شعار سال: انتشار کلیپی از یکی از مجریان صداوسیما که در برنامهای زنده، مفسدان اقتصادی را لعن و نفرین میکند، این گزاره را در افکارعمومی مطرح کرده که آیا صداوسیما به عنوان رسانهای فراگیر به جز لعن و نفرینهای شعاری، فعالیت موثرتری برای مقابله با فساد نمیتواند انجام دهد؟
در شرایطی که مجری برنامه «طبیب»، صبح روز چهارشنبه هفتم تیرماه مصادف با شهادت شهید بهشتی در برنامه زنده شبکه سه، مفسدان اقتصادی را لعن و نفرین میکند که چهارشنبه شب، رئیس سازمان زندانها با حضور در برنامه «صف اول» شبکه خبر اعلام میکند «طبری نه عفو خورده، نه مرخصی رفته و نه الان در زندان است.»
متهمی پرسروصدا که درست بعد از رفتن آملی لاریجانی و آمدن ابراهیم رئیسی در قوه قضاییه، پرونده فساد او بر سر زبانها افتاد و جلسات دادگاه او از تلویزیون پخش شد. غلامعلی محمدی، رییس سازمان زندانها درباره پرونده اکبر طبری، مدیرکل اسبق امور مالی قوه قضاییه گفت: «آقای طبری از مرخصی طویلالمدت بهرهمند نشده است. اگر وی در زندان نیست به دلیل تصمیم مرجع قضایی است نه به لحاظ اعطای مرخصی. او با تصمیم مرجع قضایی به صورت موقت بیرون از زندان است.
اگرچه روز بعد، مرکز رسانه قوه قضائیه در اطلاعیهای اعلام کرد «اکبر طبری دارای عناوین اتهامی متعدد بوده که در بعضی از عناوین به ویژه ارتکاب بزه اعمال نفوذ به ۴۵ ماه حبس محکوم شده که این مدت حبس نامبرده با گذراندن دوران محکومیت به صورت کامل خاتمه یافته است.»
رئیسی و مبارزه با فساد: دو سال قبل از انتخابات۱۴۰۰
«علیاکبر طبریپور» در ۲۰ سال گذشته، صاحب مناصب مختلفی در حوزههای مالی و رفاهی قوهقضاییه بود. اکبر طبری در نهایت، بابت تشکیل شبکه ارتشا به ۳۱ سال حبس تعزیری و ضبط اموال محکوم که این رای در اواخر سال۹۹ تایید شد. این در حالی است که همین روزها خبرگزاری صداوسیما گزارش داده بعد از ارجاع پرونده از دیوان عالی کشور به شعبه هم عرض این پرونده مجددا رسیدگی و دادگاه، میزان قرار وثیقه قبلی طبری را که ۱۰۰ میلیارد تومان بود، افزایش و به ۳۰۰ میلیارد تومان تغییر داد تا وی با سپردن وثیقه تا رسیدگی نهایی و صدور رای قطعی از زندان آزاد شود.
مبارزه با فساد: از شعار تا عمل
عملکرد هیجان زده برخی مجریان صداو سیما نشان میدهد در بازنمایی مبارزه دستگاه قضایی با فساد در دورههای مختلف ریاست افراد بر این قوه، اطلاع رسانی بر مبنای سلیقه مدیران و مجریان صداوسیما بوده است. چه آنکه در دوره ابراهیم رئیسی، دادگاههای طبری با پوشش حداکثری از صداوسیما پخش میشد، اما بعد از روی کارآمدن ابراهیم رئیسی در قوه مجریه که او قول مبارزه با فساد در آن را داده بود، علی رغم افشای فساد در وزارت جهادکشاورزی یا دستگیری برخی مدیران دولتی، صدا وسیما با احتیاط و محافظه کاری شدیدی، فساد مدیران زیر مجموعه ابراهیم رئیسی در دولت را بازتاب میدهد.
از این رو بنظر میرسد در صورتی که رویکرد شعارگرایانه فعلی صداوسیما در مبارزه با فساد با عملگرایی و استقلال بیشتری نسبت به جریانهای سیاسی صورت پذیرد، باور پذیری و اعتماد مردم نسبت به رسانهای که مدیران آن وجه ملی و فراگیری آن را برجسته میکنند، بیشتر خواهد شد. شعارهایی که مردم انتظار دارند، انحصار آن در لعن و نفرین عامیانه مجریان نبوده و با افشای فساد و لو در جریان سیاسی خودی ها، اراده نظام برای مبارزه با فساد را نشان دهند.
فسادهایی که بنظر میرسد فقط وقتی صدای صداوسیما را بلند میکند که غیرخودیها مرتکب شوند و در شرایط وقوع فساد در جریان خودی سیاسی، سکوت تنها واکنشی است که فضای رسانهای رسمی کشور را دربر میگیرد.
تفاوت مبارزه با فساد خودیها و غیرخودیها
از سویی عملکرد برخی افراد در جریان سیاسی وابسته به اصولگراها نشان میدهد، فساد برای این افراد به عنوان اهرم فشار یا سوداگری تبلیغاتی محسوب میشود. اگرچه خدای مفسدان و مبارزان فساد در هر دوره تصدی دولتها و مجالس یکی است، اما مواجه برخی مدعیان مبارزه با فساد با فساد نزدیکان افراد نزدیک به خود متفاوت است.
چه اینکه، بودند افرادی که تا قبل از ورود به مجلس شورای اسلامی، علیرغم افشای فساد در مجموعه آنها و تلاش نهادهای نظارتی برای تحقیق و تفحص از مجموعه تحت مدیرتشان، تمام تلاش و لابی خود را برای متوقف کردن روند تحقیق و تفحص انجام دادند. همین افراد، بعد از ورود به مجلس، از تحقیق و تفحص به مثابه ابزاری برای فشار به جریان سیاسی رقیب بهره برداری کردند.
حتی زمانیکه فساد اطرافیان آنها، توسط جریانهای عدالتخواه خودی و یا سوت زنان فضای مجازی، مخابره میشود برخلاف شعارهای حمایت از سوت زنی برای افشای فساد در کشور و علیرغم تبلیغات، حول راه اندازی سامانههای فسادیاب، این افشاگران فساد هستند که دستگیر میشوند و شکایت مدعی مبارزه با فساد علیه افشاگران فساد، بعضا آنها را روانه زندان میکند.
این نشان میدهد که برخورد با فساد در کشور ما کاملا سلیقهای و بسته به این دارد که فساد را چه کسی مرتکب شده باشد. قطعا مردم عادی اگر کمترین خطایی بکنند با مجازاتهای آنی و قاطعانه و بعضا نا متوازن با جرم مواجه میشوند طوریکه به گفته برخی فعالان فضای مجازی آدم را به یاد داستان بینوایان و ژان والژان میاندازد.
یاشار سلطانی افشاگر املاک نجومی
از مردم عادی که بگذریم فساد نخبگان دقیقا به دو دسته خودی و غیر خودی تقسیم میشود اگر فاسد از جریان همسو باشد، اغلب تکذیب میشود، عاملان افشاگری به دشمن مرتبط میشوند و حتی بعضا تحت شکایت و پیگیرد قرار میگیرند. اما اگر فساد از طرف ناهمسو مانند اصلاح طلب یا اعتدالی باشد. به افشاگر جایزه میدهند، او را تکریم میکنند و حتی قبل از برگزاری دادگاه و صدور حکم، میکوشند او را صبح تا شب در تلویزیون رسوا و بدنام کنند و مدعی میشوند این نمونهای دقیق و درست از فساد ستیزی است.
در واقع و بدون پرده پوشی، فساد رقیب سیاسی برای این افراد و افشای مفاد پروندههای محرمانه آنان، گاهی حتی از شگردها و تکنیکهای غیرشرعی استفاده میکنند. برای نمونه در جریان انتشار اخبار دروغ از تحقیق و تفحص فولاد سپاهان، موجی از اخبار دروغ علیه دولت قبلی توسط برخی نمایندگان مجلس تحت عنوان فساد ۹۰هزار میلیاردی به راه افتاد. در حالی که بعد از فروکش کردن فضای تبلیغی رسانههای اصولگرا، مشخص شد ضربه کاری و اصلی به امید مردم وارد شد که به سهم خود در ناآرامیهای بعدی کشور نقش داشت.
وحید اشتری افشاگر سیسمونی گیت
پیامد سکوت در برابر فساد خودیها چیست؟
از این رو، توجه آگاهان سیاسی به نقش ساختارهای فساد در هدایت افراد به سمت فساد، میتواند شناخت مردم نسبت به مدعیان دروغین مبارزه با فساد را آشکار کند. مدعیانی که اگرچه نطقهای آتشینی پشت تریبونها علیه فساد دارند، اما در هر دوره مسئولیت آنها، یا املاک بیت المال را به ثمن بخس واگذار میکنند و یا معاونین آنها، خودروهای نجومی را در موقعیتهای تصمیم گیری سیاسی حساس همچون استیضاحها و در شرایطی که مردم در نوبت و صف دریافت خودرو هستند، به برخی افراد فاقد صلاحیت واگذار میکنند.
اما اکنون، مبارزه با فساد در دوره برخی مسئولان که با شعار مبارزه با فساد وارد دولت شدند، به فراخور نوع وابستگی افراد به جریانهای سیاسی انجام میشود. چه آنکه برای زمین زدن برخی افراد، اطلاعاتی از آنها در رسانهها افشا میشود که یا تحت بررسی محاکم قضایی است و یا اساسا به مقامات قضایی ارائه نشده و به مثابه اهرم فشار علیه آنها در رسانهها منتشر میشود که در هر دو صورت، جرم تلقی میشود.
اما در شرایط فعلی حاکمیت یکدست دولت و مجلس، سکوت برخی مسئولان دولت در برابر ترک فعلها و فساد ها، به دلیل همسویی افراد در ظن فساد، آنها را در موضع تناقض با رفتار پیشین و دوگانگی رفتار و شعارها در مواجه با فساد قرار میدهد. موضوعی که اعتماد عمومی به دولت و مجلس را تضعیف و چشم انداز بی اعتمادی به نظام سیاسی را پیش روی آگاهان قرار میدهد.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری خبرآنلاین، تاریخ انتشار:۱۹ تیر ۱۴۰۲، کدخبر:۱۷۸۷۰۲۹، www.khabaronline.ir