شعار سال: در روزهای گذشته در میان خبرهای منتشر شده، مطلبی از جناب آقای علم الهدی امام جمعه مشهد، درباره رابطه «زن و شوهر» انتشار یافت که چنان که انتظار میرفت، بازتاب فراوان یافت و مورد نقد و هجوهای بسیار قرار گرفت.
برای من به عنوان خوانندهای که معمولا با نظرات ایشان موافق نبوده ام، آنچه خواهم نگاشت، چندان ساده نیست، ولی انصاف حکم میکند که چند نکتهای را در حاشیه این سخنان مطرح کنم.
اما قبل از آن مناسب است با هم سخنان ایشان را، بر اساس آنچه رسما نقل شده است، مرور کنیم.
ایشان در این سخنان گفته است: «فرهنگ زندگی خانوادگی امام علی (ع) به صورتی بود که ورودشان را با سلام اعلام میکردند و زمانی که صدای مولا بلند میشد حضرت زهرا (س) بلافاصله با صورتی خندان به استقبال ایشان میرفتند؛ و در بین ما شیعیان این فرهنگ حاکم بود. ولی متاسفانه با تأثیر فرهنگ غرب زن و همسر در خانه همدیگر را با اسم کوچک صدا میزنند، در لایه اول زندگی که صمیمیت بین زن و شوهر حاکم است اگر همدیگر را با اسم کوچک صدا بزنند مانعی ندارد، اما در لایه دوم که لایه ظاهری زندگی است باید حرمت زن و شوهر حفظ شود.»
نکته اول در مورد این سخنان، آن است که متأسفانه آنچه ایشان گفته، با آنچه مورد تمسخر قرار گرفته، بسیار متفاوت است.
سخن ایشان آن است که باید احترام زن و شوهر در منزل، هم بین خودشان و هم در حضور فرزندان و هم در بین اغیار حفظ شود؛ و اصلا کلام ایشان ناظر به چیزی نیست که آن را «غیرت» میخوانند و باعث میشود برخی نام همسر خود را بر زبان نیاورند. به عبارت دیگر ایشان اصلا در این مقام نیست که بخواهد فرهنگ غربی را به جهت «بی غیرتی و لا ابالی گری» نقد کند، بلکه نقد امام جمعه مشهد به «پایین آمدن سطح ادب و احترام» است؛ و روشن است که بین این دو، چقدر اختلاف است؛ و بزرگترین شاهد این مطلب آنکه جناب علم الهدی فقط به «نام کوچک زن» خرده نگرفته است، بلکه در کنار آن «نام کوچک مرد» را هم ضمیمه کرده است.
نکته دوم: واقعیت آن است که ادب اجتماعی در جامعه ما تنزل یافته است و این مهم در میان خانوادهها هم مشهود است. آنچه امروز به نام «فرزندسالاری» خوانده میشود، در حقیقت دور شدن جامعه از «تکریم و گوش سپردن به سخنان بزرگان» است. اینکه جوان امروز خود را محتاج پند پدران و مادران نمیداند، گاه به «احترام نگذاشتن» به بزرگان سرایت میکند؛ و البته این امر مذموم در عوامل متعددی ریشه دارد که یکی از مهمترین آنها «رابطه ناسالم زن و شوهر در منزل» است. حقیقت آن است که وقتی زن و شوهر در مقابل چشم فرزندان احترام یکدیگر را رعایت نمیکنند، این کار به «فرو ریختن احترام ایشان» در چشم فرزندان میانجامد.
ولی نکته سوم - که شاید لازم باشد جناب علم الهدی به آن توجه کنند - آن است که در زمان حاضر «بردن نام کوچک» مساوق با «پایین آمدن احترام» نیست؛ و من ضمن اینکه با اصل دغدغه ایشان در «تنزل فرهنگ ادب و احترام» موافقم، ولی این را که کسی نام کوچک همسر را بر زبان جاری کند، از مصادیق و عوامل آن نمیدانم؛ و نکته آخر - که درد بزرگ جامعه ماست- «توجه نکردن کاربران اجتماعی به اصل سخن» است. متأسفانه ما همواره شاهدیم که یک سخن به صورت ناقص و گاه تحریف شده در یک رسانه نقل میسود و پس از آن به سرعت، همان سخن، دستمایهی هجوها و دروغها و تحلیلهای بعد میشود.
از آنانکه آگاهانه چنین میکنند، البته انتظاری نیست، ولی «ما» باید مراقب این «موجهای رسانه ای» باشیم.
دقت کنیم که این نکتهی غلط، فقط از یک جریان خاص سر نمیزند و «چپ و راست» نمیشناسد و متأسفانه همه گرفتار آن هستند و هستیم.
پس انصاف را سر لوحه کار خود کنیم و در دام دروغ پردازان نیافتیم.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از جماران، تاریخ انتشار: ۱۱ اسفند ۹۹، کدخبر: ۱۴۹۹۱۸۸، www.jamaran.news