سنگ های خارا و سنگ های سفید آهکی به صورت ستون های استالاکتیت و آویزه های استالاگمیت مانند چلچراغ های زیبا از سقف این غار آویزان است و زیبایی خاصی به آن بخشیده است.

در این غار چاه های بسیار و دره های خطرناک و لغزنده ای وجود دارد و برای بازدید از آن حتماً باید از وسایل غارنوردی و کوهنوردی بهره گرفت.

با توجه به فضاهای تالار مانند دهلیزهای زیبا و دخمه ها، این غار احتمالاً از زیستگاه های انسان های نخستین بوده است.

برای رسیدن به دهانه این غار ابتدا باید از بستر رودخانه ای که از کوه های شمالی شانشین سرچشمه می گیرد، گذشت و از میان درختان سر سبز زیتون و انجیر عبور کرد و به سوی ارتفاعات شمالی پیش رفت.

در حفره های اطراف درون غار خرمنه سر ، خفاش ها و شب پره های بسیاری لانه کرده اند که از هرگونه نور ، روشنایی و صدا گریزانند و با صدای پای هر جنبنده ای ، هراسان به این سو و آن سو به پرواز در می آیند که با ادامه راه به فضایی نسبتا وسیع رسیده و سپس برکه آب صاف و زلالی مشاهده می شود.

در فاصله ۵۰ متری غار سوراخی شبیه به دهانه چاه وجود دارد که باید با صورت خزیده و درازکش وارد آن شد و به محض ورود به این حفره پر رمز و راز ، مکانی دیدنی و شگفتی آور در برابر چشمان حیرت زده پدیدار می شود و سخت می توان باور کرد که در آن سوی حفره این همه عظمت و شگفتی نهفته باشد و پس از آن نیز پرتگاه مهیبی به چشم می خورد که فرود در آن نیازمند یاری همراهان و استفاده از تجهیزات غارنوردی و کوهنوردی است.

در ادامه مسیری طولانی و تونل مانند ظاهر شده و افراد پس از پیمودن آن به دهانه چاه بزرگ دیگری می رسند که انتهای آن نمایان نیست و پایین رفتن از آن نیز به جد مهارت ویژه و خاصی را می طلبد و بعد خروج از چاه و پیمودن یکصد متر از مسیر به دخمه ای می رسند که چندان جلب توجه نمی کند و عبور از آن نیز که سربالایی بوده و سطحی لغزنده دارد با استفاده از طناب کوهنوردی و به شرط احتیاط امکانپذیر است و با اندک بی احتیاطی بیم سقوط می رود.

لحظه ای بعد با مشاهده تالاری بزرگ به ابعاد ۸۰×۸۰ متر و سقفی بسیار بلند که در زیر کوه سر به فلک کشیده است شگفتی ها بسیار بیشتر می شود بطوری که افراد هر قدر هم ورزیده و توانمند باشند نمی تواند حتی سنگ کوچک را تا ارتفاع سقف پرتاب کنند و همچنین نور پروژکتورها قوی نیز توان اینکه سقف تالار را روشن کند ندارند.

این تالار با شیب ملایم و سطح مرطوب به قسمت پایین و زیرزمین ادامه می یابد و به نظر می رسد که غار به انتها رسیده در حالی که اینگونه نیست و در کنار پایانه غار ، شعبه عمیق و طولانی دیگری دهان می گشاید و کف و سقف این دهلیز شباهت بسیاری به بنا بازارهای قدیم دارد و در چند نقطه آن در فاصله های ۲۰ تا ۳۰ متری طاقچه های کوچکی که با دست کنده شده مشاهده می شود.

در کف دهلیز نیز چاهی عمیق و تاریک دهان باز کرده که توجه غارنوردان را به انتهای دهلیزی هدایت می کند و رسیدن به این نقطه از غار نیازمند حداقل شش ساعت تلاش و راهپیمایی است تا بتوان آخرین شاخه غار خرمنه سر که محوطه ای وسیع و مملو از سنگ های بزرگ است را دید.

در مطالعات و بررسی های اولیه محرز شده که این غار در دو دوره زیستگاه انسان ها بوده که در دوره نخست سکونت گاه انسان های غارنشین دوره های پیش از تاریخ بوده و تعیین قدمت دقیق آن با بررسی یافته های باستان شناسی همچون ابزار سنگی و تیغه های سنگ چخماقی از غار کار بسیار سخت و دشواری است.

در دوره دوم ، انسان های قرن چهارم هجری در این غار سکونت داشته اند و این تاریخ به بررسی سفالینه ها و وسایل زندگی آنان که در اتاق ها و دهلیزها به دست آمده اند، متکی است.

این غار که در ارتفاعات دربند ده بهار واقع شده و در پایین دست آن نیز روستای ده بهار قرار دارد به همت غارنوردان و کوهنوردان زنجان طناب ها و ریسمان هایی که در طول مسیر رها و به صورت زباله درآمده بود جمع آوری و پوینت گذاری شد که در واقع با این کار مسیرها با فلش های شب نما مشخص گردید تا افراد برای آمد و شد با مشکل مواجه نشوند.

برای رفتن به غار ‘خرمنه سر’ طارم باید به مدت دو ساعت به صورت پیاده از روستای خرمنه سر تا دهانه این غار که مسیری کوهستانی و دشوار است را طی کرد و انتظار می رود دوستداران طبیعت هنگام سفر به مناطق بکر و دیدنی از جمله این غار از تخریب خودداری کرده و زباله ها را نیز در طبیعت رها نکنند.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وب سایت خبری زیتون نیوز، تاریخ انتشار: 19 فروردین 1396، کدخبر: 17273، www.bargezeytoon.ir