شعار سال: علیرضا فیض- یادداشت؛ نظر کردن، در لغت، یعنی نگریستن. مناظره، یعنی نگریستن طرفینی. دو نفر که با هم گفتگو می‌کنند، به یکدیگر نگاه می‌کنند. مناظره در ایران سابقه‌ی دو هزار و پانصد ساله دارد. «به نوشتهٔ هرودوت در سال پانصد و سی و یک پیش از میلاد، پس از قتل بردیای دروغین، هفت تن از بزرگان ایران، برای شکل حکومتی آیندهٔ ایران به مناظره نشستند. در مناظره‌ای که میان بزرگان ایران شکل گرفت اوتان، نظامی مردمسالارانه بر پایهٔ دموکراسی را پیشنهاد کرد و دیگر انواع حکومتی را به چالش کشید. در مقابل مگابیزوس در دفاع از الیگارشی سخن گفت. اما داریوش بزرگ با دفاع از نظام سلطنتی، آن را بهترین نوع حکومت دانست. چهار مرد دیگر نیز طرف داریوش را گرفتند. در نهایت این مناظره به نفع داریوش به پایان رسید و او به شاهنشاهی رسید». (ویکی پدیا)

در مناظره، اولا باید طرفین با هم صحبت کنند. ثانیا یک مسئله مطرح شود، که هر طرف تلاش کند برتری خود را در آن مسئله ثابت کند. اگر یک مسئله مطرح شود و چند نفر به آن پاسخ جداگانه بدهند، در عرف امروز، مصاحبه گفته می‌شود. مصاحبه کننده یک سؤال را از افراد متعدد می‌پرسد. شنونده می‌تواند در مورد آن‌ها قضاوت کند. چرا که یک سؤال است و چند جواب؛ بنابراین امکان مقایسه و قضاوت وجود دارد. در این فرض گاهی طراح سؤال، برای کسی که پاسخ درست بدهد، جایزه‌ای در نظر می‌گیرد. در عرف امروز به این کار مسابقه گفته می‌شود. اما اگر سؤالات متفاوتی از افراد متفاوت پرسیده شود، مصاحبه‌ای است، که نه امکان مقایسه در آن وجود دارد و نه می‌تواند تأثیری در قضاوت افراد نسبت به پاسخ دهندگان داشته باشد.

برنامه‌ای که با عنوان مناظره بین کاندیدا‌های ریاست جمهوری در رسانه‌ی ملی پخش می‌شود، قطعا مناظره نیست، چرا که هیچ یک از هفت نامزد صحبتی با هم نمی‌کنند. مسابقه هم نیست، چرا که جایزه‌ای در کار نیست. سؤالات هم متفاوت است. البته شاید بتوان از باب مسامحه، آن را مسابقه نامید. اما در عرف امروز، این برنامه مصاحبه است. چند سؤال مختلف از هفت کاندیدا پرسیده می‌شود. قضاوت در مورد پاسخ دهندگان و مقایسه بین آن‌ها هم ممکن نیست. چرا که موضوع واحد مطرح نمی‌شود، تا بتوان جواب‌ها را با هم مقایسه کرد. اما چرا رسانه‌ی ملی این مصاحبه را ترتیب داده و به عنوان مناظره پخش می‌کند؟ به نظر می‌رسد، در دوره‌های قبل، مردم احساس کردند که در مناظره، امکان مقایسه و انتخاب بین کاندیدا‌ها وجود دارد. در این مناظره‌ها معضلات جامعه مطرح می‌شود و مردم می‌توانند نظر کاندیدا‌ها نسبت به آن‌ها و راه حل مورد نظرشان را با هم مقایسه کنند؛ بنابراین رسانه‌ی ملی با مطالبه‌ی ملی در این باره مواجه است و ناچار است برنامه‌ای به عنوان مناظره پخش کند. از طرفی بسیاری از مسائل و معضلات در زمینه‌های مختلف وجود دارد، که مایل نیست درباره‌ی آن‌ها صحبت بشود؛ بنابراین مصاحبه‌هایی با کاندیدا‌ها برگزار کرده و برنامه را به گونه‌ای تنظیم کرده، که هر کاندیدا، فقط درباره‌ی سؤالات مشخص، که ارتباطی هم به سؤال دیگران ندارد، پاسخ بدهد. اجازه‌ی طرح مسائل دیگر را هم نمی‌دهد. مسائلی مانند روابط خاص با کشور‌های خاص، امتیازاتی که به برخی از بیگانگان داده شده، علل صرف هزینه‌های کلان در کشور‌های دیگر، بدون تصویب مجلس، حاکمیت دوگانه و پیامد‌های سوء آن، چگونگی مدیریت همه گیری کرونا و علل تلفات بالا، چالش‌های مربوط به محیط زیست، بحران آب و علل آن، و بسیاری از مسائلی، که هر کاندیدا، به محض انتخاب، باید با آن‌ها درگیر شود. خلاصه این که:

۱ - لزوم صداقت و جلب اعتماد مردم اقتضا می‌کند که این برنامه ها، با عنوان مصاحبه پخش شوند، نه مناظره؛ و صریحا اعلام شود که مناظره برگزار نمی‌گردد. مناظره نامیدن چنین برنامه هایی، توهین به شعور مخاطبین است.

۲ - با صرف نظر از ایراد در مسئله‌ی بررسی صلاحیت ها، به هر حال، هر یک از این کاندیداها، نماینده‌ی میلیون‌ها نفر از ملت ایرانند. پس از انتخاب هم باید در بین همه‌ی ملت، احترامی درخور داشته باشند. محدود کردن آن‌ها به سؤالاتی که مجری طرح می‌کند، که معلوم نیست صلاحیت طراح در حد سؤال از نفر دوم نظام باشد، توهین به آنان و طرفدارانشان، بلکه توهین به ملت است.

۳ - قطع کلام هر فرد عادی و قطع میکروفونی که صحبت را پخش می‌کند، توهینی است که یک فرد عادی هم آن را تحمل نمی‌کند. این کار نسبت به نمایندگان گروه‌های بزرگی از ملت، توهینی آشکار به ملت است.

۴ - اگر به هفت کاندیدا، که نظام آن‌ها را برای ریاست بر بیش از هشتاد میلیون نفر صالح دانسته، برای تنظیم وقت مناظره بین خود اعتماد نشود، چگونه برای اداره‌ی کشور اعتماد می‌شود. کسانی که به خود اجازه چنین توهینی می‌دهند، به ملت بزرگ ایران توهین کرده اند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از جماران، کد خبر: ۱۵۱۲۸۴۷، www.jamaran.news