شعارسال : ائتلاف ها اگرچه ممکن است باعث تصدی برخی کرسی های مجلس توسط افراد ناآگاه و ناآشنا به امور سیاسی شود اما در خلاء تحزب و فقر احزاب سیاسی در ایران، تشکیل ائتلاف های سیاسی این امکان را مهیا می کند تا هم فرهنگ سیاسی و کنش های مردم هدفمند و نهادینه شود، هم اینکه زمینه های لازم برای تقویت احزاب و تحزب در ایران فراهم آید.

مطرح شدن ائتلاف های سیاسی به شکل کنونی آن به انتخابات ریاست جمهوری 92 و همصدایی و رای موافق اعتدال گرایان و اصلاح طلبان به انتخاب حجت الاسلام«حسن روحانی» به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری باز می گردد؛ ائتلافی که اسفند ماه 94 و در انتخابات مجلس دهم تکرار و باعث راه یابی فهرست انتخابی امید به مجلس شد، اگر چه جناح اصولگرایان نیز در برابر این اقدام، فهرستی از نامزدهای منتخب خود را معرفی کردند، اما گویا اقبال مردم به لیست اصلاح طلبان بیشتر بود. به فاصله چندماه پس از انتخابات مجلس شورای اسلامی و پیش از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و پنجمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، فضای سیاسی کشور، صف آرایی جریان های سیاسی مطرح زیر لوای ائتلاف های سیاسی را شاهد بود؛ ائتلاف هایی با شعار «با روحانی تا 1400» با اجماع جریان های معتدل و اصلاح طلب کشور و «جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی(جمنا)» متشکل از جناح های مختلف جریان اصولگرایی که برای ورود به مجلس شورای اسلامی که رویدادی کم سابقه میان جریان های سیاسی کشور به شمار می رود.

ائتلاف های سیاسی یا به عبارتی بهتر«جبهه های سیاسی»، شامل احزاب سیاسی و فراتر از آنها هستند که با شرایطی می توانند علاوه بر ایفاگری نقش احزاب، به گونه ای خاص به سامانمندی رویدادهای سیاسی به ویژه انتخابات منجر شوند؛ این امر در جامعه ای که نهادهای مدنی سیاسی همچون احزاب هنوز جایگاه واقعی خود را بازنیافته اند از حساسیت ویژه ای برخوردار بوده و بدون وجود پیش فرض ها و الزامات خاص خود ممکن است به انحراف کشیده شود و پیامدهای ناخواسته ای را در فضای سیاسی برجای گذارد.

ائتلاف های سیاسی اگر چه به صورت موقت و در کوتاه مدت شکل می گیرند، اما از آنجا که اهداف خاصی را دنبال می کنند، همانند یک تشکل یا گروه سیاسی به به چارچوب های و نظم و انتظام خاصی نیاز دارند. روشن بودن هدف و شفافیت در چرایی شکل گیری ائتلاف هم برای اعضای خود اعم از جناح ها و احزاب تشکیل دهنده، هم برای دیگر جناح ها و جریان های سیاسی و طرفداران آنها ضروری است. از این رو ائتلاف سیاسی پیش از هر چیز باید دارای اساسنامه و مرامنامه باشد؛ چارچوبی که فصول مشترک همه جناح ها و احزاب تشکیل دهنده را شامل شود و با توجه به امکان سنجی شرایط و امکانات موجود و ترسیم شرایط مطلوب تنظیم شده باشد. ائتلاف ها افزون بر آنکه به توجه به اصول و فصول مشترک همه احزاب و جناح های تشکیل دهنده خود نیازمند هستند، باید بتوانند استقلال خود را از دیگر جناح ها و احزاب ناهمسو حفظ نمایند.

در واقع ائتلاف های سیاسی اگر چه در زمان انتخابات و برای مدت کوتاهی شکل می گیرند، اما به دلیل اینکه دست کم سرنوشت چهارسال یک جامعه را به ویژه در امور قانونگذاری، اجرایی و مدیریتی رقم می زنند می باید همه شرایط و جوانب را اعم از ترسیم اهداف، چشم انداز، مرامنامه و اساسنامه و به ویژه در انتخاب افراد و شخصیت ها در نظر بگیرند، موضوعی که در ائتلاف های سیاسی چند انتخابات اخیر تا اندازه ای نادیده گرفته شد. ، لزوم آینده نگری و ترسیم چشم انداز برای تداوم یا جایگزینی اهداف و برنامه ها؛ مورد دیگری است که در ائتلاف های سیاسی نیامند توجه است، زیرا ما شاهد هستیم که در انتخابات اخیر برخی جریان های سیاسی نه فقط نتوانستند برای حضور موثر در انتخابات، آمادگی و انسجام را به از خود به نمایش بگذارند، بلکه پس از آن نیز در تداوم اهداف و برنامه ها یا جایگزینی آنها به نوعی غیر شفاف عمل کرده اند.

به طور کلی هر تشکل، گروه، جبهه یا ائتلاف سیاسی فراغ از اهداف و اعضای تشکیل دهنده آن، نیازمند ترسیم چارچوب ها و اصول خاصی است که بر مبنای آنها علاوه بر فرصت سازی کوتاه مدت، زمینه دستیابی به اهداف و جایگزینی اهداف و برنامه های همسو و تازه میسر سازد.

شعارسال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا،تاریخ انتشار4مهر96،کدخبر: 82677569،www.irna.ir