- سازمان بازرسی وضعیت گرید D-E-F الکترو موتورهای کولرهای آبی را از وزیر نیرو و صنعت پیگیری کند + وعده درمانی مجدد یا واقعیت عملکردی؟
- آقای وزیر ارتباطات، خجالت نمی کشی از این سطح توانمندی! مثلا وزیری ؟
- فاجعه ای جدید با ابلاغ قانون «مانعزدایی از توسعه صنعت برق» توسط رئیس جمهور + متن قانون
- همکاری مشترک بنیاد مستضعفان با روسیه در اجرای خط لوله تابش
- شرکت مخابرات باید ضرر و زیان مشتریان را جبران کند
- اختلال؛ میهمان همیشگی شبکه اینترنت کشور
شنبه ۰۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 20 
این روز‌ها مطالب فراوانی در مورد بحران آب نوشته می‌شود. هرکسی هم عاملی را سیبل حمله کرده است. از همه نسنجیده‌تر انتقاد از سد سازی در کشور است. مقایسه کنید اگر سد کرج و لار و لتیان ساخته نشده بود آب آشامیدنی مردم تهران از کجا می‌آمد؟ این آب‌ها به کجا می‌رفت؟ در دریاچه قم یا جای دیگر نهایتاً بخار میشد. همین مطلب در مورد سایر سد‌ها صادق است. ما کشور خشک و کم بارانی هستیم و لازم بوده است آب‌های سطحی مهار شود. از قدیم هم در حد توان در کشور سد سازی می‌شده است.
شعار سال: این روز‌ها مطالب فراوانی در مورد بحران آب نوشته می‌شود. هرکسی هم عاملی را سیبل حمله کرده است. از همه نسنجیده‌تر انتقاد از سد سازی در کشور است. مقایسه کنید اگر سد کرج و لار و لتیان ساخته نشده بود آب آشامیدنی مردم تهران از کجا می‌آمد؟ این آب‌ها به کجا می‌رفت؟ در دریاچه قم یا جای دیگر نهایتاً بخار میشد. همین مطلب در مورد سایر سد‌ها صادق است. ما کشور خشک و کم بارانی هستیم و لازم بوده است آب‌های سطحی مهار شود. از قدیم هم در حد توان در کشور سد سازی می‌شده است. سد شاپور یکی از مشهور‌ترین است.
شاپور اول ساسانی، والرویوس امپراتور رم را دستگیر کرد. اورا به این شرط حاضر شد آزاد کند که مهندسان رومی در منطقه شوشتر سدی بنا کنند. آثار کارهای کنترل آب در بسیاری مناطق ایران از جمله فارس و اصفهان و آذربایجان و خوزستان…وجود دارد. مثل سد بستان خانی و سد کمپو و بند امیر در فارس. گفته می‌شود در استان فارس آثار هفت سد باستانی از زمان هخامنشیان موجود است. در مناطق روستایی اصفهان سد شکسته‌ای به نام سد قطلق شاه موجود است از زمان ارغون خان مغول و در استان‌ها و مناطق دیگر نیز. اگر آن‌ها سد‌های کوچک بوده به دلیل تکنولوژی ساخت و ساز آن دوران بوده است. سد سازی و مهار آب‌ها ضروری است.
اگر مطلب قابل نقدی وجود داشته باشد مواردی است که برای شروع سد مطالعه کافی انجام نشده و مثلاً سد بر روی سازه خاکی ساخته شده که مقادیر غیر استاندارد آب جذب می‌کند یا فرار می‌دهد و یا مسیر عبور آب از مناطق نمکی است که تراکم بالای املاح در آب، در صورت بررسی دقیقتر، قابل اجتناب بوده است. ممکن است معدود موارد انتقاد به پیمانکار‌های حکومتی و یا فشار سیاسی هم قابل طرح باشد. اما کلیت ضرورت ایجاد سد‌ها برای مهار آب غیر قابل اجتناب است.
مشکل در مدیریت استفاده است. ما به دلیل قیمت گذاری غلط از منابع آب به خوبی استفاده نمی‌کنیم و ضایع می‌کنیم. از جمله در شیوه‌های آبیاری کشاورزی و استفاده‌های صنعتی و خانگی. ما از سیستم باز یافت آب مصرفی بی بهره هستیم. آب رودخانه تیمز در انگلستان که کشوری پر باران است تا به دریا برسد چند بار مصرف شده و فاضلاب‌ها مجدداً باز یافت و مصرف می‌شود.
گفته می‌شود آب لوله کشی لندن هفت بار باز یافت و مورد استفاده مجدد قرار می‌گیرد. در ژاپن شیوه‌های داهیانه‌ای برای کاهش مصرف آب در سطح خرد (خانواده و بنگاه) و کلان به کار می‌رود. این گونه رایج استفاده از آب در یک کشور خشک مثل ایران اساساً غیر منطقی و ضایعه آمیز بوده متاسفانه راه‌های چاره هم مورد توجه نبوده است. حجم بزرگی از آب در شبکه‌های انتقال درون شهری ضایع می‌شود به دلیل کهنگی و پوسیدگی…گرچه در برنامه‌های مختلف سیاست‌های گوناگونی مطرح شده، اما نه دولت‌ها نه جامعه توجهی به این مسائل نداشته اند.
اکنون گرچه بسا دیر هنگام، اما بهتر است به برنامه ریزی جامع آب از جمله قیمت گذاری صحیح آن توجه شود. گفته کار لایل را تکرا می‌کنم؛ “ مردم قیمت همه چیز را می‌دانند و ارزش هیچ چیز را”. آب موهبتی بسیار با ارزش است و تا مادام که ارزش گذاری صحیح نشود نه مصرف کننده حدود مصرف را می‌داند و نه منابع کافی فراهم می‌شود تا طرح‌های مهار، باز یافت، تصفیه، و ترمیم و به سازی زیر بنا‌ها و شبکه انجام شود. برای مثال اگر آب درست قیمتگذاری میشد جامعه زودتر متوجه میشد آن دو طرح فولاد بایستی یا تغییر ماهیت بنیادی دهد یا تعطیل شود. بنا بر این بهتر است بی جهت به هدف اشتباه شلیک نکنیم مهار آب‌های سطحی لازم است.
در تکمیل نوشته دکتر طبیبیان لازم است اضافه کنم که بحران امروز خوزستان اولا انباشت مجموعه متعدی از ناکارآمدی هاست و تمرکز صرف بر یک یا دو عامل می‌توانند گمراه کننده باشد.
در خصوص سد سازی‌ها نیز لازم به ذکر است که احتمالا پروژه فاجعه بار سد گتوند و پیامدهایش را باید از سایر سد‌ها جدا کنیم.
برای روشن‌تر شدن فاجعه سد گتوند رشته توئیت از اکانت پژوهشگر اقتصادی را اینجا نقل می‌کنم:
«بد نیست بدونید یکی از علت‌هایی که این روز‌ها خوزستان به این وضع افتاده برمیگرده به دوران احمدی‌نژاد و پروژه سد گتوند
پروژه‌ای که خیلیا اسمش رو فاجعه ملی میذارن
حتی بهش "موزه عبرت محیط زیست هم میگن".
اما چی بود این فاجعه؟
چند دهه بود که افراد مختلف تصمیم داشتن سد گتوند رو بسازن.
ولی خب درگیر تحقیقات و بررسی بودن
اساتید و محقق‌ها توی این بررسیا به این رسیدن که اطراف سد تپه‌های نمکی گچساران وجود داره
اولش مسئولان و کارفرما‌ها اینو رد کردن گفتن این حرف دروغه
تپه‌های نمک توی مسیر سد نیست.
ولی اساتید و محقق‌ها بیکار نشستن و قضیه رو رسانه‌ای کردن
مستند ثابت کردن که این تپه‌ها توی مسیر هستند
مسئولین دو تا راه داشتند
یا اینکه بگن اشتباه کردیم و میلیارد‌ها تومن پولی که تا الان خرج کردیم هدر رفت
(که عمرا این اتفاق نمیوفته هیچوقت)
یا اینکه بیان راهکار بدن برای حلش
راهکارشون پتوی رسی بود
یعنی گفتن یک دیواری میسازیم با خاک رس که از برخورد آب با نمک‌ها جلوگیری کنه
پژوهشگر‌ها بار‌ها گفتن این کار فایده‌ای نداره
گفتن اب نفوذ میکنه و نمک وارد آب میشه
مسئولین گوش نکردن و با صرف هزینه سنگین پتوی رسی رو درست کردن
با وجود تموم اعتراض‌ها و انتقاد‌ها که همه تلاش کردن جلوی ساخت گرفته بشه
با این‌حال با حضور محمود احمدی نژاد پروژه آب‌گیری شد
و این بود شروع فاجعه
ده روز بعد از آب‌گیری خبر رسید که
در پتوی رسی شکاف ایجاد شده
و تپه‌های نمک وارد دریاچه سد گتوند شده
هرچقدر بیشتر میگذشت این فاجعه شدیدتر میشد
مقدار نمکی که توی آب حل شده بود بیشتر از ده برابر شوری آب اقیانوس بود
(نمک اقیانوس ۲۸ گرم در لیتر و سد گتوند ۳۰۰ گرم در لیتر)
نقطه بد ماجرا اینجاست که این آب وارد کارون میشه
تخمین میزنن تا الان حدود ۱۷ میلیون تن نمک وارد کارون شده
از طرفی بیشتر از ۴۲۰ هزار هکتار زمین تحت آبیاری سد گتوند هستند که محصولاتی مثل گندم و ذرت و نیشکر کشت میکردن
وقتی آب شور شد
زمین‌ها به نمکزار تبدیل شدن و نابود شد
اون منطقه باد هم زیاد میاد
باد زد این نمک‌هایی که اومده بودن روی سطح رو برد مناطق اطراف
زمین‌های اطراف هم خشک شد
یکی از اهداف سد گتوند تولید انرژی برق آبی بود
وقتی آب شور شد خوردگی در توربین‌ها بالا رفت و یکی یکی از بین رفتن
شرکتی هم که این توربین‌ها رو گارانتی کرده بود گفت شوری اب خیلی بالاست و زیر بار گارانتی نرفت.»
دکتر محمد طبیبیان
پایگاه تحلیلی خبری شعار سال برگرفته از کانال تلگرامی اقتصاد در گذر زمان (م. ع مختاری)]
برگزیده ها
سلام
با اندکی تغییرات و رعایت چارچوب های رسانه، کامنت شما منتشر شد.
اما هرمنوتیک کامنت شما نشان می دهد که فساد احتمالی(ادعا شده) اقتصادی در اقتصاد غیر رسمی را با ضرورت های وجودی برخی از تشکل ها ، یکسان فرض کرده اید.
اولی حوزه آسیب است و دومی حوزه ضرورت های نهادی توسعه.