شعار سال: فايزر شركت دارو سازي چند مليتي است كه دفتر مركزي آن در شهر نيويورك آمريكا قرار دارد اما بخش عمده اي از سهام آن، در بورس بمبئي هند خريد و فروش مي شود. اين شركت با يكصد هزار كارمند و 52 ميليارد دلار در آمد، بزرگترين شركت دارايي حال حاضر جهان است.

شرکت فایزر در سال ۱۹۶۴ شرکتی را با نام لابراتوارهای فایزر، تحت مالکیت خود در ایران راه‌اندازی کرد. پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷، در جریان مصادره اموال و دارایی‌ها، سهام و دارایی‌های این مجموعه به همراه پانزده شرکت دیگرِ داروسازی بین‌المللی در ایران، به اتهام چند مليتي بودن، مصادره شد.

این شرکت به سازمان صنایع ملی ایران انتقال و نام آن نیز به شرکت لابراتوارهای «رازک» تغییر یافت و در حال حاضر شرکت رازک به صورت یک شرکت سهامی عام فعالیت می‌کند و بخشی از سهام آن نیز در بورس اوراق بهادار تهران معامله می‌شود.

سهامدار عمده« رازك» شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی است. همچنین ۱۳ درصد از سهام این شرکت به بنیاد تعاون سپاه و ستاد اجرایی فرمان امام در گروه دارویی برکت رسیده است. در فيلم «آقاي هالو» ساخته داريوش مهرجويي» در سال 1349 تصوير از خودرو فولوكس واگن شركت فايزر ديده مي شود

سابقه تاريخي تاسيس شركت فايزر
در دهه۱۸۴۰ یک شیمی‌دان آلمانی به نام چارلز فایزر و یک قناد آلمانی به نام چارلز ارتارت، در حین مهاجرت از اروپا به ایالات متحدهآمریکا، با یکدیگر آشنا شدند و چند سال بعد، در سال ۱۸۴۹ شرکت چارلز فایزر اند کمپانی را برای تولید مواد شیمیایی از جمله ترکیبات یُد، اسید سیتریک و اسید بوریک تأسیس کردند مطالعات و تلاش آن‌ها موجب رشد فناوری تخمیر و تولید اسید سیتریک در مقادیر زیاد شد. از جمله موفقیت‌های اولیه فایزر و ارتارت، تولید داروی سانتونین بود، که امروزه همچنان در درمان کرم‌های انگل، دارویی مؤثر می‌باشد.

فايزر و پنيسلين
فایزر در سال ۱۹۴۱ کلیه امکانات خود از جمله مخازن بزرگ تخمیر مورد استفاده برای تولید اسید سیتریک را، در اختیار پروژه تولید پنی‌سیلین قرار داد. فایزر پنی‌سیلین تهیه شده را برای درمان مجروحان جنگ جهانی دوم، به مناطق جنگی صادر می‌کرد.

به‌رغم محدودیت‌های اعمال شده در زمان جنگ جهانی دوم، فایزر بخشی از تولید پنی‌سیلین خود را روانه بازار مصرف کرد، تا سایر بیماران نیز از اثرات سودمند آن بهره‌مند شوند. پس از اتمام جنگ و با رفع محدودیت‌های قبلی، فایزر به تولید هر چه بیشتر پنی‌سیلین اهتمام ورزید و به زودی به بزرگ‌ترین تولیدکننده پنی‌سیلین جهان (۵۰٪ درصد نیاز بازار جهانی دارو) تبدیل شد.

توليد داروهاي پر فروش
ایزر در سال ۱۹۸۱ داروی پیروکسیکام، با نام تجاری «فلدین» را تولید کرد، که به اولین داروی پر فروش بالای یک میلیارد دلار این شرکت تبدیل شد. به دنبال آن داروهای دیگری با فروش بالای یک میلیارد دلار، توسط فایزر تولید شدند، که از جمله می‌توان به پروکاردیا (نفیدپین) در سال ۱۹۸۹، «زولفت» یا سرتالین در سال ۱۹۹۲ اشاره کرد. «زایترک» برای درمان حساسیت و «گلوکترول» برای درمان دیابت نوع دوم، از دیگر داروهای معروف و پر فروش فایزر محسوب می‌شدند.

خريد و ادغام ديگر شركت هاي دارويي
در سال ۲۰۰۰ با خرید شرکت وارنر-لامبرت، فایزر کاملاً متحول شد و نتیجه این خرید، فروش بسیار بالای لیپیتور بود. این شرکت در سال ۲۰۰۶ خط تولید مادۀ اولیه خود را به شرکت «اکسلا» واگذار کرد. شرکت فایزر در سال ۲۰۰۳ شرکت فارماسیا را خریداری نمود. این شرکت در سال ۲۰۰۹ دست به خرید بزرگی زد و با قیمت ۶۸ میلیارد دلار، شرکت دارویی ویئت را تصاحب نمود.

فایزر در ۲۰۱۵ با شرکت هوسپیرا توافق کرد تا این شرکت را به مبلغ ۱۵٫۲ میلیارد دلار خریداری کند. هوسپیرا از بزرگ ترین تولیدکنندگان داروی تزریقی در دنیا است. در سال ۲۰۱۹ فایزر شاخه تولید ژنریک داروهای خود پس از انقضای پتنت Upjohn، را در شرکت مای‌لن (Mylan) ادغام کرد. پورتفوی این شرکت شامل فراورده‌هایی چون لیپیتور (آتورواستاتین)، سلبرکس (سلکوکسیب) و ویاگرا (سیلدنافیل) است.

فایزر تنها شرکتی است، که بیش از ۵ دارو با فروش بیش از یک میلیارد دلار در بازار دارد. این شرکت با داشتن بیش از ۹۱ هزار کارمند در سراسر جهان، در سال ۲۰۱۲ میلادی درآمدی بالغ بر ۵۸ میلیارد دلار داشته‌است. پيش بيني مي شود كه در آمد اين شركت به خاطر توليد واكسن كرونا به چندين برابر ارتقاء يابد

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ماهنامه اقتصادی اجتماعی کارخانه دار، تاریخ انتشار: 7 بهمن 1399، کد خبر: 4959563،  www.karkhanedar.com