شعار سال: سند راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین، توافقی بسیار جامع و مهم به شمار می‌آید که ابعاد گسترده آن هنوز به‌درستی تبیین نشده است. این همکاری‌های جامع در راستای مطالبه چندین ساله رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص «نگاه به شرق» تدوین‌شده و در حقیقت، سنگ بنای توافقات متعدد و گوناگون در حوزه‌های «اقتصادی-تجاری»، «سیاسی»، «فرهنگی»، «قضایی، امنیتی، دفاعی» و «منطقه‌ای و بین‌المللی» خواهد بود.
این سند، برخلاف آنچه تصور می‌شود، یک سند بالادستی است که نقشه راه همکاری‌های دو کشور را مشخص می‌کند، نه یک قرارداد اجرایی همانند برجام. علاوه بر این، متن سند هنوز نهایی نشده و رایزنی‌های دوجانبه برای نهایی کردن آن ادامه دارد. در شهریور ۹۸، وزیر امور خارجه کشورمان به پکن سفر کرد و پیش‌نویس ایران را به همتای چینی خود ارائه کرد و پیش‌نویس طرف چینی نیز در بهار سال جاری به دست ایران رسید که بسیاری از پیشنهادات جمهوری اسلامی برای نهایی شدن، در آن درج‌شده بود.

 

بااین‌حال، جاروجنجال رسانه‌ای غرب و ضدانقلاب خارج نشین درحالی‌که هنوز سند این همکاری‌ها نهایی نشده، قابل‌تأمل است. تجربه نشان داده که هر جا جمهوری اسلامی مسیر درست را طی و تصمیمی طابق النعل بالنعل با اصول مصرح انقلاب اتخاذ کرده، پروپاگاندای سنگین و ناجوانمردانه‌ای علیه کشورمان به راه افتاده و در مقابل، هر زمان که ماشین تبلیغاتی مثلث عبری، عربی، غربی شیوه مجیزگویی را در پیش گرفتند، بعد‌ها ثابت شد که تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها، اشتباه و مغایر با مصالح کلان کشور بوده است.

سه شبهه اصلی در خصوص همکاری‌های ایران و چین

 

نگاه دقیق به فحوای پروپاگاندای سیاه علیه این توافق جامع و راهبردی حاکی از سه شبهه اصلی در آن است. اول، پنهان‌کاری در مورد تصویب این سند. دوم، واگذاری امتیازات سنگین به‌طرف چینی و سوم، بی‌خبری مجلس و نهاد‌های بالادستی از ابعاد این همکاری.
در خصوص شبهه اول باید گفت که همکاری ۲۵ ساله ایران و چین از روز نخست، یعنی زمانی که «شی جین پینگ»، رئیس‌جمهور چین در بهمن ۹۴ به تهران سفر کرد، آشکارا اعلام شد و این رویه همچنان ادامه دارد. تهران و پکن طبق بند ۶ بیانیه مشترک، از اراده دوجانبه برای همکاری‌های جامع ۲۵ ساله سخن به میان آوردند. افزون بر این، محمدجواد ظریف پس از تقدیم پیش‌نویس ایران به چین، این خبر را از طریق توئیتر به اطلاع عموم رساند. متعاقب دریافت پیش‌نویس چینی‌ها در فروردین امسال، سخنگوی دولت نیز محور‌های آن را رسماً اعلام کرد.

موضوع واگذاری امتیازات سنگین نیز کاملاً بی‌اساس است. ذکر اعداد و ارقام در جنجال‌های رسانه‌ای با توجه به نهایی نشدن آن، نکته طنز ماجراست، چراکه این سند، چشم‌انداز همکاری‌های دوجانبه برای بیش از دو دهه را مشخص می‌کند و همان‌گونه که پیش‌تر به آن اشاره شد، فاقد بند‌های اجرایی و عملیاتی است.

در باب بی‌خبر گذاشتن مجلس شورای اسلامی و نهاد‌های بالادستی نیز گفتنی است که هنوز قالب و اصطلاحاً فرمت این همکاری‌ها در گفتگو با طرف چینی مشخص و دسته‌بندی نهایی آن معین نشده است. اهمیت این گفتگو با چینی‌ها برای تعیین دسته‌بندی آن ازاین‌جهت حائز اهمیت است که اگر قالب این سند در دو کشور به‌صورت یکسان نباشد، به عدم توازن مراجع تصویب‌کننده نهایی منجر شده و به اعتبار بین‌المللی ایران خدشه وارد می‌کند. به این مفهوم که ممکن است به دلیل ناهمگونی در تعیین هویت سند، در چین، معاون یکی وزرا آن را به امضاء برساند و در ایران به‌عنوان نمونه، مجلس پای آن را مهر کند. طبعاً از این اختلاف در مراجع تأییدکننده، سوءاستفاده‌هایی در سطح جهانی علیه هر دو کشور شکل می‌گیرد.

ابراز نگرانی یا هیاهو برای انتشار اطلاعات حساس کشور؟

از سوی دیگر، گفتنی است که هر سندی بسته به ماهیتی که دارد، بحث نهاد تصویب‌کننده آن نیز موضوعیت پیدا می‌کند. اگر این سند، موافقت‌نامه باشد بر اساس قانون اساسی باید از تصویب مجلس بگذرد، اما اگر هویت دیگری داشته باشد، مرجع تأییدکننده آن می‌تواند دولت یا غیردولت باشد. ازاین‌رو، نام آن در حال حاضر سند است، نه تفاهم، موافقت‌نامه یا یادداشت تفاهم.

ااین‌حال، همان‌گونه که سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان تصریح کرد، به نظر می‌رسد که پادو‌های غرب برای منفعل کردن ایران به‌منظور انتشار بخش‌های مهم این سند، مشغول هیاهو شده‌اند. با توجه به اهمیت راهبردی این سند، محرمانگی همکاری‌ها تا زمان تصویب نهایی ضروری است تا مبادا بدخواهان این مرز و بوم، اجرایی شدن آن را با تهدید و توطئه روبه‌رو کنند.

ضمانت اجرای سند همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین

برخی از محافل و جریان‌های رسانه‌ای که از قضا در مراعات منافع ملی در دسته سهل‌اندیشان و ساده‌انگاران به شمار می‌آیند، در خصوص ضمانت اجرایی این همکاری‌ها نگران‌اند که طرف چینی زیر تعهدات خود زده و ایران را در عمل انجام‌شده قرار دهد.


مهم‌تر اینکه این توافق جامع با رعایت اصل «گام‌های متناظر» تنظیم‌شده و اقدامات دو کشور کاملاً همسو و هم‌راستا با یکدیگر برداشته می‌شوند. علاوه بر این، در هیچ‌یک از بند‌های این سند، زمان وجود ندارد و ایران می‌تواند هرکدام از بند‌های آن را در هر زمانی به اجرا درآورد.

توافق برد-برد ایران و چین

چین برای تکمیل طرح «راه ابریشم جدید» یا طرح «یک کمربند و یک جاده»، نیازمند تعامل با ایران است و به این دلیل که بسیاری از تأمین‌کنندگان نفت این کشور، زیر بلیت آمریکا قرار دارند، جریان مستمر انرژی برای پکن حیاتی خواهد بود. ازاین‌رو، واردات نفت ایران از سوی چین برای تضمین ادامه فعالیت‌های صنعتی این کشور بسیار ضروری است.

ین در حالی است که همه بخش‌های کشور ذیل سند همکاری‌های جامع ۲۵ ساله، می‌توانند وارد تعامل همه‌جانبه با قدرت دوم اقتصادی دنیا شوند و در عین حال، قرار نیست کشورمان در ازای خام فروشی نفت، به انبار کالا‌های چینی تبدیل شود.
نکته قابل‌اعتنا اینکه، همکاری تهران-پکن قدرت چانه‌زنی ایران را در مقابل غرب افزایش می‌دهد. در ماجرای برجام، طرف غربی با اتکا به این ادعا که هیچ‌یک از کشور‌های جهان حاضر به همکاری با جمهوری اسلامی نیستند، از انجام تعهدات خود طفره رفت و حتی از زیر بار فعال کردن ساز و کار مالی اروپا موسوم به اینستکس که خود آن را پیشنهاد کرده بود، شانه خالی کرد. وقیحانه‌تر اینکه حاضر به فروش ملزومات پزشکی و دارو به ایران نشد.



چین، اما با ارسال چندین محموله پزشکی پس از شیوع کرونا و تداوم خرید نفت و تأمین کالا‌های ضروری کشورمان نشان داد که شریکی بسیار قابل‌اعتمادتر از غرب برای جمهوری اسلامی است. آمریکا و اروپا اکنون احساس «خشم» و «وحشت» را پس از نزدیک شدن موعد نهایی شدن سند با یکدیگر تجربه می‌کنند چراکه بزرگ‌ترین و سنگین‌ترین راهبرد تحریمی آمریکا علیه ایران که به قول ترامپ، تاکنون بشری بر بشر دیگر تحمیل کرده، در حال فروپاشی و شکست است؛ و بالاخره اینکه با اجرای این همکاری‌های دوجانبه، بسیاری از الزامات و اقتضائات «گام دوم انقلاب» به میزان قابل‌اعتنایی تحقق خواهد یافت و مهم‌تر اینکه از رهگذر توافق ایران و چین، جولان آمریکا در منطقه شرق و غرب آسیا تحدید شده و به خروج یانکی‌ها از این منطقه منجر خواهد شد.



شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ انتشار: ۲۳ تیر ۱۳۹۹، کدخبر: ۵۰۱۲۱۶، www.ana.press