شعار سال: بسیاری از بیماری‌ها بخصوص آن‌هایی که توانایی همه گیری دارند در گروه بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان طبقه بندی می‌شوند. همچنین در تداوم انتقال برخی از این بیماری‌ها انتقال انسان به انسان بارز و شایع می‌شود که می‌توان به کرونا و تب خونریزی دهنده کریمه کنگو اشاره کرد.

بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، به هر بیماری عفونی که بطور طبیعی قابلیت انتقال از حیوانات مهره دار به انسان را داشته باشد بیماری زئونوز گفته می‌شود. بیش از ۲۰۰ نوع از بیماری زئونوز در جهان شناسایی شده است و درصد زیادی از بیماری‌های عفونی موجود و نوپدید که انسان را مبتلا می‌کند، از این نوع بیماری هستند.

انواع باکتری، ویروس، انگل و ... می‌توانند از طریق تماس مستقیم و یا از طریق غذا آب یا محیط به انسان انتقال یابند و بیماری‌های زئونوز از لحاظ اقتصادی دارای اهمیت ویژه‌ای هستند چرا که می‌توانند باعث ایجاد اختلال در تولید و تجارت محصولات حیوانی شود.

۷۵ درصد بیماری‌های نوپدید و بازپدید و ۶۱ درصد بیماری‌های عفونی بین حیوان و انسان مشترک است و این بیماری‌ها مخازن و ناقلین زیادی داشته که توانایی ایجاد همه‌گیری گسترده را دارند.

بر اساس گزارش وزارت بهداشت، بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو بیماریی است که امسال شیوع زیادی در کشور عراق داشته و به دلیل تردد زیاد، اکنون ۴۵ نفر به این بیماری مبتلا شده و ۳ نفر فوت کردند.

بیش از ۲۶۰ مورد حیوان گزیدگی در سال گذشته در کشور ثبت شد که عامل بسیاری از آن‌ها سگ‌های ولگرد بودند. سالک در ۱۹ استان کشور شایع است، اصفهان، خراسان رضوی، گلستان و سمنان شیوع بالایی در زمینه این بیماری دارند.

بهزاد امیری رئیس اداره بیماری‌های مشترک بین حیوان و انسان مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی افزود: بیماری‌های زئونوز به دلیل وجود عامل بیماری زا در ادرار، بزاق، خون یا مدفوع حیوان و تماس مستقیم با آن‌ها به انسان منتقل می‌شود و نمونه‌ای از آن‌ها مانند هاری، تب خونریزی دهنده کریمه کنگو و عفونت‌های سالمونلایی بوده و ممکن است از طریق هوای آلوده شده به این ترشحات مانند کرونا و آنفلوآنزا به انسان منتقل شوند.

وی افزود: این بیماری‌ها همچنین در صورت تماس با ناحیه‌ای که حیوانات آلوده در آن حضور داشته اند یا در آن زندگی می‌کنند یا با لمس جسمی که توسط حیوان آلوده شده است، به طور غیر مستقیم از طریق اسطبل، مخازن آکواریوم، قفس مرغ، قفس یا لانه سایر پرندگان، خاک جایی که حیوانات آلوده وجود داشته اند، باغ وحش منتقل می‌شوند.

امیری ادامه داد: زئونوز‌ها می‌توانند از حیوان آلوده به سایر حیوانات و حتی انسان از طریق ناقلین منتقل شوند، مهمترین این ناقلین شامل کنه ها، پشه ها، شپش و کک بوده که تب خونریزی دهنده کریمه کنگو از جمله این بیماریهاست و از طریق محصولات غذایی حیوانی ناشی از آلودگی یا پخت نامناسب مواد غذایی به انسان نیز می‌شوند.

این مقام مسئول در وزارت بهداشت، فرآورده‌های لبنی غیر پاستوریزه، گوشت یا تخم مرغ کاملا پخته نشده، میوه و سبزیجات خام آلوده به مدفوع حیوان آلوده را از عوامل شایع انتقال زئونوز از طریق غذا برشمرد و گفت: با توجه به مصرف روزانه فراورده‌های دامی و احتمال تماس با حیوانات حتی در مناطق شهری و تمایل جامعه به نگهداری حیوانات در منزل همه آحاد جامعه در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های زئونوز هستند و برخی از افراد از جمله روستاییان، کشاورزان، دامداران، کارکنان کشتارگاه‌ها و افرادی که در صنایع شیر و گوشت فعالیت دارند، همچنین کارکنان باغ وحش‌ها یا فروشگاه‌های حیوانات خانگی یا افرادی که روزانه با حیوانات تماس می‌گیرند بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان هستند.
امیری ادامه داد:مهمترین اقدام به منظور کنترل این بیماری‌ها ارتقا هماهنگی بین بخشی جهت مهار آن‌ها در دام‌ها و ارتقا بهداشت محیط بوده، به روز کردن اطلاعات کارشناسان بهداشتی و پزشکان در خصوص خطر بیماری‌های نوپدید، روش‌های موثر کنترل، تشخیص، نظام ثبت و گزارش دهی و ... بیماری‌های زئونوز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

روز‌های گرم سال و رعایت بهداشت فردی

وی تصریح کرد: آموزش جامعه و ارتقا آگاهی آن‌ها نقش بسیار مهمی در کنترل بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان دارد و افراد باید از فرآورده‌های لبنی پاستوریزه استفاده کرده و در مناطق روستایی در صورت مصرف فراورده‌های دامی به طور مناسب آن فراورده را از عوامل بیماری زا پاک کنند به عنوان مثال شیر را حداقل به مدت ۵ دقیقه بجوشانند. گوشت کاملا پخته شده مصرف و در مناطق روستایی از پرده مناسب برای پشت در‌ها و توری مناسب برای پنجره‌ها استفاده شود.

به گفته امیری، در صورت مشاهده موش‌های صحرایی آن را به خانه بهداشت یا مرکز جامع سلامت گزارش کنید، از تجمع زبال‌ها و نخاله‌ها در اطراف محل زندگی خودداری کرده، دامداران در هنگام تماس با دام از لباس‌های مجزا استفاده کنند و پس از تماس با دام آن‌ها را از تن درآورند. در صورت مشاهده علایم بالینی در دام به دامپزشکی مراجعه کرده، ذبح دام در کشتارگاه انجام شود. کارکنان کشتارگاه‌ها از لوازم حفاظت فردی استفاده کنند، در طی مسافرت تماس با دام و سایر حیوانات نداشته باشید.

وی افزود: به حیوانات اهلی نزدیک نشوید، از خوردن آب چشمه یا رودخانه خودداری کنید، در صورت مشاهده سگ‌های بدون صاحب به شهرداری و دهیاری اطلاع رسانی کنید، در صورت گزش توسط حیوانات سریعا به نزدیکترین مرکز خدمات جامع سلامت مراجعه کرده و اگر حیوان خانگی دارید به طور دوره‌ای برای تجویز واکسیناسیون و دارو‌های لازم به دامپزشکی مراجعه کنید.

رئیس اداره بیماری‌های مشترک حیوان و انسان وزارت بهداشت، کودکان زیر پنج سال، افراد بالای ۶۵ سال، زنان خانه دار و افراد دارای ضعف اکتسابی ویا ارثی سیستم ایمنی بدن را از جمله افرادی بیان کرد که بیشتر در معرض خطر بیماری‌های شدید ناشی از بیماری زئونوز هستند.

راه‌های پیشگیری از انتقال بیماری زئونوز به انسان چیست؟

امیری اظهار داشت: با شستن مرتب دست با آب و صابون دست‌ها را پاکیزه نگه داریم، بخصوص زمانی که به حیوانات و اشیا در تماس هستیم و دست می‌زنیم. درصورت در دسترس نبودن آب وصابون از الکل ۶۰درصد برای ضد عفونی دست‌ها استفاده شود. از تماس با حیوانات بیمار پرهیز کنید، از تماس کودکان و خانم‌های باردار و افرادی که دارای ضعف سیستم ایمنی هستند خودداری شود.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از سلامت نیوز، تاریخ انتشار:۲۳ تیر ۱۴۰۱، کد خبر: ۳۴۲۰۴۹، www.salamatnews.com