شعار سال: قاچاق موضوعی است که به تولید ملی آسیب می‌زند و با کاهش درآمد‌های عمومی به خاطر نبود نظارت و کنترل بر کالای قاچاق شده، احتمال بروز هر گونه آسیب در سلامت جامعه مصرفی آن را هم ممکن می‌سازد.

در این برهه از زمان مبارزه با قاچاق به علت محدودیت ارزی اهمیت دوچندانی دارد چرا که ارز بری آن می‌تواند صرف واردات کالا‌های اولویت دار مردم به ویژه در حوزه اقلام اساسی و دارو‌ها شود.

این بار موضوع قاچاق گزارش ما سیگار است؛ آن هم در حجم قابل توجهی که در سایه غفلت نهاد‌های مسئول و سیاست‌گذار به شکل علنی در بازار مصرفی به فروش می‌رود.

طبق داده‌های اعلام‌شده از وزارت صنعت، معدن و تجارت در نیمه نخست امسال بیش از ۷ میلیارد و ۴۵۰ نخ سیگار به کشور قاچاق شده است که این رقم در مدت مشابه سال ۹۸ که ۶میلیارد و ۹۰ میلیون نخ سیگار بوده است رشدی بیش از ۲۲،۳ درصدی را تجربه کرده است.

البته برخی منابع هم میزان سیگار قاچاق‌شده به کشور را در ۵ ماه نخست سال گذشته ۴ میلیارد و ۵۱۰ میلیون و در پنج ماه ابتدای امسال را بیش از ۷ میلیارد نخ سیگار عنوان می‌کنند که با حساب و کتاب آمار مربوط به این منابع شاهد افزایش ۶۳ درصدی قاچاق سیگار به کشور آن هم تنها در بازه زمانی محدود به فروردین ۹۹ تا مرداد ۹۹ هستیم.

این حجم از قاچاق سیگار در حالی وارد کشور می‌شود که مصرف سالیانه سیگار ایرانیان ۷۰ میلیارد نخ است و طبق گفته عطاءالله معروف‌خانی، رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور؛ ۲۴ واحد تولید دخانیات در کشور در حال فعالیت هستند و میزان تولید سیگار کشور در سال گذشته، حدنصاب بالاترین تولید را در صد سال گذشته رقم زد و برای نخستین بار به ۵۵ میلیارد نخ رسید.

امیرمحمد پرهام‌فر، مدیرکل دفتر پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز با اشاره به کاهش ۵ درصدی تولید سیگار در ۶ ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته می‌گوید در نیمه نخست امسال حدود ۲۵ میلیارد نخ سیگار در کشور تولید شده است و طبق پیش‌بینی انجام‌شده میزان تولید سیگار طی امسال به حدود ۵۰ میلیارد نخ خواهد رسید.

گرچه مصرف سیگار و افزایش تولید آن از جهت آسیب به سلامتی افراد در باطن امر مقبول نیست، ولی حالا که میزان تولید داخلی نسبت به میزان مصرف سالیانه تفاوت و فاصله چندانی ندارد چرا به جای افزایش ظرفیت تولید و جلوگیری از آثار مخرب قاچاق و ارزبری ناشی از آن در شرایط فعلی اقتصادی مسئولان امر دست روی دست گذاشته و هر روز شاهد عرضه و فروش طیف متنوعی از برند‌های سیگار در بازاریم؟ به‌طوری‌که طبق گفته معروف خانی، رئیس مرکز برنامه‌ریزی  و نظارت بر دخانیات کشور قاچاق مواد دخانی در بازار بالای ۵۰۰ نوع تنوع دارد.

محمدرضا تاجدار، رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان دخانیات درباره علت رشد قاچاق سیگار می‌گوید در ۸ ماه امسال تولید سیگار داخلی بیش از ۲۰ درصد کاهش یافته است و همین موضوع باعث افزایش میزان قاچاق سیگار به کشور شده است.

به گفته وی اگر در صنعت دخانیات تسهیل تولید صورت بگیرد و واحد‌های تولیدی بتوانند به‌راحتی مواد اولیه مورد نیاز خود را از گمرکات کشور ترخیص کنند قطعاً می‌توانند به مبارزه با قاچاق سیگار بپردازند.

پشت پرده قاچاق سیگار

یک کارشناس حوزه قاچاق می‌گوید از آنجایی که مناطق آزاد و ویژه اقتصادی جزو مرز‌های بیرونی کشور به شمار می‌روند، افراد می‌توانند به‌راحتی از این طریق مجوز ترانزیت خارجی گرفته و اقدام به واردات کالای قاچاق کنند، در حوزه قاچاق سیگار اکثراً مجوز‌های ترانزیت خارجی از بنادر جنوب کشور به مقاصد مرز‌های غربی کشور انجام می‌شود.

به گفته وی به عنوان مثال از بندرعباس به شهر صنعتی کاوه مجوز ترانزیت خارجی می‌گیرند، افراد می‌توانند محموله خود را آنجا انبار و به‌صورت خرد و تدریجی وارد کشور کند.

این کارشناس حوزه قاچاق می‌افزاید عده‌ای از قاچاقچیان سیگار نیز محموله خود را وارد مرز‌های عراق کرده و در انبار‌ها و بارانداز‌های خود در بیرون از مرز ایران در عراق نگهداری می‌کنند، سپس کالای خود را به صورت خرد از مرز‌های غربی کشور وارد می‌کنند، این گروه برای حمل و نقل کالای قاچاق خود در داخل کشور از ظرفیت شوتی‌ها استفاده می‌کنند.

حسن آذری‌پور، عضو کمیته سیاست‌گذاری کنترل دخانیات نیز می‌گوید اگر رقم قاچاق سالیانه سیگار که ۲۰ میلیارد نخ عنوان می‌شود صحیح باشد بنابراین واردات قاچاق این حجم از سیگار به کشور نمی‌تواند کار قاچاقچیان خرد باشد.

به گفته وی ۱۵ سال پیش سازمان جهانی بهداشت سندی را تحت عنوان نفوذ به بازار ایران منتشر کرد که در آن راه‌های اصلی قاچاق مواد دخانی به کشور با نام اسامی افراد دخیل در امر آن زمان به همراه سایر جزئیات کامل قید شده بود.

عضو کمیته سیاست‌گذاری کنترل دخانیات می‌افزاید طبق گزارش‌های متعدد سازمان جهانی بهداشت و بانک جهانی در بخش دخانیات، وارد کننده اصلی سیگار غیرقانونی در کشور‌های هدف، خود شرکت‌های اصلی تولیدکننده مواد دخانی هستند.

امیرمحمد پرهام‌فر، مدیرکل دفتر پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز می‌گوید بیشترین حجم ورود قاچاق سیگار به کشور از طریق ترانزیت برگشتی صورت می‌گیرد.

به گفته وی طبق مصوب سال ۱۳۹۴، مقرر شد که عبور محموله‌های ترانزیتی دخانی از کشور با صدور مجوز خاص از وزارت صنعت، معدن و تجارت باشد تا بتوانیم میزان ترانزیت عبوری از کشور را با میزان واردات رسمی همان کالا به کشور و با میزان مصرف آن در کشور‌های مقصد ترانزیتی، انطباق دهیم.

متأسفانه سیگار‌هایی که حتی یک نخ واردات رسمی ندارند یا تولید شرکت آن‌ها مدت‌هاست در بازار ایران متوقف شده، هم‌اکنون به‌وفور در بازار مولوی و حتی دکه‌های خیابان‌ها یافت می‌شود، آنچه در مدیریت بازار دخانیات به شدت احساس می‌شود خلأ پیشگیری و مقابله است که همت ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز را می‌طلبد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از آنا پرس، تاریخ انتشار: ۵ آذر ۱۳۹۹، کد خبر:-، ana.press