- چرایی وجود حاشیه ها در تشریفات دیدار مقامات ایرانی با مقامات روسی + توضیحات
- بستن تنگه هرمز به همین آسانی ها هم نیست برادر حسین
- برگزاری نشست دورهای شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام ۲۸ آذر
- هشدار چین:ناتو از مرزهای جغرافیایی و حدود اختیارات خود تجاوز نکند
- پارلمان اروپا ارتباط مستقیم خود را با جمهوری اسلامی ایران «تا اطلاع ثانوی» قطع کرد
- نماینده مجلس: وزیر کشور و فرماندهی انتظامی، باید پاسخگوی رفتار لباسشخصیها باشند
- تصویب سومین قطعنامه ضد ایرانی توسط شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی علیه ایران
- محمودوند و زیر سوال بردن ۲۲۷ نماینده امضا کننده بیانیه محارب خواندن معترضان+ قطع میکروفن
- هشدار فیاض به احتمال افزایش خودکشی و ضرورت ترویج فراگیر هنر
- جای رئیسی بودم تجدید نظر ویژه می کردم
- آشنایی با کتاب شبکه های خشم و امید + فایل خلاصه
دوشنبه ۲۲ ارديبهشت ۱۴۰۴ - 2025 May 12 
ابوالحسن فیروزآبادی، کاندیدای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، گفت: مذاکره بخشی از دیپلماسی است. مذاکره برای مذاکره جای تشکیک دارد، ولی قطعا من مخالف درگیری و بیشتر شدن اختلافات هستم. من معتقدم آتشی روشن است و نباید به آن بدمیم. سوزندگی این آتش در قسمت ما بیشتر است. یعنی ضرر و زیان دشمن ما از این درگیری خیلی کمتر است. دولت به تنهایی نمی‌تواند جدای از ملت، نخبگان، قوای دیگر و نیروهای مسلح بتواند این دیپلماسی را رهبری کند.
شعار سال: کمتر از یک ماه تا انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده و ثبت نام نامزدهای این انتخابات به پایان رسیده و در این مدت تمامی کسانی که خود را کاندیدای این انتخابات می‌دانند در تدارک تهیه برنامه برای اداره مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور در چهار سال آینده می‌شوند و هرکدام فکر می‌کنند با استفاده از برنامه‌ای که دارند می‌توانند چالش‌ها و مشکلات کشور از جمله تورم، بیکاری و مشکل مسکن را حل کنند و البته به دلیل اینکه برخی گمان می‌کنند مشکلات کشور به سیاست خارجی و تحریم گره خورده است، نیم نگاهی هم به این مسأله دارند.
یکی از کسانی که در وزارت کشور حاضر شده و برای کاندیداتوری در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرده ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی، است. ما سعی کردیم در یک گفت و گوی حدود دو ساعته برنامه‌های او برای اداره چهار سال آینده کشور را بشنویم و سؤالاتی در خصوص تحقق آرمان‌های امام خمینی، رفع گرانی و تورم، مشکلات صندوق‌های بازنشستگی، تأمین مسکن، سیاست خارجی، تحریم و در نهایت مسائل فضای مجازی از جمله فیلترینگ از این کاندیدای انتخابات داشته باشیم.
مشروح گفت و گو با ابوالحسن فیروزآبادی را در ادامه می‌خوانید:
آشنایی شما با حضرت امام و نهضت امام چگونه بوده و دوم اینکه فکر می‌کنید چقدر در این سال‌ها دولت‌های مختلف توانسته اند بر ریل گذاری مدنظر بنیانگذار و شعار‌هایی که مردم در سال ۵۷ دادند حرکت کنند؟ اگر انحرافاتی بوده، چرا بوده و در برنامه‌های حضرتعالی میزان تقید به آرمان‌های حضرت امام چقدر است؟
شاید یکی از برترین مدافعان احترام به خروجی‌های صندوق‌های انتخابات امام خمینی (س) بودند و هنوز هم اگر اعتباری در جمهوری اسلامی در رابطه با صندوق انتخابات وجود دارد اساس آن مبتنی هست بر سنگ بنایی که حضرت امام گذاشتند.
اما تاریخ آشنایی بنده با امام، من تا سن ۱۰ سالگی در نجف اشرف بودم. خاطرم می‌آید که از شش هفت سالگی همراه پدرم هر شب به حرم می‌رفتیم و نماز می‌خواندیم. نماز که تمام می‌شد اکثر مواقع امام به تنهایی پیاده به زیارت حضرت علی (ع) می‌آمدند و بر می‌گشتند و بعضی وقت‌ها من برگشت ایشان را می‌دیدم. چیزی که در ذهن کودکی من تأثیر داشت نظم ایشان بود که سر وقت می‌آمد و سروقت می‌رفتند. در بیوتات هم ذکر خیر ایشان بود.
اما در ایران فکر می‌کنم از سن ۱۴ سالگی ما در جریان مبارزات سیاسی قرار گرفتیم که مجله «مکتب اسلام» بود و حسینیه ارشاد دکتر شریعتی بود و دعوا‌هایی که بین ولایتی‌ها و دکتر شریعتی بود. در جریان پیروزی انقلاب هم به عنوان یک جوان مطلع در نهضت امام مشارکت داشتیم. بعد از نهضت امام هم تقریبا از سال ۵۹ که دانشگاه‌ها برای انقلاب فرهنگی تعطیل شد به کار سیاسی وارد شدم و بعد هم به دلیل شرایط کشور در دوران جنگ وارد دستگاه امنیتی شدم.
«جمهوری اسلامی» هنوز از بیانات و میراث حضرت امام تغذیه می‌شود
من فکر می‌کنم هر آن چیزی که اسمش «جمهوری اسلامی» است هنوز از بیانات و میراث حضرت امام تغذیه می‌شود و مقام معظم رهبری هم بعد از ایشان سبکی که حضرت امام را پایه گذاری کردند که زندگی ساده و پایداری بر آرمان و آرمان خواهی است و اینکه نظام جمهوری اسلامی حداقل از لحاظ شکلی تا جایی که مقدور هست قانون اساسی رعایت و انتخابات‌ها در زمان خودش برگزار شود.
استواری مقام معظم رهبری که ملهم از استواری امام است
در زمان امام یک عده خیلی فشار آوردند که شرایط خاص اعلام شود و امام این کار را نکردند. حتی در همین تحریم هم شاید عده‌ای صحبت این را داشتند که وارد شرایط خاص شویم، ولی با استواری مقام معظم رهبری که ملهم از استواری امام است تلاش شده کلیات جمهوری اسلامی مانند ابتدای انقلاب محفوظ باشد و بالندگی جمهوری اسلامی در حوزه‌های فکری و دانشگاهی را شاهد هستیم. عمده شکل حکومتی که با عنوان ولایت فقیه و جمهوریت در کشور تعریف شده در دوران رهبری امام است. این‌ها نکات مثبتی است که وجود دارد.
نابسامانی‌ها و گرفتاری‌هایی دیده می‌شود که علل زیادی دارد یکی شدت فشاری است که از جامعه جهانی به ما وارد می‌شود که از شکل گیری یک جامعه الگو برای جامعه اسلامی و کشور‌های جهان سوم جلوگیری کنند. من اعتقاد دارم اگر چنین فشاری به کشور‌هایی مثل انگلیس، آلمان و فرانسه وارد می‌شد کمرشان شکسته بود. این توانی که ملت ما در این ۴۲ سال داشت و قطعا در توانمندی این ملت خط امام نقش برجسته داشت، نقش رهبری مقام معظم رهبری هم برجسته بود و پایداری مردم هم در این شرایط بسیار قابل تحسین است.
اگر امام در قید حیات بودند تحولات عمیقی در نظام جمهوری اسلامی شاهد بودیم
من معتقدم اگر امام در قید حیات بودند تحولات عمیقی در نظام جمهوری اسلامی شاهد بودیم و الآن هم شرایط برای این تحول مطرح است. در سخنان اخیر مقام معظم رهبری به صراحت به این مطلب تأکید کردند. یعنی ما به مراتب از زمان حضرت امام جهانی‌تر شده ایم و مرز‌ها در هم نوردیده شده و اخباری که در زمان امام مردم بعد از شش ماه به صورت مبهم مطلع می‌شدند را الآن بلافاصله به صورت زنده می‌بینند و به دلیل توسعه ارتباطات، اعم از اطلاعاتی، حمل و نقلی، آموزشی و سایر موارد نوع نگرش انسان تغییر کرده است.
باید متناسب با مسائل مستحدثه قدم برداریم
قطعا ما باید متناسب با مسائل مستحدثه قدم برداریم و ما نمی‌توانیم اکتفا کنیم به چیزی که اول انقلاب مطرح شده است. شاید هیچ فقیهی این جرأت را نداشت که خود حضرت امام قائل به دخالت بحث زمان و مکان در فقه و یا پرداختن جدی به بحث امر ثانوی بود و این‌ها می‌طلبد که ما مقداری متناسب با شرایط روز اولا اطلاعات کامل راجع به آنچه در محیط می‌گذرد داشته باشیم و نسبت به تصمیم گیری راجع به تغییر آرایش محیط تعجیل کنیم. مقداری توقف در گذشته شاید با دیدگاه امام هم تناسب نداشته باشد.
چقدر در برنامه‌های شما آرمان‌های امام لحاظ شده و چقدر در این ۴۲ سال مسئولان توانسته اند بر اساس این ریل گذاری حرکت کنند؟
شکی نیست که فاصله افتاده است. کاری که جمهوری اسلامی کرد، شاید یک حکومت لائیک نمی‌توانست در ورود مدرنیته به بطن جامعه ایفا کند. یعنی حضرت امام در حقیقت سنت را با مدرنیته آشتی دادند و اجازه دادند مردم مدرنیته را بپذیرند. مدرنیته یکی نظامات نمایندگی و قانونگذاری است که حضرت امام آن را به رسمیت شناختند و مظهر آن انتخابات است.
با توسعه فضای مجازی عالم محضر اجتماع شده است
امروز چقدر میزان رأی ملت است رعایت می‌شود؟
من اعتقاد دارم ما باید از آن کانتکست بیرون بیاییم که کانتکست‌های سیاسی سه دهه پیش است که دموکراسی را در رأی گیری برای پارلمان یا ریاست جمهوری تعریف می‌کند. من معتقدم تحولات جهانی شدن آن را پشت سر گذاشته و الآن الیت‌های سیاسی حکومت نمی‌کنند. در حقیقت من اسم این نظام حکمرانی را «اجتماعی شدن حکومت» گذاشته ام. الآن همه چیز به لحظه است و با توسعه فضای مجازی عالم محضر اجتماع شده و جامعه کریستالی و شفاف شده است و مردم همه را می‌بینند. البته در این دیدن کج وارگی وجود دارد که به تدریج با افزایش سواد فضای مجازی این‌ها اصلاح خواهد شد.
الآن به راحتی دولتمردان نمی‌توانند هر تصمیمی را بگیرند. نمی‌توانند نصف شب بنزین را گران کنند.
فضای مجازی مَجاز نیست
ولی کردند؟
اشتباه کردند. ما واقعیتی به نام فضای مجازی داریم و فضای مجازی مَجاز نیست. الآن به عبارتی فضای مجازی دارد نظرات خودش را دیکته می‌کند. چالشی هست بین کسانی که در فضای گذشته زندگی می‌کنند و قدرت نرمی که در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی دارند شکل می‌گیرند. قدرت‌ها دارند متمرکز می‌شوند و نظراتشان را بیان و حکومت مردان را دائم تصفیه رویه می‌کنند، ولی به نظر من کافی نیست.
دولت آقای روحانی در تصمیم گیری‌ها به شدت تحت تأثیر فضای مجازی بود
دولت آقای روحانی در تصمیم گیری‌ها به شدت تحت تأثیر فضای مجازی بود، ولی کافی نبود. حادثه آبان به نظر من به دلیل عدم شناخت تحول جهانی و جهانی شدن و نقش جامعه در حکمرانی بود. حتما باید یک سیاستگذاری مهم را قبلا به گفتمان اجتماعی برسانی و اگر به گفتمان اجتماعی نرسانی، حتی اگر در مجلس شورای اسلامی هم تصویب می‌کردند حادثه آبان ماه، شاید با شدت کمتری اتفاق می‌افتاد.
اصلاح نظام حکمرانی کشور یک نیاز عاجل است
چون یکی از دلایل حادثه آبان ماه این بود که اصلا به اطلاع ملت نرسیده بود. (تا پیش از آن تصمیم) همواره به صورت یک طرفه گفته می‌شد که شاید بنزین گران شود، ولی موضوع به بحث گذاشته نمی‌شد. هر حادثه‌ای درس خودش را دارد و باید این را پرسید که آیا این هزینه به این درس می‌ارزید؟! آیا نمی‌شد این درس را با هزینه کمتری بگیرند؟! کما اینکه الآن برای اصلاح نظام حکمرانی کشور که من آن را یک نیاز عاجل می‌دانم، آیا حتما باید با هزینه یاد بگیریم که نظام حکمرانی را اصلاح کنیم؟!
فضای انتخابات باز و قدرت انتخاب مردم بالا باشد
من اعتقاد دارم برای اینکه هزینه‌ها پایین بیاید حداقل این است که همان چیزی که امام فرمودند «میزان رأی ملت است»، انتخابات نقش تعیین کننده‌ای داشته باشد و فضایی که برای انتخاب مردم تعیین می‌کنیم فضای باز و قدرت انتخابی که برای مردم تعیین می‌کنیم بالا باشد.
از سال ۹۷ پول نفت به دست دولت نرسیده است
با توجه به اینکه در دوره اخیر انتخابات ریاست جمهوری مسائل اقتصادی اهمیت پیدا کرده و گرانی‌های سرسام آور در همه حوزه هست و مردم سیاست‌های اقتصادی کاندیدا‌ها را پیگیری می‌کنند، برای ما بفرمایید اولین دستوری که در حوزه اقتصاد خواهید داد چه خواهد بود؟
وقتی رژیم شاه را تحویل گرفتیم ۸۰ درصد جی دی پی کشور مبتنی بر نفت بود و الآن ثمره جمهوری اسلامی این شده که تقریبا تعلق جی دی پی کشور به نفت خام ۳۰ درصد است. ما از سال ۹۷ صادرات نفت داشته ایم، ولی چیزی که محقق شده و پول آن به دست دولت رسیده تقریبا صفر است. یعنی در کشور‌های متعدد پول موجود هست، ولی به دست حکومت نرسیده است. آمار‌هایی هم که گرفته می‌شود نشان دهنده این است که میزان مصرف مردم در روستا ۳۷ درصد و در شهر ۳۲ درصد کاهش داشته است.
الآن تقریبا اینکه پنج یا شش دهک ما مالک منزل شود منتفی است و فقط چهار دهک ما می‌تواند به فکر تهیه مسکن باشد. نشان می‌دهد در برابر ضربه‌ای که به ما وارد شده تدبیر لازم را نداشته ایم. البته این تدبیر را داشته ایم که بر اساس شعار «نه شرقی و نه غربی» امام بوده و در این سال‌ها ادامه داده ایم این است که به سمت خودکفایی برویم.
شاید غلط نباشد که از آن تعبیر به جنگ اقتصادی کنیم
دیدگاه‌های افراط و تفریطی در این زمینه وجود دارد که یا صد در صد در داخل تولید شود که این حرف هم غلط است و یا هر جایی که ارزان‌تر است خریداری کنیم. الحمدلله جمهوری اسلامی اعتدالی در این حوزه نشان داد. ما زیرساخت‌های مورد نیاز فوری کشور را فراهم کرده ایم. در حادثه تحریم که شاید غلط نباشد که از آن تعبیر به جنگ اقتصادی کنیم، متناسب با مقداری که از جی دی پی کم شد از سفره مردم کم شده، ولی کشور اداره شده است و اینکه تصور می‌کردند با فشار ۳۰ درصدی بر جی دی پی می‌توانند کشور ما را به افغانستان و یا سوریه تبدیل کنند اتفاق نیفتاد.
به نظر من این موفقیت بزرگ مرهون منش‌های حضرت امام و سیاست‌های مقام معظم رهبری است. مقام معظم رهبری شعار اقتصاد بدون نفت را داده اند و از سال‌ها پیش صندوق ذخیره ارزی تأسیس شد که بخشی از درآمد نقتی به تدریج به آنجا برود و به تدریج ما بتوانیم یک اقتصاد بدون نفت را رهبری کنیم که متأسفانه این کار نشد. بنده در سرلوحه کار خودم به عنوان ابر استراتژی این است که بتوانیم درصد درآمد نفتی‌های نفتی در جی دی پی را به کمتر از چیزی هست برسانیم. این امر مشروط به این است که تولید ناخالص ملی را افزایش بدهیم که در ایجاد اشتغال مبتنی بر شرکت‌های دانش بنیان و کم سرمایه بر می‌بینم.
وضعیت روستا‌های ما بسیار نامناسب است
وضعیت روستا‌های ما بسیار نامناسب است و بر اساس آمار‌هایی که من گرفته ام نزدیک سه درصد بودجه‌های عمرانی کشور در روستا‌ها هزینه می‌شود در حالی که نزدیک به ۲۸ درصد جمعیت کشور روستایی هستند. یعنی ما یک نوع بی عدالتی بسیار شدید داریم و مدام می‌گوییم روستا‌ها باید حفظ شوند. من حتما به دغدغه اصلی روستاییان که توسعه است توجه خواهم داشت و سعی می‌کنم در اولین بیانیه‌ای که صادر می‌کنم موانع کسب و کار‌های دانش بنیان با رویکرد به حاشیه شهر‌ها و روستا‌ها مدنظر باشند.
ناامیدی وسیعی در قشر مستضعف داریم
در زمینه وام روستایی چه اقدامی خواهید کرد؟
من با دادن وام مخالف هستم و یکی از برنامه‌هایی که در نظر دارم انجام بدهم استفاده از فناوری‌های مالی جدید است. به کارگیری آخرین فناوری‌ها و عدالت رویکرد ما است. متأسفانه شاخص‌های مربوط به روستا‌ها و حاشیه شهر‌ها در دوران تحریم به شدت بیش از مرکز لطمه دیده و ما ناامیدی وسیعی در قشر مستضعف داریم. در همین چهار سال ۱۳ درصد میزان خانواده‌های کم درآمد روستایی ما افزایش پیدا کرده است.
فیلترینگ تلگرام تأثیر نداشت؟
قطعا در تلگرام اشتغال صورت می‌گرفت و آسیب دیده، ولی اینکه بگوییم ۱۳ درصد درآمد خانوار روستایی کاهش پیدا کرده و یا اینکه زیر خط فقر ما در ابتدای دولت آقای روحانی ۲۴ میلیون نفر بوده و الآن ۴۵ میلیون نفر است، به نظر من بی انصافی است که بگوییم مربوط به تلگرام است. البته من نمی‌خواهم از فیلترینگ تلگرام دفاع کنم، ولی اینکه تصویر غلطی به مردم داده شود کار درستی نیست.
شما در وزارت رفاه بوده اید و به هر حال یکی از مشکلات وزارت رفاه بحث صندوق‌های تأمین اجتماعی است. در حال حاضر دولت ۳۵۰ میلیارد تومان به تأمین اجتماعی بدهی دارد. گفته می‌شود اگر نسبت افرادی که کار می‌کنند کمتر از پنج باشد صندوق بازنشستگی ورشکسته است. برای حل مشکل صندوق‌های بازنشستگی چه برنامه‌ای دارید؟
یکی از حوزه‌های تحول دیجیتال نوسازی ساختار‌های پولی، مالی و بیمه‌ای کشور است. نظامات بیمه‌ای دنیا به شدت پیشرفت کرده و ممکن است در پنج سال آینده مشاغل غیر کارگاهی کشور که در نظام اقتصاد جهانی کار می‌کند ممکن است به ۲۰ تا ۳۰ درصد نیروی کار کشور تبدیل شود و، چون کارگاه ندارند دلیلی ندارد به صندوق‌های تأمین اجتماعی بپیوندند و به صندوق‌های تأمین اجتماعی دیگری در دنیا می‌پیوندند که هم پشتیبانی بیشتری می‌کند و هم دقت بیشتری دارد.
جرأت نکرده ایم مشکلات اساسی مردم را حل کنیم
بنابر این اینکه بخواهیم سازمان‌های تأمین اجتماعی را زیر سایه دولت باشد، ما با بحران مواجه هستیم. در نوشتن قسمت رفاهی برنامه ششم همکاری داشتم و از چالش‌های بزرگ کشور بحث صندوق‌های بازنشستگی بود که در برآوردی که ما داشتیم تا چند سال آینده باید همه نفتی که می‌فروشیم را به بازنشسته‌ها بدهیم. من معتقدم ما باید شهامت داشته باشیم و یک سری اصلاحات در صندوق‌ها انجام دهیم و همان طور که جرأت نکرده ایم مشکلات اساسی دیگر را حل کنیم این مشکل هم حل نشده و بدهی دولت به این صندوق‌ها هر روز بیشتر می‌شود.
در مدل‌های فعلی جهانی متناسب با واقعه‌ای که در صندوق اتفاق می‌افتد تعهد می‌کند. یعنی الآن تعهد ما به ضمانت دولت می‌تواند اعتبار داشته باشد. اگر دولت پول نداشته باشد این ضمانت چه اهمیتی دارد؟! در دنیا به این نقطه رسیده اند که بر اساس مشارکت در صندوق از آن برداشت داشته باشید. من تلاش می‌کنم از روش‌های نو استفاده کنم؛ بدون اینکه به مردم ضربه وارد شود. دولت اسلامی ضامن است که شهروندان زندگی عزتمندانه داشته باشند؛ چه بیمه باشند و چه بیمه نباشند. نظامات بیمه‌ای ما عملا با ۴۰ سال پیش تفاوتی ندارد و حتما باید بازنگری و اصلاح شود.
برای افرادی که حال حاضر بازنشته اند چه کار می‌کنید؟
در کنار آن اقداماتی که انجام می‌دهیم باید یک سری اقدامات عاجل داشته باشیم مثل اینکه سن بازنشستگی را بررسی می‌کنیم و یک سری اصلاحاتی داریم که شامل افراد حال می‌شود.
نگران بدهی دولت به تأمین اجتماعی نباشید
بدهی چه می‌شود؟
اگر رونق اقتصادی شود دولت می‌تواند بدهی را پرداخت کند. شما نگران بدهی نباشید. فکر می‌کنم در سال ۹۹ دولت نزدیک به ۴۰ میلیارد تومان دارایی و پول به صندوق تأمین اجتماعی داد؛ که همسان سازی حقوق را از آن محل انجام می‌داد. مسأله این است که شما ۳۰ سال ۱۰ درصد حقوق را می‌گیرید و بعد می‌خواهید ۳۰ سال کل حقوق را به بازنشسته پرداخت کنید. این یک مسأله ریاضی ساده است. برای اینکه این مسأله حل شود باید اصل مسأله را حل کنیم و مسأله بدهی یک امر عارضی است. بدهی را پرداخت کنیم دو یا سه سال شما را تأمین می‌کنید؛ سال‌های بعد چه می‌کنید؟ باید جامعه کارشناسی کشور به این مطلب بپردازد و شجاعت به خرج دهد. دولت بعدی باید برای حل ابرچالش‌های کشور جرأت داشته باشد.
اگر مخزن نفتی ما مورد استفاده دیگر کشور‌ها قرار بگیرد، از نظر حقوق بین الملل تهدید تمامیت ارضی محسوب می‌شود؟ در حال حاضر یک وجب خاک هم به عراق نداده ایم، اما عراق در مخزن نفتی مشترک ما دارد بهره برداری می‌کند و به شدت از ما جلو می‌افتد. به نظر شما این تهدید تمامیت ارضی ما محسوب می‌شود یا نمی‌شود؟
عنوانی که شما انتخاب کرده اید را قبول ندارم؛ به تمامیت ارضی ربطی ندارد. بحث این است که آیا ما می‌توانیم احقاق حق کنیم یا نمی‌توانیم؟ آیا می‌خواهیم این احقاق حق را از طریق اعمال قدرت انجام بدهیم و یا از طریق استفاده از ظرفیت‌های حقوقی بین المللی که مورد توافق جامعه جهانی است حرکت کنیم؟ این یک بحث کارشناسی است.
۴۰ سال کمکاری در مخازن نفتی مشترک
صد‌ها میلیارد دلار پول کشور را در مخازن نفتی از دست داده ایم. اگر شما رئیس جمهور شدید برای حل مخازن مشترک و این عقب افتادگی چه کار می‌کنید؟
در اولویت قرار می‌دهیم که این مشکل را حل کنیم. این مشکل زاییده ۴۰ سال کم کاری است. قطعا نگاه ما این است که تا جای ممکن احقاق حق مردم را بکنیم. باید از روابطی که با عراق داریم و بیشتر در حوزه سیاسی استفاده می‌کنیم در حوزه اقتصادی هم استفاده کنیم. من فکر می‌کنم با توجه به روندی که در منطقه در حال وقوع است شرایط بهتری برای دولت بعدی فراهم است که با استفاده از تعامل بین المللی و قدرت چانه زنی این مشکل را حل کند، ولی باید با روش‌های نرم این مشکل را حل کنیم.
در رابطه با «خزر» باید پایمردی کنیم
یک مسأله بسیار بزرگ ما خزر است. در حال حاضر بسیاری از کارشناسان بحث ۵۰ درصد را مطرح می‌کنند. در مورد رژیم حقوقی دریای خزر چه برنامه‌ای دارید؟
بحث خزر یک بحث کارشناسی و تخصصی است. اگر بخواهم رأی بگیرم می‌گویم ۵۰ درصد، ولی این پرونده که از سال ۱۹۹۰ باز است و هنوز توافقی صورت نگرفته و ما باید با بالا بردن قدرت و ظرفیت ملی اگر می‌توانیم سهم بیشتری بگیریم این کار را انجام دهیم. ما از یک سانتی متر آب و خاک خودمان نخواهیم گذشت؛ چه در آن نفت باشد و چه نفت نباشد. ما در رابطه با هر سانت خاک کشور حاضر بودیم صد‌ها شهید بدهیم و در اینجا که بدون شهادت و فقط مذاکره است باید پایمردی کنیم تا ان شاء الله به نتیجه برسیم.
الآن ۴۰ سال است که ما عقب نشینی‌های پی در پی در مسأله میادین نفتی مشترک و مسأله خزر داریم. یعنی صد‌ها میلیارد دلار می‌بخشیم به کشور‌هایی که هیچ نیاز مالی هم ندارند.
البته ما نمی‌بخشیم و آن‌ها به زور می‌برند. این زور برتری تکنولوژی و سیاسی است. تا چند سال پیش مشکلات اساسی داشتیم برای اینکه خودمان بتوانیم نفت برداشت کنیم. من یک آدم تکنولوژیست هستم و دانش مکانیکی هم دارم و امیدوارم که بتوانم بخشی از این عقب ماندگی را جبران کنیم و باید تلاش کنیم جلوی ضرر را بگیریم.
برای پنج یا شش دهک تهیه مسکن امکان پذیر نیست و این یک فاجعه است
الآن بخش قابل توجهی از معضل اقتصادی بسیاری از خانواده‌ها درگیر مسأله اجاره خانه و تأمین مسکن هستند. پیشنهاد کاربردی شما برای حل مسأله مسکن چیست؟
من معتقدم در دو دولت اخیر در زمینه مسکن کوتاهی صورت گرفته و برای پنج یا شش دهک تهیه مسکن امکان پذیر نیست و این یک فاجعه است. البته میزان مالکان کم نیست، ولی به هر حال باید این حس ناامیدی که تا آخر عمر نمی‌توانند صاحب مسکن شوند را از بین ببریم. بسیاری از کشور‌ها این مشکل حل شده است. ما باید به سمت تولید انبوه مسکن حرکت کنیم. نگاه من بیشتر تحریک بازار تقاضا است البته در مکانیزمی که وامی که داده می‌شود فرد را توانمند کند که صاحب مسکن شود و چهارچوب آن مشخص باشد.
مسکن مهر بدون در نظر گرفتن مسائل اجتماعی بود
مسکن مهر بدون در نظر گرفتن مسائل اجتماعی بود و من، چون به دنبال راه اندازی شهرهای هوشمند هستم و می‌خواهم همه عوامل زیست محیطی و فرهنگی را استارت بزنیم و خطا‌هایی که در گذشته نسبت به انبوه سازی مسکن داشته ایم را در این دوره نداشته باشیم.
مردم احساس بی عدالتی می‌کنند
دغدغه مردم بیش از فساد، عدالت است و احساس بی عدالتی می‌کنند. من معتقدم توجه عدالت محورانه به حل مشکلات و تخصیص منابع کشور یک امر ضروری است. قرار بود من در دولت آقای روحانی وزیر مسکن شوم و حتما به آن مسأله هم توجه خواهیم کرد. من فکر می‌کنم، چون به سیاهی رسیده ایم وقتش شده که جرأت و جسارت به خرج بدهیم.
آنچه که به عنوان شکاف اختیار و مسئولیت مطرح می‌شود بزرگتر از واقعیت است
تمام رؤسای جمهور اخیر بعد از آیت الله هاشمی رفسنجانی از کمبود اختیارات گلایه کرده اند. شما اگر رئیس جمهور شوید برای این امر چه کار می‌کنید و چه طور می‌خواهید تصمیمات سخت را اتخاذ کنید؟
البته شکاف بین اختیار و مسئولیت وجود دارد، اما آنچه که به عنوان شکاف اختیار و مسئولیت مطرح می‌شود بزرگتر از واقعیت است. یعنی در بسیاری از حوزه‌ها اختیار وجود دارد. مثلا در حوزه بهداشت، آموزش، بازرگانی و صنعت دولت اختیار لازم را دارد و بعضا جسارت برخورد ندارد و دوم دعوا‌های سیاسی به تشدید این شکاف کمک می‌کند. من اساس کار خودم را در همگرایی، اجتناب از تعلق به جناح‌های سیاسی، شایسته سالاری، کار کارشناسی، شفافیت و عدالت قرار داده ام.
مثلا صدا و سیما کار رسانهای بر عهده دارد و یا در هر چیزی که صوت و تصویر پخش کند مسئولیت دارد؟ آیا ممیزی محتوا‌های فضای مجازی با صدا و سیما است؟ آیا صدور مجوز بر عهده او است؟ این‌ها نکاتی است که در پیچ و خم واگرایی‌های سیاسی رها مانده و به نظر من طلیعه دولت باید در همگرایی باشد. چون کشور دیگر تحمل شکاف‌های دولت – حکومت و اختیار – مسئولیت را ندارد و امیدوارم بتوانم این را حل کنم، چون دارد یک بیماری مزمن می‌شود.
قوای دیگر نباید دست رئیس جمهوری را ببندند
یکی از بحث‌های مهم کشور سیاست خارجی است و رئیس جمهور و دولت از بسته بودن دستشان در این عرصه همیشه شاکی بوده اند و نمونه آن را چند وقت قبل داشتیم که در تصویب طرح مجلس برای رفع تحریم‌ها مجلس و دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی مخالف نظر رئیس جمهور و دولت اقدام کردند.
من اعتقاد ندارم که در این حوزه تقصیر را از گردن قوه مجریه برداریم و بر گردن قوای دیگر بیندازیم. در دیپلماسی اقناع سازی می‌کنیم که منافع ما حق است و باید تأمین شود و از روش‌های اعمال خشونت نمی‌خواهیم استفاده کنیم. ما همین روش را در داخل استفاده نمی‌کنیم. همین الآن یکی از روش‌های متداول در صحنه سیاسی این است که مسئولین ما در سه قوه حرف هایشان را پشت بلندگو‌ها می‌گویند. باید این را حل کنیم. من معتقدم بخشی از وظایف رئیس جمهوری اقناع قوای دیگر است و البته طرف مقابل هم پیش از اینک دست دولت را ببندد باید با او مذاکره کند.
نگاه من وفاق، همبستگی و به کار گیری همه جریان‌های سیاسی است و با این نگاه حرکت می‌کنم.
در سال‌های گذشته به توان داخلی کم توجهی شده است
یکی از ابر چالش‌های کشور موضوع تحریم‌ها است. در مسأله تحریم‌ها نگاه شما به دیپلماسی و مذاکره است و یا تکیه شما بر توان داخلی است؟
من هر دو را مدنظر دارم. توان داخلی زمان بر است، ولی نباید از آن غفلت کنیم. من احساس می‌کنم در سال‌های گذشته به توان داخلی کم توجهی شده است.
دولت بدون نیروهای مسلح نمی‌تواند دیپلماسی را رهبری کند
نظرتان در مورد مذاکره چیست؟
مذاکره بخشی از دیپلماسی است. مذاکره برای مذاکره جای تشکیک دارد، ولی قطعا من مخالف درگیری و بیشتر شدن اختلافات هستم. من معتقدم آتشی روشن است و نباید به آن بدمیم. سوزندگی این آتش در قسمت ما بیشتر است. یعنی ضرر و زیان دشمن ما از این درگیری خیلی کمتر است. به هر حال دیپلماسی بحث پیچیده‌ای است و من معتقد نیستم یک دولت به تنهایی می‌تواند جدای از ملت، نخبگان، قوای دیگر و نیروهای مسلح بتواند این دیپلماسی را رهبری کند. اگر دولتی معتقد باشد به تنهایی می‌تواند این کار را انجام دهد به نظر من اشتباه بزرگی کرده است.
واکنش فیروزآبادی به انتشار فایل صوتی ظریف
یک فایل صوتی از آقای ظریف منتشر شد و آقای ظریف در آن از عدم هماهنگی بین حوزه‌های مختلف دیپلماسی انتقاد می‌کند. شما اگر رئیس جمهور شوید برای ناهماهنگی‌ها چه برنامه‌ای دارید؟
من شاید فعلا اهلیت نظر در این حوزه را نداشته باشم. ولی استنباط خودم به عنوان یک شهروند این است که مقداری آقای ظریف دچار جلسه زدگی شده بود و رعایت انصاف ایشان مقداری کم بود. البته پخش آن نوار را کاری بسیار خبیثانه می‌دانم و درست نبود که آن حمله‌ها به آقای دکتر ظریف صورت بگیرد. آقای ظریف یک نیروی بسیار باارزش و از دیپلمات‌های سابقه‌دار و حرفه‌ای کشور هستند، ولی باید منصف باشیم؛ زحمات شهید سلیمانی سزاوار این نیست که با این نحو با آن برخورد کنیم.
من معتقدم وزیر خارجه باید خاطرات خودش را مکتوب بنویسد. ما خاطرات علم در دوران شاه را داریم. با اینکه شاه بسیار کنترل می‌کرد، ولی از ۶۰۰ صفحه خاطرات آقای علم مطلع نمی‌شود. این قدر حفاظت را رعایت کرده بود و الآن هم به نظر من یکی از منافع خوب تاریخی قابل استفاده است. اگر آقای ظریف می‌خواست انتقال تجربه کند باید از روش‌های ۴۵ سال پیش استفاده می‌کرد. به هر حال انسان جایز الخطا است و این خطا صورت گرفته است.
در چند ماه اخیر یکی از مسائلی که مطرح شده رابطه با چین است که خیلی جنجالی شده و محل بحث است. نظر شما راجع به ارتباط راهبردی با چین چیست؟ معنای تفاهم نامه با چین چیست؟ در حوزه ارتباطات چه اتفاقی بنا است که بیفتد؟
تا جایی که من مطالعه کرده ام کلیات حوزه‌های همکاری برای ۲۵ سال آینده در این تفاهم نامه مطرح شده و حتی رقم در آن مشخص نشده و بنابر این الزام آور نیست و حتی شاید چهارچوب آن کامل نیست. حوزه‌هایی بوده که چینی‌ها اعلام کرده اند آماده هستند در این حوزه‌ها با ما کار کنند. یعنی میزان سقف تقاضایی که جمهوری اسلامی داشته بیشتر بوده و طرف چینی بعضی از موارد را حذف کرده است.
من معتقدم ما می‌توانیم با همه کشور‌ها این چهار چوب را ببندیم. یعنی اگر بتوانیم از کشور‌ها بخواهیم که در کشور ما سرمایه گذاری کنند این چیزی است که همه کشور‌ها دنبال آن هستند. چهارچوب تقریبا این است که انتقال تکنولوژی کنند و منابع کشور از خام به فرآورده تبدیل شود.
در حوزه آی سی تی هم تقریبا در تحریم کامل هستیم
در حوزه آی سی تی هم تقریبا در تحریم کامل هستیم و این توافق می‌تواند خیلی کمک کند. ضمن اینکه تا زمانی که تحریم‌ها وجود دارد عملا تحقق این توافق امکان پذیر نیست و وقتز تحریم‌ها برداشته شود ما اختیار هم داریم؛ لذا اینکه گفته می‌شود ما در موضع ضعف این توافق را امضا کرده ایم، اصلا زمانی که ما در موضع ضعف هستیم اصلا قابل تحقق نیست. من می‌خواهم از مردم رفع نگرانی کنم. البته یک عده از غرب گرایان تلاش دارند این را با رابطه‌ای که ما با غرب داشته ایم شبیه سازی کنند. رابطه غرب با جهان هژمونیک و سلطه طبیعی است و هنوز چین به آن مرحله نرسیده که در روابط اقتصادی نقش هژمونیک داشته باشد و لذا این قیاس مع الفارغ است.
دوم اینکه برآورد کارشناسان اقتصادی این است که قرن بیست و یکم قرن آسیا است. یعنی همان طور که ۵۰ درصد جی دی پی جهان قبلا در آمریکا و دو سه کشور اروپایی منحصر می‌شد، قرار است به آسیا انتقال پیدا کند و ما نمی‌توانیم راجع به این تحول در آسیا بی تفاوت باشیم. به هر حال در جهان امروز مشارکت به نفع ملت‌ها است و حتی اگر بتوانیم مشکل با آمریکا را حل کنیم حس می‌کنم به نفع مردم ایران خواهد بود.
در حوزه ارتباطات چطور؟
در حوزه ارتباطات آنچه در آنجا آمده ما در حوزه شبکه‌های مخابراتی نظر ما این است که از روش انتقال تکنولوژی در داخل کشور بتوانیم تولیدات کالا‌های پرمصرف و فرآورده‌های شبکه را داشته باشیم؛ از گوشی موبایل گرفته تا روتر‌ها و سوییچرها. این بحث‌هایی است که در آن سند نوشته شده و امیدوار هستیم محقق شود. همین الآن بازار ایران در حوزه این اقلام حداقل ۱۰ میلیارد دلار در سال است.
ما در سال ۹۹ نزدیک ۱۲ میلیون گوشی موبایل وارد کشور کردیم. یعنی بازار گوشی موبایل در ایران بین سه تا پنج میلیارد دلار است. الآن واردات کامپیوتر و نرم افزار چیزی حدود ۱۰ و نیم میلیارد دلار است که کشور ما در حال توسعه نیست. اگر بنا باشد تحولات دیجیتالی در کشور رخ دهد ما واردات ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلاری در کشور خواهیم داشت. حتما باید تدبیر کنیم که بخش مهم این در داخل تولید، اشتغال زایی و نیروی متخصص کشور به کارگیری شود.
آیا راه حل مشکل فضای مجازی اینترنت ملی است و یا باید راه حل‌های دیگری به کار بگیریم؟
قاعدتا شبکه ملی می‌تواند کمک کند به خصوص اینکه اگر انحصار در شبکه نداشته باشیم. ما الآن نسبتا یک انحصار مالکیتی شبکه در داخل داریم. یکی از کار‌های من در مرکز ملی ابلاغیه بحث انحصار در فضای مجازی بود و متأسفانه بعضی از متصدیان این دولت به من اعتراض کردند که چرا شما انحصار را در داخل کشور بخشنامه کرده اید.
در هیچ حوزه‌ای نباید انحصار داشته باشیم
من معتقدم در هیچ حوزه‌ای نباید انحصار داشته باشیم. قطعا انحصار به ضرر حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور است. در حوزه‌های ارتباطی هم قاعدتا باید از شکل گیری انحصار جلوگیری کنیم.
یعنی ابلاغیه حضرتعالی که پشتوانه آن شورای عالی بود ضمانت اجرایی نداشت و اجرا نشد؟
ما الآن با سازمان خصوصی سازی صحبت کرده ایم و یک سری حوزه‌هایی را که در استارت آپ‌ها به صورت انحصار در کشور در حال شکل گیری است را مدیریت می‌کنیم که از حالت انحصار خارج شوند و یا کسانی که غلبه بازار با آن‌ها است از مکانیزم‌هایی استفاده نکنند که رقبایشان را محدود و سرکوب کنند. روش‌های متعددی در تثبیت انحصار به کار می‌رود. یکی از نگرانی‌های ما این بود که در حوزه استارت آپ‌های بزرگ و موفق در کشور بعضا سرمایه گذاران خارجی هستند و ما نگران بودیم که این سرمایه گذاران خارجی از طریق رمپینگ قیمت و تزریق پول به بازار و کاربران و روش‌های دیگر از شکل گیری شرکت‌های رقیب داخلی جلوگیری کنند.
این به ضعف قوانین بر می‌گردد؟ چون همه دنیا به دنبال آوردن سرمایه از داخل به خارج هستند.
قوانین باید زمینه پیاده شدن داشته باشند. یعنی ساختارها، فرآیندها، تعادل قوای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با هم مهم است و این بحث هم پیچیده و گسترده است.
غیر از چین کسی به ما تجهیزات مخابراتی نمی‌فروشد
شایعاتی هست که زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات از طرف چین تأمین می‌شود. نظر شما در این خصوص چیست؟
خیر؛ ما در شبکه مخابراتی کشور از تجهیزات چینی استفاده می‌کنیم. چون غیر از چین کسی به ما نمی‌فروشد و از سوی اروپایی‌ها در تحریم هستیم. ولی نه در دولت چنین چیزی هست که تعمد و تعهدی وجود داشته باشد که از چین استفاده کنیم و نه در توافق با چین گنجانده شده است.
قطع اینترنت شدنی نیست
آنچه در بین مردم مطرح شده ترس از قطع شدن اینترنت بین المللی پس از روی کار آمدن اینترنت ملی است.
من یکی دو بار در صدا و سیما مفصل توضیح داده ام که اصلا شدنی نیست. نظام بانکی، حمل و نقل، هواشناسی، بهداشت و دانشگاه ما مبتنی بر ارتباطات جهانی است و اصلا این حرف بیهوده است و حتی در کشور‌های عقب افتاده افریقایی هم نمی‌شود این را پیاده سازی کرد چه برسد در کشور ایران که به هر حال یک سطح اقتصادی قابل توجهی در دنیا دارد.
کشور ما یک کشور جهانی است که اگر فروشنده نفت هستیم مشتریان ما در جهان هستند پس درآمد و هزینه ما جهانی است. قطع اینترنت اصلا شدنی نیست و معنی ندارد. کسانی که می‌گویند یا جاهل هستند و یا عمدا می‌خواهند فضای منفی خلق کنند.
شما در مصاحبه با ایسنا گفته بودید که «قرار نیست شبکه ملی اطلاعات از ابتدا اقدام به فیلتر کند». ما منظور این جمله که قرار نیست «از ابتدا فیلترینگ انجام شود» را متوجه نشدیم.
من هم این جمله که گفتید را نامفهوم می‌بینیم. شاید این است که ما مبنای ابتدایی بر فیلترینگ نداریم. یعنی اول نمی‌گوییم چه چیزی را فیلتر کنیم و بعد ارتباط برقرار کنیم. ارتباط دایر است و دارد کار می‌کند. البته بنده نه مسئول فیلتر هستم و نه سیاستگذار حوزه فیلترینگ هستم. ولی دبیر شورای عالی فضای مجازی هستم که شورای عالی فضای مجازی متولی فضای مجازی کشور است. اگر جواب می‌دهم از این موضع است. چون وقتی جواب این سؤال را می‌دهیم دوستان خیال می‌کنند فیلترینگ بر عهده بنده است.
یعنی شورای عالی فضای مجازی متولی هست، ولی فیلترینگ در جای دیگری تصمیم گیری می‌شود؟
فیلترینگ طبق قانون مصوب مجلس بر عهده کارگروهی است که در آن کارگروه نمایندگان مجلس، نمایندگان قوه قضائیه، نیروهای امنیتی و نمایندگان دولت که شش وزیر هستند حضور دارند.
فیلترینگ جزو وظایف شورای عالی فضای مجازی نیست
جزو وظایف شورای عالی فضای مجازی فیلترینگ نیست. کار شورای عالی سیاستگذاری است و ما سیاستگذاری کلان می‌کنیم. فرض کنید سیاستگذاری کرده ایم که باید از پیام رسانهای بومی حمایت کنیم، پیام رسانهای خارجی باید در کشور نماینده داشته باشند و نسبت به مطالب خودشان پاسخگو باشند، پیام رسانهای خارجی اطلاعات مردم ما را از کشور خارج نکنند و در داخل کشور نگه دارند. البته این بخش از مصوبات شورای عالی را به دلیل شرایط فعلی که در کشور وجود دارد اجرا نکردیم. یعنی دولت به دنبال اجرای آن نرفته و معتقد است که فعلا این بخش از مصوبه شورای عالی فضای مجازی نباید اجرا شود.
ما گفته ایم پیام رسانهای خارجی که بیش از یک میلیون کاربر ایرانی دارند باید اطلاعاتشان را در داخل کشور نگه دارند. این کار را کشور‌های اروپایی هم کرده اند. ولی کشور‌های اروپایی مشمول تحریم نیستند و از موضع اقتدار ارتباط دارند و می‌توانند به خوبی از قدرت سیاسی و اقتصادی خودشان استفاده کنند و توانسته اند این حرف را به کرسی بنشانند. در کشور خودمان فعلا دولت ترجیح داده که این بخش را اجرا نکند و مسکوت مانده است.
آمریکایی‌ها اراده کنند می‌توانند اینترنت کشور ما را قطع کنند
پس شبکه ملی اطلاعات در کنار شبکه بین المللی کار می‌کند؟
شبکه ملی اطلاعات می‌تواند مستقل کار کند و نیاز‌های داخلی کشور را برطرف کند و یا فرض بر این است که در شرایط خاص بحرانی که دولت و حکومت ترجیح بدهد این کار را بکند و یا خارجی‌ها ممکن است همان طور که همه چیز را بر ما تحریم کرده اند، چون اینترنت از لحاظ سخت افزار، نرم افزار و مالکیت دست آمریکایی‌ها است، آمریکایی‌ها اراده کنند می‌توانند اینترنت کشور ما را قطع کنند. البته برای آن‌ها هزینه سیاسی دارد و هزینه اجتماعی سنگین هم در سطح جهانی دارد، ولی این کار از لحاظ تکنیکی برای آن‌ها به سهولت آب خوردن است. بنابر این ما نباید منابع، سرنوشت و خدمات اساسی کشور مثل بانک، بهداشت، حمل و نقل و امثال آن را به نحوی قرار دهیم که با قطع اینترنت از کار بیفتد.
اولین گام‌هایی که برداشته شد و در دولت‌های قبل از آقای روحانی شروع و در دولت آقای روحانی تکمیل شد این بود که تمام سایت‌های «ir.» به داخل کشور انتقال پیدا کنند؛ به اصطلاح سایت‌های دولتی و سایت‌هایی که جنبه اجتماعی دارند. الحمدلله این محقق شده و تمام سایت‌ها در داخل کشور ایجاد شده است. مرحله دوم که باید شکل می‌گرفت معماری شبکه بود به نحوی که عرض کردم که اگر خارجی‌ها خواستند قطع کنند و یا حکومت خواست قطع کند این را بتواند داشته باشد.
حکومت باید اختیار قطع اینترنت را داشته باشد
اگر حکومت نماینده مردم است و با رأی مردم انتخاب شده و همین حکومت تشخیص بدهد که باید یک هفته اینترنت قطع شود، باید این اختیار را داشته باشد و نمی‌تواند برای هفت روز قطع کردن اینترنت رفراندوم برگزار کند.
در برنامه‌های شما اعلام شده که فضای مجازی یکی از مهمترین نقاط اتکای دولت احتمالی شما خواهد بود. فضای جلسات شورای عالی فضای مجازی در صورتی که شما رئیس جمهور باشید و فرد دیگری دبیر باشد و سیاست‌های آن بر خلاف نظر شما باشد الزامی به مداخله می‌بینید؟ چون می‌بینیم گا‌ها حواشی پیش می‌آید که هیچ گاه مشخص نشد این درگیری‌ها چه بود.
روال ما این است که هر چیزی در جلسه تصویب می‌شود را برای آقای رئیس جمهور می‌فرستیم و اگر آقای رئیس جمهور اجازه دادند آن را برای مقام معظم رهبری می‌فرستیم و اگر از سمت مقام معظم رهبری هم اعتراضی به محتوای تصویب نباشد آن را به همه سازمان‌های ذیربط ابلاغ می‌کنیم؛ لذا چیزی که به عنوان اساسنامه و آیین نامه شورای عالی فضای مجازی موجود هست اساس کارش هماهنگی کامل با رئیس جمهور در ابلاغ مصوبات است.
سؤال شما این است که ممکن است شورا مصوبه‌ای خلاف نظر رئیس جمهور داشته باشد. طبق اساسنامه‌ای که الآن داریم به نظر می‌آید رئیس جمهور می‌تواند از ابلاغ آن جلوگیری کند.
در جلسه فیلترینگ یکی از وزرا گفت از جلسه بیرون رفته است. شما در آن جلسه حضور داشتید؟
بله
مدیریت جلسه با چه کسی بود؟
مدیریت جلسات با آقای رئیس جمهور است و ایشان رئیس جلسه هستند.
این قضیه را تعریف کنید.
این خبر طبقه بندی شده است، ولی فکر کنم شما همه چیز آن را گفتید.
بحث ما روالی است که اتفاق می‌افتد.
این در مجالس هم اتفاق می‌افتد. در مجالس همدیگر را کتک می‌زنند. البته در شورای عالی انقلاب فرهنگی هم اتفاق افتاد. این پدیده تلخی است که با رئیس جلسه درگیر شوند، بد بگویند و خدای ناکرده رفتاری خلاف شأن انجام بدهند. ولی اجتناب ناپذیر است و اتفاق هم می‌افتد.
شنیده‌ها بر این بود که آن دعوا بر سر فیلترینگ یکی از شبکه‌های اجتماعی بوده است.
خیر
تا الآن در شورای عالی فضای مجازی راجع به فیلترینگ بحث نشده است
به خاطر لایو اینستاگرام نبود؟
به هیچ وجه. اصلا تا الآن در جلسات شورای عالی تا الآن راجع به فیلترینگ بحث نداشته ایم.
در مورد کلاب هوس هم هیچ بحثی نبوده است؟
در شورای عالی نبوده است. در کارگروه تعیین مصادیق بحثی صورت گرفته است.
الآن که خلاف قانون را فیلتر کرده اند شما به عنوان سیاستگذار نظرتان چیست؟
اگر خلاف قانون کرده باشند نباید این کار را بکنند.
خلاف قانون از نظر شما به چه معنا است؟ یعنی حکم قضایی صادر نشده است؟
در این تشکیک هست که صادر شده یا نشده است. من اطلاعی ندارم. فکر می‌کنم آقای جهرمی در کلاب هاوس اشاره‌ای داشتند. چون بعضی از تصمیم گیری‌ها در جلسه حضوری و بعضی دیگر در چهارچوب نرم افزار است. در چهارچوب نرم افزار فیلتر شدن کلاب هاوس تصویب شده بود؛ لذا الآن تشکیک هست و بعضی‌ها می‌گویند قانونی بوده و بعضی‌ها می‌گویند قانونی نبوده است. کسانی که معتقدند قانونی بوده به فیلتر کردن اقدام کرده اند و کسانی که معتقد نبودند قانونی بوده اقدام نکرده اند.
احتمالا بعد از انتخابات فیلتر می‌شود؟
من بعید می‌دانم. چون اگر بحثی بوده که این فیلتر صورت بگیرد شاید یک تدبیر پیش گیرانه در رابطه با انتخابات بوده و بعید می‌دانم که این کار صورت بگیرد.
شما به بحث طبقه بندی اشاره کردید. یکی از بزرگترین مشکلات کشور در حال حاضر شفافیت اطلاعات است. اساسا بحث دموکراسی بدون شفافیت اطلاعات بیشتر به یک توهم شباهت دارد. ما الآن در شرایطی با شما صحبت می‌کنیم که وزارت نفت و سازمان برنامه اطلاعاتی که موظف هستند منتشر کنند را منتشر نمی‌کنند. اگر رئیس جمهور شوید موضع کلی شما در این خصوص چیست؟
به هر حال همه اطلاعاتی که باید مردم بدانند و همه ذی نفع هستند باید در اختیار مردم گذاشته شود. من قائل به شفافیت هستم و معتقد هستم اگر تحولی که مدنظر ما است اتفاق بیفتد، چه بخواهیم و چه نخواهیم شفافیت ایجاد می‌شود. مثل این است که می‌خواهیم چراغی را روشن کنیم و چه بخواهیم و چه نخواهیم نور آن به محیط می‌رسد.
یعنی تحول دیجیتالی که مدنظر ما هست ان شاء الله در تمام ارکان حکومت اتفاق بیفتد، این شفافیت را ایجاب می‌کند. من فکر می‌کنم اصلا دوران اینکه بخواهیم دستوری شفافیت ایجاد کنیم به سر آمده است. شفافیت باید در چهارچوب ساختارها، فرآیندها و «افراد معتقد» شکل بگیرد. البته افراد معتقد خیلی مهم هستند، ولی به هر حال ساختارها و فرآیندها هم خیلی مهم هستند که ما شاهد شفافیت در کشور باشیم و امیدوار هستم که یک شفافیت مفید در کشور فراهم شود.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از جماران، تاریخ انتشار: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۵۱۰۲۹۴، www.jamaran.news
یکی از کسانی که در وزارت کشور حاضر شده و برای کاندیداتوری در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرده ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی، است. ما سعی کردیم در یک گفت و گوی حدود دو ساعته برنامه‌های او برای اداره چهار سال آینده کشور را بشنویم و سؤالاتی در خصوص تحقق آرمان‌های امام خمینی، رفع گرانی و تورم، مشکلات صندوق‌های بازنشستگی، تأمین مسکن، سیاست خارجی، تحریم و در نهایت مسائل فضای مجازی از جمله فیلترینگ از این کاندیدای انتخابات داشته باشیم.
مشروح گفت و گو با ابوالحسن فیروزآبادی را در ادامه می‌خوانید:
آشنایی شما با حضرت امام و نهضت امام چگونه بوده و دوم اینکه فکر می‌کنید چقدر در این سال‌ها دولت‌های مختلف توانسته اند بر ریل گذاری مدنظر بنیانگذار و شعار‌هایی که مردم در سال ۵۷ دادند حرکت کنند؟ اگر انحرافاتی بوده، چرا بوده و در برنامه‌های حضرتعالی میزان تقید به آرمان‌های حضرت امام چقدر است؟
شاید یکی از برترین مدافعان احترام به خروجی‌های صندوق‌های انتخابات امام خمینی (س) بودند و هنوز هم اگر اعتباری در جمهوری اسلامی در رابطه با صندوق انتخابات وجود دارد اساس آن مبتنی هست بر سنگ بنایی که حضرت امام گذاشتند.
اما تاریخ آشنایی بنده با امام، من تا سن ۱۰ سالگی در نجف اشرف بودم. خاطرم می‌آید که از شش هفت سالگی همراه پدرم هر شب به حرم می‌رفتیم و نماز می‌خواندیم. نماز که تمام می‌شد اکثر مواقع امام به تنهایی پیاده به زیارت حضرت علی (ع) می‌آمدند و بر می‌گشتند و بعضی وقت‌ها من برگشت ایشان را می‌دیدم. چیزی که در ذهن کودکی من تأثیر داشت نظم ایشان بود که سر وقت می‌آمد و سروقت می‌رفتند. در بیوتات هم ذکر خیر ایشان بود.
اما در ایران فکر می‌کنم از سن ۱۴ سالگی ما در جریان مبارزات سیاسی قرار گرفتیم که مجله «مکتب اسلام» بود و حسینیه ارشاد دکتر شریعتی بود و دعوا‌هایی که بین ولایتی‌ها و دکتر شریعتی بود. در جریان پیروزی انقلاب هم به عنوان یک جوان مطلع در نهضت امام مشارکت داشتیم. بعد از نهضت امام هم تقریبا از سال ۵۹ که دانشگاه‌ها برای انقلاب فرهنگی تعطیل شد به کار سیاسی وارد شدم و بعد هم به دلیل شرایط کشور در دوران جنگ وارد دستگاه امنیتی شدم.
«جمهوری اسلامی» هنوز از بیانات و میراث حضرت امام تغذیه می‌شود
من فکر می‌کنم هر آن چیزی که اسمش «جمهوری اسلامی» است هنوز از بیانات و میراث حضرت امام تغذیه می‌شود و مقام معظم رهبری هم بعد از ایشان سبکی که حضرت امام را پایه گذاری کردند که زندگی ساده و پایداری بر آرمان و آرمان خواهی است و اینکه نظام جمهوری اسلامی حداقل از لحاظ شکلی تا جایی که مقدور هست قانون اساسی رعایت و انتخابات‌ها در زمان خودش برگزار شود.
استواری مقام معظم رهبری که ملهم از استواری امام است
در زمان امام یک عده خیلی فشار آوردند که شرایط خاص اعلام شود و امام این کار را نکردند. حتی در همین تحریم هم شاید عده‌ای صحبت این را داشتند که وارد شرایط خاص شویم، ولی با استواری مقام معظم رهبری که ملهم از استواری امام است تلاش شده کلیات جمهوری اسلامی مانند ابتدای انقلاب محفوظ باشد و بالندگی جمهوری اسلامی در حوزه‌های فکری و دانشگاهی را شاهد هستیم. عمده شکل حکومتی که با عنوان ولایت فقیه و جمهوریت در کشور تعریف شده در دوران رهبری امام است. این‌ها نکات مثبتی است که وجود دارد.
نابسامانی‌ها و گرفتاری‌هایی دیده می‌شود که علل زیادی دارد یکی شدت فشاری است که از جامعه جهانی به ما وارد می‌شود که از شکل گیری یک جامعه الگو برای جامعه اسلامی و کشور‌های جهان سوم جلوگیری کنند. من اعتقاد دارم اگر چنین فشاری به کشور‌هایی مثل انگلیس، آلمان و فرانسه وارد می‌شد کمرشان شکسته بود. این توانی که ملت ما در این ۴۲ سال داشت و قطعا در توانمندی این ملت خط امام نقش برجسته داشت، نقش رهبری مقام معظم رهبری هم برجسته بود و پایداری مردم هم در این شرایط بسیار قابل تحسین است.
اگر امام در قید حیات بودند تحولات عمیقی در نظام جمهوری اسلامی شاهد بودیم
من معتقدم اگر امام در قید حیات بودند تحولات عمیقی در نظام جمهوری اسلامی شاهد بودیم و الآن هم شرایط برای این تحول مطرح است. در سخنان اخیر مقام معظم رهبری به صراحت به این مطلب تأکید کردند. یعنی ما به مراتب از زمان حضرت امام جهانی‌تر شده ایم و مرز‌ها در هم نوردیده شده و اخباری که در زمان امام مردم بعد از شش ماه به صورت مبهم مطلع می‌شدند را الآن بلافاصله به صورت زنده می‌بینند و به دلیل توسعه ارتباطات، اعم از اطلاعاتی، حمل و نقلی، آموزشی و سایر موارد نوع نگرش انسان تغییر کرده است.
باید متناسب با مسائل مستحدثه قدم برداریم
قطعا ما باید متناسب با مسائل مستحدثه قدم برداریم و ما نمی‌توانیم اکتفا کنیم به چیزی که اول انقلاب مطرح شده است. شاید هیچ فقیهی این جرأت را نداشت که خود حضرت امام قائل به دخالت بحث زمان و مکان در فقه و یا پرداختن جدی به بحث امر ثانوی بود و این‌ها می‌طلبد که ما مقداری متناسب با شرایط روز اولا اطلاعات کامل راجع به آنچه در محیط می‌گذرد داشته باشیم و نسبت به تصمیم گیری راجع به تغییر آرایش محیط تعجیل کنیم. مقداری توقف در گذشته شاید با دیدگاه امام هم تناسب نداشته باشد.
چقدر در برنامه‌های شما آرمان‌های امام لحاظ شده و چقدر در این ۴۲ سال مسئولان توانسته اند بر اساس این ریل گذاری حرکت کنند؟
شکی نیست که فاصله افتاده است. کاری که جمهوری اسلامی کرد، شاید یک حکومت لائیک نمی‌توانست در ورود مدرنیته به بطن جامعه ایفا کند. یعنی حضرت امام در حقیقت سنت را با مدرنیته آشتی دادند و اجازه دادند مردم مدرنیته را بپذیرند. مدرنیته یکی نظامات نمایندگی و قانونگذاری است که حضرت امام آن را به رسمیت شناختند و مظهر آن انتخابات است.
با توسعه فضای مجازی عالم محضر اجتماع شده است
امروز چقدر میزان رأی ملت است رعایت می‌شود؟
من اعتقاد دارم ما باید از آن کانتکست بیرون بیاییم که کانتکست‌های سیاسی سه دهه پیش است که دموکراسی را در رأی گیری برای پارلمان یا ریاست جمهوری تعریف می‌کند. من معتقدم تحولات جهانی شدن آن را پشت سر گذاشته و الآن الیت‌های سیاسی حکومت نمی‌کنند. در حقیقت من اسم این نظام حکمرانی را «اجتماعی شدن حکومت» گذاشته ام. الآن همه چیز به لحظه است و با توسعه فضای مجازی عالم محضر اجتماع شده و جامعه کریستالی و شفاف شده است و مردم همه را می‌بینند. البته در این دیدن کج وارگی وجود دارد که به تدریج با افزایش سواد فضای مجازی این‌ها اصلاح خواهد شد.
الآن به راحتی دولتمردان نمی‌توانند هر تصمیمی را بگیرند. نمی‌توانند نصف شب بنزین را گران کنند.
فضای مجازی مَجاز نیست
ولی کردند؟
اشتباه کردند. ما واقعیتی به نام فضای مجازی داریم و فضای مجازی مَجاز نیست. الآن به عبارتی فضای مجازی دارد نظرات خودش را دیکته می‌کند. چالشی هست بین کسانی که در فضای گذشته زندگی می‌کنند و قدرت نرمی که در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی دارند شکل می‌گیرند. قدرت‌ها دارند متمرکز می‌شوند و نظراتشان را بیان و حکومت مردان را دائم تصفیه رویه می‌کنند، ولی به نظر من کافی نیست.
دولت آقای روحانی در تصمیم گیری‌ها به شدت تحت تأثیر فضای مجازی بود
دولت آقای روحانی در تصمیم گیری‌ها به شدت تحت تأثیر فضای مجازی بود، ولی کافی نبود. حادثه آبان به نظر من به دلیل عدم شناخت تحول جهانی و جهانی شدن و نقش جامعه در حکمرانی بود. حتما باید یک سیاستگذاری مهم را قبلا به گفتمان اجتماعی برسانی و اگر به گفتمان اجتماعی نرسانی، حتی اگر در مجلس شورای اسلامی هم تصویب می‌کردند حادثه آبان ماه، شاید با شدت کمتری اتفاق می‌افتاد.
اصلاح نظام حکمرانی کشور یک نیاز عاجل است
چون یکی از دلایل حادثه آبان ماه این بود که اصلا به اطلاع ملت نرسیده بود. (تا پیش از آن تصمیم) همواره به صورت یک طرفه گفته می‌شد که شاید بنزین گران شود، ولی موضوع به بحث گذاشته نمی‌شد. هر حادثه‌ای درس خودش را دارد و باید این را پرسید که آیا این هزینه به این درس می‌ارزید؟! آیا نمی‌شد این درس را با هزینه کمتری بگیرند؟! کما اینکه الآن برای اصلاح نظام حکمرانی کشور که من آن را یک نیاز عاجل می‌دانم، آیا حتما باید با هزینه یاد بگیریم که نظام حکمرانی را اصلاح کنیم؟!
فضای انتخابات باز و قدرت انتخاب مردم بالا باشد
من اعتقاد دارم برای اینکه هزینه‌ها پایین بیاید حداقل این است که همان چیزی که امام فرمودند «میزان رأی ملت است»، انتخابات نقش تعیین کننده‌ای داشته باشد و فضایی که برای انتخاب مردم تعیین می‌کنیم فضای باز و قدرت انتخابی که برای مردم تعیین می‌کنیم بالا باشد.
از سال ۹۷ پول نفت به دست دولت نرسیده است
با توجه به اینکه در دوره اخیر انتخابات ریاست جمهوری مسائل اقتصادی اهمیت پیدا کرده و گرانی‌های سرسام آور در همه حوزه هست و مردم سیاست‌های اقتصادی کاندیدا‌ها را پیگیری می‌کنند، برای ما بفرمایید اولین دستوری که در حوزه اقتصاد خواهید داد چه خواهد بود؟
وقتی رژیم شاه را تحویل گرفتیم ۸۰ درصد جی دی پی کشور مبتنی بر نفت بود و الآن ثمره جمهوری اسلامی این شده که تقریبا تعلق جی دی پی کشور به نفت خام ۳۰ درصد است. ما از سال ۹۷ صادرات نفت داشته ایم، ولی چیزی که محقق شده و پول آن به دست دولت رسیده تقریبا صفر است. یعنی در کشور‌های متعدد پول موجود هست، ولی به دست حکومت نرسیده است. آمار‌هایی هم که گرفته می‌شود نشان دهنده این است که میزان مصرف مردم در روستا ۳۷ درصد و در شهر ۳۲ درصد کاهش داشته است.
الآن تقریبا اینکه پنج یا شش دهک ما مالک منزل شود منتفی است و فقط چهار دهک ما می‌تواند به فکر تهیه مسکن باشد. نشان می‌دهد در برابر ضربه‌ای که به ما وارد شده تدبیر لازم را نداشته ایم. البته این تدبیر را داشته ایم که بر اساس شعار «نه شرقی و نه غربی» امام بوده و در این سال‌ها ادامه داده ایم این است که به سمت خودکفایی برویم.
شاید غلط نباشد که از آن تعبیر به جنگ اقتصادی کنیم
دیدگاه‌های افراط و تفریطی در این زمینه وجود دارد که یا صد در صد در داخل تولید شود که این حرف هم غلط است و یا هر جایی که ارزان‌تر است خریداری کنیم. الحمدلله جمهوری اسلامی اعتدالی در این حوزه نشان داد. ما زیرساخت‌های مورد نیاز فوری کشور را فراهم کرده ایم. در حادثه تحریم که شاید غلط نباشد که از آن تعبیر به جنگ اقتصادی کنیم، متناسب با مقداری که از جی دی پی کم شد از سفره مردم کم شده، ولی کشور اداره شده است و اینکه تصور می‌کردند با فشار ۳۰ درصدی بر جی دی پی می‌توانند کشور ما را به افغانستان و یا سوریه تبدیل کنند اتفاق نیفتاد.
به نظر من این موفقیت بزرگ مرهون منش‌های حضرت امام و سیاست‌های مقام معظم رهبری است. مقام معظم رهبری شعار اقتصاد بدون نفت را داده اند و از سال‌ها پیش صندوق ذخیره ارزی تأسیس شد که بخشی از درآمد نقتی به تدریج به آنجا برود و به تدریج ما بتوانیم یک اقتصاد بدون نفت را رهبری کنیم که متأسفانه این کار نشد. بنده در سرلوحه کار خودم به عنوان ابر استراتژی این است که بتوانیم درصد درآمد نفتی‌های نفتی در جی دی پی را به کمتر از چیزی هست برسانیم. این امر مشروط به این است که تولید ناخالص ملی را افزایش بدهیم که در ایجاد اشتغال مبتنی بر شرکت‌های دانش بنیان و کم سرمایه بر می‌بینم.
وضعیت روستا‌های ما بسیار نامناسب است
وضعیت روستا‌های ما بسیار نامناسب است و بر اساس آمار‌هایی که من گرفته ام نزدیک سه درصد بودجه‌های عمرانی کشور در روستا‌ها هزینه می‌شود در حالی که نزدیک به ۲۸ درصد جمعیت کشور روستایی هستند. یعنی ما یک نوع بی عدالتی بسیار شدید داریم و مدام می‌گوییم روستا‌ها باید حفظ شوند. من حتما به دغدغه اصلی روستاییان که توسعه است توجه خواهم داشت و سعی می‌کنم در اولین بیانیه‌ای که صادر می‌کنم موانع کسب و کار‌های دانش بنیان با رویکرد به حاشیه شهر‌ها و روستا‌ها مدنظر باشند.
ناامیدی وسیعی در قشر مستضعف داریم
در زمینه وام روستایی چه اقدامی خواهید کرد؟
من با دادن وام مخالف هستم و یکی از برنامه‌هایی که در نظر دارم انجام بدهم استفاده از فناوری‌های مالی جدید است. به کارگیری آخرین فناوری‌ها و عدالت رویکرد ما است. متأسفانه شاخص‌های مربوط به روستا‌ها و حاشیه شهر‌ها در دوران تحریم به شدت بیش از مرکز لطمه دیده و ما ناامیدی وسیعی در قشر مستضعف داریم. در همین چهار سال ۱۳ درصد میزان خانواده‌های کم درآمد روستایی ما افزایش پیدا کرده است.
فیلترینگ تلگرام تأثیر نداشت؟
قطعا در تلگرام اشتغال صورت می‌گرفت و آسیب دیده، ولی اینکه بگوییم ۱۳ درصد درآمد خانوار روستایی کاهش پیدا کرده و یا اینکه زیر خط فقر ما در ابتدای دولت آقای روحانی ۲۴ میلیون نفر بوده و الآن ۴۵ میلیون نفر است، به نظر من بی انصافی است که بگوییم مربوط به تلگرام است. البته من نمی‌خواهم از فیلترینگ تلگرام دفاع کنم، ولی اینکه تصویر غلطی به مردم داده شود کار درستی نیست.
شما در وزارت رفاه بوده اید و به هر حال یکی از مشکلات وزارت رفاه بحث صندوق‌های تأمین اجتماعی است. در حال حاضر دولت ۳۵۰ میلیارد تومان به تأمین اجتماعی بدهی دارد. گفته می‌شود اگر نسبت افرادی که کار می‌کنند کمتر از پنج باشد صندوق بازنشستگی ورشکسته است. برای حل مشکل صندوق‌های بازنشستگی چه برنامه‌ای دارید؟
یکی از حوزه‌های تحول دیجیتال نوسازی ساختار‌های پولی، مالی و بیمه‌ای کشور است. نظامات بیمه‌ای دنیا به شدت پیشرفت کرده و ممکن است در پنج سال آینده مشاغل غیر کارگاهی کشور که در نظام اقتصاد جهانی کار می‌کند ممکن است به ۲۰ تا ۳۰ درصد نیروی کار کشور تبدیل شود و، چون کارگاه ندارند دلیلی ندارد به صندوق‌های تأمین اجتماعی بپیوندند و به صندوق‌های تأمین اجتماعی دیگری در دنیا می‌پیوندند که هم پشتیبانی بیشتری می‌کند و هم دقت بیشتری دارد.
جرأت نکرده ایم مشکلات اساسی مردم را حل کنیم
بنابر این اینکه بخواهیم سازمان‌های تأمین اجتماعی را زیر سایه دولت باشد، ما با بحران مواجه هستیم. در نوشتن قسمت رفاهی برنامه ششم همکاری داشتم و از چالش‌های بزرگ کشور بحث صندوق‌های بازنشستگی بود که در برآوردی که ما داشتیم تا چند سال آینده باید همه نفتی که می‌فروشیم را به بازنشسته‌ها بدهیم. من معتقدم ما باید شهامت داشته باشیم و یک سری اصلاحات در صندوق‌ها انجام دهیم و همان طور که جرأت نکرده ایم مشکلات اساسی دیگر را حل کنیم این مشکل هم حل نشده و بدهی دولت به این صندوق‌ها هر روز بیشتر می‌شود.
در مدل‌های فعلی جهانی متناسب با واقعه‌ای که در صندوق اتفاق می‌افتد تعهد می‌کند. یعنی الآن تعهد ما به ضمانت دولت می‌تواند اعتبار داشته باشد. اگر دولت پول نداشته باشد این ضمانت چه اهمیتی دارد؟! در دنیا به این نقطه رسیده اند که بر اساس مشارکت در صندوق از آن برداشت داشته باشید. من تلاش می‌کنم از روش‌های نو استفاده کنم؛ بدون اینکه به مردم ضربه وارد شود. دولت اسلامی ضامن است که شهروندان زندگی عزتمندانه داشته باشند؛ چه بیمه باشند و چه بیمه نباشند. نظامات بیمه‌ای ما عملا با ۴۰ سال پیش تفاوتی ندارد و حتما باید بازنگری و اصلاح شود.
برای افرادی که حال حاضر بازنشته اند چه کار می‌کنید؟
در کنار آن اقداماتی که انجام می‌دهیم باید یک سری اقدامات عاجل داشته باشیم مثل اینکه سن بازنشستگی را بررسی می‌کنیم و یک سری اصلاحاتی داریم که شامل افراد حال می‌شود.
نگران بدهی دولت به تأمین اجتماعی نباشید
بدهی چه می‌شود؟
اگر رونق اقتصادی شود دولت می‌تواند بدهی را پرداخت کند. شما نگران بدهی نباشید. فکر می‌کنم در سال ۹۹ دولت نزدیک به ۴۰ میلیارد تومان دارایی و پول به صندوق تأمین اجتماعی داد؛ که همسان سازی حقوق را از آن محل انجام می‌داد. مسأله این است که شما ۳۰ سال ۱۰ درصد حقوق را می‌گیرید و بعد می‌خواهید ۳۰ سال کل حقوق را به بازنشسته پرداخت کنید. این یک مسأله ریاضی ساده است. برای اینکه این مسأله حل شود باید اصل مسأله را حل کنیم و مسأله بدهی یک امر عارضی است. بدهی را پرداخت کنیم دو یا سه سال شما را تأمین می‌کنید؛ سال‌های بعد چه می‌کنید؟ باید جامعه کارشناسی کشور به این مطلب بپردازد و شجاعت به خرج دهد. دولت بعدی باید برای حل ابرچالش‌های کشور جرأت داشته باشد.
اگر مخزن نفتی ما مورد استفاده دیگر کشور‌ها قرار بگیرد، از نظر حقوق بین الملل تهدید تمامیت ارضی محسوب می‌شود؟ در حال حاضر یک وجب خاک هم به عراق نداده ایم، اما عراق در مخزن نفتی مشترک ما دارد بهره برداری می‌کند و به شدت از ما جلو می‌افتد. به نظر شما این تهدید تمامیت ارضی ما محسوب می‌شود یا نمی‌شود؟
عنوانی که شما انتخاب کرده اید را قبول ندارم؛ به تمامیت ارضی ربطی ندارد. بحث این است که آیا ما می‌توانیم احقاق حق کنیم یا نمی‌توانیم؟ آیا می‌خواهیم این احقاق حق را از طریق اعمال قدرت انجام بدهیم و یا از طریق استفاده از ظرفیت‌های حقوقی بین المللی که مورد توافق جامعه جهانی است حرکت کنیم؟ این یک بحث کارشناسی است.
۴۰ سال کمکاری در مخازن نفتی مشترک
صد‌ها میلیارد دلار پول کشور را در مخازن نفتی از دست داده ایم. اگر شما رئیس جمهور شدید برای حل مخازن مشترک و این عقب افتادگی چه کار می‌کنید؟
در اولویت قرار می‌دهیم که این مشکل را حل کنیم. این مشکل زاییده ۴۰ سال کم کاری است. قطعا نگاه ما این است که تا جای ممکن احقاق حق مردم را بکنیم. باید از روابطی که با عراق داریم و بیشتر در حوزه سیاسی استفاده می‌کنیم در حوزه اقتصادی هم استفاده کنیم. من فکر می‌کنم با توجه به روندی که در منطقه در حال وقوع است شرایط بهتری برای دولت بعدی فراهم است که با استفاده از تعامل بین المللی و قدرت چانه زنی این مشکل را حل کند، ولی باید با روش‌های نرم این مشکل را حل کنیم.
در رابطه با «خزر» باید پایمردی کنیم
یک مسأله بسیار بزرگ ما خزر است. در حال حاضر بسیاری از کارشناسان بحث ۵۰ درصد را مطرح می‌کنند. در مورد رژیم حقوقی دریای خزر چه برنامه‌ای دارید؟
بحث خزر یک بحث کارشناسی و تخصصی است. اگر بخواهم رأی بگیرم می‌گویم ۵۰ درصد، ولی این پرونده که از سال ۱۹۹۰ باز است و هنوز توافقی صورت نگرفته و ما باید با بالا بردن قدرت و ظرفیت ملی اگر می‌توانیم سهم بیشتری بگیریم این کار را انجام دهیم. ما از یک سانتی متر آب و خاک خودمان نخواهیم گذشت؛ چه در آن نفت باشد و چه نفت نباشد. ما در رابطه با هر سانت خاک کشور حاضر بودیم صد‌ها شهید بدهیم و در اینجا که بدون شهادت و فقط مذاکره است باید پایمردی کنیم تا ان شاء الله به نتیجه برسیم.
الآن ۴۰ سال است که ما عقب نشینی‌های پی در پی در مسأله میادین نفتی مشترک و مسأله خزر داریم. یعنی صد‌ها میلیارد دلار می‌بخشیم به کشور‌هایی که هیچ نیاز مالی هم ندارند.
البته ما نمی‌بخشیم و آن‌ها به زور می‌برند. این زور برتری تکنولوژی و سیاسی است. تا چند سال پیش مشکلات اساسی داشتیم برای اینکه خودمان بتوانیم نفت برداشت کنیم. من یک آدم تکنولوژیست هستم و دانش مکانیکی هم دارم و امیدوارم که بتوانم بخشی از این عقب ماندگی را جبران کنیم و باید تلاش کنیم جلوی ضرر را بگیریم.
برای پنج یا شش دهک تهیه مسکن امکان پذیر نیست و این یک فاجعه است
الآن بخش قابل توجهی از معضل اقتصادی بسیاری از خانواده‌ها درگیر مسأله اجاره خانه و تأمین مسکن هستند. پیشنهاد کاربردی شما برای حل مسأله مسکن چیست؟
من معتقدم در دو دولت اخیر در زمینه مسکن کوتاهی صورت گرفته و برای پنج یا شش دهک تهیه مسکن امکان پذیر نیست و این یک فاجعه است. البته میزان مالکان کم نیست، ولی به هر حال باید این حس ناامیدی که تا آخر عمر نمی‌توانند صاحب مسکن شوند را از بین ببریم. بسیاری از کشور‌ها این مشکل حل شده است. ما باید به سمت تولید انبوه مسکن حرکت کنیم. نگاه من بیشتر تحریک بازار تقاضا است البته در مکانیزمی که وامی که داده می‌شود فرد را توانمند کند که صاحب مسکن شود و چهارچوب آن مشخص باشد.
مسکن مهر بدون در نظر گرفتن مسائل اجتماعی بود
مسکن مهر بدون در نظر گرفتن مسائل اجتماعی بود و من، چون به دنبال راه اندازی شهرهای هوشمند هستم و می‌خواهم همه عوامل زیست محیطی و فرهنگی را استارت بزنیم و خطا‌هایی که در گذشته نسبت به انبوه سازی مسکن داشته ایم را در این دوره نداشته باشیم.
مردم احساس بی عدالتی می‌کنند
دغدغه مردم بیش از فساد، عدالت است و احساس بی عدالتی می‌کنند. من معتقدم توجه عدالت محورانه به حل مشکلات و تخصیص منابع کشور یک امر ضروری است. قرار بود من در دولت آقای روحانی وزیر مسکن شوم و حتما به آن مسأله هم توجه خواهیم کرد. من فکر می‌کنم، چون به سیاهی رسیده ایم وقتش شده که جرأت و جسارت به خرج بدهیم.
آنچه که به عنوان شکاف اختیار و مسئولیت مطرح می‌شود بزرگتر از واقعیت است
تمام رؤسای جمهور اخیر بعد از آیت الله هاشمی رفسنجانی از کمبود اختیارات گلایه کرده اند. شما اگر رئیس جمهور شوید برای این امر چه کار می‌کنید و چه طور می‌خواهید تصمیمات سخت را اتخاذ کنید؟
البته شکاف بین اختیار و مسئولیت وجود دارد، اما آنچه که به عنوان شکاف اختیار و مسئولیت مطرح می‌شود بزرگتر از واقعیت است. یعنی در بسیاری از حوزه‌ها اختیار وجود دارد. مثلا در حوزه بهداشت، آموزش، بازرگانی و صنعت دولت اختیار لازم را دارد و بعضا جسارت برخورد ندارد و دوم دعوا‌های سیاسی به تشدید این شکاف کمک می‌کند. من اساس کار خودم را در همگرایی، اجتناب از تعلق به جناح‌های سیاسی، شایسته سالاری، کار کارشناسی، شفافیت و عدالت قرار داده ام.
مثلا صدا و سیما کار رسانهای بر عهده دارد و یا در هر چیزی که صوت و تصویر پخش کند مسئولیت دارد؟ آیا ممیزی محتوا‌های فضای مجازی با صدا و سیما است؟ آیا صدور مجوز بر عهده او است؟ این‌ها نکاتی است که در پیچ و خم واگرایی‌های سیاسی رها مانده و به نظر من طلیعه دولت باید در همگرایی باشد. چون کشور دیگر تحمل شکاف‌های دولت – حکومت و اختیار – مسئولیت را ندارد و امیدوارم بتوانم این را حل کنم، چون دارد یک بیماری مزمن می‌شود.
قوای دیگر نباید دست رئیس جمهوری را ببندند
یکی از بحث‌های مهم کشور سیاست خارجی است و رئیس جمهور و دولت از بسته بودن دستشان در این عرصه همیشه شاکی بوده اند و نمونه آن را چند وقت قبل داشتیم که در تصویب طرح مجلس برای رفع تحریم‌ها مجلس و دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی مخالف نظر رئیس جمهور و دولت اقدام کردند.
من اعتقاد ندارم که در این حوزه تقصیر را از گردن قوه مجریه برداریم و بر گردن قوای دیگر بیندازیم. در دیپلماسی اقناع سازی می‌کنیم که منافع ما حق است و باید تأمین شود و از روش‌های اعمال خشونت نمی‌خواهیم استفاده کنیم. ما همین روش را در داخل استفاده نمی‌کنیم. همین الآن یکی از روش‌های متداول در صحنه سیاسی این است که مسئولین ما در سه قوه حرف هایشان را پشت بلندگو‌ها می‌گویند. باید این را حل کنیم. من معتقدم بخشی از وظایف رئیس جمهوری اقناع قوای دیگر است و البته طرف مقابل هم پیش از اینک دست دولت را ببندد باید با او مذاکره کند.
نگاه من وفاق، همبستگی و به کار گیری همه جریان‌های سیاسی است و با این نگاه حرکت می‌کنم.
در سال‌های گذشته به توان داخلی کم توجهی شده است
یکی از ابر چالش‌های کشور موضوع تحریم‌ها است. در مسأله تحریم‌ها نگاه شما به دیپلماسی و مذاکره است و یا تکیه شما بر توان داخلی است؟
من هر دو را مدنظر دارم. توان داخلی زمان بر است، ولی نباید از آن غفلت کنیم. من احساس می‌کنم در سال‌های گذشته به توان داخلی کم توجهی شده است.
دولت بدون نیروهای مسلح نمی‌تواند دیپلماسی را رهبری کند
نظرتان در مورد مذاکره چیست؟
مذاکره بخشی از دیپلماسی است. مذاکره برای مذاکره جای تشکیک دارد، ولی قطعا من مخالف درگیری و بیشتر شدن اختلافات هستم. من معتقدم آتشی روشن است و نباید به آن بدمیم. سوزندگی این آتش در قسمت ما بیشتر است. یعنی ضرر و زیان دشمن ما از این درگیری خیلی کمتر است. به هر حال دیپلماسی بحث پیچیده‌ای است و من معتقد نیستم یک دولت به تنهایی می‌تواند جدای از ملت، نخبگان، قوای دیگر و نیروهای مسلح بتواند این دیپلماسی را رهبری کند. اگر دولتی معتقد باشد به تنهایی می‌تواند این کار را انجام دهد به نظر من اشتباه بزرگی کرده است.
واکنش فیروزآبادی به انتشار فایل صوتی ظریف
یک فایل صوتی از آقای ظریف منتشر شد و آقای ظریف در آن از عدم هماهنگی بین حوزه‌های مختلف دیپلماسی انتقاد می‌کند. شما اگر رئیس جمهور شوید برای ناهماهنگی‌ها چه برنامه‌ای دارید؟
من شاید فعلا اهلیت نظر در این حوزه را نداشته باشم. ولی استنباط خودم به عنوان یک شهروند این است که مقداری آقای ظریف دچار جلسه زدگی شده بود و رعایت انصاف ایشان مقداری کم بود. البته پخش آن نوار را کاری بسیار خبیثانه می‌دانم و درست نبود که آن حمله‌ها به آقای دکتر ظریف صورت بگیرد. آقای ظریف یک نیروی بسیار باارزش و از دیپلمات‌های سابقه‌دار و حرفه‌ای کشور هستند، ولی باید منصف باشیم؛ زحمات شهید سلیمانی سزاوار این نیست که با این نحو با آن برخورد کنیم.
من معتقدم وزیر خارجه باید خاطرات خودش را مکتوب بنویسد. ما خاطرات علم در دوران شاه را داریم. با اینکه شاه بسیار کنترل می‌کرد، ولی از ۶۰۰ صفحه خاطرات آقای علم مطلع نمی‌شود. این قدر حفاظت را رعایت کرده بود و الآن هم به نظر من یکی از منافع خوب تاریخی قابل استفاده است. اگر آقای ظریف می‌خواست انتقال تجربه کند باید از روش‌های ۴۵ سال پیش استفاده می‌کرد. به هر حال انسان جایز الخطا است و این خطا صورت گرفته است.
در چند ماه اخیر یکی از مسائلی که مطرح شده رابطه با چین است که خیلی جنجالی شده و محل بحث است. نظر شما راجع به ارتباط راهبردی با چین چیست؟ معنای تفاهم نامه با چین چیست؟ در حوزه ارتباطات چه اتفاقی بنا است که بیفتد؟
تا جایی که من مطالعه کرده ام کلیات حوزه‌های همکاری برای ۲۵ سال آینده در این تفاهم نامه مطرح شده و حتی رقم در آن مشخص نشده و بنابر این الزام آور نیست و حتی شاید چهارچوب آن کامل نیست. حوزه‌هایی بوده که چینی‌ها اعلام کرده اند آماده هستند در این حوزه‌ها با ما کار کنند. یعنی میزان سقف تقاضایی که جمهوری اسلامی داشته بیشتر بوده و طرف چینی بعضی از موارد را حذف کرده است.
من معتقدم ما می‌توانیم با همه کشور‌ها این چهار چوب را ببندیم. یعنی اگر بتوانیم از کشور‌ها بخواهیم که در کشور ما سرمایه گذاری کنند این چیزی است که همه کشور‌ها دنبال آن هستند. چهارچوب تقریبا این است که انتقال تکنولوژی کنند و منابع کشور از خام به فرآورده تبدیل شود.
در حوزه آی سی تی هم تقریبا در تحریم کامل هستیم
در حوزه آی سی تی هم تقریبا در تحریم کامل هستیم و این توافق می‌تواند خیلی کمک کند. ضمن اینکه تا زمانی که تحریم‌ها وجود دارد عملا تحقق این توافق امکان پذیر نیست و وقتز تحریم‌ها برداشته شود ما اختیار هم داریم؛ لذا اینکه گفته می‌شود ما در موضع ضعف این توافق را امضا کرده ایم، اصلا زمانی که ما در موضع ضعف هستیم اصلا قابل تحقق نیست. من می‌خواهم از مردم رفع نگرانی کنم. البته یک عده از غرب گرایان تلاش دارند این را با رابطه‌ای که ما با غرب داشته ایم شبیه سازی کنند. رابطه غرب با جهان هژمونیک و سلطه طبیعی است و هنوز چین به آن مرحله نرسیده که در روابط اقتصادی نقش هژمونیک داشته باشد و لذا این قیاس مع الفارغ است.
دوم اینکه برآورد کارشناسان اقتصادی این است که قرن بیست و یکم قرن آسیا است. یعنی همان طور که ۵۰ درصد جی دی پی جهان قبلا در آمریکا و دو سه کشور اروپایی منحصر می‌شد، قرار است به آسیا انتقال پیدا کند و ما نمی‌توانیم راجع به این تحول در آسیا بی تفاوت باشیم. به هر حال در جهان امروز مشارکت به نفع ملت‌ها است و حتی اگر بتوانیم مشکل با آمریکا را حل کنیم حس می‌کنم به نفع مردم ایران خواهد بود.
در حوزه ارتباطات چطور؟
در حوزه ارتباطات آنچه در آنجا آمده ما در حوزه شبکه‌های مخابراتی نظر ما این است که از روش انتقال تکنولوژی در داخل کشور بتوانیم تولیدات کالا‌های پرمصرف و فرآورده‌های شبکه را داشته باشیم؛ از گوشی موبایل گرفته تا روتر‌ها و سوییچرها. این بحث‌هایی است که در آن سند نوشته شده و امیدوار هستیم محقق شود. همین الآن بازار ایران در حوزه این اقلام حداقل ۱۰ میلیارد دلار در سال است.
ما در سال ۹۹ نزدیک ۱۲ میلیون گوشی موبایل وارد کشور کردیم. یعنی بازار گوشی موبایل در ایران بین سه تا پنج میلیارد دلار است. الآن واردات کامپیوتر و نرم افزار چیزی حدود ۱۰ و نیم میلیارد دلار است که کشور ما در حال توسعه نیست. اگر بنا باشد تحولات دیجیتالی در کشور رخ دهد ما واردات ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلاری در کشور خواهیم داشت. حتما باید تدبیر کنیم که بخش مهم این در داخل تولید، اشتغال زایی و نیروی متخصص کشور به کارگیری شود.
آیا راه حل مشکل فضای مجازی اینترنت ملی است و یا باید راه حل‌های دیگری به کار بگیریم؟
قاعدتا شبکه ملی می‌تواند کمک کند به خصوص اینکه اگر انحصار در شبکه نداشته باشیم. ما الآن نسبتا یک انحصار مالکیتی شبکه در داخل داریم. یکی از کار‌های من در مرکز ملی ابلاغیه بحث انحصار در فضای مجازی بود و متأسفانه بعضی از متصدیان این دولت به من اعتراض کردند که چرا شما انحصار را در داخل کشور بخشنامه کرده اید.
در هیچ حوزه‌ای نباید انحصار داشته باشیم
من معتقدم در هیچ حوزه‌ای نباید انحصار داشته باشیم. قطعا انحصار به ضرر حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور است. در حوزه‌های ارتباطی هم قاعدتا باید از شکل گیری انحصار جلوگیری کنیم.
یعنی ابلاغیه حضرتعالی که پشتوانه آن شورای عالی بود ضمانت اجرایی نداشت و اجرا نشد؟
ما الآن با سازمان خصوصی سازی صحبت کرده ایم و یک سری حوزه‌هایی را که در استارت آپ‌ها به صورت انحصار در کشور در حال شکل گیری است را مدیریت می‌کنیم که از حالت انحصار خارج شوند و یا کسانی که غلبه بازار با آن‌ها است از مکانیزم‌هایی استفاده نکنند که رقبایشان را محدود و سرکوب کنند. روش‌های متعددی در تثبیت انحصار به کار می‌رود. یکی از نگرانی‌های ما این بود که در حوزه استارت آپ‌های بزرگ و موفق در کشور بعضا سرمایه گذاران خارجی هستند و ما نگران بودیم که این سرمایه گذاران خارجی از طریق رمپینگ قیمت و تزریق پول به بازار و کاربران و روش‌های دیگر از شکل گیری شرکت‌های رقیب داخلی جلوگیری کنند.
این به ضعف قوانین بر می‌گردد؟ چون همه دنیا به دنبال آوردن سرمایه از داخل به خارج هستند.
قوانین باید زمینه پیاده شدن داشته باشند. یعنی ساختارها، فرآیندها، تعادل قوای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی با هم مهم است و این بحث هم پیچیده و گسترده است.
غیر از چین کسی به ما تجهیزات مخابراتی نمی‌فروشد
شایعاتی هست که زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات از طرف چین تأمین می‌شود. نظر شما در این خصوص چیست؟
خیر؛ ما در شبکه مخابراتی کشور از تجهیزات چینی استفاده می‌کنیم. چون غیر از چین کسی به ما نمی‌فروشد و از سوی اروپایی‌ها در تحریم هستیم. ولی نه در دولت چنین چیزی هست که تعمد و تعهدی وجود داشته باشد که از چین استفاده کنیم و نه در توافق با چین گنجانده شده است.
قطع اینترنت شدنی نیست
آنچه در بین مردم مطرح شده ترس از قطع شدن اینترنت بین المللی پس از روی کار آمدن اینترنت ملی است.
من یکی دو بار در صدا و سیما مفصل توضیح داده ام که اصلا شدنی نیست. نظام بانکی، حمل و نقل، هواشناسی، بهداشت و دانشگاه ما مبتنی بر ارتباطات جهانی است و اصلا این حرف بیهوده است و حتی در کشور‌های عقب افتاده افریقایی هم نمی‌شود این را پیاده سازی کرد چه برسد در کشور ایران که به هر حال یک سطح اقتصادی قابل توجهی در دنیا دارد.
کشور ما یک کشور جهانی است که اگر فروشنده نفت هستیم مشتریان ما در جهان هستند پس درآمد و هزینه ما جهانی است. قطع اینترنت اصلا شدنی نیست و معنی ندارد. کسانی که می‌گویند یا جاهل هستند و یا عمدا می‌خواهند فضای منفی خلق کنند.
شما در مصاحبه با ایسنا گفته بودید که «قرار نیست شبکه ملی اطلاعات از ابتدا اقدام به فیلتر کند». ما منظور این جمله که قرار نیست «از ابتدا فیلترینگ انجام شود» را متوجه نشدیم.
من هم این جمله که گفتید را نامفهوم می‌بینیم. شاید این است که ما مبنای ابتدایی بر فیلترینگ نداریم. یعنی اول نمی‌گوییم چه چیزی را فیلتر کنیم و بعد ارتباط برقرار کنیم. ارتباط دایر است و دارد کار می‌کند. البته بنده نه مسئول فیلتر هستم و نه سیاستگذار حوزه فیلترینگ هستم. ولی دبیر شورای عالی فضای مجازی هستم که شورای عالی فضای مجازی متولی فضای مجازی کشور است. اگر جواب می‌دهم از این موضع است. چون وقتی جواب این سؤال را می‌دهیم دوستان خیال می‌کنند فیلترینگ بر عهده بنده است.
یعنی شورای عالی فضای مجازی متولی هست، ولی فیلترینگ در جای دیگری تصمیم گیری می‌شود؟
فیلترینگ طبق قانون مصوب مجلس بر عهده کارگروهی است که در آن کارگروه نمایندگان مجلس، نمایندگان قوه قضائیه، نیروهای امنیتی و نمایندگان دولت که شش وزیر هستند حضور دارند.
فیلترینگ جزو وظایف شورای عالی فضای مجازی نیست
جزو وظایف شورای عالی فضای مجازی فیلترینگ نیست. کار شورای عالی سیاستگذاری است و ما سیاستگذاری کلان می‌کنیم. فرض کنید سیاستگذاری کرده ایم که باید از پیام رسانهای بومی حمایت کنیم، پیام رسانهای خارجی باید در کشور نماینده داشته باشند و نسبت به مطالب خودشان پاسخگو باشند، پیام رسانهای خارجی اطلاعات مردم ما را از کشور خارج نکنند و در داخل کشور نگه دارند. البته این بخش از مصوبات شورای عالی را به دلیل شرایط فعلی که در کشور وجود دارد اجرا نکردیم. یعنی دولت به دنبال اجرای آن نرفته و معتقد است که فعلا این بخش از مصوبه شورای عالی فضای مجازی نباید اجرا شود.
ما گفته ایم پیام رسانهای خارجی که بیش از یک میلیون کاربر ایرانی دارند باید اطلاعاتشان را در داخل کشور نگه دارند. این کار را کشور‌های اروپایی هم کرده اند. ولی کشور‌های اروپایی مشمول تحریم نیستند و از موضع اقتدار ارتباط دارند و می‌توانند به خوبی از قدرت سیاسی و اقتصادی خودشان استفاده کنند و توانسته اند این حرف را به کرسی بنشانند. در کشور خودمان فعلا دولت ترجیح داده که این بخش را اجرا نکند و مسکوت مانده است.
آمریکایی‌ها اراده کنند می‌توانند اینترنت کشور ما را قطع کنند
پس شبکه ملی اطلاعات در کنار شبکه بین المللی کار می‌کند؟
شبکه ملی اطلاعات می‌تواند مستقل کار کند و نیاز‌های داخلی کشور را برطرف کند و یا فرض بر این است که در شرایط خاص بحرانی که دولت و حکومت ترجیح بدهد این کار را بکند و یا خارجی‌ها ممکن است همان طور که همه چیز را بر ما تحریم کرده اند، چون اینترنت از لحاظ سخت افزار، نرم افزار و مالکیت دست آمریکایی‌ها است، آمریکایی‌ها اراده کنند می‌توانند اینترنت کشور ما را قطع کنند. البته برای آن‌ها هزینه سیاسی دارد و هزینه اجتماعی سنگین هم در سطح جهانی دارد، ولی این کار از لحاظ تکنیکی برای آن‌ها به سهولت آب خوردن است. بنابر این ما نباید منابع، سرنوشت و خدمات اساسی کشور مثل بانک، بهداشت، حمل و نقل و امثال آن را به نحوی قرار دهیم که با قطع اینترنت از کار بیفتد.
اولین گام‌هایی که برداشته شد و در دولت‌های قبل از آقای روحانی شروع و در دولت آقای روحانی تکمیل شد این بود که تمام سایت‌های «ir.» به داخل کشور انتقال پیدا کنند؛ به اصطلاح سایت‌های دولتی و سایت‌هایی که جنبه اجتماعی دارند. الحمدلله این محقق شده و تمام سایت‌ها در داخل کشور ایجاد شده است. مرحله دوم که باید شکل می‌گرفت معماری شبکه بود به نحوی که عرض کردم که اگر خارجی‌ها خواستند قطع کنند و یا حکومت خواست قطع کند این را بتواند داشته باشد.
حکومت باید اختیار قطع اینترنت را داشته باشد
اگر حکومت نماینده مردم است و با رأی مردم انتخاب شده و همین حکومت تشخیص بدهد که باید یک هفته اینترنت قطع شود، باید این اختیار را داشته باشد و نمی‌تواند برای هفت روز قطع کردن اینترنت رفراندوم برگزار کند.
در برنامه‌های شما اعلام شده که فضای مجازی یکی از مهمترین نقاط اتکای دولت احتمالی شما خواهد بود. فضای جلسات شورای عالی فضای مجازی در صورتی که شما رئیس جمهور باشید و فرد دیگری دبیر باشد و سیاست‌های آن بر خلاف نظر شما باشد الزامی به مداخله می‌بینید؟ چون می‌بینیم گا‌ها حواشی پیش می‌آید که هیچ گاه مشخص نشد این درگیری‌ها چه بود.
روال ما این است که هر چیزی در جلسه تصویب می‌شود را برای آقای رئیس جمهور می‌فرستیم و اگر آقای رئیس جمهور اجازه دادند آن را برای مقام معظم رهبری می‌فرستیم و اگر از سمت مقام معظم رهبری هم اعتراضی به محتوای تصویب نباشد آن را به همه سازمان‌های ذیربط ابلاغ می‌کنیم؛ لذا چیزی که به عنوان اساسنامه و آیین نامه شورای عالی فضای مجازی موجود هست اساس کارش هماهنگی کامل با رئیس جمهور در ابلاغ مصوبات است.
سؤال شما این است که ممکن است شورا مصوبه‌ای خلاف نظر رئیس جمهور داشته باشد. طبق اساسنامه‌ای که الآن داریم به نظر می‌آید رئیس جمهور می‌تواند از ابلاغ آن جلوگیری کند.
در جلسه فیلترینگ یکی از وزرا گفت از جلسه بیرون رفته است. شما در آن جلسه حضور داشتید؟
بله
مدیریت جلسه با چه کسی بود؟
مدیریت جلسات با آقای رئیس جمهور است و ایشان رئیس جلسه هستند.
این قضیه را تعریف کنید.
این خبر طبقه بندی شده است، ولی فکر کنم شما همه چیز آن را گفتید.
بحث ما روالی است که اتفاق می‌افتد.
این در مجالس هم اتفاق می‌افتد. در مجالس همدیگر را کتک می‌زنند. البته در شورای عالی انقلاب فرهنگی هم اتفاق افتاد. این پدیده تلخی است که با رئیس جلسه درگیر شوند، بد بگویند و خدای ناکرده رفتاری خلاف شأن انجام بدهند. ولی اجتناب ناپذیر است و اتفاق هم می‌افتد.
شنیده‌ها بر این بود که آن دعوا بر سر فیلترینگ یکی از شبکه‌های اجتماعی بوده است.
خیر
تا الآن در شورای عالی فضای مجازی راجع به فیلترینگ بحث نشده است
به خاطر لایو اینستاگرام نبود؟
به هیچ وجه. اصلا تا الآن در جلسات شورای عالی تا الآن راجع به فیلترینگ بحث نداشته ایم.
در مورد کلاب هوس هم هیچ بحثی نبوده است؟
در شورای عالی نبوده است. در کارگروه تعیین مصادیق بحثی صورت گرفته است.
الآن که خلاف قانون را فیلتر کرده اند شما به عنوان سیاستگذار نظرتان چیست؟
اگر خلاف قانون کرده باشند نباید این کار را بکنند.
خلاف قانون از نظر شما به چه معنا است؟ یعنی حکم قضایی صادر نشده است؟
در این تشکیک هست که صادر شده یا نشده است. من اطلاعی ندارم. فکر می‌کنم آقای جهرمی در کلاب هاوس اشاره‌ای داشتند. چون بعضی از تصمیم گیری‌ها در جلسه حضوری و بعضی دیگر در چهارچوب نرم افزار است. در چهارچوب نرم افزار فیلتر شدن کلاب هاوس تصویب شده بود؛ لذا الآن تشکیک هست و بعضی‌ها می‌گویند قانونی بوده و بعضی‌ها می‌گویند قانونی نبوده است. کسانی که معتقدند قانونی بوده به فیلتر کردن اقدام کرده اند و کسانی که معتقد نبودند قانونی بوده اقدام نکرده اند.
احتمالا بعد از انتخابات فیلتر می‌شود؟
من بعید می‌دانم. چون اگر بحثی بوده که این فیلتر صورت بگیرد شاید یک تدبیر پیش گیرانه در رابطه با انتخابات بوده و بعید می‌دانم که این کار صورت بگیرد.
شما به بحث طبقه بندی اشاره کردید. یکی از بزرگترین مشکلات کشور در حال حاضر شفافیت اطلاعات است. اساسا بحث دموکراسی بدون شفافیت اطلاعات بیشتر به یک توهم شباهت دارد. ما الآن در شرایطی با شما صحبت می‌کنیم که وزارت نفت و سازمان برنامه اطلاعاتی که موظف هستند منتشر کنند را منتشر نمی‌کنند. اگر رئیس جمهور شوید موضع کلی شما در این خصوص چیست؟
به هر حال همه اطلاعاتی که باید مردم بدانند و همه ذی نفع هستند باید در اختیار مردم گذاشته شود. من قائل به شفافیت هستم و معتقد هستم اگر تحولی که مدنظر ما است اتفاق بیفتد، چه بخواهیم و چه نخواهیم شفافیت ایجاد می‌شود. مثل این است که می‌خواهیم چراغی را روشن کنیم و چه بخواهیم و چه نخواهیم نور آن به محیط می‌رسد.
یعنی تحول دیجیتالی که مدنظر ما هست ان شاء الله در تمام ارکان حکومت اتفاق بیفتد، این شفافیت را ایجاب می‌کند. من فکر می‌کنم اصلا دوران اینکه بخواهیم دستوری شفافیت ایجاد کنیم به سر آمده است. شفافیت باید در چهارچوب ساختارها، فرآیندها و «افراد معتقد» شکل بگیرد. البته افراد معتقد خیلی مهم هستند، ولی به هر حال ساختارها و فرآیندها هم خیلی مهم هستند که ما شاهد شفافیت در کشور باشیم و امیدوار هستم که یک شفافیت مفید در کشور فراهم شود.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از جماران، تاریخ انتشار: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۵۱۰۲۹۴، www.jamaran.news
برگزیده ها