شعار سال: بهمن ماهِ هر سال با اینکه هوا سرد است و زمستانی، اما رنگ و بوی بهار انقلاب بر در و دیوار شهر می‌نشیند. چندسالی بود که نگاهمان در مشهد عادت کرده‌بود به پرچم‌ها و پارچه‌نوشته‌هایی که اشعار حماسی در وصف انقلاب یا بخشی از وصیت‌نامه شهدا را به مردم شهر یادآوری می‌کردند. بنرهایی که طراحی ساده داشتند اما محتوایی عمیق را در دل سادگی خود پنهان می‌کردند.

حالا که مدیریت شهری تغییر کرده، در مناسبت‌ها هم رنگ و لعاب در و دیوار شهر هم تغییر می‌کند؛ محرم و صفر به جای ابیات مشفق کاشانی یا تصاویری از شمر و ابن سعد که به مخاطب تکرار تاریخ را یادآوری می‌کند، نوشته‌ای کوچک با عنوان «یاحسین(ع)» روی بنرها نقش بست. روی بیلبوردها و رولاپ‌های شهر هم طرح‌هایی نقش بست پر از رنگ و لعاب با اندک خلاقیتی در محتوا.

البته فراموش نمی‌کنیم ساماندهی بنرهای تبلیغ هیات‌های مذهبی در ایام دهه اول محرم، با اینکه ابتدا باعث اعتراض متولیان هیات‌ها شد، اما رضایت مردم از اجرای این طرح، باعث موفقیت آن بود. طرحی که نشان از وسعت دید و اطلاع شهردار مشهد نسبت به مسائل هیات‌ها و مشکلات مردم در این زمینه داشت.

اما حاشیه‌های شهرداری مشهد در آرایش شهر در مناسبت‌های ملی و مذهبی پایان نیافت. شهر در روزهای پایانی ماه صفر بیشتر از دهه اول محرم رنگ و بوی عزا گرفته‌بود با این حال هفته ابتدایی دی که مشهد گرفتار موجی از اعتراضات مردمی‌شد، نصب بنرهای مناسبتی نه دی با غفلت شهرداری مواجه شد تا جایی که برخی تشکل‌های سیاسی اعلام کردند شهرداری اجازه نصب بنر به مناسبت این روز ملی را نمی‌دهد. هرچند شهرداری با گزارش‌های پی‌درپی به رسانه‌ها از نصب بنر و تبلیغات شهری در سطح شهر خبر داد.

به دهه فجر رسیدیم. تزیین شهری که در روزهای انقلاب و مبارزه علیه رژیم پهلوی یکی از پایگاه‌های اصلی هدایت مردم در مبارزه با رژیم پهلوی بود، اهیمت بیشتری پیدا می‌کند و انتظار می‌رود چنین شهری بیشتر رنگ و بوی انقلاب را به خود بگیرد و یادآور خاطرت روزهای انقلاب باشد. خاطرات نسلی که هنوز در هوای این شهر نفس می‌کشند و حرف‌ها برای آیندگان دارند.

روزهای ابتدایی دهه فجر امسال همزمان شد با ایام فاطمیه(س) و تزیینات شهری در سراسر کشور چند روزی دیرتر شروع شد. مشهد هم که شهر فرزند فاطمه زهرا(س) است و باید حرمت این روزها را نگه می‌داشت. تزیینات شهری از میانه دهه فجر آغاز شد و شهرداری برای انجام وظیفه خود اقدام کرد.

هزینه 100 میلیونی شهرداری برای تزیینات شهری دهه فجر

علی ندایی از نصب سه هزار پرچم در سطح شهر خبر می‌دهد و می‌گوید: هشت هزار بنر، هزار پرچم ستونی و 200 رولاپ به مناسبت دهه فجر نصب شده است.

وی با بیان اینکه 134 سازه جدید و موقت به مناسبت پیروزی انقلاب اسلامی نصب شده، ادامه داد: پارچه‌های رنگین هم برای آرایش شهری نصب کردیم.

معاون فرهنگی سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد ادامه می‌دهد: 67 بیلبورد در سطح شهر محتوای مناسبتی دهه فجر را نمایش دادند و همه این اقدامات بیش از 100 میلیون تومان برای شهرداری هزینه برداشته که از این رقم حدود 30 میلیون تومان هزینه طراحی داده‌ایم.

تزیینات ناهمگون

به گفته ندایی در هر منطقه حدود 200 الی 300 اثر تبلیغی در انواع آن نصب شده اما به نظر می‌رسد که شهرداری این بار برای تزیین شهری خیابان‌های خاصی مانند احمدآباد را برگزیده است. اهمیت این خیابان و خیابان‌های اطراف آن و مکان‌هایی مانند بیمارستان قائم و بیمارستان امام رضا(ع) در مبارزات مردمی علیه رژیم پهلوی غیرقابل انکار است. مسجد کرامت در چهارراه شهدا و مدرسه آیت الله میلانی هم همان طرف‌ها است. خیابان بهار هم که صحنه هجوم تانک‌های ارتش رژیم پهلوی به مردم بود و مسجد فقیه سبزواری هم که در طلاب پایگاهی برای ساماندهی به مبارزات اهالی طلاب محسوب می‌شد. پس چرا در تبلیغات شهری این اماکن کمتر دیده‌شدند؟

از طرف دیگر نمی‌توان به خیابان سجاد و هاشمیه و همه محلات قاسم‌آباد بی اعتنا باشیم؛ جمعیت ساکنان این مناطق قابل توجه است و اغلب آن‌ها، به خصوص در محلات قاسم‌آباد جوانانی هستند که خاطراتشان از انقلاب محدود به برنامه های تلویزیون و خاطرات بزرگترهایشان است. تولید محتوا در سطح شهر برای ساکنان این مناطق غیرضروری است؟

ندایی در این خصوص توضیح می‌دهد: در مناطقی مانند قاسم‌آباد مشکلی که هست اینکه به دلیل نوع بافت منطقه تزیینات شهری کمتر به چشم می آید. در کوچه‌ها و پس‌کوچه‌ها که نمی‌شود بنر نصب کرد.

البته شاید منظور ایشان از کوچه و پس‌کوچه بلوار شریعتی و امامیه هم باشد.

تغییرات سازمانی دلیل کم‌کاری شهرداری

معاون فرهنگی سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد البته بیان می‌کند که در تزیینات شهری در دهه فجر شهرداری تلاش زیادی کرده است. او می‌گوید: با وجود تغییر و تحولاتی که در چارت سازمانی ما ایجاد شد، بسیاری از بازوهای ما با مشکل مواجه‌بودند و از طرف دیگر بودجه ای ما هر سال برای تبلیغات شهری روبه نقصان می رود و همه این ها باعث می شود که تبلیغات شهری مثل همیشه پرفروغ نباشد.

وی در توضیح اقدامات شهرداری این زمینه می‌گوید: تلاش ما این بوده که طرح ها بتواند مخاطب را درگیر کرده و جوانان را با مبحث انقلاب آشنا کند و اینطور نباشد که در این تبلیغات طیفی از جامعه نادیده گرفته شوند.

ندایی می‌افزاید: ما به دنبال ایجاد همبستگی بودیم تا مردم احساس نکنند که انقلاب متعلق به عده‌ای خاص است و همه با هم حس مشترکی را تجربه کنند.

وی با اشاره به تعامل سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری با آستان قدس در این زمینه، به حضور نداشتن ارگان‌هایی مانند سازمان تبلیغات و شورای راهبردی تبلیغات اسلامی استان در تبلیغات شهری اشاره می‌کند و می‌گوید: رسانه‌ها باید از دیگر نهادها هم بپرسند که در این زمینه چه فعالیتی کرده‌اند و پس از آن عملکرد شهرداری را مورد نقد قرار دهند.

کم‌کاری شهرداری در مناسبت‌های قله‌ای

به اظهارات معاون فرهنگی سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد نقدی وارد است؛ امکانات تبلیغات شهری در اختیار شهرداری است؛ شهرداری متولی فضاهای شهری است و بنابراین هر ارگانی که بخواهد در این زمینه فعالیتی کند باید با شهرداری به تعامل برسد.

حجت‌الاسلام کاظم لطفیان که در مصاحبه ما با ندایی مورد خطاب قرار گرفت، در این خصوص به خبرنگار ما توضیح می‌دهد: کار کار سازمان تبلیغات بیشتر نرم افزاری است و کار تبلیغات شهری به عهده ما نیست.

حاضریم کمک کنیم

وی البته بیان می‌کند که از شهرداری خواسته‌ایم کار تبلیغ تعدادی از اکران‌های شهری را به این سازمان، سپاه و آستان قدس بدهد و می‌گوید: تا الان شهرداری موافقت خود را اعلام نکرده است.

مدیرکل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه از شهرداری خواسته ایم 150 موقعیت اکران شهری را به ما بدهند، ادامه می‌دهد: اگر این اکران‌ها در اختیار ما قرار گیرد، حاضریم کارهای تبلیغی را در مناسبت‌هایی مانند دهه فجر انجام دهیم.

وی با بیان اینکه تعاملات ما با شهرداری اغلب خوب بوده، می‌گوید: شهرداری در حوزه تبلیغات شهری نسبتا خوب کار می‌کند و اکنون هم اقدامات خوبی را شروع کرده اما به نظر من مناسبت هایی مانند دهه فجر که به عنوان مناسبت‌های قله‌ای برای شهر محسوب می شوند، باید ظرفیت 80درصدی اکرآن‌های شهری را درگیر کند.

لطفیان درخصوص تعامل شهرداری با سازمان تبلیغات در سال های گذشته می‌گوید: قبلا تبلیغات شهری را به طور کامل شهرداری انجام می داد و نیازی به حضور ما نبود.

آزمون بعدی، استقبال از بهار

همانطور که معاون فرهنگی سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد بیان کرد شهرداری پس از چندماه از استقرار مدیریت شهری جدید، هنوز درگیر چارت سازمانی خود است و در این مدت نتوانسته به محتوایی مناسب برای هویت شهری مشهد دست یابد. آنچه در مناسبت های مختلف بر درودیوار شهر نصب شد یا محصول سال‌های گذشته بود یا از نظر محتوا گرفتار ضعف جدی بود. مثل بیان برخی احادیث ائمه(ع) آن هم به صورتی ساده و خنثی که هیچ برانگیختگی در مخاطب ایجاد نمی‌کند. به نظر می‌رسد شهرداری تا بتواند دوباره روی پای خود بایستد، نیازمند بهره‌گیری محتوایی از دیگر ارگان‌ها و نهادهای فرهنگی شهر است؛ همان‌ها که سال‌ها در شهر فعالیت کرده‌اند و فضای فرهنگ مشهد را بهتر از مدیران فعلی شهرداری می‌شناسند.

دور بعدی آزمون شهرداری مشهد در تبلیغات شهری یا به قول حجت الاسلام لطفیان مناسبت قله ای نوروز است. شهرداری مشهد به رسم هرساله آرایش مبلمان شهری برای میزبانی از بهار را به عهده خانه هنرمندان سپرده و «خانه بهار» که امسال می‌خواهد شهر را برای استقبال از بهار آماده کند، مدتی است فعالیت های خود را آغاز کرده است. باید منتظر باشیم و ببینیم مدیریت فرهنگی شهر این آزمون خود را چگونه سپری می‌کند؟

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ 24 بهمن 96، کد مطلب: 13961123001649: www.razavi.farsnews.com