شعار سال: صدور پروانۀ داروخانۀ دامپزشکی در اصل مُسِکّنی برای مسئلۀ پذیرش بی‌رویۀ دانش‌آموختگان دامپزشکی و ژنرال‌های بی‌ستارۀ بی‌آینده است؛ این وضعیت فقط یک نمونه از یک مشکل کلان در نظام آموزشی کشور است


روزنامۀ خراسان ۶ آذر ۱۴۰۱ گزارشی دارد از این که بین مدیرکل دامپزشکی خراسان رضوی و نظام دامپزشکی خراسان رضوی در مورد صدور پروانۀ تاسیس داروخانۀ دامپزشکی اختلاف وجود دارد. اولی معتقد است همچنان جا برای صدور پروانۀ داروخانۀ دامپزشکی وجود دارد و دومی اعتقاد دارد که صدور این پروانه بی‎حد و مرز نمی‎تواند باشد. این وضعیت وجهی دیگر از حباب آموزش عالی و قصۀ پرغصۀ دستمزد است.

هر یک صاحب بخشی از حقیقت است. از یک طرف نمی‎توان به دانش‎آموختۀ دکترای دامپزشکی که دست کم شش سال از عمر عزیز را صرف تحصیل کرده است، گفت که جا برای اشتغال نیست و از طرف دیگر، شاغلان فعلی می‎بینند که با این شیوه دور نیست که بازار کار به حد فوق اشباع برسد.

عنوان گزارش هم غلط‎انداز است، مجوز داروخانه‌های دامپزشکی پشت سد انحصار! ممکن است در ظاهر قضیه نوعی انحصار به نظر برسد، اما هیچ انحصاری در کار نیست؛ این یک وضعیت تضادمند (پارادوکسیکال) است. در موقعیت‎های تضادمند معمولاً ریشۀ مشکل در جای دیگر است.

ممکن است ریشۀ اصلی مشکل را در گسترش بیش از حد دانشکده‎های دامپزشکی و پذیرش افراطی دانشجو دانست که خود مشکلی عمده و کمرشکن است، اما علت اصلی این وضعیت در جای دیگری است.

در دو سه سال سال گذشته از فرط اعزام دام‎های آبستن برای کشتار، در بعضی از کشتارگاه‎ها بازرس دامپزشک مجهز به دستگاه سونوگرافی برای تفکیک دام آبستن از غیر آبستن در کشتارگاه‎ها مستقر کرده‎اند تا مانع از تخلیۀ کشور از دام‎های مولد شوند. به یک معنا رشد اقتصادی در عرصۀ دامپروری چنگی به دل نمی‎زند. در این شرایط فشار زیادی بر پایداری کلینیک‎های دامپزشکی می‎آید و تقاضا برای تغییر پروانۀ کار از کلینیک درمانی به داروخانه افزایش می‎یابد. طنز تلخِ پیشی گرفتنِ تعداد داروخانه‎ها از تعداد کلینیک‎های دامپزشکی اگر چاره نشود، در آخر به تراژدی خواهد رسید. اگر در این شرایط برای گردش کار کلینیک‎های دامپزشکی در سطح شهر‌ها مشکل ایجاد کنیم، بحران در بحران ایجاد می‎شود.

دورنمای مبهم و اضطراب آلودِ قصۀ پرغصۀ دستمزد برای دانشجویان دامپزشکی انگیزه‎ها برای فعالیت علمی و آموزشی استاندارد را خواهد کشت؛ در بهترین حالت توجه به نمره و پاس کردن واحد‌های درسی حداکثر تلاشی است که از دانشجویان ممکن است دیده شود. در این وضعیت چهار مولفۀ انگیزشی جوانان سخت آسیب می‎بیند. نشانۀ آن انصراف ۴۸ درصدی متقاضیان ورود به دانشگاه در کنکور ۱۴۰۰ و یا انصراف پزشکان از ورود به رشته‌های تخصصی به اصطلاح تاپ در پزشکی از نشانه‎های آن است.

این وضعیت تضادمند موجب می‌شود که حتی با جذب بی‎رویۀ دانشجو نتوانیم به نیاز‌های تخصصی جامعه پاسخ دهیم. عزم سازمان دامپزشکی کشور در آموزش نیروی انسانی به ابتکار خود و تشکیل پیک واکسیناسیون در مناطق روستایی و عشایری نشانۀ این تضادمندی در ساختار آموزشی کشور در توجه به نیاز‌های اساسی جامعه و تمرکز بر آن است. رشتۀ پزشکی نیز درگیرِ قصۀ پرغصۀ دستمزد است. پدیدۀ NEET یعنی افرادی که از پیدا کردن یک فرصت شغلی مایوس شده روزگار را به بطالت می‎گذرانند در حال گسترش و سرریز به خیابان است.

در سمت راست تصویر در بیضی قرمز گزارشی از ترک تحصیل بالاتر در استان خراسان رضوی در دیده می‎شود. آموزش از رشد کم اقتصادی و فقدان ارتباط گسترده با جهان سخت آسیب می‌بیند و این مشکل از آموزش و پرورش ریشه می‌گیرد.

صدور پروانۀ داروخانۀ دامپزشکی در اصل مُسِکّنی برای مسئلۀ پذیرش بی‎رویۀ دانش آموختگان دامپزشکی و ژنرال‎های بی‎ستارۀ بی آینده است؛ این وضعیت فقط یک نمونه از یک مشکل کلان در نظام آموزشی کشور است. گسترش بی‎رویه دانشگاه‎ها، ایجاد حباب در آموزش عالی و رشد علمی کاریکاتوری در واقع تلاشی برای تخفیفِ عوارض ناشی از تاخیر در توسعۀ همه جانبۀ سیاسی است که نتوانسته زمینۀ اقتصادی مناسب و فرصت‎های پایدار شغلی برای جمعیت جویای کار فراهم کند و ناچار آن‌ها به سمت تحصیل دانشگاهی سوق می‎یابند، در حالی که حجم اقتصاد و در این جا عرصۀ دامپروری، قدرت جذب این همه دانش‎آموختۀ متقاضی کار را ندارد.

حل مشکل مسئلۀ دانش آموختگان در سطح خرد و آنچه که در خیابان‎ها در سطح کلان می‌گذرد و در کل تضادمندی‎ها، در گرو توسعۀ سیاسی است. تاخیر در این موضوع بی‎ثباتی‌های بزرگتری به دنبال دارد. در این صورت تکیه بر جوشن‎پوشان بیشتر خواهد شد، امری که از دوراندیشی به دور است.

دکتر کامران شریفی

دانشیار دانشکدۀ دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد

منبع: کانال تلگرام لوح (یادداشت‌های شخصی دکتر کامران شریفی)

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی حکیم مهر، تاریخ انتشار: ۱۱ آذر ۱۴۰۱، کدخبر: ۷۲۲۶۵، hakimemehr.ir