شعار سال: با ترور دکتر فخری‌زاده برخی از معادلات ایران و غرب در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. با شهادت دکتر فخری‌زاده به نظر می‌رسد که دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی باید در سیستم‌های خود در راستای تقویت آن‌ها اصلاحاتی صورت دهند. برخی از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند و با هجمه علیه دولت و وزارت خارجه سخنان رئیس‌جمهور را پیام ضعف قلمداد می‌کنند. سخنان این عده نیز همراه با توهین به دولت آقای روحانی بوده است. برخی از نمایندگان مجلس در اقدامی به دنبال خروج ایران از پروتکل الحاقی هستند.

در ادامه متن گفتگو با موسوی تبریزی این گفتگو را می‌خوانید.

با پیروزی بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و پایان سیاست‌های ترامپ چه چشم‌اندازی پیش‌روی ایران و آمریکا خواهد بود؟

آنچه در این زمینه دارای اهمیت است اینکه برای گفتگو و مذاکره همواره زمان وجود دارد. پس از خروج ترامپ از برجام، جمهوری اسلامی و کشور‌های اروپایی با خردورزی برجام را نگه داشتند و اجازه ندادند این توافق مهم از بین برود. به همین دلیل در شرایط کنونی که ترامپ در انتخابات شکست خورده فرصت‌های جدیدی برای آمریکا ایجاد شده که اشتباه گذشته رئیس‌جمهور سابق خود را جبران کنند و دوباره به برجام باز‌گردند. در این مسیر نیز باید از فرصت‌ها استفاده کرد و تا آنجا که امکان دارد با گفتگو به سمت جلو حرکت کرد. بایدن باید دوباره به برجام باز‌گردد تا زمینه‌های تنش‌آفرینی آمریکا کاهش یابد. در ماجرای برجام آن کسی که بدعهدی کرده جمهوری اسلامی نبوده است. به همین دلیل جمهوری اسلامی حاضر نیست به دلیل اشتباهات دیگران هزینه پرداخت کند که رویکرد صحیحی است. برجام یک توافق عقلایی و خردورزانه بود که از سوی طرفین صورت گرفت تا همه طرفین سود ببرند. با این وجود حضور ترامپ در کاخ سفید سبب اقدام غیر‌عقلایی خروج از برجام شد. هر چند این تنها اقدام غیر‌عقلایی ترامپ نبود و وی اقدامات زیادی انجام داد که به کشور‌های مختلف جهان آسیب وارد کرد. به همین دلیل بنده شکست ترامپ را راهی برای آغاز رویکرد جدید می‌دانم. اگر قرار است با گفتگو مشکلات مردم ایران کاهش پیدا کند این اتفاق باید بدون آسیب به منافع ملی رخ بدهد. ممکن است در آینده مسائل جدیدی مطرح شود یا بایدن و تیم وی به دنبال گرفتن امتیاز از ایران باشند، اما این رویکرد به معنای آن نیست که ایران آماده نیست بلکه امتیاز به کسی نخواهد داد. البته در هر مذاکره طرفین براساس منافع خود اقدام می‌کنند. به همین دلیل نیز ایران نشان داده که از مذاکره هراس ندارد و فقط به طرف مقابل، چون عهد شکن است اعتماد ندارد؛ البته دولت باید با برنامه‌ریزی و در جهت احقاق حقوق ملت ایران اقدامات لازم را انجام بدهد. آن چیزی که در شرایط کنونی دارای اهمیت است این است که امیدواری‌ها نسبت به آینده بیشتر شده است. به همین دلیل نیز باید نسبت به آینده خوش‌بین بود.

آیا انعطاف لازم در نهاد‌های تصمیم‌گیر ایران برای تغییر شرایط وجود دارد؟

مساله احتمالی آینده یک بحث سیاسی خواهد بود. در مباحث سیاسی اگر انعطاف وجود داشته باشدابتدا از درون رقم می‌خورد و نباید اجازه داد طرف مقابل سوءاستفاده کند. در شرایط کنونی برخی در درون کشور رویکرد دیگری را در پیش گرفته‌اند و شرایط را به شکلی به مردم القا می‌کنند که باید حرکت دیگری کنیم. این وضعیت به‌خصوص پس از ترور ناجوانمردانه دکتر فخری‌زاده شدت گرفته و برخی تلاش می‌کنند این ماجرا را دستاویزی برای تندروی‌های سیاسی خود کنند. متأسفانه برخی سخنانی به زبان می‌آوردند و اقداماتی انجام می‌دهند که چهره ما را در منظر جامعه بین‌المللی غیر متوازان نشان می‌دهد. بنده معتقدم تأثیر پیامد‌های چنین رفتار‌ها و اقداماتی کم نیست. اقدام صحیح در چنین شرایطی این است که عاملان این جنایت را شناسایی کنیم و سپس با آن‌ها برخورد قاطع و محکمی کنیم. پس از ترور شهید فخری‌زاده دیدگاه‌های مسئولان در این زمینه کمی متناقض بود. برخی از مسئولان دیدگاه مسئولان دیگر را نقض می‌کردند. این در حالی است که این رویکرد باید دقیق شود و مردم جامعه تنها یک‌صدای واحد از مسئولان بشنوند. هر کسی باید براساس تخصص خود اظهار‌نظر کند. اظهارتی که برخی از نمایندگان مجلس در این باره داشته‌اند و اقداماتی که انجام داده‌اند به وجهه ما تا حدودی ضربه می‌زند و از سوی دیگر به ضرر منافع مردم است. امروز مهم‌ترین خواسته رژیم اسرائیل این است که مردم روز به روز از مسئولان دور‌تر شوند.

آیا ترور شهید فخری‌زاده می‌تواند روی معادلات فی‌مابین تأثیر منفی بگذارد؟ آیا اسرائیل و عربستان که از مذاکره ایران و آمریکا هراس دارند زمینه این ترور را فراهم کرده‌اند تا معادلات با پیچیدگی‌های بیشتری همراه شود؟

پاسخ ایران نسبت به ترور شهید فخری‌زاده تنها یک پاسخ اقناعی و محکم به طرف مقابل خواهد بود. در مرحله نخست باید ماهیت عوامل این ترور برای ما مشخص شود و سپس با عوامل این ترور برخورد قاطع صورت بگیرد. تنها در چنین شرایطی می‌توان نسبت به کاهش تنش امیدوار بود. این در حالی است که دخالت‌های بی‌جایی در این زمینه مشاهده می‌شود که می‌تواند در این روند اخلال ایجاد کند. اینکه هر کسی براساس منافع خود اظهار نظر می‌کند نه‌تن‌ها کمکی به موضوع نمی‌کند؛ بلکه شرایط را پیچیده‌تر از گذشته نیز خواهد کرد. عده‌ای به جای اینکه مسئولیت خود را به خوبی انجام بدهند با فرافکنی تلاش می‌کنند مسئولیت خود را به گردن دیگران بیندازند. برخی عنوان می‌کنند ما از ابتدا می‌دانستیم به دنبال ترور دکتر فخری‌زاده بوده‌اند، سوال مهم این است که چرا به‌رغم اطلاع از چنین اتفاقی زمینه‌های جلوگیری آن دقیق فراهم نشده است؟

کشور ما همیشه با مقوله ترور بیگانه نبوده و در ابتدای انقلاب هم که جنابعالی دادستان کل کشور بوده‌اید ایران با ترور‌های زیادی مواجه بوده است. چرا پس از این همه تجربه تلخ همچنان شاهد ترور هستیم؟

بنده در حساس‌ترین و خطرناک‌ترین موقعیت کشور یعنی ابتدای انقلاب دادستان کل کشور بودم. در آن مقطع مجاهدین خلق و کمونیست‌ها اقدامات تروریستی زیادی انجام می‌دادند و بسیاری از مسئولان رده بالای کشور و مردم بی‌گناه را به شهادت می‌رساندند. حتی دادستان قبل از بنده یعنی آیت‌ا... بهشتی را نیز با ترور به شهادت رساندند. در آن مقطع زمانی کشور هنوز وضعیت آشفته‌ای داشت و سازمان و نهاد‌ها سازمان‌دهی نشده بودند. به همین دلیل نیز اگر در آن وضعیت تروری صورت می‌گرفت به دلیل شرایط کشور تا حدودی قابل‌توجیه بود. این در حالی است که در شرایط کنونی که ما تجربه‌های تلخ زیادی را در این زمینه پشت سر گذاشته‌ایم. ما هنوز هم از نفوذی‌ها ضربه می‌خوریم و موفق نشده‌ایم صد درصد با این مسأله برخورد کنیم. بنده معتقدم ترور شهید فخری‌زاده تنها به دلیل نفوذی‌ها صورت گرفته و‌گرنه انجام یک عملیات تروریستی در درون خاک ایران با این همه دقت و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته دنیا امکان‌پذیر نیست. در این مسأله شکی وجود ندارد که عوامل اصلی این ترور آمریکا و اسرائیل هستند و این کشور‌ها در پشت پرده از تروریست‌ها علیه ایران استفاده می‌کنند. با این وجود عده‌ای، جاده صاف‌کن بوده‌اند و زمینه این ترور را فراهم کرده‌اند. این نفوذی‌ها شرایطی را به وجود آورده‌اند که یک دانشمند برجسته علمی کشور ترور شود.

به نظر شما مهم‌ترین دلایل رخنه نفوذی‌ها در سیستم امنیتی و اطلاعاتی کشور چه بوده است؟

ترور شهید فخری‌زاده به خوبی نشان داده که سیستم امنیتی هم نیاز به اصلاح دارد و باید ضعف‌های خود را پوشش بدهد. به همین دلیل نیز باید در این زمینه تدبیری بیندیشند و از مرتبط بخواهند که در زمینه اصلاح سیستم امنیتی و اطلاعاتی تلاش کنند. برخی نیز موازی یکدیگر هستند که این رویکرد نیز باید تا حدودی اصلاح بشود و همه نهاد‌های امنیتی باید در یک مسیر و با همراهی یکدیگر فعالیت کنند. اگر این مسائل حل شود سرویس‌های اطلاعاتی کشور‌هایی مانند آمریکا و اسرائیل به هر میزان که قدرتمند باشند، نمی‌توانند در ایران عملیات تروریستی انجام بدهند. این وضعیت در ابتدای انقلاب نیز وجود داشته است. در آن مقطع زمانی بین برخی نهاد‌ها مانند کمیته، ژاندارمری و دادستانی موازی‌کاری‌هایی صورت می‌گرفت که در نهایت تصمیم گرفته شد همه نهاد‌های امنیتی به صورت واحد و منسجم عمل کنند. هنگامی که این اتفاق رخ داد ما موفق شدیم با تروریست‌ها سریع‌تر برخورد کنیم و ضربات سنگینی به آن‌ها بزنیم. وضعیت به شکلی بود که پس از شهادت آقای صدوقی و آقای مدنی، حضرت امام، بنده، آقای محسن رضایی و مرحوم آقای محلاتی را فراخواندند و به ما اعتراض کردند که این چه وضعیتی است و چرا با تروریست‌ها برخورد مناسب صورت نمی‌گیرد. به خاطر دارم که در آن جلسه هنگامی که حضرت امام به ما تذکر جدی دادند آقای محسن رضایی گریه کرده و عنوان کردند ما لیاقت نداریم و بهتر است ما را کنار بگذارید که این جملات با واکنش حضرت امام مواجه شد و ایشان فرمودند لیاقت نداریم حرف درستی نیست و بنده قصد ندارم کسی را کنار بگذارم. تنها به دنبال این هستم که شما کار خود را به درستی انجام بدهید. پس از این جلسه دادستانی، کمیته و سپاه یک توافق بین خود انجام دادیم که هیچ‌کس بدون هماهنگی، هیچ اقدامی انجام ندهد. پس از این توافق بود که طی مدت چهار ماه کل پرونده مجاهدین خلق در کشور بسته شد و همه خانه‌های تیمی آن‌ها به همراه مسئولان رده‌بالای آن‌ها کشته شدند و مسعود رجوی نیز از کشور فرار کرد. به هر حال امروز شاهد این وضعیت هستیم. یعنی در شرایطی که مجلس یک حرف را می‌زند برخی نهاد‌ها دیدگاه دیگری را مطرح می‌کنند. به همین دلیل نیز نیاز به هماهنگی دقیق‌تر وجود دارد. دشمن از ناهماهنگی‌ها سوءاستفاده می‌کند و دانشمند برجسته علمی کشور را ترور می‌کند.

آیا در ابتدای انقلاب که دادستان کل کشور بودید فکر می‌کردید تنش‌ها همراه با فراز و نشیب‌های زیاد، کشور را در معرض آسیب قرار دهد؟

هر کسی که اطلاع اندکی از سیاست داشته باشد به خوبی می‌دانسته که حمله به سفارت چه هزینه‌هایی در پی داشته است. به‌رغم پیامد‌های مادی و معنوی که این اتفاق برای ما به همراه داشته از نظر اخلاقی نیز نباید سفارت مورد تعرض قرار گیرد. به هر حال این یک قرارداد خارجی است که بین کشور‌های مختلف در عرصه بین‌المللی منعقد می‌شود. پس از مدتی حضرت امام اختیار تصمیم‌گیری را به مجلس سپرد و این مجلس بود که در نهایت در این زمینه تصمیم‌گیری کرد. حضرت امام به دنبال این بود که این مشکل به صورت اصولی حل شود که در نهایت نیز این اتفاق توسط مجلس افتاد. بنده معتقدم نباید این ماجرا را تا امروز ادامه می‌دادیم. به هر حال فضا و سیاست‌های آن مقطع زمانی با امروز متفاوت است و ما امروز در شرایطی قرار داریم که پیشرفت‌های زیادی در زمینه‌های مختلف کرده‌ایم.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از دیدبان ایران، تاریخ انتشار: ۱۳ آذر ۱۳۹۹، کدخبر: didbaniran.ir، ۹۶۶۳۲