شعارسال: صبح روز چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۴۰۳ با انتشار فیلم سخنرانی خانم دکتر انصاری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در کنفرانس بین المللی تغییر اقلیم سازمان ملل در باکو، مشخص شد که رئیس جدید سازمان محیط زیست نطق خوبی را با یک انگلیسی خوب و قابل فهم به صورت آبرومند ارایه کرده است. این نطق نشان داد که در دولت چهاردهم انتصاب‌های دکتر پزشکیان حداقل در این مورد با انتخاب مناسبی به یک حضور درست در عرصه بین المللی از سوی نماینده رسمی ما منجر شده است. کنفرانس COP۲۹ که از ۱۱ تا ۲۲ نوامبر ۲۰۲۴ در باکو، آذربایجان برگزار می‌شود، نقطه‌ای مهم در واکنش جهانی به تغییرات اقلیمی است. این بخشی از مجموعه کنفرانس‌های در حال انجام (COP) تحت کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییرات اقلیمی (UNFCCC) است. اهمیت این کنفرانس در درجه اول در نقش آن به عنوان بستری برای کشور‌ها برای ارزیابی و افزایش تعهدات خود در مورد کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و سازگاری با اثر‌های اقلیمی است. با افزایش دمای جهانی و تکرار رویداد‌های شدید اقلیمی، COP۲۹ قصد دارد همکاری بین المللی را برای دستیابی به اهداف تعیین شده در توافقنامه اقلیمی پاریس ۲۰۱۵ تقویت کند.

COP۲۹ به عنوان «COP مالی» نامگذاری شده است که تاکید آن بر افزایش بودجه اقلیمی لازم برای کشور‌های در حال توسعه برای گذار به اقتصاد‌های بدون کربن است. این کنفرانس به دنبال ایجاد اهداف و سازوکار‌های مالی جدیدی است که جریان‌های مالی کافی را از کشور‌های با درآمد بالا -آن‌هایی که از لحاظ تاریخی مسئول تغییرات اقلیمی هستند- به کشور‌های کم‌درآمد که در برابر اثر‌های آن آسیب‌پذیرتر هستند، تضمین می‌کند. این تمرکز بسیار مهم است، زیرا سالانه تریلیون‌ها دلار برای حمایت از ابتکارات اقدام اقلیمی در سطح جهان مورد نیاز است.
یکی دیگر از جنبه‌های مهم COP۲۹ تعهد آن به پرداختن به خسارات و آسیب‌های مرتبط با اثر‌های تغییرات اقلیمی است. این موضوع شامل بحث در مورد سازوکار‌های جبران خسارت برای کشور‌های کم درآمد است که از آسیب‌های جبران ناپذیر ناشی از سوانح مرتبط با اقلیم رنج می‌برند. با اولویت‌بندی استراتژی‌های سازگاری در کنار تلاش‌های کاهش گاز‌های گلخانه ای، هدف COP۲۹ ایجاد رویکردی عادلانه‌تر است که بار نامتناسبی را که جمعیت‌های آسیب‌پذیر با آن مواجه هستند، تشخیص دهد.
این کنفرانس همچنین به عنوان فرصتی برای کشور‌ها خواهد بود تا برنامه‌های اقدام ملی اقلیمی (NDCs) به روز شده را تحت توافقنامه پاریس ارائه کنند که قرار است تا اوایل سال ۲۰۲۵ انجام شود. این برنامه‌ها شامل سطوح صنعتی- هدف است که دانشمندان آن را برای جلوگیری از اثر‌های فاجعه بار اقلیمی حیاتی می‌دانند. نتایج COP۲۹ می‌تواند به طور قابل توجهی بر سیاست‌ها و تعهدات بین المللی اقلیمی در آینده اثر بگذارد.
با توجه به سوابق حقوق بشری آذربایجان، و از سوی دیگر آلودگی شدیدی که صنایع نفت آذربایجان در محیط کاسپین و قفقاز ایجاد میکنند تردید‌ها و نگرانی‌هایی در مورد اینکه چگونه این مسائل ممکن است با بحث‌ها در COP۲۹ سازگار باشد وجود دارد. فعالان و سازمان‌های غیردولتی خواستار شفافیت و پاسخگویی در نحوه تخصیص و استفاده از وجوه هستند تا اطمینان حاصل شود که آن‌ها نه تنها به اهداف زیست محیطی کمک می‌کنند، بلکه استاندارد‌های اقلیمی و حقوق بشری را نیز رعایت می‌کنند.
COP۲۹ رویدای مهم است، زیرا بر تقویت همکاری جهانی در زمینه تأمین مالی اقلیم، رسیدگی به ضرر و زیان ناشی از اثر‌های اقلیمی، تعیین اهداف بلندپروازانه کاهش انتشار در راهبرد‌های اقدام اقلیمی تمرکز دارد. روز ۱۴ آبان ۱۴۰۳ اعلام شد رئیس‌جمهورما به‌منظور شرکت در اجلاس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد موسوم به «کاپ ۲۹» به باکو، پایتخت جمهوری‌آذربایجان سفر خواهد کرد؛ این اجلاس رسما از ۲۱ آبان تا ۲ آذر (۱۱ تا ۲۲ نوامبر) برگزار می‌شود. البته اکنون مشخص شده که دکتر پزشکیان در این رخداد شرکت نمی‌کند. ظاهرا دلیل آن بوده که حضور روسای جمهور از ماه‌ها قبل باید هماهنگ می‌شده که در مورد ما چنین کاری انجام نشده بود. از سوی دیگر کشور ما از کشور‌هایی است که هنوز توافقنامه اقلیم UNFCCC را نپذیرفته اند.
تا نوامبر ۲۰۲۴، سه کشور کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییرات اقلیم (UNFCCC) و موافقتنامه پاریس مرتبط با آن را تصویب نکرده اند. این کشور‌ها عبارتند از: ایران، لیبی و یمن
ایران: ایران یک تولیدکننده مهم نفت است و تقریباً ۲ درصد از انتشار گاز‌های گلخانه‌ای جهان را به خود اختصاص می‌دهد. بخش انرژی کشور به شدت به سوخت‌های فسیلی وابسته است، که به همراه تحریم‌ها می‌تواند به عنوان دلیل عدم تمایل به تصویب این توافق تلقی شود. با وجود این، ایران در گذشته تعهداتی را برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انجام داده است و متعهد شده است که تا سال ۲۰۳۰ در مقایسه با سناریوی معمولی، ۴ درصد کاهش یابد. سهم لیبی در انتشار گاز‌های گلخانه‌ای جهانی نسبتاً اندک و حدود ۰.۱۶ درصد است. بی ثباتی سیاسی و درگیری مداوم در داخل کشور احتمالاً بر توانایی آن در تعامل مؤثر با توافقات بین المللی اثر گذاشته است. یمن البته باز سهم کمتری از انتشار گاز‌های گلخانه‌ای جهانی را در حدود ۰.۰۳ درصد دارد. بحران انسانی و درگیری‌های جاری در یمن به شدت توانایی‌های حکومتی این کشور را با مشکل مواجه کرده است و مشارکت این کشور در معاهدات بین المللی را دشوار کرده است.
UNFCCC با هدف تثبیت غلظت گاز‌های گلخانه‌ای در جو برای مبارزه با تداخل خطرناک انسان در سامانه اقلیم ایجاد شده است. در حالی که بسیاری از کشور‌ها این توافق نامه را امضا و تصویب کرده اند، بخشی از کشور‌های کوچک که اساسا نقش مهمی نیز نه در سطح بین المللی و نه در انتشار گاز‌های گلخانه‌ای ندارند، به صورت فوری به معاهده تغییر اقلیم سازمان ملل پیوسته اند. توافق پاریس خود با هدف محدود کردن افزایش دمای جهانی است و کشور‌های شرکت کننده را ملزم می‌کند تا برنامه‌های خود را برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای ارائه دهند. کشور‌هایی که این تعهدات و سازوکار‌های حمایت بین المللی مرتبط را که برای تسهیل اقدامات اقلیمی طراحی شده اند، از دست نمی‌دهند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که حضور بین المللی ما با مشارکت ما در معاهدات بین المللی می‌تواند تقویت شود؛ لذا از هم اکنون باید به حضور قوی و در بالاترین سطح – با حضور رئیس جمهورمان – در کنفرانس COP۳۰ در سال ۲۰۲۵ اقدام کرد. مشارکت قوی ملی در برنامه‌های تغییر اقلیمی بخش مهمی از دیپلماسی علمی کشور ما را در دولت چهاردهم می‌تواند شامل شود.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از آرمان امروز، تاریخ انتشار: 23آبان1403، کدخبر:67355، https://armandaily.ir