شعار سال: اعظم کریمی، مدیرکل برنامه ریزی و توسعه اجتماعی جوانان با اشاره به اهمیت مسائل جمعیتی در کشور گفت: جمعیت و توسعه، ارتباط دو جانبه‌ای بایکدیگر دارند و متغیرهای جمعیتی بر متغیرهای توسعه اجتماعی اقتصادی تأثیر می‌گذارند. توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه نیاز به آینده نگری در مورد اندازه و خصوصیات جمعیت دارد. پیش بینی در مورد اندازه و ساختار سنی جمعیت و تنظیم جمعیت در عصر حاضر به عنوان نیاز اولیه و مبنای جریان برنامه ریزی توسعه شناخته شده است.

او افزود: مسائل جمعیتی و تحولات مربوط به آن، به قدری گسترده و دارای پراکندگی است که در قالب نظریه یا فرمول خاصی قرار نمی‌گیرد بلکه حرکات جمعیتی خاص در یک جهت ویژه، شرایط زمانی و مکانی متفاوت، دلایل مختلف، متنوع و گاه متضادی داشته و در این راستا کاهش جمعیت کشور نگران کننده است با وجود آن که طبق پیمایش‌های مختلف باروری مورد انتظار زنان و مردان ایرانی بیش از سطح جانشینی (2.1 فرزند برای هر زن در سن باروری) است، در عمل روند باروری در کشور، از سال 1396 روندی کاهشی یافته و به حدود 1.7 فرزند رسیده است.

مدیرکل برنامه ریزی و توسعه اجتماعی جوانان با بیان اینکه در حال حاضر جامعه ایرانی به سمت سالخوردگی می‌رود، گفت: کاهش سریع جمعیت همراه با بهبود شرایط زیست و افزایش امید به زندگی در ایران در دهه‌های آینده، به تغییرات سریع ساختارهای سنی و سالخوردگی جمعیت می‌انجامد بنابراین در حال حاضر جامعه ایران در مرحله انتقال ساختار سنی از جوانی به سالخوردگی است.

او ادامه داد: فزونی سرعت رشد جمعیت سالمندان در دهه‌های آینده باعث افزایش بار تکفل و گسترش نیازهای سالمندان شده است و این در حالی است که جمعیت جوان که جمعیت فعال جامعه محسوب می‌شود رو به کاهش است البته که باید گفت تغییرات جمعیتی ایران بی شک ناشی از پیوستگی بین عوامل اقتصادی-اجتماعی و... است.

کریمی با اشاره به عوامل کاهش باروری در کشور گفت: سه عامل افزایش هزینه‌ها، فشار اقتصادی و عدم وجود حمایت‌ها و تسهیلات رفاهی برای فرزندآوری و عدم فرهنگسازی مناسب و نگرش‌های غلط پیرامون خانواده‌ها با جمعیت فرزندان بیشتر، از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر فرزندآوری است که باید در سیاست گذاری‌های جمعیتی لحاظ شوند.

او ادامه داد: با توجه به نتایج به دست آمده برخی از پژوهش‌های میدانی مهمترین دلیل تمایل به فرزندآوری علاقه فطری افراد به کسب جایگاه و نقش والدی و مهمترین دلیل عدم تمایل مشکلات اقتصادی آن‌ها در داشتن فرزند یا فرزندان بیشتر گزارش شده است همچنین مهم‌ترین مسئله در علت‌های اقتصادی، مسکن است چرا که وقتی تهیه مسکن دچار مشکل می‌شود، میل به ازدواج و فرزندآوری پایین می‌آید.

مدیرکل برنامه ریزی و توسعه اجتماعی جوانان با اشاره به دیگر عوامل موثر در کاهش فرزندآوری بیان کرد: عوامل اقتصادی، عدم تسهیلات رفاهی کافی برای فرزندآوری به ویژه برای مادران شاغل، برخی نگرش های نادرست، بهانه هایی همچون ادامه تحصیل و ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی، جمعیتی و فرهنگی مختلف زنان در این حوزه‌ها، سن زنان هنگام ازدواج، تعداد فرزندان، سن همسر، سن به هنگام اولین بارداری، خودحمایتی (جسمانی، اجتماعی و روانی)، فناوری‌های نوین داده‌ای و ارتباطاتی و تاثیرات تبلیغات فضای مجازی و تشریفات نوظهور از پیش از تولد نوزاد و رشد فردگرایی از دیگر عوامل تاثیرگذار در فرزنداوری خانواده هاست.

کریمی درخصوص دلایل اصلی اکتفای والدین به تک فرزندی گفت: در پژوهش‌هایی که در رابطه با تک فرزندی انجام شده، مشخص شده عدم حمایت کافی از زنان، خانواده و نداشتن زمان کافی به واسطه شاغل بودن یا ادامه تحصیل چالش‌های اصلی پیش روی فرزندآوری است. زوج‌های جوان در مواجهه با این چالش‌ها در بستری که مشکلات مالی و مسکن در آن وجود دارد و مداخله فضای اجتماعی مخاطره آمیز و بالا بودن هزینه های فرزندآوری، استراتژی تک فرزندی را انتخاب می‌کنند همچنین مسائلی مانند مدیریت آینده فرزندان، رفاه و آسایش خود و فرزندان، مشکلات پرورش فرزند در جامعه امروز و فشارهای روانی فرزندپروری از جمله عواملی هستند که بر کاهش تمایل به فرزندآوری موثر هستند.

او افزود: عوامل فوق در کنار گسترش و نفوذ مفهوم کم فرزندی در بین زنان ایران را می‌توان ناشی از سیاست کنترل جمعیتی فعال گذشته در کشور نیز دانست که باعث ایجاد شرایط فعلی شده است.

مدیرکل برنامه ریزی و توسعه اجتماعی جوانان در پایان تاکید کرد: به عنوان راهکارها می‌توان مواردی مانند اتخاذ تدابیری برای تسهیل ازدواج و تشکیل خانواده، تشویق زوج‌های جوان برای فرزندآوری، توجه به واقعیت‌های جمعیت‌شناختی جامعه، استفاده از رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی با توجه به گسترش قلمرو فعالیت‌های رسانه‌ای در زمینه سبک زندگی و تغییر ارزش‌های اجتماعی نسبت به تقویت ارزش‌های خانواده و فرزندآوری و تدوین سیاست‌های جمعیتی با رویکرد افزایش موالید در قالب پیام‌های جذاب و ایجاد پنداره‌های مطلوب در افراد را در سیاستگذاری جمعیتی از عواملی مؤثری دانست که باعث می‌شود که خانواده ها به ویژه زوج های جوان تصمیم‌گیری واقع بینانه‌ای در مورد ترجیحات، ایده‌آل و تمایلات فرزندآوری خود داشته باشند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری برنا، تاریخ انتشار ۵ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: 1169601، www.borna.news.