* رؤیای ناکام موصل

نیروهای نظامی ترکیه حدود دو سال پیش با زمینه‌سازی «اثیل النجفی» استاندار سابق «نینوا» وارد منطقه «زلیکان» در نزدیکی بعشیقه شدند. این اقدام از همان زمان با مخالفت‌های دولت عراق مواجه شد اما اوضاع امنیتی نا بسامان این کشور و قدرت نمایی داعش در بخش‌های مختلف عراق مانع مقاومت جدی بغداد با این اقدام آنکارا شد. ترک‌ها در این مدت به آموزش نیروهای نظامی در شمال عراق مشغول شدند و به تحکیم پایگاه خود در عراق پرداختند. با نزدیک شدن زمان آغاز عملیات موصل، اصرار آنکارا به مداخله در این عملیات و پافشاری بغداد به مشارکت نکردن نیروهای خارجی در این عملیات به تنش‌ها میان دو کشور دامن زد و حتی سفر هیأت‌های دوستی دو کشور نیز نتوانست خواسته‌های دوطرف را تأمین کند. با آغاز عملیات و بالا گرفتن تنش‌ها، سرانجام اشتون کارتر، وزیر دفاع امریکا با سفر به منطقه تلاش کرد که راهی میانه برای حضور ترکیه در موصل بیابد اما این درخواست نیز با مخالفت جدی نیروهای عراقی از جمله، حیدرالعبادی، نخست‌وزیر عراق مواجه شد. کارتر روز گذشته به اربیل، مرکز اقلیم کردستان رفت تا در این باره با مقام‌های کرد نیز مذاکره کند. برخی رسانه‌های عراقی می‌گویند کارتر به مقام‌های اقلیم که رابطه خوبی با آنکارا دارند پیشنهاد کرده که در صورت مشارکت نکردن ترک‌ها، نیروهای وابسته به استاندار سابق نینوا در عملیات موصل حضور داشته باشند. همزمان یک منبع «آگاه» عراقی به روزنامه فرامنطقه‌ای الشرق الاوسط گفته است که کارتر در سفر به ترکیه با مقام‌های این کشور توافق کرده که نیروهای ترک روز پس از پایان عملیات موصل از منطقه خارج شوند اما در عوض سلاح‌های سنگینی که در اختیار دارد از 50 تانک، 12 توپ، 8 خودروی زرهی و 8 هلی کوپتر را به عراقی‌ها هدیه دهد. در همین حال مخالفت جدی عراقی‌ها با نقش آفرینی ترکیه در عملیات موصل سرانجام روز گذشته موجب شد، وزیرخارجه ترکیه در سخنانی متضاد اعلام کند که ضرورتی مبنی بر مشارکت مستقیم نظامیان کشورش در عملیات موصل وجود ندارد و ترکیه تنها به مشارکت در حملات هوایی علیه داعش ادامه خواهد داد. این در حالی است که بینالی ییلدریم، نخست‌وزیر ترکیه اعلام داشته است آماده اتخاذ تدابیری در عراق است.

* آتش ترکیه در حلب

در سوریه اما ترکیه همچنان در حال گسترش مناطق تحت اختیار خود در شمال این کشور است. ترکیه از حدود دوماه پیش در اقدامی غیرمنتظره و با ادعای پاکسازی مرزهای خود از وجود داعش، تانک‌ها و یگان‌های زرهی خود را در حمایت شبه نظامیان وابسته به ارتش آزاد سوریه وارد مناطق شمالی سوریه کرد و بدون مقاومت داعش توانست صدها کیلومتر از اراضی شمالی این کشور را در اختیار بگیرد. در مدتی کوتاه ترکیه دیگر هدف خود در سوریه را عملی کرد و مواضع شبه نظامیان کرد وابسته به حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) که مدت‌ها است علیه داعش می‌جنگند را خطری برای امنیت خود اعلام کرد و برخی مواضع این گروه‌ها را هدف آتش جنگنده‌ها و توپخانه ارتش خود قرار داد. این حملات که با انتقادهای گسترده دولت سوریه مواجه شده در هفته‌های اخیر ادامه یافته و ترکیه توانسته چند منطقه دیگر در شمال سوریه را تصرف کند و حتی در برخی مناطق پرچم سرخ ترکیه را برافراشته کند. در آخرین موارد از تجاوزهای ترکیه در خاک سوریه که به عملیات «سپر فرات» موسوم شده، جنگنده‌های ارتش ترکیه چند روستا در شمال حلب که در کنترل نیروهای کرد است را بمباران کرده و با کشتن ده‌ها غیرنظامی دالانی تازه برای نفوذ نیروهای خود به مناطق شمالی حلب گشودند.

این اقدام ترکیه همزمان با بن‌بست این کشور برای نفوذ به عراق، با انتقاد گسترده دمشق مواجه شد و فرماندهی ارتش سوریه اعلام کرد که جنگنده‌های ترکیه را در صورت تجاوز به خاک سوریه مورد هدف قرار می‌دهد. با وجود این آنکارا با استفاده از تمرکز نیروهای سوری به بحران حلب، همچنان به تجاوزهای خود ادامه می‌دهد و از روز شنبه 20 تانک را وارد استان حلب کرده است. گفته شده که ترکیه با این اقدام درصدد است تا بر شهر تل رفعت در جنوب اعزاز مسلط شود. ترکیه بارها اعلام کرده که حضور کردها در بخش شرقی فرات را تحمل نخواهد کرد و در همین راستا هفته گذشته شبه نظامیان وابسته به دولت ترکیه اعلام کردند بزودی تلاش برای تصرف شهرهای الباب و منبج که در کنترل کردها است را آغاز می‌کنند. این نکته ای است که دیروز اردوغان نیز در بورسا به آن اشاره کرد و گفت ، به الباب می رویم تا منطقه ای عاری از تروریسم ایجاد کنیم. ورود تانک‌های ترکیه به شمال حلب در شرایطی صورت می‌گیرد که این منطقه مدت‌ها است شاهد سنگین‌ترین درگیری‌ها میان نیروهای دولتی سوریه و تروریست‌ها است. در همین راستا روز شنبه فرماندهی کل ارتش و نیروهای مسلح سوریه با صدور بیانیه‌ای بار دیگر تهدید کرد که حضور یگان‌های ارتش ترکیه در خاک سوریه را با هر بهانه‌ای، اقدامی غیرقابل پذیرش می‌داند و با نیروهای ترکیه به‌عنوان نیروی اشغالگر رفتار خواهد کرد. واکنش به اقدام اخیر ترکیه به دولت سوریه محدود نماند و سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز از برخورد احتمالی نظامیان ترکیه و سوریه ابراز نگرانی کرد. هر چند این مقام ارشد روس هدف ترکیه از حملات به شمال حلب را مناطق کردنشین سوریه اعلام کرده اما همزمانی اقدامات ترکیه با تحرک گروه تروریستی نورالدین الزنکی (که مورد حمایت آنکارا قرار دارد) و وعده این گروه برای انجام عملیاتی گسترده برای شکستن محاصره این شهر، گمانه‌ها درباره دلایل نگرانی ترکیه از آزادسازی کامل حلب و تصرف آن به دست نیروهای دولتی سوریه را افزایش داده است.

با تصرف کامل منطقه الحمدانیه صورت گرفت

* نیروهای عراقی پای دروازه "موصل"

هفتمین روز عملیات آزادسازی موصل روز گذشته در حالی آغاز شد که نیروهای مشترک اقلیم کردستان و دولت عراق شامگاه شنبه از محور شرقی به دروازه‌های این شهر رسیدند. در جنوب موصل اما هوای مسموم ناشی از آتش‌سوزی عمدی داعش در یک کارخانه تولید گوگرد و کبریت، پیشروی نیروهای عراقی به سمت اهداف مورد نظر را دشوار کرده است. از سوی دیگر، فرماندار شهرستان الرطبه روز گذشته خبر داد که داعش از سه محور به این شهرستان که در نزدیکی مرز با اردن قرار دارد، حمله کرده و جبهه جدیدی را همزمان با عملیات موصل در این منطقه گشوده است. داعش روز جمعه نیز با حمله‌ای گسترده به کرکوک علاوه بر ایجاد 48 ساعت درگیری در این منطقه دست‌کم 80 عراقی را کشت و بیش از 200 نفر را زخمی کرد. گفته شده دست‌کم 122 داعشی نیز در جریان این عملیات کشته و 16 تروریست نیز اسیر شده‌اند.

عملیات پراکنده داعش برای برهم زدن تمرکز نیروهای مشارکت‌کننده در عملیات موصل در شرایطی صورت می‌گیرد که کریم سنجاری، وزیر کشور اقلیم کردستان در گزارش ششمین روز این عملیات اعلام کرده، نیروهای عراقی با تصرف بخش‌های مختلف شهرستان مسیحی نشین الحمدانیه به 5 کیلومتری شرق موصل رسیده‌اند و درگیری‌های سنگین با داعش برای تصرف شهر «تلکیف» در شمال موصل ادامه دارد. مناطق اطراف سد موصل نیز از دیگر تصرفات نیروهای عراقی در شمال موصل بوده است.در جنوب موصل اما درمان صدها مصدوم ناشی از دود سولفور موجب نگرانی‌های شدیدی در این منطقه شده است. گفته می‌شود که داعش پس از شکست در مناطقی در القیاره یک کارخانه تولید کبریت و مقدار زیادی گوگرد را آتش زده و این مسأله موجب شده که نیروهای حاضر در منطقه نیازمند استفاده از ماسک گاز باشند. مسئولان عراقی از درمان بیش از هزار نفر و توزیع 24 هزار ماسک ضدگاز میان نیروهای عراقی خبر داده‌اند.در خبری دیگر ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه در فیس بوک خود با انتقاد از حمله هوایی به یک مراسم تشییع جنازه نزدیک شهر کرکوک، امریکا را به انجام جنایت جنگی در عراق متهم کرد.

پس از 4 روز توقف حملات سوریه و روسیه به تروریست‌ها رخ داد

* پایان آتش بس در "حلب"

پایان آتش بس در حلب بار دیگر آتش درگیری‌ها را به مناطق شرقی این شهر پرجمعیت بازگرداند. این آتش بس که به منظور خروج غیرنظامیان از شرق حلب از صبح پنجشنبه گذشته آغاز شده بود، ساعت 19 شنبه پایان یافت. ایسنا به نقل از المیادین گزارش داده که پس از پایان آتش بس، حومه شمالی و جنوب غرب حلب شرقی محل درگیری‌های سنگین ارتش سوریه و تروریست‌ها بوده است. جنگنده‌های سوری نیز بخش‌هایی از مناطق شرقی حلب را بمباران کردند. همچنین گفته شده افراد مسلح تلاش داشتند از شمال غرب حلب وارد مناطق شرقی این شهر شوند که با ممانعت نیروهای دولتی مواجه شده‌اند.

همزمان سخنگوی دفتر سازمان ملل به خبرگزاری روسی نووستی گفته است که با وجود سه روز آتش بس، نیروهای این سازمان نتوانسته‌اند زخمی‌ها را به خارج از این منطقه منتقل کنند. پیش‌تر مسکو و دمشق اعلام کرده بودند که تروریست‌ها مانع خروج غیرنظامیان از مناطق شرقی حلب می‌شوند. ینس لارکه همچنین گفته است، یکی از کارمندان این سازمان در جریان تیراندازی به هتل محل استقرار نیروهای سازمان ملل بشدت زخمی شده است. از سوی دیگر مرکز هماهنگی روسیه (حمیمیم) در سوریه روز گذشته اعلام کرد، نیروی هوایی روسیه و سوریه طی هفته گذشته هیچگونه عملیات هوایی علیه تروریست‌ها در مناطق مختلف سوریه انجام نداده‌اند.

به گزارش ایرنا، این مرکز همچنین اعلام کرده که نیروهای سوری تا مسافتی که افراد مسلح و غیرنظامیان بتوانند از اطراف شرق حلب خارج شوند، مستقر هستند؛ اما به گفته این مرکز تنها تعداد کمی از تروریست‌ها و غیرنظامیان از 8 گذرگاه امن پیش‌بینی شده خارج شده‌اند.در ضمن از دیرالزور خبر می‌رسد، هزاران شهروند سوری ساکن این شهر در محاصره نیروهای داعش قرار دارند و مواد غذایی و داروی مورد نیاز این شهر از طریق کمک‌های هوایی سوریه و روسیه تأمین می‌شود. المیادین نیز گزارش داده که ارتش سوریه حمله تروریست‌های داعش را که از طریق محور الراشدیه قصد ورود به «دیرالزور» داشتند، دفع کرده است.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه ایران، صفحه 20، تاریخ انتشار: دوشنبه 3 آبان 1395، شماره: 6341.