برتری مقالات پژوهشگران ایرانی از کشور‌های غربی

گزارش یک پایگاه معتبر نشان می‌دهد که میزان افزایش مقالات مشترک پژوهشگران ایرانی با خارجی در سال ۲۰۱۹ از آمریکا، انگلیس و آلمان هم پیشی گرفته است

شعار سال: ماجرای ضرب‌المثل «خود گویی و خود خندی» نیست که باور نکنیم و به صحت آن شک داشته باشیم؛ این خروجی یک پایگاه معتبر بین‌المللی است که: «دیپلماسی علمی ایران در طول چهارسال گذشته روند صعودی داشته و این رشد در سال ۲۰۱۹ بیشتر از همه کشور‌های دیگر بوده است».

دیپلماسی علمی چیست؟

برای درک بهتر واژه «دیپلماسی علمی» می‌توان از این عبارت استفاده کرد: «مشارکت چند پژوهشگر از کشور‌های مختلف روی یک موضوع که با هدف هم‌اندیشی انجام می‌شود و علاوه بر ارتقای سطح کیفی تحقیقات، به گسترش مزر‌های علم و فناوری هم می‌انجامد». این همان حوزه‌ای است که محققان کشورمان طی سال‌های اخیر رشد خوبی در آن داشته‌اند و با فعالیت‌های علمی قابل توجه خود، توانسته‌اند پژوهشگران دیگر کشور‌ها را نیز به مشارکت در تحقیقات مشترک ترغیب کنند. گزارش مربوط به این موضوع را پایگاه استنادی بین‌المللی اسکوپوس (Scopus) منتشر و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) نیز آن را بازنشر کرده است. نگاهی به نتایج این گزارش، نکات قابل‌توجهی را نشان می‌دهد.

سهم پژوهش‌های بین‌المللی از کل پژوهش‌های کشور

بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان مشارکت‌های علمی پژوهشگران کشورمان با محققان دنیا طی ۱۰ سال اخیر رشد قابل‌توجهی داشته است. شاهد این ادعا، سهم پژوهش‌های مشترک بین‌المللی از کل انتشارات علمی کشور است که نشان می‌دهد این سهم از ۱۷ درصد در سال ۲۰۱۱ به ۳۱ درصد در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته است. نکته مهم درباره این آمار، شیب صعودی قابل‌توجه آن از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ است که سهم این پژوهش‌ها را از ۲۰ درصد به ۳۱ درصد رسانده است.

ایران، صدرنشین دیپلماسی دنیا در ۲۰۱۹

بخش قابل‌توجه دیگر در این گزارش، مقایسه میزان رشد یک‌ساله دیپلماسی علمی است. نمودار مربوط به این بخش نشان می‌دهد که سهم دیپلماسی علمی ایران در سال ۲۰۱۹ نسبت به ۲۰۱۸ حدود ۱۵ درصد رشد داشته و با فاصله قابل‌توجه از دیگر کشورها، در رده اول جهان قرار گرفته است. پس از ایران کشور‌های لهستان، انگلستان و تایوان قرار دارند که درصد رشد دیپلماسی علمی آن‌ها بین ۵ درصد اعلام شده است. آمار مربوط به برخی کشور‌های دیگر هم قابل‌توجه است و اهمیت این دستاورد توسط محققان کشورمان را بیشتر نشان می‌دهد: مالزی ۵ درصد، آمریکا ۴ درصد، ژاپن ۴ درصد.

کره جنوبی ۲ درصد و آلمان ۲ درصد. کدام رشته‌ها؟

شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید سهم رشته‌های مختلف در دیپلماسی علمی کشورمان چقدر است. طبق گزارش اسکوپوس، در سال ۲۰۱۹ بیشترین مقالات منتشرشده با همکاری مشترک پژوهشگران ایرانی و بین‌المللی مربوط به حوزه علوم پایه بوده است؛ از جمله ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و زمین‌شناسی. حدود ۳۰ درصد مقالات منتشرشده در کشور طی سال ۲۰۱۹ با مشارکت بین‌المللی گردآوری شده است. سهم دیپلماسی علمی مقالات دیگر رشته‌ها هم این‌گونه است: ۲۹ درصد مقالات فنی و مهندسی، ۲۹ درصد مقالات علوم کشاورزی، ۲۸ درصد مقالات علوم اجتماعی، ۲۲ درصد مقالات علوم پزشکی و ۱۷ درصد مقالات علوم انسانی.

تحقق یکی از سیاست‌های کلان علم و فناوری

تقویت دیپلماسی علمی کشور، یکی از مواردی است که در سیاست‌های کلان علم و فناوری پیش‌بینی شده و در شهریور ۱۳۹۳ توسط رهبر انقلاب ابلاغ شد. در ماده ۶ این سیاست‌ها این‌گونه آمده است: «گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام‌بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشور‌ها و مراکز علمی و فنی معتبر منطقه‌ای و جهانی به ویژه جهان اسلام همراه با تحکیم استقلال کشور».

شعار سال با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه خراسان،تاریخ انتشار:10آذر1399،کدخبر:713629،www.khorasannews.com