۲ . شایع است که به جز موارد استثنایی ، بسیاری از مردم ارومیه به مسائل فرهنگی و علمی و دینی کم اعتنا هستند و به همین دلیل مراکز فرهنگی و حوزه های علمیه اروميه و حومه برخلاف شهرهایی مانند تبریز یا خوی ( که دانشکده علوم قرآنی و حوزه علميه خوبي دارد با سابقه آیت الله خویی و نیز خویی معروف شارح نهج البلاغه و .... ) چندان قوی و سابقه دار و مایه دار نیست و از عالمان و مدرسان خوب خالي است . مردم به جز در مجالس ترحیم دوستان و بستگان ، یا ایام محرم و رمضان ، کاری به کار مساجد ندارند و غالبا بسیاری از مساجد تعطیل است و بسیاری دیگر بی رونق . اما بسیاری از پارکها و گردشگاهها مخصوصا در تابستانها تا نزدیکی های صبح مملو از جمعیت هاي بیشماری است و ماشینهای بی حد و اندازه دوبله و سوبله ردیف به ردیف مقابل این پارکها قطارکشیده اند و خانواده ها از شدت صميميت پشت به پشت و تو در تو سفره باز كرده اند .

۳ . شایع است که بسیاری از مردم ارومیه در برابر مسئولان خود اهل تظاهر و احترام ظاهری بسیار زیادی هستند و شجاعت و جرات انتقاد صادقانه رودرو را ندارند . در مقابل تا می شود پشت سر افراد هرچه بخواهند می گویند . فرهنگ "شایعه سالاری" بر افکار عمومی حاکم است و شایعات خیلی سریع و گسترده و در شکل هایی شگفت آور همه جا را فرا می گیرد .

۴ . شایع است که رانندگی بسیاری از مردم ارومیه بسیار ماهرانه و در عین حال عجیب و غریب و جیمزباندی و محیرالعقول است و شاید نسبت به خیلی از شهرهای آذربایجان و بلکه ایران و جهان بی سابقه و منحصر به فرد باشد . افرادی که سالها در تهران و تبریز و اصفهان و شیراز رانندگی کرده اند جرات رانندگی راحت در خیابانهای ارومیه را ندارند و نمي توانند دوام بياورند . اما هرکس بتواند در ارومیه رانندگی کند هرجای دنیا که برود بهترین راننده از آب در خواهد آمد . البته خيابان سالمي هم در اين شهر وجود ندارد كه بتوان در آن رانندگي كرد .

۵ . شایع است که بسیاری از مردم ارومیه به کتاب و مطالعه علاقه چندانی ندارند و محافل فرهنگی و نشستها و همایشهای علمی خیلی بی حال و کم طرفدار برگزار می شود .( مگر این که جوایز دندان گیری در کار باشد ) . اما به ندرت می توان خانه ای یافت که خالی از ماهواره باشد یا با یک قطعه سیم(!) به ماهواره همسایه متصل نباشد . گاهی خانه هایی یافت می شود که به نان شب محتاجند ولی ماهواره دیجیتال دارند . نقل مي كنند كه روستایی در اطراف ارومیه هست که بیش از ۸۰٪ اهالی اش تریاکی اند و همین اندازه ماهواره بینشان وجود دارد . يكي از تلاشگران جهادكشاورزي مي گفت بعد از مدتها تلاش سازنده در روستاهاي محروم يك پيرمرد روستايي كه به ظاهر خيلي هم مذهبي بود ، جهت تقدير و تشكر ، چند تا ماهواره برايم هديه آورده بود .

۶ . شایع است که تعداد بيكاران و خیابان گردان در ارومیه روز به روز افزایش و گسترش می یابد . هیات های گشت زنی شبانه روزی جوانان لوکس و مدل بالا با حرکات آکروباتیک و لباسها و ‌قیافه های دکوری و تیپ های عجیب و غریب هندی و اروپایی در خیابان امام و خیام و استادان و گردشگاه بند همیشه به سهولت مشاهده می شود . البته حواشی پارکها هم کم و بیش از صحنه های رمانتیک لیلی و مجنونی خالی نیست .

۷ . شايد به خاطر وجود قوميت هاي گوناگون و بافت جمعيتي ناهمگون ، شایع است که : بسیاری از مردم ارومیه غریبه دوست ، غريبه نواز و غریبه پرستند و به شخصیت های برجسته سیاسی و اجتماعی و علمی و مذهبی که اهل خود ارومیه باشند ، ارادت چندانی نشان نمی دهند و معمولا خودی ها را خیلی راحت طرد می کنند ولی به شخصیت های درجه سه و چهار ساير شهرها( از فارس و ترک و شمالی و .... )بیش از حد تواضع و فروتنی و بندگی و چاكري و حرف شنویی نشان می دهند و بزرگنمایی می کنند و معمولا مسئولانی را که از شهرهای ديگر آمده اند ، راحت تر می پذیرند و لااقل راحت تر تحمل می کنند تا مسئولانی که همشهری شان هستند . در حالی که در دولت های قبلی و فعلی کم و بیش یکی دو تن اهل ارومیه فقط در میان وزرا وجود داشته و دارد . و بسیار زیادند افراد مبتکر و خلاق و هوشمند و توانمند و ثروتنمد کاردان و مولد که به شهرهای دیگر مهاجرت کرده اند و در خود اروميه اگر مي ماندند حتما موفق نبودند و شكسته مي شدند ، چنان که برخی این چنین شکسته شده اند .

۸ . شایع است که : کم تحملی و کم ظرفیتی و پرونده سازی و پوست موز انداختن زیرپای همکاران اداری و زیرپاکشی و زمین زدن آنها سالهاست که در بسیاری از ادارات ارومیه به صورت یک فرهنگ درآمده و در اتاق های خیلی از ادارات دونفر همکار پیدا نمی شود که چشم دیدن همدیگر را داشته باشند و از اخراج همکار خود خوشحال نگردند .

۹ . شایع است که : آزادی منفی در انواع و اقسامش در میان مردم ارومیه خیلی رایج است . به جز شیشه های شراب که گاهی کنار پارکها به چشم می خورد ، سی دی های بدون زیرنویس فیلم های آمریکایی چهار روز بعد از تولید در آمریکا و اروپا ، در ارومیه به راحتی قابل تهیه است . ولی معمولا حدود سه چهار هفته تا یکماه طول می کشد که به اصفهان برسد ( به نقل از یک دانشجو ) . حالا از آپارتمانهای مشهوری که پاتوق فساد است و همه می دانند حرف نمیزنم .

10 . شایع است که : برخلاف شهرهايي مانند تبريز و اردبيل بسیاری از مردم ارومیه به زبان مادري خود و آثار ادبي و هنري آذربايجاني عشق و علاقه چندانی ندارند و با اكثر متون شعري زبان تركي بيگانه اند و راديو تلويزيون هم در اين منطقه به زبان تركي و آذري عجيب و غريب مریخی صحبت مي كند كه در هيچ مقطع تاريخ وجود خارجی نداشته و از رواني و فصاحت و ملاحت زبان تركي و آذري خالي است . بروید این زبان را با پیران خوش صحبت روستایی اطراف ارومیه مقایسه کنید تا به صدق قضیه پی ببرید .

۱1 . شایع است که : ارومیه آخر خیر و اول شر است . نمی دانم چرا این حرف را گفته اند . یا به دلیل این که سر گربه ( در نقشه ایران ) این طرفهاست . یا به این دلیل که به اروپا نزدیک تر است و نامش هم آذربایجان غربی (!) است . يا به اين دليل كه گلوگاه قاچاق و قاچاقچيگري ايران است . يا به اين دليل كه شهری لب مرزي است و هميشه آماج اهداف شورشيان برون مرزي قرار داشته . مي گويند هر شخص پرانرژي و با استعداد كه در اين شهر بماند كوچك مي شود و كوچك مي ماند و از ياد مي رود و چون از اين شهر برود ، شخصيتي جهاني مي شود و حداقل اين كه وزير و وكيل و يا استاندار تبريز مي گردد . برخي هم اين ماجرا را طي يك افسانه محلي به خاك مخصوص اروميه نسبت مي دهند . افسانه اين است كه روزي حاكمي با قواي خود عازم اروميه بوده كه نرسيده به اروميه اسبها رم مي كنند و قدم از قدم برنمي دارند . وقتي حاكم علت را جويا مي شود به او مي گويند : ارباب ! اين منطقه خاكش بيش از حد شُل است و اسبها نمي توانند اينجا از اين بهتر راه بروند !

12 . شایع است که : مردم اروميه به رشته هايي چون دام پزشكي و پزشكي و فني و .... علاقه زيادي دارند و به رشته هاي علوم انساني مانند علوم سياسي و فلسفه و الهيات و كلام و علوم قرآنی ... اصلا علاقه ندارند .

1۳ . شایع است که : مردم اروميه کمی تا قسمتی پرخواب هستند . مخصوصا در بهار و تابستان که رطوبت هوا زیاد است و نیز در پاییز و به خصوص زمستان به خاطری سردی هوا این پرخوابی تداوم می یابد و خانم ها بیشتر از آقایان به این معضل گرفتارند . هرچند مردانی هم هستند که اگر در خواب تریلی از رویشان رد شود ، متوجه نمی شوند و به قول خودشان ، خوابیدنشان با خودشان است و بیدار شدنشان با خدا .

نقدی و نظری بر اين شايعات سرگردان ‌:‌ برخی از این حرفها به فرهنگ عمومی جامعه ما مریوط می شود نه یک شهر خاص مانند ارومیه و برخی هم تا حدی شوخی است و شوخی را نباید جدی گرفت ! تازه همه این امور در خیلی شهرهای دیگر هم مطرح است . در سالهای گذشته تمرکز دولتی ها و پایتخت نشین ها به چند شهر مهم و بی مهری به ارومیه و حومه بر کسی پوشیده نیست . مردم ارومیه و شهرهای اطراف آن ، علاوه بر نقش مهم در انقلاب و جنگ ، با بیش از ۱۲۰۰۰ شهید ، افراد فرهنگي و عاشق مطالعه و فرهنگ و تلاش سازنده اقتصادي کم ندارند . نگاه كنيد به فازهای مختلف شهرك صنعتي اش ، به کتابخانه ها و کتابفروشی ها و نمایشگاههای کتابش . چرا به ابداعات و اختراعات صورت گرفته در ارومیه و حومه که هر از چند روزی در اخبار سراسری هم بازتاب می یابد اشاره نمی شود . مردمان اروميه مردماني خوش اخلاق و خون گرم و کنجکاو و فهیم و متدين اند و در هر كوي و برزن مي توان علم و كتل مجالس مذهبي هفتگي شان را ديد . اگر در گوشه های یک اداره يا یک پارك نقص هایی ديديم كه دليل نمي شود آن را به همه جا تعميم دهيم . در خود اروميه هم شخصيت هاي برجسته و عالمان و نویسندگان خوبي وجود دارند كه در سطح ایران ( و بلکه جهان ) شناخته شده اند . چقدر زیادند شخصیت های برجسته علمی و فرهنگی ارومیه که در تهران و شهرستانها و حوزه علمیه قم و نقاط دیگر حضوری فعال دارند و چقدر افراد ارزشمند این خطه که در خارج از کشور اقامت دارند . بیکاری هم بیشتر به زمینه سازی ها و برنامه ریزی های مدیران اقتصادی و سیاسی و شرایط کاری مناسب مربوط می شود نه مردم کوچه بازار . بسياري از مردم اروميه افرادي زحمتكش و قانع اند و نه رفاه زده و خوش نشين . ضمنا در اروميه رشته هاي علوم انساني ديگري مانند حقوق و ادبیات و مدیرت و اقتصاد و ... هم هست . تازه گسترش این رشته ها به وزارت علوم مربوط می شود نه مردم ارومیه . اکثریت دانشجویان این رشته ها هم از مردم ارومیه نیستند . ضمنا خاك اروميه مثل خاك بقيه شهرهاست و همه جا شل نيست و اصلا این قضایا چه ربطي دارد به خاك ؟ تازه خودتان می گویید اینها شایعات است و معلوم است که شایعات را نباید خیلی جدی گرفت . هرچند که نمی توان همه را صد در صد شوخی خالی قلمداد کرد . تازه مردم تبریز و خوی یا اصفهان و زنجان نیز مشکلات و آفات بسیار زیاد دیگری دارند که در مردم صاف و پاک و تلاشگر ارومیه اصلا وجود ندارد . در عین حال یکی از موانع اساسی در برابر توسعه علمی و صنعتی بحران امنیت در طی صد سال گذشته در این منطقه بوده . مشکلی که در سایر شهرها و استانها به این شکل مطرح نبوده و نیست .خداوند ما اهالی ارومیه را از شر این شایعات غلط و شایعه پراکنان نفوذي بيگانه حفظ فرماید . آمین .

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از وبلاگ تخصصی حسابداری و مدیریت مالی، تاریخ انتشار: 15 بهمن 1392، www.azrurmia.blogfa.com