شعار سال: وقتی فرزند معلولی متولد می شود و در موعد مقرر حرکت نمی کند، نمی خندد و دستان و پاهایش هیچ تحرکی را تجربه نمی کنند، پدر و بیشتر از او مادر می‌شکند و عمری همراه با درد و غم تمام نشدنی برایشان آغاز می شود. تولد فرزند معلول به جز پدر و مادر کل خانواده را درگیر مشکلات غیرقابل تحمل می‌کند و تا پایان عمر حسرت و دل سوختگی برای همه اعضای خانواده و حتی جامعه به بار می آورد. امروزه مشکلات بسیاری برای معلولان در جامعه وجود دارد، مسیر زندگی برای آنان تنگ و سخت بوده و با اینکه تلاش‌های خانواده و حتی جامعه برای سهولت بخشی گذران عمر آنان متمرکز می‌شود اما با این حال، سختی ها، نفس‌های زیستن را در آنان به شماره می‌اندازد. هرچند در سال‌های اخیر با بالا رفتن امکانات بهداشتی و پزشکی از تولد فرزندان معلول در جامعه کاسته شده اما به هر حال معلولیت مشکلی است که جامعه ما با آن روبه روست و معلولان و خانواده‌های آنها نیازمند توجه و حمایت هستند. یک بخشی از معلولان کشور، فرزندانی هستند که از پدر یا مادری دارای مشکل ژنتیکی به دنیا می‌آیند درواقع وقتی می‌گوییم یک بیماری ژنتیکی است به این معناست که هیچ کس در ابتلای کودک به آن بیماری مقصر نیست و ژن معیوب از اجداد دو طرف به ارث رسیده و هیچ کس آگاهانه در وجود آن ژن دخالت ندارد بنابراین هیچ یک از دو طرف در ابتلای کودک به معلولیت یا بیماری مقصر نیستند. برخی افراد معتقدند که لازم است برخی معلولین حاد ذهنی، جسمی و حرکتی عقیم شوند یا همان پیشگیری‌های دائم از فرزند آوری آنان صورت گیرد تا فرزند معلول دیگر به دنیا نیاید اما برخی دیگر با این مبحث مخالفت می کنند و معتقدند که ممکن است علم پیشرفت کند و نباید مانع از فرزندآوری این افراد شد.

عقیم سازی باید با رضایت افراد صورت گیرد/مجلس فعلی می‌تواند جوانب این موضوع را بسنجد
با توجه به اینکه استفاده از روش‌های پیشگیری جای بحث دارد و برخی موافق و یا مخالف پیشگیری دائم و موقت هستن نیاز است تا با اجماع، مقام قانونگذار هم ورود پیدا کند و از طریق قانونی انجام چنین امری را میسر کند در همین راستا یکی از نمایندگان مجلس پیشین که قانون حمایت از معلولان در آن دوره تصویب شد، در این رابطه واکنش نشان داد.

سهیلا جلودارزاده، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با اشاره به تصویب قانون حمایت از معلولین در مجلس پیشین گفت: قانون حمایت از معلولین در مجلس دهم تصویب شد منتهی بعد از تصویب قانون، حمایت‌هایی که جامانده باید مشخص شود تا به صورت طرح و لایحه به مجلس فعلی بیاید.

او درخصوص عقیم سازی افراد دارای معلولیت ذهنی افزود: عقیم سازی مسئله‌ای است که به حقوق انسانی افراد باز می گردد و حکومت‌ها نمی‌توانند به راحتی آنها را از این حق شان محروم کنند اما درخصوص این موضوع باید تحقیقات گسترده صورت گیرد، احکام شرعی را بررسی کرد و قوانین سایر کشورها را دید و براساس این نتایج تصمیم گیری کرد.

جلودارزاده تصریح کرد: نهایتا می‌توان با مشاوره و راهنمایی زوجین معلول، آنها را راضی به این کار کرد که البته اگر معلولیت آنها به گونه‌ای باشد که محجور تلقی شوند، باید ولی یا قیم قانونی آنها اجازه انجام این کار را دهد.

عضو سابق کمیسیون مجلس دهم در ادامه با تاکید بر رضایت افراد در عقیم سازی گفت: در عقیم سازی رضایت فرد بسیار اهمیت دارد اما باید توجه داشت که این عقیم سازی به میزان معلولیت لطمه نزند و یا آنها را دچار بیماری‌های روحی و روانی نکند چرا که داشتن بچه برای برخی از این افراد التیام بخش و کاهش دهنده آلام روحی است.

جلودارزاده با اشاره به راه‌ حل‌های بچه‌دار شدن درصورت معلولیت صد درصدی افزود: اگر معلولیت یک مرد به گونه‌ای باشد که پدری کردن را درک می‌کند اما معلول به دنیا آمدن فرزند آنها قطعی است طبیعتا همسر او هم قبول نمی‌کند که بچه دار شوند بنابراین در این شرایط اهدای نطفه می‌تواند یکی از راه‌های بچه دار شدن آنها باشد.

این نماینده سابق مجلس شورای اسلامی طی پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی بیان کرد: مجلس کنونی درخصوص عقیم سازی افراد دارای معلولیت حاد، باید همه جوانب را بسنجد، مزایا و مضرات آن را درنظر بگیرد و درنهایت به عنوان طرح مطرح کند.

عقیم سازی راه حل مناسبی برای معلولین نیست/بهترین روش، پیشگیری‌های موقت از بارداری است/مادران معلول باردار که زایمان آنها منجر به معلولیت شدید و فوت می‌شود، سقط درمانی می‌شوند
از آنجایی که رسیدگی به معلولان برعهده سازمان بهزیستی است و انجام مشاوره‌ها و خدمات مددکاری توسط آن به این قشر از جامعه ارائه می‌شود، سیاست کلی حاکم بر آن نیز دارای اهمیت است که در این راستا معاون امور اجتماعی این سازمان با کلیت عقیم سازی افراد دارای معلولیت مخالفت کرد و بهترین روش را استفاده از روش‌های پیشگیری موقت دانست.

حبیب الله مسعودی فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به عقیم سازی معلولین ذهنی گفت: به طور کلی سازمان بهزیستی موافق این موضوع نیست چرا که اکنون با پیشرفت‌های شایان پزشکی روبه رو هستیم و ممکن است در آینده درمان بسیاری از بیماری‌ها کشف شود مانند همین کرونا که اکنون تلفات می‌گیرد اما تا چندسال آینده واکسن یا داروی آن پیدا خواهد شد یا برخی از سرطان‌ها که در گذشته باعث مرگ و میر می‌شدند اما اکنون قابل درمان است بنابراین از آنجایی که علم پزشکی در حال پیشرفت روزافزون است می‌توان بسیاری از بیماری‌ها و معلولیت‌ها را درمان کرد.

او افزود: دلیل دیگر این است که لزوما فرد دارای معلولیت بچه معلول به دنیا نمی‌آورد و ما زن و شوهر معلولی را داریم که فرزند آنها سالم است اما درهر صورت نباید نقش مشاوره‌های ژنتیک را نادیده گرفت و حتما باید بر روی همه این افراد معلول این نوع مشاوره انجام شود که در حال حاضر تمام معلولین تحت پوشش بهزیستی از مشاوره‌های ژنتیکی بهره می‌برند و پزشکان و مددکاران اجتماعی ما به آنها کمک می‌کنند.

مسعودی فرید تصریح کرد: باید گفت عقیم سازی برخلاف سیاست‌های جمعیتی و قوانین بالادستی است مگر در موارد بسیار خاص بنابراین به عقیده من ما نمی‌توانیم عقیم سازی را به عنوان یک اصل کلی درنظر بگیریم و همه معلولان را عقیم کنیم.

معاون امور اجتماعی بهزیستی کشور درخصوص سقط درمانی برای مادران معلولی که زایمان آنها منجر به مرگ جنین می‌شود، گفت: همکاران من در حوزه پیشگیری که مشاوره‌های ژنتیک را انجام می‌دهند اگر ببینند به دنیا آمدن فرزند منجر به معلولیت شدید یا حتی منجر به مرگ می‌شود، طبق قانون سقط درمانی را پیشنهاد می‌دهند البته باید تاکید کنم این موضوع هم به مرور زمان قابل تغییر است یعنی ممکن است معلولیتی الان کشنده باشد اما به مرور زمان با درمان از بین برود یا بتوان پس از به دنیا آمدن کودک، آن را درمان کرد.

مسعودی فرید با اشاره به غیرقابل بازگشت بودن عقیم سازی افزود: عقیم سازی غیرقابل بازگشت است و وقتی لوله‌های یک خانم یا آقا را می‌بندند برگرداندن به حالت قبلی بسیار دشوار است بنابراین ممکن است ما الان یک فردی را عقیم کنیم اما چندسال بعد درمان نوع معلولیت آن پیدا شود، پس عقیم سازی دائم روش مناسبی نیست و به اعتقاد من روش‌های پیشگیری موقت بهتر، انسانی‌تر و اخلاقی‌تر است و اگر درمانی کشف شود قابل جبران است.

او ادامه داد: کپسول‌هایی وجود دارد که برای خانم‌ها استفاده می‌شود و تا چندین سال از بارداری جلوگیری می‌کند و پس از گذشتن تاریخ آن یک کپسول دیگر جایگزین آن می‌کنند یا قرص‌های مختلفی وجود دارد که از بارداری جلوگیری می‌کند که به نظر من روش‌های مناسبت‌تری است.

معاون امور اجتماعی بهزیستی کشور بیان کرد: نحوه چگونگی پیشگیری‌های موقت باید توسط مددکاران اجتماعی و مشاوران ژنتیک انجام شود و زوجین را راهنمایی کنند چون فرد به فرد متفاوت است و باید براساس کیس مورد نظر مشاوره ارائه شود.

عقیم سازی معلولین مورد پذیرش نیست/بهترین راه مراقبت و ارائه مشاوره به زوجین معلول است/عقیم سازی واکنش شدید افکار عمومی را به دنبال دارد

از آنجایی که مددکاران اجتماعی نزدیک‌ترین افراد به معلولین هستند قطعا از مسائل مبتلابه آنها بیشتر اطلاع دارند اما جالب است که رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران به طور کلی با عقیم سازی معلولین مخالفت کرد و تنها راه حل را مراقبت و آموزش دانست.

سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در گفتگو با خبرنگار برنا ضمن انتقاد شدید از عقیم سازی معلولین گفت: عقیم سازی معلولین در ایران انجام نمی‌شود و اصلا قانونی نیست مگر اینکه قاضی حکم قضائی صادر کند که بنده اطلاعی ندارم چنین حکمی تا حالا در ایران صادر شده است یا خیر.

او افزود: تاکنون در کشور بحث عقیم سازی زنان معتاد متجاهر و بیماران روانی مطرح شده است و عده‌ای با دلایلی موافق آن هستند اما این درحالی‌ست که عقیم سازی یک امر کاملا غیرانسانی است که حقوق بشر به هیچ عنوان آن را نمی‌پذیرد و بنده هم به عنوان مددکار اجتماعی چنین موضوعی را اصلا تایید نمی‌کنم.

موسوی چلک در مورد بهترین راه حل پیشگیری از بارداری معلولین ذهنی تصریح کرد: تنها راه پیشگیری از به دنیا آمدن فرزندان معلول مراقبت است وگرنه وادار کردن به عقیم سازی تعرض به حقوق آنهاست و اصلا ایده مناسبی نیست و واکنش شدید افکار عمومی مردم را به دنبال دارد.

مخالف عقیم سازی معلولین هستم/بهترین روش پیشگیری از بارداری این افراد آموزش و اطلاع رسانی است
اگر قرار است عقیم سازی تبدیل به یک قانون مدون شود و برای تمام معلولین ذهنی و حاد کشور با رضایتشان اجرا شود، طبیعتا مجلس شورای اسلامی باید آن را بررسی و تبدیل به قانون کند اما یکی از اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با این طرح به طور کلی مخالفت کرد و اطلاع رسانی و آموزش را بهترین راه حل معرفی کرد.

کیومرث سرمدی واله، نماینده مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار برنا با اشاره به عقیم سازی افراد دارای معلولیت گفت: معلولین هم بخشی از اعضای این جامعه هستند و متناسب با توانمندی‌های خود می‌توانند مفید باشند کما اینکه ما معلولینی داریم که در زمینه‌های مختلف خوش درخشیدند و افتخارآفرین بودند بنابراین من شخصا به عنوان یک انسان مخالف عقیم سازی هستم و دل خوشی از اجرای این موضوع ندارم.

او درمورد بهترین روش پیشگیری از بارداری در معلولین افزود: بهترین روش اطلاع رسانی و آگاهی دادن به معلولین در حد گیرایی آنهاست به گونه‌ای که امر مقدس ازدواج صورت گیرد اما با آگاهی از بارداری پیشگیری شود.

عضو کمیسیون مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: قانون حمایت از معلولین در مجلس پیشین تصویب شد اما به دلیل کثرت امور و لوایح هنوز ورود پیدا نکردیم.

چه باید کرد؟
اگر قرار است افراد دارای معلولیت عقیم شوند، باید این طرح به صورت کامل و جامع مورد بررسی قرار گیرد و زوایای متفاوت آن چکش کاری شود و اگر قرار نیست چنین موضوعی عملی شود به نظر می‌رسد تحت پوشش قرار دادن تمام معلولین و ارائه مشاوره پیشگیری از بارداری به آنها امری ضروری‌ست چرا که بسیاری از زنان و مردان معلول توانایی نگه داری از فرزند خود را ندارند و حتی در برخی از معلولین ذهنی امنیت جانی کودک در خطر است بنابراین در وهله اول ارائه خدمات مشاوره و سپس مشاوره‌های ژنتیک باید دستور کار قرار گیرد و بیمه بیش از اینها از این افراد حمایت کند تا به بهانه گران بودن مشاوره ژنتیک یک فرزند معلول دیگر به دنیا نیاید.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری برنا، تاریخ انتشار: 10 آذر1399، کد خبر: 1095679،  www.borna.news