واقعا چرا از خود نمیپرسیم که چرا کانادا، فرانسه، استرالیا، انگلستان، ژاپن و ... همانند ایران آمار تولید علم خود را منتشر نمیکنند؟ محال است آمار تعداد مقالات منتشر شده ژاپن را بیابید. چرا؟ چرا فقط کشورهایی مانند پاکستان، برزیل و هند عطش آمار مقالات دارند؟ اگر ایین نامه ارتقا اعضای هیات علمی تا ده سال دیگر همین باشد، ما علاوه بر سرآمدی در تولید مقاله، بیشترین استاد تمام دنیا را نیز خواهیم داشت! چرا با وجود آنکه حدود ۴۰۰ جایزه علمی در دنیا وجود دارد که هیچ یک از شاخصهای ISI استفاده نمیکنند؟
شعار سال: جالب است بدانیم که ما تنها کشوری هستیم که رشته علم سنجی در ان دایر است؛ چراکه فقط ما سرگرم علم سنجی خودمان هستیم. ما بالاترین انتشار مقالات در این حوزه را در اختیار داریم.
هدف علم سنجی که از حوزه کتابداری آمده است، در واقع مجله سنجی است نه حقیقت علم. علم سنجی قدرت تحلیل محتوای علم را ندارد. مبدع این اصطلاح اصلاً چنین منظوری نداشته است. علم سنجی صرفاً بیانگر شاخصهای کمّی است نه کیفی.
در سنتهای اصیل علمی، تولید مقاله هیچ گاه نشان دهنده تولید علم نبوده است. راجرز کتابی نوشته به نام اشاعه نواوری. تا به حال ۲۵۰۰ مقاله در خصوص این کتاب منتشر شده است. این مقالات تولید علم نیست، یک مناقشه علمی است. این نبردهای علمی زمینه ساز تولید علم است نه الزاما خود علم.
کشوری مثل انگلستان بیش از سی سال است که از سنت publish or perish گذشته است.
حدود ۴۰۰ جایزه علمی در دنیا وجود دارد که هیچ یک از شاخصهای ISI استفاده نمیکنند.
در سنت پژوهشی انگلستان اصلاً به شاخصهای ISI، ضریب تأثیر و مانند آن توجهی نمیشود. آنها مجدد به ارزیابی مقالات به شیوه خودشان مبادرت میکنند و به پرداخت پژوهانه و مانند آن .. اقدام میکنند.
نظام رتبه بندی دانشگاههای ایران بر اساس نظامی است که خارج از ایران برنامه ریزی میشود و ما بین المللی کار کردن را با اعمال این شاخصها اشتباه گرفته ایم در حالی که خود آمریکا که واضع ISI است، به طور ناچیز از این نظام استفاده میکند.
ایران از بیانیه سانفرانسیسکو که هشداری به همه بود درس نگرفت. در این بیانیه بیش از چند هزار دانشمند و پژوهشگر و حدود ۸۰۰ مجله علمی معتبر دنیا اعلام کردند که مبنا را در ارزیابیها بر اساس مجلات قرار ندهید.
از یکی از اساتیدی که ۴۰۰ مقاله بین المللی داشتند سوال کردم فقط یکی از مشکلاتی را که در کشور حل کرده اید نام ببرید؟ پاسخ سکوت بود.
از مدیران کشور ۹۷% از مقالات ISI استفاده نمیکنند، ۹۳% نیز مجلات داخلی را نه میشناسند و نه از آنها استفاده میکنند؟! برای چه کسی مینویسیم؟
وقتی شاخص ارزیابی اچ اندیکس شد، پژوهشگر با چه انگیزهای روی پروژه ملی کار کند؟!
دلیل عمده این اتفاق این است که وزارت علوم ارزیابیها را به سیاست گره زده است و افراد تنها به فکر ارتقای خویش هستند نه کشور.
به قلم: دکتر مظفر چشمه سهرابی؛ متخصص علم اطلاعات و دانششناسی
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری ایران آنلاین، تاریخ انتشار: ۲۴ بهمن ۱۳۹۶، کد خبر:۳۲۶۲۶۱، www.ion.ir