شعارسال: تمرکزگرایی، دولت سالاری و پایتخت محوری که زمانی همه، از مردم و دولتمردان گرفته تا برنامه ریزان و روشنفکران، آن را نوشداروی جامعه ایرانی گمان می کردند (به استثنای مواردی خاص) اینک حداقل برای بیشتر مردم ایران، از جمله مناطق لُر نشین دستی خالی دارد.

اینک مشخص است که تمرکزگرایی و جاری کردن همه پول ها، نفت ها، آب ها، آدم ها، امیدها و آرزوها به مرکز شاید در تقویت مرکز و بخش های نزدیک به آن نقشی مثبت ایفا کند، اما ایران، به معنای گسترده کلمه، برنده این جریان نبوده و نخواهد بود.

برآمدن اندیشه های بوم گرا (در سطوح مختلف قومی، استانی، شهری، ایلی و غیره) به منظور تمرکززدایی و تعدیل و تصحیح روند تمرکزگرایی افراطی رضاشاهی را می توان به فال نیک گرفت به شرطی که این بار افراط در جهت دیگری صورت نگیرد، در نقد تمرکزگرایی جانب انصاف رعایت شود و در جهت گیری های محلی و بومی از بنیادگرایی، زیاده روی و واگرایی پرهیز شود.

بوم گرایی لتعارفوا!

در نصیحت جرایانت بوم گرا هیچ کلامی به اندازه آیه شریفه «وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ» نمی تواند هادی و راهنما باشد.

شریعت الهی به ما توصیه می کند دیدگاه بومگرایانه داشته باشیم، خداوند تفاوت ها و دسته بندی های انسانی را طبیعی و ذاتی بشریت می داند، این دسته بندی ها و تفاوت ها «لتعارفوا» است، برای نزدیک شدن دل هاست و نه برای دور شدن دل ها از همدیگر!

بوم گرایی تا جایی که زمینه همکاری گروهی از انسان ها (در قالب هم وطنی و هم سرزمینی، هم استانی، هم قومی، هم زبانی، هم طایفه ای و غیره) را فراهم کند می تواند مورد تأیید و تشویق قرار گیرد، اما درست از نقطه ای که به جای آشنایی و مؤانست دل ها، بر طبل جدایی، فاصله گزینی، مرزبندی و دور کردن دل های عباد الله از همدیگر کوبیده شود دیگر باید آن را «بوم گرایی لتجاهلوا» نامید.

در بوم گرایی بر «ویژگی های محلّی»، «داشته های بومی» و «نیازهای بومی» تأکید می شود، لذا سخن از تفاوت ها و شباهت های گروه های مختلف به میان می آید، آین تفاوت ها کم کم به رقابت ها و احتمالا ستیزه های محلّی منجر می شود، همان طور که تمرکزگرایی با نادیده گرفتن و نابود کردن تفاوت های محلّی به ظلم و محروم شدن گروهی از حقوق خود می انجامید (مصداق بارز آن وجود پدیده استان های محروم در کشور خودمان است، استان هایی که غالبا از نظر ویژگی های محلّی کاملا شرایط برخوردار بودن را هم دارند اما سیستم تمرکز گرا آن ها را سر جای خودشان، در قعر جدول توسعه، نشانده است)، بوم گرایی لتجاهلوا نیز خدمتی به این مردم و مناطق نخواهد کرد.

بوم گرایی لتجاهلوا؛ افراطی، تفرقه انگیز، واگرا و تنش زا است، بوم گرایی لتعارفوا؛ میانه رو، وحدت گرا، همگرا، و تنش زدا است.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت تژگاه، تاریخ انتشار: 23اسفند1395 ، کدخبر: 582: WWW.tezhgah.ir