شعار سال : سخنگوی وزارت خارجه بار دیگر از تأکید ایران بر اجرای کامل برجام گفت. سعید خطیب‌زاده پیش‌از‌ظهر دیروز در نشست خبری هفتگی با اصحاب رسانه که به شکل مجازی برگزار شد، درباره تعیین تکلیف توافق بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای تا پایان روز گذشته نیز توضیح داد. وی واکنش ظریف به مواضع بلینکن را به‌عنوان پاسخ ایران خواند و تأکید کرد آمریکا باید برای عبور از این مرحله در گفتگو‌ها تصمیم سیاسی بگیرد. خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به سؤال یکی از خبرنگاران ناچار شد توضیح دهد که وزیر خارجه به سفر خارجی می‌رود. وی درباره مذاکرات بین ایران و عربستان اشاره کرد باید منتظر نتیجه این گفتگو‌ها بود. سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین درباره انتخابات سوریه، سفر‌های وزیر خارجه در هفته‌های گذشته، ماجرای کشتی توقیف‌شده در اندونزی، شکایت بحرین و دیدار نماینده ایران در نیویورک با سناتور آمریکایی توضیحاتی ارائه داد.

خطیب‌زاده درباره احتمال توافق درباره احیای برجام و در پاسخ به پرسشی درباره اظهارات «دوگانه» طرف‌های ایرانی و غربی در این خصوص ابراز کرد: «دو‌گانه‌ای وجود ندارد. کاملا روشن است که پیشرفت‌های درخور توجهی داشتیم و فکر می‌کنیم تفاهم در دسترس است. آنچه باقی مانده درخور توجه هستند. آن‌ها باید مورد مداقه قرار گرفته و پیگیری شوند». وی افزود: «اگر تصمیم سیاسی در واشنگتن گرفته شود و از ادبیات، رفتار و منش دولت قبلی فاصله گرفته شود و از کمپین فشار حداکثری دور شوند، آنچه باقی مانده، می‌تواند به‌راحتی به نتیجه برسد. اگر این اتفاق رخ دهد، توافق با مداقه قابل تفاهم است؛ ولی اگر آمریکا برای حفظ آن میراث شکست‌خورده به وین برگردد، آنچه باقی مانده است، می‌تواند طولانی شود». رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه با تأکید بر اینکه ملاک ما متن برجام است، عنوان کرد: «آنچه نوشته شده است باید نعل به نعل اجرا شود و منافع ایران تأمین شود. بعد از رفع تحریم‌ها و راستی‌آزمایی‌ها، ایران آماده متوقف‌کردن اقدام جبرانی خود است». خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: «کسی فراموش نکند برجام به خاطر صبر راهبردی و اقدامات باتدبیر ایران زنده است و نه اقدامات آنها. آمریکا با تمام توان سعی کرد برجام را از بین ببرد و اروپا با بی عملی امکان انتفاع ایران از برجام را از بین برد؛ بنابراین طرف مقابل از این فرصت استفاده کند؛ این پنجره فرصت برای همیشه باز نخواهد بود».

وی در پاسخ به سؤال دیگری درباره مذاکرات وین عنوان کرد: «درباره آنچه در وین اتفاق می‌افتد، با دقت و رعایت تمامی ابعاد اظهارنظر کردیم. تنها وقتی توافق خواهیم کرد که درباره همه آنچه مدنظر ایران است و همه آنچه که باید توافق شود، توافق شود. ممکن است یک هفته، دو هفته و یک ماه طول بکشد. مداقه و دقت برای ما اولویت است». سخنگوی دستگاه دیپلماسی با تأکید بر اینکه اجازه فرسایشی‌شدن مذاکرات را هم نمی‌دهیم، گفت: «اینکه روزانه به مقامات عالی نظام گزارش داده می‌شود، هم به خاطر این است تا از مسائل آگاه باشند و هم اگر نظری دارند، مطرح کنند؛ بنابراین پاسخ اینکه آیا گفتگو‌ها قفل شده، خیر است و پیشرفت درخور توجهی شده است». خطیب‌زاده اضافه کرد: «درباره تحریم‌های بخشی، اقتصادی و موضوعات اصلی توافق شده است. پرانتز‌ها در متن رفع تحریم‌ها تا حد زیادی پاک شده و چند موضوع باقی مانده است». وی با بیان اینکه درباره اقدامات هسته‌ای، متن به توافقات خوبی رسیده است، اظهار کرد: «دوستان سازمان انرژی هسته‌ای گفتگو‌ها را پیش بردند و بقیه موضوعات حل شده است. درباره ترتیبات اجرائی از‌جمله راستی‌آزمایی موضوعاتی باقی مانده، ولی آن‌ها هم پیشرفت خوبی داشته است».

این دیپلمات ارشد در پاسخ به این سؤال که شنیده شده تحریم‌ها هر ۱۸۰ روز یک بار تمدید می‌شود، آیا این به معنای آن است که بعد از این ۱۸۰ روز، ایران برای تمدید نیازمند مذاکرات مجدد برای رفع تحریم‌هاست؟ بیان کرد: «برجام متنی است که باید مورد اجرا قرار بگیرد. آنچه در برجام درخصوص تعلیق تحریم‌ها در ۱۲۰ روز و ۱۸۰ روز گفته می‌شود، مربوط به کنگره است و در برجام هم آمده که بعد از هشت سال باید تمامی تحریم‌ها رفع شود». خطیب‌زاده با بیان اینکه آمریکا باید به‌طور مؤثر تحریم‌ها را رفع کند، یادآور شد: «ما گفتگو نمی‌کنیم که بعد از ۱۸۰ روز مذاکره کنیم. ما درباره لغو مؤثر تحریم‌ها و طی‌شدن نقاط زمانی در برجام مذاکره می‌کنیم. اجازه نمی‌دهیم اقتصاد ایران و مراودات عادی آن در حالت برزخی قرار بگیرد؛ کما‌اینکه هیچ‌گاه این اجازه را ندادیم. برجام سندی است که درباره آن صحبت می‌کنیم. من توصیه می‌کنم دوستان این سند را یک بار به صورت دقیق مطالعه کنند». وی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان امیدوار بود این دور از مذاکرات در وین که این هفته دوباره از سر گرفته خواهد شد، دور پایانی باشد؟ تصریح کرد: «هیچ زمانی را مدنظر خودمان قرار نمی‌دهیم، جز زمانی که کلیه منافع ملت بزرگ ایران در چارچوب برجام تأمین شود. برجام نقشه راه حرکت ما خواهد بود».

این دیپلمات ارشد درباره اظهارات آنتونی بلینکن مبنی بر اینکه نشانه‌ای مبنی بر تصمیم ایران برای بازگشت به تعهدات هسته‌ای مشاهده نکرده‌ایم، بیان کرد: «پاسخ آقای ظریف به ایشان کفایت می‌کند. دولت آمریکا نه‌تن‌ها از برجام خارج شده، بلکه نقض‌کننده کلیه تعهداتش ذیل قطع‌نامه ۲۲۳۱ است و سابقه سیاهی در اجرای تعهداتش دارد». وی با بیان اینکه آمریکا در موضعی نیست که جز بازگشت و عمل به تعهداتش برگردد، یادآور شد: «توصیه می‌کنیم آمریکایی‌ها به‌جای لفاظی به اقدام عملی فکر کنند. ما برداشتن تحریم‌ها را راستی‌آزمایی می‌کنیم؛ اگر اراده لازم را در طرف آمریکایی ببینیم، بعد از راستی‌آزمایی اقدامات جبرانی خود را انجام خواهیم داد». سخنگوی وزارت امور خارجه یادآور شد: «توافق در وین نیازمند تصمیم سیاسی در واشنگتن است. آمریکا به‌جای استفاده از وقت و انرژی وین برای دفاع از میراث شکست‌خورده ترامپ، مسیر را عوض کرده و به مسیر تعهدات خود در ذیل برجام و قطع‌نامه ۲۲۳۱ برگردد. در این صورت مسیر پیش‌رو طولانی نخواهد بود». رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه با بیان اینکه به طرف‌های مقابل گفتیم باید از استفاده از توان و انرژی وین برای مذاکره درباره موضوعات غیربرجامی اجتناب کنند، خاطرنشان کرد: «چیزی فراتر از برجام، گفتگو نخواهد شد. از آمریکا خواسته شده در چارچوب کمیسیون مشترک به تعهداتش ذیل برجام برگردد. نه خودمان را محدود خواهیم کرد و نه در مضیقه این قرار خواهیم داد».

وی درباره تمدید توافق ایران و آژانس خاطرنشان کرد: «درباره تمدید توافق ایران و آژانس باید دو نکته گفته شود. گفتگو درباره این موضوع در شورای عالی امنیت ملی انجام شده و در پروسه نهایی‌شدن است. با نهایی‌شدن، دبیرخانه یا سازمان انرژی اتمی خبر آن را اعلام می‌کنند». سخنگوی وزارت امور خارجه با تأکید بر اینکه این توافق دسترسی فراپادامانی به آژانس را نمی‌دهد، ابراز کرد: «یک تصمیم بین ایران و آژانس است که فیلم‌برداری‌ها در چارچوب پروتکل الحاقی انجام شود، ولی دسترسی به بازرسان آژانس داده نشود. بعد از این هم دسترسی فراپادمانی به بازرسان داده نمی‌شود. تصمیم دراین‌باره نهایتا اعلام می‌شود».

رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت خارجه در پاسخ به این سؤال که تمدید یک‌ماهه توافق ایران و آژانس برخلاف مصوبه مجلس نیست، تصریح کرد: «مصوبه مجلس لازم‌الاجرا است. مصوبه مجلس هم عدم ایجاد دسترسی فراپادمانی یا اجرای پروتکل الحاقی است. ایران هم در این چارچوب دسترسی فراپادمانی آژانس را متوقف کرده است. دوربین‌ها به فعالیت خود ادامه می‌دهند، ولی این تصاویر داده نمی‌شود و دسترسی وجود ندارد». خطیب‌زاده اضافه کرد: «اگر توافق با آژانس تمدید شود، اینکه با این فیلم‌ها چه می‌شود، شورای عالی امنیت تصمیم‌گیری می‌کند. الان هم اگر تمدید شود، دسترسی فراپادمانی به آژانس داده نمی‌شود بلکه فیلم‌ها بعد از توافق، به آژانس تحویل داده می‌شود». خطیب‌زاده در پاسخ به این سؤال که آیا تمدید یک‌ماهه به‌معنای زمان تعیین‌کردن برای مذاکرات و دستیابی به توافق است، خاطرنشان کرد: «چه یک ماه، چه دو یا چهار هفته، پنجره‌های فرصت برای رسیدن به توافق است. توافق مسیر طولانی را طی کرده است، ولی آنچه مانده، قابل‌توجه است. وقتی توافق اعلام می‌شود که در مورد همه مسائل، توافق شده باشد. این یک ماه ربطی به گفتگو‌ها ندارد. این توافق تنها برای ضبط دوربین‌هاست».

خطیب‌زاده درباره دیدار چهار‌ساعته دیروز عراقچی با اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گفت: «گفتگو‌ها همواره در بستر خوبی میان وزارت امور خارجه و سایر ارگان‌ها وجود داشته است. دیدار دیروز هم در راستای تعاملات وزارت امور خارجه و مجلس و گفتگو‌های وین بوده است. آقای عراقچی به تمامی سؤالات به‌خوبی پاسخ دادند». وی با بیان اینکه گزارش دیروز کمیسیون امنیت ملی نشان می‌دهد تمامی نکات با شفافیت مطرح شده است، اظهار کرد: «همگی در یک مسیر حفاظت از منافع مردم و کشور هستیم. با این هم‌افزایی امکان رسیدن به فهم مشترک برای تأمین منافع ممکن است».

او درباره گفت‌وگوی مجازی تخت روانچی با سناتور کریس مورفی هم ابراز کرد: «همیشه سفرا و نمایندگان ما در نیویورک در چارچوب وظایف عادی گفتگو‌هایی را انجام می‌داده‌اند. درباره گفت‌وگوی آقای روانچی و کریس مورفی هم باید بگویم که این گفتگو، برخط و آنلاین بوده و درباره چند موضوع بحث شده است. روانچی در این دیدار اعلام کرده آمریکا نمی‌تواند از ابزار تحریم علیه مردم ایران استفاده کند». وی ادامه داد: «همچنین در این گفتگو درباره فلسطین صحبت شده و حمایت آمریکا علیه اسرائیل مورد انتقاد قرار گرفته است. ایالات متحده اجازه نداد بیانیه‌ای آرام در شورای امنیت علیه اسرائیل مطرح شود». سخنگوی وزارت امور خارجه درباره طرح تبادل زندانیان در این گفتگو هم بیان کرد: «موضوع زندانیان ایرانی در آمریکا هم مورد بحث قرار گرفته و روانچی اعلام کرده این مسئله از ضروری‌ترین موضوعات از بعد انسانی است که ایرانیان به ناحق در آمریکا گروگان گرفته شدند و باید آزاد شوند».

وی درباره آخرین وضعیت مذاکرات ایران و عربستان عنوان کرد: «در خصوص مسائل دوجانبه، منطقه و بین‌المللی گفتگو‌هایی در عراق شروع شده و تماس‌ها ادامه دارد. باید دید گفتگو‌ها به جای خوبی خواهید رسید یا خیر». خطیب‌زاده درباره اظهارات اخیر وزیر امور خارجه عربستان عنوان کرد: «عربستان باید تصمیم بگیرد آیا همچنان می‌خواهد از این ادبیات و کلام ملال‌آور گذشته استفاده و رفتار خود را عوض نکند یا تصمیم گرفته به‌عنوان شریک سازنده در منطقه در کنار کشور‌های دیگر منطقه از سیاست‌های توسعه‌طلبانه و جنگ‌افروزانه فاصله بگیرد».
سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه منتظر اقدامات و تغییر رفتار ریاض هستیم، گفت: «سیاست‌های ایران درباره گفتگو‌های منطقه‌ای و ترتیبات منطقه‌ای چیز جدیدی نیست و همواره بوده و از حضور عربستان استقبال کردیم. فکر می‌کنیم عربستان می‌تواند طرف سازنده‌ای باشد اگر از سیاست‌های ملال‌آور فاصله بگیرد».

خطیب‌زاده درباره برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در سوریه هم ابراز کرد: «در چارچوب روند آستانه و هم مذاکرات ژنو گفتگو‌هایی برای تدوین قانون اساسی جدید انجام شده، ولی تا آن موقع، روشن و طبیعی است که حقوق بین‌الملل، قانون اساسی جاری را به رسمیت می‌شناسد. در این چارچوب انتخابات ریاست‌جمهوری سوریه برگزار می‌شود». او با اشاره به سفر چندی‌پیش وزیر امور خارجه به سوریه بیان کرد: «ایران از رویه سیاسی در سوریه همواره دفاع کرده است. در این انتخابات هیئت پارلمانی از ایران به‌عنوان ناظر به دمشق رفته و در سفر ظریف به سوریه هم حمایت ایران از این انتخابات و روند سیاسی در سوریه اعلام شد». این دیپلمات ارشد با بیان اینکه انتخابات در خارج از سوریه آغاز شده است، یادآور شد: «در سفارت سوریه در تهران نیز انتخابات برگزار شده است. این رویه می‌تواند به صلح و ثبات در سوریه کمک کند. کشور‌های دیگر نیز از دخالت‌های بی‌جا و فتنه‌افکنی در داخل سوریه جلوگیری کنند».

خبرنگاری مدعی شد که سفر‌های ظریف هزینه‌های هنگفتی برای کشور دارد و مدعی شد که وزیر خارجه نباید سفر خارجی داشته باشد که سخنگوی وزارت امور خارجه پاسخ داد: «سؤال شما تعجب‌آور است. وزیر کشور باید سفر داخلی برود و سفیر خارجه باید به خارج سفر کند. این موضوعی بدیهی و این سؤال، سوگیرانه است». او با اشاره به سفر‌های ظریف به ایتالیا و واتیکان گفت: «وزیر امور خارجه در این سفر با پاپ و مسئولان واتیکان و مقامات عالی ایتالیا دیدار کرد. ظریف روز چهارشنبه هم به ایرلند رفت و با وزیر خارجه و رئیس‌جمهور ایرلند رایزنی کرد و صحبت‌های خوبی درباره بازگشایی سفارت ایرلند در تهران شد». این دیپلمات ارشد با بیان اینکه چهارشنبه هفته گذشته هیئت‌های مذاکراتی به تهران برگشتند و رایزنی‌ها در وین این هفته ادامه می‌یابد، تصریح کرد: «نمایندگان ویژه ایران در امور یمن و افغانستان با همتایان خود نیز رایزنی کردند. ظریف با جوسپ بوررل نیز صحبت کرده و روز شنبه نیز افتتاح سرکنسولگری ایران در حلب به شکل برخط برگزار شد».

 

خطیب‌زاده ادامه داد: «وزیر امور خارجه فردا سه‌شنبه هم به جمهوری آذربایجان و ارمنستان می‌رود». سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به پرسش ایرنا درباره توافق تهران و دوبلین برای بازگشایی سفارت ایرلند در ایران یادآور شد: «درباره این موضوع هم در سفر ظریف به ایرلند و هم سفر وزیر خارجه ایرلند به تهران گفتگو و توافق شده است. گفتگو‌های اجرائی آغاز شده است. دوستان در بخش اروپای وزارت خارجه باید با همتایان خود درباره اقدامات اجرائی به نقشه راهی برسند. این تصمیم گرفته شده و باید اجرا شود». او در پاسخ به سؤالی درباره دلیل تعویق سفر وزیر امور خارجه به امارات گفت: «این سفر در دستور کار است و اگر مقدمات و شرایط لازم آن نهایی شود، این سفر انجام می‌شود. هیچ سفری انجام نمی‌شود، مگر اینکه دستور کار، ابعاد و اهداف آن روشن باشد. اگر مقدمات این سفر هم روشن و نهایی شود، این سفر در کنار سفر‌های دیگر انجام می‌شود».

 

خطیب‌زاده درباره تور اروپایی ظریف و ارتباط آن برای فراهم‌کردن سرمایه‌گذاری در ایران پس از احیای برجام اظهار کرد: «سفر ظریف به اروپا از چند ماه قبل در دستور کار بود. البته قرار بود این سفر‌ها به ۱۰، ۱۱ کشور انجام شود. سفر‌ها در اسپانیا، ایتالیا و ایرلند، یکی از ابعادش دیدار و رایزنی با اصحاب تجارت بود. در اسپانیا هم با وزیر تجارت و فعالان اقتصادی این کشور دیدار کرد». او با بیان اینکه اگر توافقی در وین صورت بگیرد، کشور‌هایی که در جنوب اروپا ارتباط‌شان را با ایران حتی در دوران تحریم‌ها حفظ کردند، در اولویت هستند، تصریح کرد: «درباره مسائل دوجانبه، ارتقای روابط سیاسی و دیپلماتیک مانند ایرلند و گسترش مناسبات مانند ایتالیا و مسائل منطقه در این سفر‌ها رایزنی انجام شد. در همه این حوزه‌ها، گفت‌وگوهایمان را با این کشور‌ها و سایر کشور‌ها و کشور‌های غیراروپایی ادامه می‌دهیم». به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه، «باید با همه کشور‌ها ارتباط منظم و دقیق داشته باشیم. اجازه ندادیم در حصر باشیم و کسی ما را حصر کند؛ بنابراین براساس قدرت ملی خود در سیاست خارجی عمل می‌کنیم». سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این سؤال که آیا سفیر جدید ایران در لندن انتخاب شده و از وزارت امور خارجه بوده است، گفت: «چند ماه است که سفیرمان را به لندن معرفی کردیم. دولت انگلیس هم سفیر جدید خود را معرفی کرده است. مسائل در رویه‌های اداری خود در حال بررسی است. سفیر معرفی‌شده نیز از داخل وزارت امور خارجه انتخاب شده است».

خطیب‌زاده به مسئله فلسطین نیز اشاره کرد و گفت: «روز دوشنبه هفته گذشته وزیر امور خارجه در نشست اضطراری وزرای امور خارجه سازمان همکاری کشور‌های اسلامی مواضع ایران درباره تحولات سرزمین‌های اشغالی را مطرح و تأکید کرد که این جنایات باید به‌عنوان جنایت جنگی و اقدام علیه بشریت شناسایی شود و سازمان‌های بین‌المللی اقدام مسئولانه داشته باشد». او درباره بی‌توجهی کشور‌های غربی و سازمان‌های بین‌المللی نسبت به حملات تروریستی در افغانستان، یمن و فلسطین و... و اقدامات ایران در این زمینه خاطرنشان کرد: «سابقه حقوق‌بشری برخی از کشور‌ها و سازمان‌ها برای همه روشن است. نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور در چارچوب سازوکار‌های موجود در همراهی با کشور‌های اسلامی و عدم تعهد اقدامات خوبی انجام دادند». به گفته سخنگوی دستگاه دیپلماسی، «ایران امیدی ندارد این کشور‌ها یا سازمان‌های حامی مجرم، اقدامی را انجام دهند. در چند روز دیگر، اقدامات مؤثری در ژنو انجام می‌شود. تعهدات ایران به حقوق بشر اصیل و حمایت از مظلومان بوده است».

خطیب‌زاده درباره آخرین وضعیت کشتی توقیف‌شده ایران در اندونزی عنوان کرد: «آنچه رخ داده، اتفاقی بود که به شکل معمول در برخی از کشور‌ها رخ می‌دهد؛ یعنی حل مسئله نیازمند طی‌شدن رویه‌های حقوقی و قانونی است. از دولت اندونزی انتظار داریم این رویه زودتر طی شده و مسئله حل شود. البته تا اینجا همکاری‌های خوبی شده است. تا آنجا هم که بنده مطلع هستم، فردا دادگاه دیگری در‌این‌باره تشکیل می‌شود. امیدواریم زودتر مسئله جمع‌بندی و موضوع حل شود.

خطیب‌زاده درباره اتهام اخیر دادستانی کل بحرین علیه بانک المستقبل نیز اظهار کرد: «این اتهامات تکراری و فاقد وجاهت حقوقی و قانونی است. بانک مرکزی بحرین بر همه اقدامات نظارت داشته و اینکه بعد از چند سال ادعا شود، رنگ و بوی سیاسی دارد. حکم این دادگاه به رسمیت شناخته نمی‌شود و مخرب است. ایران در همه صحنه‌ها و حوزه‌ها بدون تعارف است و این را همیشه نشان داده است».


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار: ۴ خرداد ۱۴۰۰، کد خبر: ۴۰۱۰، sharghdaily.com