شعار سال: رهبر معظم انقلاب در جریان سخنرانی تلویزیونی خود در روز عید سعید قربان با اشاره به مسئله عزاداری در ماه محرم فرمودند: در عزاداری‌ها معیار آن چیزی است که ستاد ملی کرونا اعلام می‌کند. بنده هر چه آن‌ها لازم بدانند مراعات خواهم کرد. توصیه و تأکید من به همه عزاداران، هیئات، منبری‌ها و مداحان نیز این است که ضوابط ستاد ملی کرونا باید رعایت شود، چرا که اگر همین مقدار مراقبت و کنترل هم سست شود، فاجعه‌ای بزرگ پدید خواهد آمد.
این توصیه رهبر انقلاب با موجی از واکنش‌های مثبت و لبیک مداحان، ذاکران اهل بیت (ع) و فعالان هیئات مذهبی همراه شد.
از سوی دیگر، آیت‌الله سیستانی نیز چند روز پیش در پاسخ به پرسشی درباره مراسم محرم و عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) بر افزایش قابل‌توجه در پخش مستقیم مجالس حضرت ااباعبدالله الحسین (ع) از طریق شبکه‌های تلویزیونی و فضا‌های اینترنتی تأکید کرده و افزودند: برای این منظور شایسته است که مراکز و مؤسسات دینی و فرهنگی، با خطیبان برجسته و مدّاحان توانا هماهنگی به عمل آورند، و نیز مؤمنان را تشویق کنند تا در خانه‌های خود و جا‌هایی مانند آن، به برنامه‌های سخنرانی و مداحی گوش فرا داده و از آن‌ها استفاده کنند.

با توجه به اوج‌گیری دوباره ویروس کرونا و افزایش تعداد مبتلایان و عاشقان حضرت سیدالشهدا (ع) و عزاداران اهل بیت (ع) امسال با شرایط ویژه و ناخواسته‌ای مواجهند که قطعاً مطلوب هیچ‌کس نیست. به نظر می‌رسد محدودیت‌های کرونا به صورت شیوه‌نامه و ابلاغیه‌ها و چه به صورت اقدامات داوطلبانه و خودخواسته، شکل و حجم آیین‌های عزاداری محرم را کاملاً با تغییرات زیادی همراه کند.

ستاد ملی کرونا هر تصمیمی را که در هر سطحی اتخاذ کند، احتمالا شاهد کاهش قابل‌توجه جمعیت عزاداران در هیئت‌ها و محل‌های تجمع خواهیم بود. محرومیت و محدودیتی که البته همگان بر چیستی آن آگاهند هر چند شاید چگونگی اعمال درست آن را ندانند. در این میان، برنامه‌ریزی درست برای تأمین خوراک معنوی دلدادگان محروم، اهمیت ویژه‌ای می‌یابد.
علاوه بر برنامه‌ریزی‌هایی که هیئت‌های مذهبی برای انعکاس برنامه‌های خود در فضای مجازی خواهند داشت، صداوسیما نیز با توجه به گسترده نفوذ، امکانات قابل‌توجه و پوشش گسترده آنتن می‌تواند نقشی قابل‌توجه در این فرایند داشته باشد.
البته پوشش رسانه‌ای عزاداری دهه محرم و روز‌های تاسوعا و عاشورا از جمله روند‌های همیشگی و مستمر تلویزیون است که هرساله در قالب‌های مختلف و از شبکه‌های گوناگون روی آنتن می‌رود، اما امسال و باتوجه به شرایط پیش‌گفته، این رسالت نیزماهیتی متفاوت‌تر از گذشته خواهد یافت.

در سال‌های اخیر انعکاس عزاداری هیئت‌های بزرگ و باسابقه در تهران و شهرستان‌ها که از سخنرانان آگاه، خوش بیان، باسواد و مداحان معتبر و کاربلد بهره می‌برند یکی از سیاست‌های اصلی تلویزیون بوده است. از سوی دیگر، پوشش رسانه‌ای آیین‌های عزاداری محلی در نقاط مختلف کشورگونه دیگری از برنامه‌هاست که در ایام محرم بینندگان ویژه خودرا دارد.
در برخی موارد بازنمایی این آیین‌های بومی و پرسابقه باعث شده تا برخی از این شیوه‌های عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) از پوسته محلی و منطقه‌ای خارج شده و به یک مراسم ملی و حتی جهانی تبدیل شود. مجمع جهانی شیرخوارگان حضرت علی اصغر (ع) و یا عزاداری حسینیه اعظم زنجان در عصر هشتم محرم از جمله این موارد است.
بااین حال آفت‌ها و ایرادت فراوانی نیز بر رویکرد صداوسیما در انعکاس رسانه‌ای این حرکت عظیم وارد است که گاه و بیگاه در برخی سال‌ها خود را نشان می‌دهد. قالب‌های تکراری و فاقد خلاقیت، کیفیت پایین تصویرداری، عدم تدوین مناسب، زمانبندی نادرست در پخش، پخش عزاداری‌هایی با مداحان ناشناخته و... از جمله مواردی است که می‌توان در این راستا به آن‌ها اشاره کرد.

از سوی دیگر، پوشش حضور هیئت‌های عزاداری در روز‌های عاشورا و تاسوعا نیز معمولاً با شیوه‌های دم‌دستی و از سر تکلیف صورت می‌گیرد. تقسیم کادر تلویزیون به اماکن متبرکه و شهر‌های مختلف و پخش نسبتاً بی‌هدف حضور عزاداران در این اماکن گاهی این نکته را به ذهن متبادر می‌سازد که کارگردان یا تصویربردار تنها دوربین را در نقطه‌ای کاشته و از سر تکلیف مشغول پوشش حضور دسته‌جات عزادار در این مراسم است.
از این رو و با توجه به شرایط ویژه امسال به نظر می‌رسد تغییر در این شیوه‌ها ضروری باشد. مهم‌ترین نکته‌ای هم که باید موردتوجه قرار بگیرد، حاکم‌شدن سلیقه و حس زیبایی‌شناختی بصری است. حتی تغییر مکان استقرار دوربین‌ها، زاویه فیلمبرداری و مدت زمان پخش عزاداری‌ها نیز باید به گونه‌ای باشد که در پرتو آن، عزادارانی که توفیق حضور در این محافل را نیافته‌اند تا حد امکان از این فیوضات معنوی بهره‌مند شوند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ انتشار: ۱۲ مرداد ۱۳۹۹، کد خبر: ۵۰۵۴۲۱، ana.press