شعار سال: وقتی ترانه باران در گوش شاخه‌های بی‌برگ نجوای زندگی سر می‌دهد، وقتی نفس مسیحایی باد بر دشت‌ها و صحراهای کویر دمیده می‌شود، وقتی آفتاب مهربان از میان پیکره‌های ابر با تابش شاخه‌های زرین نور جانی به تن فسرده زمین می‌بخشد همه می‌دانند که بهار درراه است و عمر زمستان به سر آمده و آنگاه است که ایرانیان به شیوه نیاکان آماده می‌شوند تا بهار را به استقبال روند، زیرا روز نویی در پیش است و نوروز ایرانیان سرآغاز زندگی‌ای دوباره است و ایرانیان امروزی به گونه ایرانیان روزگاران قدیم، نوروز را باشکوه تمام جشن می‌گیرند.

جشن نوروز را مقدماتی است باشکوه، آغازین کوشش برای خوش آمدگویی به سال نو و بهار نو، آراستن خانه است و زدودن غبار، غبار تیره‌ای که در طول زمستان سرد از سوختن هیمه و نفت و گاز به جهت گرمابخشی خانه را فراگرفته است. این غبارزدایی را خانه‌تکانی می‌گویند، سنتی زیبا و غرورآفرین که از روزگاران قدیم برای ما به یادگار مانده است.

اما از گذشته تا به امروز و در لابه‌لای سطرهای کتاب فرهنگ غنی ایرانیان، سفر کردن و دیدن نادیده‌ها، به همه مردم توصیه‌شده است سفر موجب نشاط روح و جسم انسان می‌شود ولی به‌رغم وجود این فرهنگ غنی و آن حس زیبای وطن‌دوستی که در میان ما ایرانیان موج می‌زند هنوز بسیاری از بخش‌های ایران ناشناخته مانده است.

در این گزارش بنا داریم موزه های کرج که بخشی از جاذبه های گردشگری این شهرستان هستند را معرفی کنیم، شهرستانی که نام ایران کوچک به واسطه حضور اقوام مختلف ایرانی واقعا برازنده اوست.

موزه‌ها همواره میراث دار فرهنگ مردمان هر سرزمینی هستند. در کرج در طول سالیان متمادی بخشی از فرهنگ مردمان این سامان را در موزه‌های تاریخی خود حفاظت می‌کند عمارت کاخ سلیمانیه، موزه تاریخ طبیعی کرج و موزه جانورشناسی سه مکان تاریخی است که گذری کوتاه بر آن‌ها خواهیم داشت.

کاخ‌موزه سلیمانیه

عمارت کاخ‌موزه سلیمانیه بنای متعلق به دوره قاجار است که در بافت مرکزی شهر کرج داخل مجموعه پردیس کشاورزی (ضلع جنوبی) در میان باغ بزرگی واقع‌شده است.

مجموعه کاخ سلیمانیه بین سال‌های ۱۲۲۴ تا ۱۲۲۷ هجری قمری به دستور فتحعلی شاه قاجار دریکی از منزلگاه‌های حدفاصل تهران و چمنگاه سلطانیه زنجان در ییلاق خوش آب‌وهوای کرج ساخته شد که بعدها به نام پسرش سلیمان میرزا حاکم منطقه کرج، سلیمانیه نام‌گذاری شد.

آنچه هم‌اکنون از مجموعه کاخ سلیمانیه باقی‌مانده عبارت است از یک کوشک یا بنای مستطیل شکل که بر روی ستون‌ها و جرزهای آجری ساخته‌شده که از سطح زمین حدود دو و نیم متر ارتفاع دارد. در تالار این بنا، دو نقاشی یکی تصویر آقا محمدخان و دیگری تصویر فتحعلی شاه و اطرافیانشان قرار دارد ساختمان کاخ آجری است و نمای آن تزیینات ویژه‌ای ندارد بنای این کاخ روی پیلوت ساخته‌شده که در زمان خود نوعی نوآوری به شمار می‌رود.

این بنا از یک تالار اصلی و مستطیل شکل در وسط و دو راهرو در سمت غرب و شرق تشکیل‌شده است که از جانب شمال و جنوب دو پلکان به هر یک از راه روهای مزبور راه می‌یابد.

ساختمان کاخ سلیمانیه بنایی است آجری، متقارن و کشیده به نسبت پنج به یک با سقف شیروانی و دارای تمامی مشخصه‌ها و مؤلفه‌های سبک معماری دوران قاجار که می‌توان آن را ازجمله ساده‌ترین، زیباترین و بااحساس‌ترین ساختمان‌های دوران خود دانست.

تالارها، ارسی‌ها، نقاشی‌ها، آیینه‌کاری‌ها، قوس‌های نیم‌دایره نما، سقف شیروانی، تناسبات نما و نقشه، دواشکوبه (طبقه) بودن آن، همگی ازجمله خصوصیات بارز کاخ سلیمانیه بوده که در ترکیب نهایی و بسیار ساده خود و در کنار مجموعه ساختمان‌ها و باغ پیرامونی، منجر به شکل‌گیری ساختمانی دوست‌داشتنی، با هویت و صمیمی شده است.‌

تالارها و فضاهای داخلی از انواع تزئینات، شامل نقاشی‌های دیواری بزرگ و آینه‌کاری‌ها با سقف چوبی و همچنین تزئینات گچی اندود شده و نمای بیرونی ساختمان دارای قاب‌های آجری، جرزها اندود گچ‌وخاک و اندکی نقش و نگار دارد.

بنای کنونی کاخ سلیمانیه جزء کوچکی از مجموعه بناهای قلعه و قصر سلیمانیه شامل عمارت گلشن، ساختمان کلاه‌فرنگی، بیرونی و حرم‌سرای فتحعلی شاه، ساختمان اندرونی، برج بلند فراش آباد، عمارت در قرمز (باغ انگوری)، باغ فراش آباد، باغ شاه اول، باغ شاه دوم و باغ فردوس است.

اطراف بنای فعلی ساختمان‌ها و برج‌های زیادی وجود داشته که کاملاً تخریب‌شده‌اند هم‌اکنون گچ‌بری‌ها و نقاشی‌های کاخ مرمت و بازسازی‌شده‌اند و سقف بنا نیز که چوبی است، استحکام‌بخشی شده است.

این بنا جزء نخستین بناهایی در ایران است که روی پایه (پایلوت) ساخته‌شده است فضای داخلی بنا با تزئینات گچ‌بری و نقاشی دیواری آراسته‌شده و درواقع اهمیت و ویژگی خاص این بنا به لحاظ ۲ تابلو دیوارنگاره از سلاطین قاجار است که بر روی دیوارهای شرقی و غربی تالار مرکزی ترسیم‌شده است.

نقاش تابلوها عبدالله خان نقاش‌باشی از هنرمندان صاحب‌نام و مشهور دوران قاجار بوده است.‌

موزه تاریخ طبیعی و تنوع زیستی کرج

موزه تاریخ طبیعی کرج با وسعت یک هزار مترمربعی در پارک شهید چمران کرج قرار دارد در این موزه انواع جانوران، گیاهان، سنگ‌ها و کانی‌ها برای آشنایی دانش آموزان، دانشجویان و عموم علاقه‌مندان یا محیط‌زیست کشور به نمایش گذاشته‌شده است و تعدادی از انواع پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان، ماهی‌ها، گیاهان، حشرات، سنگ‌ها، کانی‌ها، اسکلت‌های جانوری، جمجمه و سردیس گونه‌های مختلف جانوری در آن نگه‌داری می‌شود.

همچنین وجود فضاهای آزمایشگاهی برای آموزش بوم‌شناسی، جانورشناسی، گیاه‌شناسی، لیمنولوژی و تاکسیدرمی موجب شده است این مجموعه بتواند برای ارائه واحدهای درسی عمومی، پایه و تخصصی در خدمت مراکز دانشگاهی باشد.

در موزه تاریخ طبیعی و تنوع زیستی کرج می‌توان انواع جانوران و حیوانات از ماهی‌های مرکب خلیج‌فارس، مرجان‌ها، ستاره‌های دریایی، انواع کَنه و رتیل را دیدموزه جانورشناسی کرج یکی دیگر از مکان‌های تاریخی است که در محوطه دانشکده پردیس کشاورزی واقع‌شده است این محل که بانی آن مصطفی قلی بیات بود، نخست بانام «مدرسه فلاحت» فعالیت خود را آغاز کرد.

موزه حاضر در سال ۱۳۰۹ به همت وزارت کشاورزی وقت و با تلاش شادروان استاد جلال افشار در همین محل تأسیس شد و از سال ۱۳۲۴ تاکنون زیر نظر دانشگاه تهران به فعالیت خود ادامه می‌دهد موزه جانورشناسی کرج دارای دوطبقه و هفده گالری است در این موزه می‌توان انواع جانوران و حیوانات از ماهی‌های مرکب خلیج‌فارس، مرجان‌ها، ستاره‌های دریایی، انواع کنه و رتیل را دید.

موزه جانورشناسی کرج تنها به بخش نمایش جانوران و حشرات محدود نیست و دارای بخش‌های مختلفی همچون آزمایشگاه‌های آموزشی، پژوهشی، اتاق تاکسیدرمی، عکاس‌خانه و کتابخانه تخصصی است.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری البرز نامه ، تاریخ انتشار 24 اسفند 96، کدمطلب: 4017 ، www.alborznameh.ir