شعار سال: آیین اختتامیه چهلمین جایزه کتاب سال و سی‌امین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران نوزدهم بهمن ماه ۱۴۰۱ در تالار وحدت تهران برگزار شد.در این مراسم سیدابراهیم رئیسی ریاست جمهوری، محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا دبیرعلمی چهلمین جایزه کتاب سال، علی رمضانی مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و اهالی قلم، اصحاب فرهنگ و دانش حضور داشتند.

فهرست آثار برگزیده سی‌اُمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به شرح ذیل است:

- جامعة مسلمانان تفلیس، تألیف نانی گئلوانی، انتشارات دانشگاه دولتی تفلیس (ایوانه جاواخیوشیلی)، ۲۰۲۱.

- ابن‌سینا، شفاء، منطق، ایساغوجی: تصحیح جدید، ترجمه به انگلیسی و شرح کتاب مدخل شفای ابن‌سینا، تصحیح و ترجمة سیلویا دی وینچنزو، برلین، بوستون، انتشارات والتر دی گرویتر، ۲۰۲۱.

- نقش ادبیات در بازسازی حافظۀ ملی: پژوهشی در حماسۀ ایرانی کوش‌نامه، تألیف لیو یینگ جون، پکن، انتشارات جونگ شی، ۲۰۲۱.

آثار برگزیده چهلمین جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران نیز به شرح ذیل معرفی شدند:

*** حوزه دین : 

سیره

- موسوعه ابی‌طالب (علیه‌السلام)، تألیف گروه مؤلفان، تصحیح گروه محققان، کربلاء: مجمع الامام الحسین علیه‌السلام العلمی للتحقیق تراث اهل البیت علیهم‌السلام؛ قم: عطار، ۱۴۰۰، ۲۰ ج.

*** حوزه زبان : 

گروه زبان‌های باستانی

- فرهنگ زبان پهلوی (پهلوی‌ـ‌فارسی‌ـ‌انگلیسی)، تألیف یدالله منصوری، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، ۱۴۰۰، ۵ ج.

*** حوزه علوم خالص : 

آمار

- ریاضیات تصادفی، تألیف عین‌الله پاشا، تهران: دانشگاه خوارزمی، ۱۴۰۰، ۲۹۴ ص.

علوم کاربردی

*** حوزه علوم پزشکی تخصصی و فوق‌تخصصی

- کتاب مرجع مراقبت‌های ویژه، تألیف کیوان گوهری‌مقدم و امیر واحدیان عظیمی، با همکاری گروه مؤلفان، تهران: آناطب، ۱۴۰۰، ۶۷۱ ص.

مامایی

- بارداری و زایمان، تألیف گروهی از مؤلفان، سرویراستار: معصومه سیمبر، ویراستاران: سهیلا نظرپور، سیما نظرپور و فرزانه رشیدی فکاری، تهران: جامعه‌نگر، ۱۴۰۰، ۴ ج.

*** حوزه ادبیات : 

پژوهش ادبی

- قرن‌های بی‌زمان: درآمدی تحلیلی ـ معرفت‌شناختی بر منطق‌الطیر عطار، تألیف مهدی محبتی، تهران: هرمس، ۱۴۰۰، ۸۵۴ ص.

متون قدیم

- کلیات اشرف مازندرانی (۱۰۳۷ـ۱۱۲۰ق)، تألیف محمدسعید بن محمدصالح، تصحیح و تحقیق هومن یوسفدهی، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار؛ سخن، ۱۴۰۰، ۸۸۲ ص.

*** حوزه تاریخ و جغرافیا : 

مستندنگاری

- سازمان سیاسی بهائیت ۱۹۷۹ـ۱۸۹۲‏‫، تألیف حمیدرضا اسماعیلی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های سیاسی‏‫،۱۴۰۰، ۶۱۶ ص.

کودک و نوجوان

*** حوزه علوم و فنون:

- خزندگان ایران: با محوریت گونه‌های نسبتاً فراوان، بومزاد، تهدیدشده، تألیف هادی فهیمی، ناهید احمدی، ویراستاران علمی: باربد صفایی‌مهرو، هانیه غفاری، تهران: شرکت انتشارات فنی ایران، کتاب‌های نردبان، ۱۴۰۰، ۱۳۹ ص.

*** بخش سپاس :

ـ موسوعه العلامه الشیخ التسخیری، تدوین و تحقیق: المعهد العالی للدراسات التقریبیه، التابع للمجمع العالمی للتقریب بین المذاهب‌الاسلامی، مقدمه: حمید شهریاری، تهران: ‏‫مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی‏‫، ۱۴۰۰، ۱۲ ج.

آثار شایستۀ تقدیر چهلمین جایزۀ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران نیز به شرح ذیل معرفی شدند:

*** کلیات :

دائرةالمعارف‌ها و فرهنگنامه‌ها

- دانشنامۀ امام خمینی، تألیف گروه نویسندگان، به‌اهتمام سیدضیاء مرتضوی، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ۱۴۰۰، ۱۰ ج.

فلسفه و روان‌شناسی

فلسفۀ اسلامی

- نوآوری‌های فلسفی حکیم سبزواری، تألیف حسینعلی شیدان‌شید و محمدهادی توکلی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛ تهران: سمت، ۱۴۰۰، ۴۲۱ ص.

*** حوزه دین :

کلیات اسلام

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

- مستدرک الفقیه علی امل الامل و ملحقاته، تألیف محمدتقی فقیه‌عاملی (الحفید)، قم: مؤسسۀ کتاب‌شناسی شیعه، ۱۴۰۰، ۷۹۲ ص.

- محدث‌نامه، احوال و آثار سیدجلال‌الدین حسینی ارموی (۱۳۲۳ـ۱۳۹۹ق)، تألیف علی صادق‌زاده‌وایقان، قم: مؤسسۀ کتاب‌شناسی شیعه؛ تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران، ۱۴۰۰، ۱۰۶۸ ص.

حدیث

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

- زیارت عاشورا از آغاز تا امروز؛ اثبات اصالت زیارت عاشورای مشهور با استناد به بیش از ۱۶۰ نسخۀ خطی از منابع این زیارت، تألیف سیدمهدی محمودی، قم: مؤسسۀ کتاب‌شناسی شیعه با همکاری آستان قدس حسینی، ۱۴۰۰، ۴۸۰ ص.

- آینۀ خودیابی: شرح حکمت صدوپنجاه نهج‌البلاغه، تألیف احدفرامرز قراملکی با همکاری فهیمه ساجدی‌مهر، مشهد: حوزۀ علمیۀ خراسان، ۱۴۰۰، ۵۳۶ ص.

فقه و اصول

تألیف

- بحوث فی شرح مناسک الحج: تقریرا لابحاث السید محمد رضا السیستانی، تألیف امجد ریاض و نزار یوسف، قم: کتاب حکیم؛ نشر فقه، ۱۴۰۰، ۱۵ ج.

تصحیح

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

- مصباح الفقیه، تألیف رضا بن محمد هادی الهمدانی، تصحیح محمد باقری، نورعلی نوری و محمد میرزایی، قم: آوای منجی، ۱۳۹۹، ۲۰ ج.

- النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، تألیف ابوجعفر محمد بن الحسن بن علی الطوسی، تصحیح مؤسسۀ امام هادی علیه‌السلام، قم: مؤسسۀ پیام امام هادی علیه‌السلام، ۱۳۹۹، ۵ ج.

*** حوزه علوم اجتماعی :

- جریان‌شناسی فکری فرهنگی در ایران معاصر: احیاگری دینی، تألیف سیدمحسن طباطبایی‌فر، زیرنظر شورای علمی طرح، تهران: موسسۀ فرهنگی و هنری آفتاب خرد، ۹۴۰ ص.

*** حوزه علوم سیاسی : 

- الگو‌های علم سیاست در حکمت متعالیه، تألیف محمد پزشکی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۴۰۰، ۲۵۶ ص.

*** حوزه حسابداری : 

- نظریه‌ها و کاربرد‌های اخلاق حرفه‌ای در حسابداری (ج ۱-۲)، تألیف محمد نمازی و حسین رجب‌دری، تهران: دانشگاه تهران، ۱۴۰۰، ۷۲۲ ص.

*** حوزه زبان : 

زبان‌شناسی

- ترجمۀ دیداری‌شنیداری: رویکرد بینارشته‌ای در زیرنویس‌گذاری، تألیف ژان‌مارک لاوور و آدریانا شربان، ترجمة دانیال بسنج و عسل امیرخوانساری، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، ۱۴۰۰، ۲۰۶ ص. ‏‫

*** حوزه علوم خالص : 

کلیات و تاریخ علم

تألیف

- رستنی‌ها و پدیده‌های نباتی در تاریخ طبری، تألیف محمدحسن ابریشمی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۴۰۰، ۷۸۲ ص.

ترجمه

- چرا به علم اعتماد کنیم؟، تألیف نیومی اورسکیز، ترجمۀ میثم محمدامینی، تهران: فرهنگ نشر نو، ۱۴۰۰، ۴۳۶ ص.

زیست‌شناسی

- مبانی فیزیولوژی جانوری، تألیف کریستوفر د. مویز و پاتریشیا م. شولت، ترجمة آمنه رضایوف، سیدپیمان مقدسی، سکینه علی‌جان‌پور و زهرا قاسم‌زاده، تهران: دانشگاه تهران، ۱۴۰۰، ۲ ج.

زمین‌شناسی

- پارینۀ لرزه‌شناسی، تألیف جمیز مک کالپین، ترجمة حمید نظری و منوچهر قریشی، تهران: همراه علم، ۱۴۰۰، ۸۰۶ ص.

*** حوزه علوم کاربردی : 

*** حوزه علوم پایه پزشکی :

- دانشنامۀ استخوان‌ها و مفاصل، تألیف سهیل میرزایی، تهران: نوش‌آفرین، ۱۴۰۰، ۶۲۰ ص.

پیراپزشکی

- جنبه‌های آزمایشگاهی درمان ناباروری، تألیف مجتبی رضازاده ولوجردی، لیلا راشکی‌قلعه‌نو، سارا دربندی، مهسا دربندی، فاطمه حسنی و مریم زارع، تهران: پژوهشگاه رویان، ۱۴۰۰، ۲ ج.

بالینی

- روماتولوژی سالمندان، گردآوری و تدوین: احمد سلیم‌زاده، تهران: ایوان، ۱۴۰۰، ۶۴۸ ص.

پزشکی عمومی

- هنر و دانش گرفتن شرح‌حال و معاینۀ بالینی: سیستم قلب و عروق، تألیف علی‌اکبر توسلی، اصفهان: سمند، ۱۴۰۰، ۶۰۴ ص.

*** حوزه دامپزشکی:

تألیف

- عفونت‌ها و مسمومیت‌های غذایی باکتریایی، تألیف میرحسن موسوی و سیدامین خطیبی، تبریز: دانشگاه تبریز، ۱۴۰۰، ۳۸۸ ص.

** حوزه مهندسی مواد و معدن : 

- پوشش دادن فلزات، تألیف محمد قربانی، تهران: دانشگاه صنعتی شریف، ۱۴۰۰، ۳ ج.

مهندسی عمران

تألیف

- احتمال و آمار مهندسی، تألیف سیدمحمود طاهری، تهران: دانشگاه تهران، ۱۴۰۰، ۶۲۴ ص.

ترجمه

- اندرکنش دینامیکی قطار ـ پل در راه آهن پرسرعت: نظریه و کاربردها، تألیف خی شیا، نان جانگ و وی وی گو، ترجمۀ جبارعلی ذاکری‌سردرودی، مبین آقاخانی‌زاد و چنگیز شهدی، تهران: دانشگاه علم و صنعت، ۱۴۰۰، ۶۶۷ ص.

*** حوزه مهندسی شیمی : 

- مهندسی تولید از چاه‌های گازی، تألیف احسان خامه‌چی، تهران: دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک)، ۱۳۹۹، ۳۶۷ ص.

*** حوزه مهندسی صنایع : 

- زنجیره‌های تأمین دیجیتال، تألیف توماس رازک، دنیل سیتز، متیاس دیک و کای اووه گاندرمن، ترجمۀ سجاد شکوهیار و عباس منوچهری‌راد، تهران: آثار فکر،۱۴۰۰، ۲۸۰ ص.

*** حوزه مهندسی کشاورزی : 

- پهپاد‌های کشاورزی حرفه‌ای صلح‌آمیز، تألیف کی. آر. کریشنا، ترجمۀ زهرا خوشنودی‌فر، مستانه غنجی و پرویز رحیمی‌مصلح‌آبادی، زاهدان: دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۱۴۰۰، ۵۰۲ ص.

*** حوزه هنر : 

کلیات هنر

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

- زیبایی‌شناسی زندگی روزمره، تألیف اندرو لایت و جاناتان اسمیت، ترجمۀ شیما بحرینی، تهران: کرگدن، ۱۴۰۰، ۳۶۴ ص.

- تاریخ مفاهیم بنیادین زیبایی‌شناسی، تألیف ووادیسواف تاتارکیویچ، ترجمۀ حمیدرضا بسحاق، تهران: گیلگمش، ۱۴۰۰، ۶۳۷ ص.

هنر‌های تجسمی

- دایره‌المعارف دستبافته‌داری استان کرمان، تألیف عقیل سیستانی، تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری؛ کرمان: ادارۀ کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان، ۱۴۰۰، ۵ ج.

عکاسی

-تاریخ جهانی عکاسی، تألیف نیومی روزنبلوم، ترجمۀ کریم متقی، تهران: کتاب پرگار، ۱۴۰۰، ۱۰۲۸ ص.

موسیقی

- آدورنو و موسیقی، تألیف رابرت ویتکین، ترجمۀ حسن خیاطی، تهران: سرود، ۱۴۰۰، ۳۲۸ ص.

*** حوزه ادبیات : 

داستان بلند و رمان

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

- صور، نوشته حسینعلی جعفری، تهران: سروش، ۱۴۰۰، ۳۶۴ ص.

- عزرائیل، ج ۱: کهنه سرباز، نوشته نیما اکبرخانی، قم: کتابستان معرفت، ۱۴۰۰، ۲۹۵ ص.

داستان کوتاه

-ویروس عاشق، نوشته مجید رحمانی، تهران: صاد؛ یارمند، ۱۴۰۰، ۱۶۹ ص.

شعر کلاسیک

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

- زیر ساعت حرم، سرودۀ مریم سقلاطونی، تهران: سوره مهر، ‏‫۱۴۰۰، ‏‫۱۴۶ ص.

- مرتد: مجموعۀ غزل، سرودۀ مهدی جهاندار، تهران: شهرستان ادب‏‫، ۱۴۰۰، ‏‫۸۲ ص. ‏‫

شعر نو

- میان جیوه و اندوه (۱۳۹۶ـ۱۳۹۹)، سروده لیلا کردبچه، تهران: نگاه‏‫، ۱۴۰۰، ‏‫۱۰۰ ص. ‏‫

نقد ادبی

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

- تماشای روایت: بررسی تحلیلی روش انتقال عناصر داستان از روایت به درام، تألیف مجید آقائی، تهران: علمی و فرهنگی، ۱۴۰۰، سیزده، ۴۱۵ ص.

- خودانتقادی ادبی: رساله‌ای در نقد هنر خویشتن در عرصۀ ادبیات، تألیف مهرداد نصرتی، کرمان: فرهنگ عامه، ۱۴۰۰، ۴۵۴ ص.

پژوهش ادبی

- هشت‌رود‏‫: ارزیابی و نقد آثار هشت شاعر انقلاب اسلامی، تألیف محمدکاظم کاظمی، تهران: شهرستان ادب‏‫،۱۴۰۰، ۳۱۲ ص.

متون قدیم

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

- وحی بر توفان: اشعار مقبل اصفهانی (آقامحمد شیخا ـ قرن دوازدهم هجری) براساس پانزده نسخۀ خطی؛ تدوین و تصحیح امیرحسین مدرس، تهران: مرکز آفرینش‌های ادبی، دفتر شعر؛ سوره مهر، ۱۴۰۰، ۵۸۰ ص.

- مشکاه المصابیح [مصطفی بن قباد لاذقی]، تصحیح و تحقیق: امین حق‌پرست، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار؛ سخن، ۱۴۰۰، ۹۷۰ ص.

*** حوزه تاریخ و جغرافیا : 

تاریخ اسلام

- ریشه‌ها، پیامدها، و شبهات جنگ جمل، تألیف نجم‌الدین طبسی، تحقیق ابراهیم رضایی‌کلیری و حسن بلقان‌آبادی، قم: دلیل ما، ۱۴۰۰، ۲ ج.

تاریخ ایران

- دانشنامة کاشان، ج ۶: سکه‌های کاشان در موزۀ سکۀ بانک سپه، موزۀ ملی ایران و موزۀ رضا عباسی، پژوهش نسرین زهتاب، سعید سلیمانی و فربد مصنف، عکاس: مصطفی علیزادگان، زیرنظر حسین محلوجی، تهیه‌شده در بنیاد فرهنگ کاشان، تهران: بنیاد فرهنگ کاشان، ۱۴۰۰، ۴۷۷، ۲۱ ص.

مستندنگاری

- عقیله، نوشتۀ الهام امین، مشهد: شرکت به‌نشر (انتشارات آستان قدس رضوی)، ۱۴۰۰، ۳۲۲ ص.

جغرافیا

-روش‌ها و تکنیک‌های پژوهش در ژئومورفولوژی، تألیف مجتبی یمانی، تهران: دانشگاه تهران، ۱۴۰۰، ۴۲۶ ص.

*** حوزه کودک و نوجوان

داستان تألیف

- کلاس مخفی، نوشتۀ محمدکاظم اخوان، تهران: پیدایش، ۱۴۰۰، ۱۶۰ ص.

شعر نوجوان

دو کتاب زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:

‏‫- دلتنگم و می‌دانی...، سرودۀ مریم زندی، تصویرگر ناهید مظفری، تهران: سروش‏‫، ۱۴۰۰، ‏‫۴۰ ص.

- قلب کوه از سنگ نیست، سرودۀ غلامرضا بکتاش، تصویرگر مهناز انصاری، تهران: سروش، ‏‫۱۴۰۰، ‏‫۲۴ ص.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: ۱۹ بهمن ۱۴۰۱، کدخبر:۸۵۰۲۴۲۶۶، www.irna.ir