شعار سال: محسن پاک آیین در پاسخ به این سوال که با توجه به تغییرات جدید در کاخ سفید و اذعان برخی کارشناسان مبنی بر رویکرد متفاوت تیم بایدن نسبت به دولت گذشته آمریکا به خصوص در منطقه خاورمیانه، از نگاه شما در آینده مناسبات منطقه ای ایران به چه سمت و سویی خواهد رفت؟ اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران دارای ۱۵ همسایه از طریق زمین و دریا و از زمره کشورهای پر همسایه محسوب می شود و سیاست اصولی ایران بر تقویت و تحکیم روابط با همسایه ها در تمام زمینه‌های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و بین المللی است اما مساله مهم این است که روابط ایران با همسایگان قبل از اینکه از کشورهای خارجی تاثیر پذیر باشد مثل آمریکا بستگی به نوع برخورد و رویکرد این همسایه ها با جمهوری اسلامی ایران دارد اگر که ارتباطات بر اساس احترام متقابل و تاکید بر منافع مشترک باشد، کشورهای خارج از منطقه از جمله آمریکا یا موضوعاتی مثل تحریم نمی تواند بر روابط دو کشور خیلی تاثیر بگذارد ولی اگر رویکردهای دو کشور خیلی منفی و خشونت آمیز باشد طبیعی هست که روابط دو کشور نمی تواند مسیر مثبت را طی کند.

روابط ایران با اکثر کشورهای همسایه مسیر خوب خود را در دوره ترامپ هم طی کرد

اگر بایدن خصومت علیه ایران را کنار بگذارد ما شاهد وضعیت بهتری خواهیم بود

 

پاک آیین افزود: در منطقه ما شاهد این مسئله هستیم که روسیه کشوری هست که با ما دارای منافع مشترک است و اعتنایی به سیاست قدرت های بزرگ ندارد و در دوره ترامپ که ما شاهد شدیدترین تحریم‌ها و بدترین نوع خصومت علیه ملت ایران بودیم روابط ایران و روسیه و خیلی از کشورهای همسایه ما خوب بود و مناسبات ما مسیر مثبت خودش را طی کرد اما کشوری هم هست مثل عربستان سعودی که در واقع سرسپرده و وابسته به دولت آمریکاست و از خودش استقلالی ندارد و به همین دلیل در دوره ترامپ هم علی رغم تمایل ایران به دوستی با همه همسایه ها شاهد رویکرد منفی عربستان نسبت به ایران بودیم و این رویکرد کماکان هم ادامه دارد لذا در مجموع روابط ایران با اکثر کشورهای همسایه خودش مسیر خوب خود را در دوره ترامپ هم طی کرد و نه تحریم‌های ترامپ و زورگویی های ترامپ و نه مسائلی مثل کرونا توانست ارتباطات دو کشور را تحت تاثیر قرار بدهد. در دوره بایدن هم همینگونه خواهد بود البته اگر بایدن خصومت علیه ایران را کنار بگذارد و تحریم‌ها لغو بشود به طور طبیعی ما شاهد وضعیت بهتری خواهیم بود البته این ها خیلی تاثیر زیادی ندارد و سیاست ما با همسایه ها ان شالله مسیر مثبت خود را طی خواهد کرد همانگونه که اخیراً هم شما مشاهده کردید سفر جناب آقای ظریف به کشورهای قفقاز و روسیه و ترکیه که دستاوردهای خوبی داشت و در آینده هم شاهد دستاوردهای بیشتر خواهیم بود و روابط ما با کشورهای دیگر مثل آسیای مرکز، عراق و افغانستان و ترکیه در شرایط خوبی است.

بایدن به تدریج رویکردهایی شبیه ترامپ اما به صورت نرم علیه ایران اتخاذ می کند

پاک آیین تصریح کرد: ما نهایت تهدیدها را در دوره ترامپ داشتیم و همانگونه که اشاره شد ما بودیم که دست برتر را به لحاظ نظامی و سیاسی و انستجام ملی داشتیم و تهدیدهای توخالی ترامپ اثری نداشت و ما توانستیم قدرتمندانه با این تهدیدها در بخش های مختلف مقابله کنیم لذا بایدن هم که به تدریج رویکردهایی شبیه ترامپ اما به صورت نرم علیه ایران اتخاذ می کند او هم اگر به دنبال تهدیدهای جدیدی باشد قطعا در مقابل ایران به نتیجه ای نخواهد رسید.

روابط دوجانبه و چندجانبه با همسایگان

این کارشناس ارشد روابط بین‌الملل در مورد دیپلماسی ایران برای همگرایی بیشتر در منطقه اظهار داشت: ما در دو حوزه روابط دوجانبه و چندجانبه ارتباطات نزدیکی می توانیم با کشورهای پیرامونی، همسایگان نزدیک و همسایگان دور خودمان داشته باشیم. در بخش دو جانبه که ارتباطات در حوزه اقتصادی می تواند بسیار مهم باشد به دلیل اینکه کشورهای پیرامونی ایران هم عمدتاً به دنبال مقاوم سازی اقتصاد هستند و این مساله در واقع سیاست ایران مبنی بر اقتصاد مقاومتی را آنها هم مد نظر دارند و به دنبال این هستند که کاهش وابستگی به منابع نفتی داشته باشند و سعی کنند حوزه های غیر نفتی را فعال کنند مثل ترانزیت، گردشگری و .. مثل ایران و ما می توانیم به گونه ای عمل کنیم که سیاست های ما و کشورهای همسایه مکمل یکدیگر باشند و هر دو کشور بهره مند از این سیاست ها.

ورود در ائتلاف‌های منطقه‌ای یا فعال سازی نهادهای اقتصادی و امنیتی منطقه‌ای

سفیر سابق ایران در آذربایجان ادامه داد: در حوزه چندجانبه هم ورود در ائتلاف‌های منطقه‌ای با فعال سازی نهادهای اقتصادی و امنیتی منطقه‌ای می‌تواند مدنظر باشد ما الان سازمان همکاری اکو را داریم که یک سازمان یکی وجود دارد و باید تقویت بشود و ما می توانیم در چارچوب آن این همکاری ها را ادامه دهیم یا پیوستن به اتحادیه هایی مثل اوراسیا که ما به عنوان ناظر در این اتحادیه ها ادغام شدیم و همکاری هایمان را داریم همچنین اتحادیه یا سازمان شانگهای که به صورت امنیتی در منطقه فعالیت می کنیم. ما به عنوان ناظر در این سازمان فعال هستیم و به دنبال این هستیم که عضویت مان را کامل کنیم و از مسیر این اتحادیه هم می‌توانیم همکاری‌های خیلی خوبی را دنبال کنیم. در عین حال الگوهایی مثل همکاری‌های سه‌جانبه یا چهار جانبه را هم در منطقه شاهد هستیم و می خواهیم همکاری سه جانبه ایران روسیه آذربایجان یا چهار جانبه ایران روسیه آذربایجان ترکیه یا فرض کنید ایران ترکمنستان هند؛ این شکل هایی که فعلاً وجود دارد، اینها هم می‌تواند کمک بکند که کشورها همکاری های بیشتر را به خصوص در حوزه های اقتصادی داشته باشند.

وی افزود: این قبیل ابتکارات ما را مستغنی و بی نیاز می کند. بعد اینکه به کشورهایی که نمی شود به آنها اعتماد کرد مثل کشورهای اروپایی یا خود آمریکا، نیاز داشته باشیم و بتوانیم در مجموع از طریق همکاری با همسایگان و آن سیاست کلان نگاه به شرق به عبارتی با کشورهای دوست خودمان در شرق جغرافیایی مثل آسیا یا در شرق سیاسی به معنی کشورهایی که با ما همسو هستند در آمریکای لاتین، در آفریقا، دوستان بسیار زیاد را ممکن است پیدا کنیم و همکاری‌ها و ابتکارات خودمان را دنبال کنیم.

اروپایی ها بعید است در حوزه مقابله با چین به آمریکا بپیوندند

ممکن است در آینده گفت وگوهای اعتمادساز بین اروپا و روسیه هم آغاز شود

پاک آیین در مورد همگرایی احتمالی آمریکا و اروپا علیه چین و روسیه اظهار داشت: چین یک رقیب راهبردی آمریکا است بخصوص در حوزه اقتصادی و در مبارزات انتخاباتی هر دو نامزد یعنی ترامپ و بایدن تاکید می‌کردند که باید در مقابل جین بایستند و در واقع در حوزه اقتصادی چین را محدود کنند. به نظر می رسد که دنیای امروز دنیای رقابت نیست و این جنگ اقتصادی به نفع آمریکا تمام نخواهد شد. اروپایی ها بعید است در حوزه مقابله با چین به آمریکا بپیوندند. وقتی از اروپا صحبت می کنیم باید این کشورها را مجموعه بزرگ مدنظر قرار بدهیم که اکثرا با چین روابط بسیار خوبی دارند و چین موفق شد به خصوص در دوره ترامپ به دلیل سیاست های یکجانبه گرایی آمریکا و همچنین در دوره کرونا نفوذ زیادی را در کشورهای اروپایی ایجاد کند و لذا بعید می دانم که اروپایی ها در ارتباط با مقابله با چین بتوانند با آمریکا همراهی بکنند و در این زمینه سیاست واحدی را داشته باشند ممکن است برخی از کشورهای اروپایی یک اقلیتی چنین رویکردی را داشته باشند اما رویکرد کلان اروپا این گونه نخواهد بود. در ارتباط با روسیه هم اگرچه آمریکایی ها آنگونه که با چین در حال برخورد هستند با روسیه نباشند و بیشتر دعواهای روسیه با امریکا جنگ زرگری و تبلغیاتی باشد اما در مجموع بعید می دانم چون روسیه متحدان بسیار زیادی در دنیا دارد و در حوزه های نفوذ غرب آسیا، آمریکای لاتین و حتی آفریقا حضور دارد و صاحب نفوذ است و آمریکایی ها بعید است بتوانند اهداف خودشان را علیه روسیه دنبال کنند. اروپایی ها به خاطر مسئله اوکراین روسیه را تحریم کردند و نزدیکی بیشتری با آمریکا دارند ولی به نظر می رسد هم در روسیه و هم در اروپا تمایل هست برای رفع اختلافات و ممکن است در آینده هم شاهد این باشیم که این گروه گفت وگوهای اعتمادساز بین اروپا و روسیه هم آغاز شود.

شعار سال؛ با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت شفقنا، تاریخ انتشار: 19 بهمن 1399، کد خبر: 1094230، www.fa.shafaqna.com