آیت الله سید یوسف طباطبایی نژاد، امام جمعه اصفهان، گفت: به نظر من کار فوری نمیتوانند بکنند. یعنی نه میشود آب یزد را برگرداند، نه میشود به چهارمحال و بختیاری بگویید آب مصرف نکنید، چون خود آنها هم کم آبی دارند، و نه آب پشت سد میتواند به کشاورز داده شود. یعنی فکر میکنم اگر بارندگی نشود تا دو سه ماه آینده آب آشامیدنی اصفهان هم باید قطع شود.
شعار سال: امام جمعه اصفهان و نماینده استان اصفهان در مجلس خبرگان رهبری علت عمده کمبود آب در این استان را «خشکسالی و کاهش بارندگی» دانست و گفت: آقای رئیس جمهور دستور داده وزیر نیرو و وزیر جهاد بررسی کنند که چه کار میتوانند بکنند، اما من به عنوان کسی که ۲۰ سال است در جریان مشکلات اصفهان هستم میگویم هیچ فکری نمیشود داشت که الآن به اینها آب بدهیم.
مشروح گفت و گو با آیت الله سید یوسف طباطبایی نژاد را در ادامه میخوانید:
وظیفه دولت و سایر مسئولین را در قبال اعتراضات کشاورزان اصفهان را چگونه ارزیابی میکنید؟
کشاورزی شرق اصفهان در زمان پر آبی به صورت عمده بود و گندم و سایر محصولات را تأمین میکرد. متأسفانه در این یکی دو سال به خاطر نبودن بارندگی وضع به هم خورده و کشاورزان هم میگویند ما حق آبه داریم. به این معنا که ما از این آب برداشت میکردیم و مقدم بر دیگران هستیم و تا وقتی ما آب میخواهیم نباید آن را به کس دیگری بدهند و اعتراض دارند که در دولت آقای خاتمی حدود ۲ متر در ثانیه آب به یزد داده شده و به آن قضیه ایراد دارند. بخش دیگر هم مربوط به چهارمحال بختیاری است که به خاطر کوهستانی بودن قبلا نمیتوانستند آب را برداشت کنند، ولی حالا که موتور آب آمده آنها هم برداشت دارند و در کوهستانها درختکاری میکنند و مردم اصفهان ناراحت هستند.
البته اینها هست، ولی در عین حال دلیل عمده این است که بارندگی کم بوده، چون در طول ۱۰، ۲۰ سال گذشته همین آب به یزد میرفته، اهالی چهارمحال و بختیاری هم از آن استفاده میکرده اند و در عین حال به کشاورزان اصفهان هم آب میرسید. اما در خشکسالی واقعا چهارمحال و بختیاری هم مشکل دارد. چون بارندگی که باشد هر قسمتی از دره کوههای چهارمحال و بختیاری آب میجوشد و الآن اینگونه نیست و آنها هم مشکل دارند. برای یزد هم الآن دیگر نمیشود کاری کرد.
آقای هاشمی رفسنجانی گفته بود که «با تأمین آب اصفهان خوب است که آب را به یزد ببریم». زمان آقای خاتمی این آب تأمین نشده، رفته است. اما آن موقع هم آب در رودخانه بوده و این جور نبوده که وقتی آب را میبرند رودخانه خشک شود. اما حالا مردم این بهانه را دارند و حق هم دارند. به خاطر اینکه کارشان فقط کشاورزی است. افرادی در این منطقه بوده اند که زکات میدادند و به همدیگر کمک میکردند و الآن خودشان مستحق زکات هستند و بالأخره مطالبه آنها این است که ما آب میخواهیم.
کاری که دولت میتواند کند این است که بگوید آب میدهم، اما آب نیست که بدهد! یعنی به طوری که نقل میکنند الآن سد زاینده رود حدود هفت متر ورودی دارد، اما نیاز آب آشامیدنی خود استان اصفهان، غیر از یزد، حدود ۱۱.۵ متر است. یعنی ۱۱.۵ متر آب در ثانیه میخواهند تا جاهایی که لوله کشی کرده اند را آب بدهند و خیلی جاها هم لوله کشی شده و انصافا در جمهوری اسلامی یکی از کارهای مهمی که شده آبرسانی به روستاها و شهرها بوده است. مثلا همین منطقه شرق اصفهان اصلا آب خوردن از زاینده رود نداشتند و الآن در تمام شهرها و صدها روستا، حتی دورافتادهترین روستای آنجا، آب آشامیدنی تصفیه شده زاینده رود هست.
زمانی که آقای هاشمی رئیس مجلس بود و ما هم نماینده مجلس بودیم، با هلی کوپتر به کوهرنگ رفتیم و درههایی بود که میگفتند ۵۰ سال است برف آنجا آب نشده و برف روی برف آمده است. اما پارسال و امسال کل برف آنجا آب شده و در آن درهها هیچ برفی نیست. یعنی یکی از کانالهایی که آب با فشار میآمد الآن خشک خشک است.
بنابر این، اگر اشتباه هم شده الآن دیگر نمیتوانیم آب را از یزد برگردانیم. آب آشامیدنی هزاران خانه همین آب است و خود اهالی چهارمحال و بختیاری هم الآن آب ندارند. متأسفانه یک تونل ۲۴ کیلومتری از طرف کوهرنگ به سمت اهواز زده شده و آنجا باید سدّی بزنند که آب جمع شود و به این تونل بیاید، ولی این سد را نزده اند. من در زمان آقای احمدی نژاد به ایشان گفتم ساخت تونل تمام شده و شما اگر ساخت سد را الآن شروع کنید سه سال طول میکشد. ایشان به من جواب داد اهوازیها هم حرف دارند. گفتم پس چرا دولت باعث شده بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان خرج شود و ۲۴ کیلومتر تونل در کوه زده شود؟! هیچ چیزی نگفت.
مقام معظم رهبری سال ۸۰ که به اصفهان تشریف آوردند دستور دادند ۳۰ میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد و آن تونل کامل شد. اما بعد از تونل باید سدی زده میشد که متأسفانه آن کار صورت نگرفته و کارهای دیگری نیز میتوانستند انجام دهند که انجام نگرفته است. الآن به نظر من کار فوری نمیتوانند بکنند. یعنی نه میتوان آب یزد را برگرداند، نه میشود به چهارمحال و بختیاری بگویید آب مصرف نکنید، چون خود آنها هم کم آبی دارند، و نه آب پشت سد میتواند به کشاورز داده شود. یعنی فکر میکنم اگر بارندگی نشود تا دو سه ماه آینده آب آشامیدنی اصفهان هم باید قطع شود.
البته آقای رئیس جمهور دستور داده وزیر نیرو و وزیر جهاد بررسی کنند که چه کار میتوانند کنند، اما من به عنوان کسی که ۲۰ سال است در جریان مشکلات اصفهان هستم میگویم هیچ فکری نمیشود داشت که الآن به اینها آب بدهیم. اگر بخواهید از خلیج فارس بیاورید ۱۰ سال طول میکشید؛ ضمن اینکه پمپاژ آب از آنجا خیلی خرج دارد و برای کشاورزی به صرفه نیست. یک جایی در خود چهارمحال و بختیاری به نام «بهشت آباد» هست که حدود ۱۵ سال قبل خارجی هم کارشناسی کردند و گفتند که میتوان آب را از آنجا آورد، اما سدّ آنجا را هم نزده اند و میگویند اول تونل را بزنیم و تونل هم ۶۰ کیلومتر است؛ اگر با دستگاه حفاری این کار را انجام بدهند خودشان میگویند ۱۰ سال طول میکشد.
یعنی نظر شما این است که تصمیمات مقطعی و بخشی پاسخگوی بحران ملی بی آبی نیست؟
نظر من این است که اگر اول سد را بزنند و مردم آب را ببینند ممکن است حرفی نداشته باشند که آب را از آنجا منتقل کنند. اما اشتباه کارشناسان ما این است که میگویند اول لوله را بگذاریم؛ و از نظر روانی آنها (مردم) میگویند همین یک ذره آبی که ما داریم را هم میخواهید ببرید.
دولت به کشاورزان کمک بلاعوض بدهد
با توجه به آسیب چند باره خط لوله اصفهان – یزد، چگونه میتوان از تبدیل شدن بحران آب به تنش و اختلاف مردم چند استان همجوار جلوگیری کرد؟
جلوگیری این امر به همین نصیحتها است. یعنی باید شورای تأمین به کشاورزان اجازه میداد در یکی دو روز هرچه میخواهند بگویند، ضبط هم شود و دولت هم بفهمد. اما بدون اجازه چندین روز در رودخانه جمع شدند. ما هم در خطبهها گفتیم شما حرفتان را زدید و هم رئیس جمهور و دولت متوجه شد و هم دشمن متوجه شد؛ آنها به این زودی هم نمیتوانند کاری کنند مگر اینکه کمک مالی کنند.
به نظر من دولت میتواند کشاورزانی که الآن واقعا مشکل دارند و درآمد دیگری ندارند را کمک بلاعوض بدهد. همچنین برخی از اینها حاضر هستند زمینهایی که دارند را به مغازه و کارگاه تبدیل کنند و دولت میتواند اجازه انجام این کار را بدهد و حق دولت را هم از آنها نگیرد. چون حدود ۴۰ درصد از قیمت زمین را باید بدهند تا تغییر کاربری زمین کشاورزی انجام شود. این پول را از آنها نگیرند و اجازه بدهند که کارهای دیگری راه اندازی کنند.
یعنی اصلا خوب بود کارخانههایی که آب کمی میخواهند را در آن مناطق به وجود میآوردیم. ما در تقسیم کارخانهها و کارگاهها اشتباه کردیم. الآن باید با تسهیلاتی که داده میشود آنها را تأمین کرد، که داده هم میشود، اما کم است.
صدا و سیما در نشان دادن این وقایع کار بسیار خوبی کرد
حاج آقا! رویکرد صدا و سیما در پوشش اعتراضات اخیر را چگونه ارزیابی میکنید؟
به نظر من صدا و سیما در نشان دادن این وقایع کار بسیار خوبی کرد. اگر ما نشان نمیدادیم، انگلستان داشت نشان میداد. پس بهتر این است که خود ما نشان دهیم و به مردم احترام بگذاریم. کما اینکه در قضیه حمله سایبری به پمپهای بنزین هم صدا و سیما کار خوبی کرد قبل از اینکه دیگران بگویند گفت که یک مشکل این جوری پیش آمده و مردم هم آرام شدند. اما اینکه ما نگوییم و بعد مردم از جاهای دیگر بفهمند خیلی جالب نیست.
مردم آمده اند که مسئولین حرفشان را بشنوند
انتقال صدای مردم چه تأثیری در کاهش تنشها دارد؟
مردم آمده اند که مسئولین حرفشان را بشنوند و مسئولین هم از طریق پخش در صدا و سیما متوجه میشوند. به نظر من چیزی که اگر ما نگوییم دیگران میگویند را نباید با مردم پنهان کاری داشته باشیم.
با توجه به اینکه هیچ کدام از مردم ایران حاضر نیستند همسایه آنها تشنگی بکشد و آنها سیراب باشند، توصیه شما به کشاورزان اصفهان و عموم مردم ایران در شرایط بحرانی آب چیست؟
هیچ کدام از استانها نمیخواهند آب خوردن را از کس دیگری منع کنند. اما الآن هیچ کدام از استانهای خوزستان، چهارمحال و بختیاری و یزد آب ندارند که بخواهند به استانهای دیگر بدهند. فقط باید کسانی که منبع درآمدی جز کشاورزی ندارند را به نحوی تأمین کنند.
شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از جماران، تاریخ انتشار: ۸آذر ۱۴۰۰، کد خبر: amaran.news/۱۵۳۳۰۳۷