد از طریق داده‌ها، تعصب در انتخاب داده‌ها و درنتیجه ترجیح متعصبانه در انتخاب مدل‌های هوش مصنوعی و بی‌نظمی در انباشت داده‌ها. این گزارش جهت رفع چنین چالشهایی پیشنهاد می کند: تنظیم چارچوبهای حفاظت از داده و چارچوبهای تنظیمی بخشی صورت پذیرد و همچنین به کارگیری استانداردهای بین المللی ترویج گردد.
 
برای آنکه هند بتواند بر موج نوآوری هوش مصنوعی مسلط شود، بایستی چارچوب مالکیت فکری استواری داشته باشد. با آنکه دولت ابتکارهای متعددی جهت تقویت نظام مالکیت فکری اجرا نموده است، به دلیل ماهیت منحصر به فرد راه حلهای توسعه هوش مصنوعی همچنان با چالشهایی بویژه در حوزه اجرایی کردن قوانین سخت و دقیق پتنت در حوزه هوش مصنوعی وجود دارد. اهمیت داده ها برای توسعه مدل های مفید یک نمونه است. به منظور رفع اینگونه مسائل ایجاد مراکز تسهیل حقوق مالکیت فکری جهت برداشتن فاصله بین کاربران و توسعه دهندگان راه حلهای هوش مصنوعی و آموزش صحیح مراجع اعطای حق پتنت، مقامات قضایی و دادگاهها پیشنهاد می‌شود.
 
راهبرد هوش مصنوعی روی هدایت موج تغییرات اجتناب ناپذیر به نحوی که بیشترین و بهترین اثر را ایجاد کنند، متمرکز است. اکوسیستم هوش مصنوعی به شدت در حال تغییر و تحول است و جوامع را به سوی افق‌های ناشناخته‌ای سوق می‌دهد. در حال حاضر، فقط می‌توانیم مهم‌ترین پرسش‌هایی که جوامع امروزی با آن مواجهند را مطرح کنیم: آیا آمادگی مدیریت اخلاقی داده‌ها را داریم؟ چگونه شکاف دیجیتال را برطرف نماییم؟ کدام یک از نوآوری‌ها برای مشارکت‌ها و بودجه‌های دولتی مناسب هستند؟ پرداختن به این پرسش‌ها مهم‌ترین گام در تضمین این امر است که پیشرفت‌های هوش مصنوعی منجر به جوامع بهتری شوند.
 
  در طول دو سال گذشته کشورهای مختلف فعالیت‌ها و اقدامات وسیعی در حوزه تدوین سیاست‌های هوش مصنوعی داشته‌اند. دولت‌های ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، ژاپن و چین سندهای‌ سیاست و راهبرد هوش مصنوعی خود را منتشر نموده‌اند. برای آنکه هند در حوزه هوش مصنوعی پیشگام شود در اولین گام باید سند راهبرد خود را تهیه و منتشر نماید تا متعاقب آن برنامه‌ عظیمی را آغاز کند که منجر به تثبیت جایگاه واقعی هند در این عصر به شدت متغیر گردد. 
 
سند ملی هوش مصنوعی در هند

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت مرکز همکاری های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری  ، تاریخ انتشار: 20 دی 1397  ، کدخبر: 3017،www.cpdi.ir