شعار سال : تقریباً هر سال در فصل برداشت صیفیجات شاهد تکرار سناریویی هستیم که گویا قرار نیست اقدامی برای اصلاح آن صورت بگیرد. تولید مازاد، فقدان یا از دست رفتن بازارهای صادراتی، ضعف صنایع تبدیلی و تکمیلی، ضعف سیستم سردخانه و انبارداری و در آخر از بین رفتن محصول کشاورزان و زیان سنگین آنها و کاهش تولید محصول در سال بعد، آفت بزرگی است که مسئولان بخش کشاورزی تاکنون نتوانستهاند برای آن تدبیری بیندیشند.
هر سال شاهد هستیم که تولید یک محصول در کشور بهشدت افزایش مییابد و قیمت آن به اندازهای افت میکند که حتی برداشت آن برای کشاورزان بهصرفه نیست و در دور بعدی کشت، کشاورزان از ترس تکرار زیان، تولید آن محصول را کاهش میدهند و بازار با کمبود عرضه و صعود قیمت و فشار به مصرفکنندگان مواجه میشود. در این میان ضعف سیاستهای تجاری بخش کشاورزی نیز گاهی باعث ممنوعیت صادرات و زمینگیر شدن تولید انبوه صادراتی روی زمین کشاورزان و زیان آنها میشود. امسال نیز این اتفاق برای برخی صیفیجات ازجمله پیاز رخ داده و باعث گرفتاری بسیاری از تولیدکنندگان شده است. امسال نیز با این سناریوی تکراری مواجه هستیم و هر روز فیلم و تصاویر زیادی در رسانهها و فضای مجازی منتشر میشود که کشاورزان محصول خود را دور میریزند و سرگردان و نالان، نابودی دسترنج خود را تماشا میکنند.
قیمت خرید پیاز با هزینه تمامشده تولید آن برابری نمیکند
در همین زمینه رئیس هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزی و منابعطبیعی جنوب کرمان با اشاره به تولید پیاز در منطقه جنوب کرمان به مهر گفت: قیمت خرید پیاز حتی با هزینه تمامشده تولید آن نیز برابری نمیکند، بهعنوان مثال پیاز سفید توری زده مینروا در تهران دوهزار تومان فروخته میشود.
محمدعلی پیراسته اضافه کرد: هزینه حمل بار تا تهران بیش از یکهزار تومان برای هر کیلوگرم محصول است؛ ضمن اینکه در پیک برداشت بار جنوب کرمان اصلاً کامیون یافت نمیشود. پیراسته با اشاره به گرانی بذر و سایر نهادههای تولید گفت: نرخ اجاره زمین مرغوب بین ۴۰ تا ۴۵میلیون تومان و هزینه کاشت، داشت و برداشت نیز بیش از ۴۰میلیون تومان است.
کشاورزان را نمیتوان با یک بخشنامه قانع کرد
رئیس هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزی و منابعطبیعی جنوب کرمان در واکنش به مباحث مطرح شده از سوی برخی مسئولان مبنیبر اینکه برنامه الگوی کشت به کشاورزان منطقه ارائه شده، اما کشاورزان آن را رعایت نکردهاند، تصریح کرد: هر سال با این مسأله مواجه هستیم، نکته اینجاست که نمیتوان کشاورزان منطقه را با ابلاغ یک بخشنامه به تغییر الگوی کشت قانع کرد. این کار نیاز به زیرساختهایی دارد که هیچکدام از آنها فراهم نیست.
پیراسته تصریح کرد: منطقه جنوب کرمان با داشتن ۳۰۰هزار هکتار سطح زیرکشت و 5/4میلیون تولید میتواند به رونق تولید در کشور کمک کند، اما بیخردیهایی که در این زمینه اتفاق میافتد کار را دشوار میکند؛ بهعنوان مثال اگر دولتمردان طی سالیان گذشته مسیر صادرات پیاز را هموار میکردند، درحالحاضر شاهد چنین مصیبتهایی در منطقه نبودیم.
این فعال بخش خصوصی گفت: منطقه جیرفت کهن یا جنوب کرمان در تولید سه محصول خیار، سیبزمینی طرح استمرار و پیاز مقام اول کشور را دارد. پیراسته گفت: متأسفانه همین رکورد امسال در کنار عدمآگاهی مدیریت کلان باعث ضرر و زیان تولیدکنندگان شده است.
وی تأکید کرد: در بحث الگوی کشت امسال ۳۰درصد کمتر از میزان تعیین شده گوجهفرنگی کشت شده، چون سال گذشته برای کشاورزان فاجعهساز شده بود، با این حال امسال هم فاجعهای دیگر در راه است.
هزینه تولید در هر هکتار ۱۴۰میلیون تومان است
این مقام مسئول گفت: هزینه اجاره زمین، بذر، تراکتور، کاشت، داشت، برداشت، قارچکش، وجین، کارگری، توری و... برای هر هکتار بیش از ۱۴۰میلیون تومان میشود. وی افزود: با توجه به تحریمهای آمریکا علیه ایران و افزایش سهبرابری قیمت دلار و بهتبع آن افزایش قیمت نهادههای کشاورزی (کود، سم و بذر)، ادوات، کارگر، کارتن سبد و غیره هزینه تولید افزایش سرسامآوری داشته است.
پیراسته ادامه داد: همچنین عدم کار کارشناسی در صادرات، عدمحمایت از کشاورز، شیوع کرونا، تعطیلی رستورانها، تالارها و مراسم مذهبی، هزینه بسیار بالای حملونقل که برای هر کیلو تا تهران حدود ۸۰۰تومان است، گرفتاریهای زیادی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است.
منفعل بودن مسئولان
وی افزود: این اتفاقات در کنار دلالی گسترده در منطقه باعث شده تا کشاورزان جنوب کرمان از هستی ساقط شوند و اگر هرچه سریعتر راهکاری برای آنان اندیشه نشود، پیامدش نامشخص خواهد بود و این سونامی سنگین کشاورزان را نابود خواهد کرد.
نکته جالب در این میان، منفعل بودن مسئولان است که مشخص نیست چه زمانی قرار است اقدامی برای ساماندهی وضع موجود انجام دهند، همهساله مازاد تولید یا کمبود پیاز، سیبزمینی و گوجهفرنگی از اساسیترین مشکلات کشور ماست و هر ساله نیز دولت هیچ اقدامی برای حل این مشکل نمیکند و تنها اقدام آنان خرید توافقی این محصولات با قیمتهای نازل از کشاورزان است.
اجرای الگوی کشت به کجا رسید؟
همچنین اجرای طرح الگوی کشت که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان میتواند به ساماندهی وضع موجود کمک کند، در هالهای از ابهام باقی مانده است. اجرای طرح الگوی کشت از اصلیترین وعدههای کاظم خاوازی، وزیر جهاد کشاورزی، است که در تاریخ ۲۰فروردین سال۱۳۹۹ که در جلسه رأی اعتماد خود در مجلس شورای اسلامی سخن میگفت با اشاره به اینکه عدمتناسب در تولید برخی محصولات باید مدیریت شود، دلیل این نامتناسب بودن توزیع محصولات کشاورزی و تفاوت قیمت در تولید و عرضه را فقدان سیستم جامع اطلاعاتی در بخش کشاورزی عنوان و اظهار کرد: این سیستم شامل اطلاعات حاکمیتی نظیر سطح زیرکشت، میزان اراضی کشاورزی، کاداستر بخش کشاورزی، هواشناسی کشاورزی و دهها اطلاعات دیگر است که باید در اختیار بهرهبرداران و مدیران بخش قرار بگیرد.
خاوازی افزود: این سیستم زمینهای برای تدوین سند آمایش سرزمینی است که الگوی کشت براساس این سند تدوین، طراحی و اجرا میشود. وی همچنین در نشست خبری خود با اصحاب رسانه که در خردادماه سال۱۳۹۹ برگزار شده بود، عنوان کرد: برنامه الگوی تولید محصولات کشاورزی تدوین شده است و از کشت پاییزه ابلاغ میشود. در این برنامه تمام مباحث مربوط به مصرف سرانه، پتانسیلهای تولید و عرضه و تقاضا دیده شده که در کشت پاییزه به استانها ابلاغ میشود.
وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه حدود چهار تا پنجسال در وزارت جهاد کشاورزی بر روی تدوین طرح الگوی کشت کار شده است، گفت: در این طرح مشخص شده چه محصولی کجا کاشته شود که بیشترین عملکرد را داشته باشد و این کار به همت معاونت وزارت جهاد کشاورزی صورت گرفته است.
زیرساختهای اجرای طرح الگوی کشت در کشور آماده نیست
خاوازی همچنین اذعان کرده بود که طرح فنی در وزارت جهاد کشاورزی آماده شده، اما اینکه عملیاتی شود به الزامات سنگینی نیاز دارد و نیاز داریم قانونگذاریهایی در این حوزه صورت بگیرد. ما فعلاً برای کشت پاییزه به استانداریها یک الگوی تولید را ابلاغ میکنیم و در ادامه طرح الگوی کشت محصولات کشاورزی را تکمیل و لایحه آن را به دولت و سپس به مجلس ارائه میکنیم.
وزیر جهاد کشاورزی همچنین در تیرماه در مجلس شورای اسلامی اعلام کرده بود که از مهرماه برنامه الگوی کشت تولیدی وزارت جهاد کشاورزی را ابلاغ میکنیم تا بتوانیم از طریق مجلس شورای اسلامی الزامات قانونی آن را تأمین کنیم. با این حال با گذشت هشتماه از مهرماه ۱۳۹۹ هنوز خبری از اجرای این طرح نیست و مسئولان وزارت جهاد کشاورزی بعد از وعدههای مکرر، به تازگی متوجه شدهاند که زیرساختهای طرح در کشور آماده نیست.
این وزارتخانه در تازهترین اظهارنظر خود در این زمینه اعلام کرده است: در شرایط ویژه اقتصادی کشور و تحریمهای اعمال شده، روابط بینالملل حتی با شرکای تجاری و کشورهای همسایه دچار فراز و نشیبهای غیرقابل انتظار بوده که امکان اجرای الگوی کشت بهینه را دچار چالشهای جدی کرده است.
رئیس هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزی و منابعطبیعی جنوب کرمان: منطقه جنوب کرمان با داشتن ۳۰۰هزار هکتار سطح زیرکشت و 5/4میلیون تولید میتواند به رونق تولید در کشور کمک کند، اما بیخردیهایی که در این زمینه اتفاق میافتد، کار را دشوار میکند
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 12 اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: 1405، sabzineh.org