شعارسال: علی لاریجانی در اولین سفر رسمی‌اش به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی روز گذشته به عراق رفت؛ سفری که دستاورد‌های بسیار مهمی داشت که منجر به امضای توافق‌نامه امنیتی بین دو کشور شد؛ توافقی که می‌تواند موضوع امنیت در مرز‌های طولانی بین دو کشور را به یک سرانجام روشن برساند و همزمان به درک مشترک از تهدید‌های مشترک هوایی اسرائیل بینجامد.

قاسم الأعرجی، مشاور امنیت ملی عراق، طی دیدار با لاریجانی اعلام کرد که دولت بغداد با جدیت تلاش می‌کند تا از هرگونه نقض امنیتی با هدف تعرض به هر یک از کشور‌های همسایه خود، جلوگیری کند. قرار است لاریجانی بعد از عراق به لبنان سفر کند. مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری، ۱۴مردادماه در حکمی لاریجانی را به‌عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی منصوب کرد.

علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران که روز دوشنبه به عراق سفر کرد، با قاسم الأعرجی، مشاور امنیت ملی عراق، دیدار و گفت‌و‌گو کرد. موضوعاتی همچون اجرای توافق‌نامه امنیتی امضا‌شده بین عراق و ایران، وضعیت امنیتی منطقه و جنایات گرسنگی دادن و کشتار مردم فلسطین در نوار غزه از جمله محور‌های اصلی این گفت‌و‌گو بود. علی لاریجانی طی سخنانی که خبرگزاری رسمی عراق آن را منتشر کرد، در دیدار با قاسم الأعرجی، از دولت و سیاست خارجی متعادل عراق که منجر به امنیت و ثبات برای این کشور و منطقه شده است، تمجید کرد.

دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان افزود: «مردم عراق شجاع و سخاوتمند هستند و جاده کربلای امروز گواه سخاوت عراقی‌هاست.» لاریجانی پیش از عزیمت به عراق و لبنان، درباره اهداف سفرش از امضای توافق‌نامه امنیتی با عراق در سفر به این کشور و همچنین از انتقال پیام‌هایی به لبنان در سفر به بیروت خبر داد. به گزارش ایسنا لاریجانی تاکید کرد که این سفر دو بخش دارد، بخش اول در عراق است؛ عراق کشور دوست و همسایه ماست و روابط تجاری سطح بالایی با این کشور داریم.

لاریجانی درباره توافق امنیتی نیز توضیح داد: «ما یک توافق‌نامه امنیتی با عراق تدوین کرده‌ایم که نقطه بسیار مهمی است. نگاه ایران و سبک ایران در روابط با همسایگان این‌گونه است که امنیت ایرانیان برایش نقطه اصلی است ولی در ضمن، توجه به امنیت همسایگان هم دارد و مثل برخی از کشور‌ها نیست که فقط امنیت را برای خودشان می‌دانند و دیگر ملت‌ها را در منطقه له کردند. این یک نوع رفتار است و در همین سفر این توافق‌نامه امضا خواهد شد.»

پیام مهم برای لبنان

دبیر شورای عالی امنیت ملی قسمت دوم این سفر را لبنان عنوان کرد و گفت: «لبنان یکی از کشور‌های بسیار مهم در منطقه و تاثیرگذار در غرب آسیاست. ما از دیرباز با دولت و مردم لبنان ارتباط داشتیم، بسیاری از علمایی که در ایران فعال و تاثیرگذار بودند از لبنان آمده بودند، بنابراین یک ریشه مشترک تمدنی بین ایران و لبنان وجود دارد. به همین دلیل همکاری‌های ما با دولت و مردم لبنان سابقه‌دار و گسترده است. در مسائل مختلفی که در منطقه رخ می‌دهد ما با هم رایزنی داریم، بنابراین در این شرایط که مقداری شرایط خاص هم هست با مسوولان و افراد موثر در این کشور گفت‌و‌گو خواهیم کرد.»

وی در پاسخ به اینکه در سفر به لبنان حامل پیام هم هستید، گفت: «پیام‌هایی وجود دارد که مطرح خواهیم کرد. مواضع ما در لبنان از قبل هم روشن است. ما نظرمان این است که وحدت ملی در لبنان موضوع مهمی است که باید حفظ شود، استقلال لبنان همیشه برای ما مهم است و به آن کمک خواهیم کرد. بالا رفتن روابط تجاری بین دو کشور نیز از موضوعات مهم است.» لاریجانی در پاسخ به اینکه شما در شرایط خاص جنگی در لبنان به این کشور سفر می‌کنید، گفت: «لبنان تاریخ طولانی در این مسائل داشته و اخیرا هم درگیری سنگینی با رژیم صهیونیستی داشته مثل خود ما که داشتیم، بنابراین همیشه این گفت‌و‌گو‌ها می‌تواند برای ایجاد ثبات در منطقه موثر باشد.»

سفر لاریجانی به لبنان در شرایطی انجام می‌گیرد که بحث خلع سلاح حزب‌الله لبنان بار دیگر روی میز قرار گرفته است؛ امری که برخی مقامات ایرانی مخالفت خود را با آن اعلام کرده‌اند. این بار به بهانه موافقت هیات وزیران این کشور با طرح ایالات متحده برای خلع سلاح مقاومت، این طرح روی میز برگشت. در طرح آمریکایی، خلع سلاح حزب‌الله پیش‌زمینه انجام اقدامات بعدی مانند عقب‌نشینی اسرائیل از پنج نقطه جنوبی، مذاکرات غیرمستقیم برای تعیین‌تکلیف موضوع زندانیان و حل مسائل مرزی است. لبنان از شامگاه دوشنبه هفته گذشته که این طرح در دستور کار قرار گرفت، درگیر برخی ناآرامی‌های خیابانی و درگیری‌های سیاسی است.

علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل مقام معظم رهبری، روز شنبه در گفت‌و‌گو با خبرگزاری تسنیم درباره خلع سلاح حزب‌الله لبنان گفته بود که این نخستین بار نیست که برخی در لبنان چنین مباحثی را مطرح می‌کنند؛ اما همچنان‌که پیش‌تر این طرح‌های ضدلبنانی به نتیجه نرسید، این بار نیز به مقصد نخواهد رسید و مقاومت در برابر این توطئه‌ها ایستادگی خواهد کرد.

گفت‌و‌گو با مقامات عراقی

علی لاریجانی در ادامه دیدار‌های دیپلماتیک خود در بغداد با عبداللطیف رشید، رئیس‌جمهور عراق، دیدار و رایزنی کرد. پیش از آن، لاریجانی با قاسم الاعرجی، دبیر شورای امنیت ملی عراق، دیدار و رایزنی کرده بود. در ادامه نیز دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان با محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر جمهوری عراق، دیدار و گفت‌و‌گو کرد. بر اساس گزارش خبرگزاری رسمی عراق، نخست‌وزیر عراق در این گفت‌و‌گو به تلاش‌های این کشور برای توسعه روابط با جمهوری اسلامی ایران و تقویت مشارکت‌های ثمربخش در سطوح و زمینه‌های مختلف، که در راستای منافع مردم عراق و ایران باشد، تاکید کرد.

السودانی بار دیگر بر موضع اصولی و ثابت عراق در محکومیت تجاوز صهیونیستی علیه ایران و هر که منجر به تشدید درگیری‌ها در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی شود، تاکید کرد. نخست‌وزیر عراق همچنین در این دیدار بار دیگر بر حمایت کشورش از گفت‌وگوی آمریکا و ایران تاکید کرد. لاریجانی در این دیدار ضمن ابلاغ پیام رئیس‌جمهور ایران به نخست‌وزیر عراق، بر تمایل جمهوری اسلامی ایران برای توسعه و تقویت روابط در زمینه‌های مختلف، به‌ویژه ارتباط ریلی بین دو کشور برای جابه‌جایی مسافران و اتصال آنها به جاده توسعه و کریدور‌های اصلی منطقه تاکید کرد.

پایان ماموریت ائتلاف بین‌المللی

روز یکشنبه نیز السودانی در سخنانی بر پایبندی دولت عراق به پایان ماموریت ائتلاف بین‌المللی در این کشور تاکید کرد و گفت: «دیگر نیازی به وجود این ائتلاف در عراق نیست.» به گزارش ایرنا، نخست‌وزیر عراق در اظهاراتی گفت که هم‌اکنون وضعیت امنیتی کشور باثبات است و هیچ توجیهی برای وجود سلاح خارج از کنترل دولت وجود ندارد. وی اضافه کرد: «این اصول با خواست مرجعیت دینی مطابق است و علیه هیچ طرف یا فرد مشخصی نیست.»

نخست‌وزیر عراق تاکید کرد: «ما نمی‌خواهیم روابط عراق با کشور‌های منطقه و جهان قطع شود و نمی‌توان عراق را در انزوا قرار داد.» السودانی پیش‌تر نیز در اظهاراتی گفته بود که حضور نیرو‌های ائتلاف توجیهی برای مسلح شدن گروه‌های عراقی فراهم کرده بود، اما پس از تکمیل خروج نیرو‌های ائتلاف، هیچ نیاز یا توجیهی برای هیچ گروهی برای حمل سلاح خارج از محدوده دولت وجود نخواهد داشت. این تصمیم عراق چندین مفهوم دارد؛ نخست اینکه بغداد ظاهرا می‌خواهد با کشور‌های دیگر به صورت مستقل در زمینه امنیت همکاری کند و نه صرفا در قالب ساختار. یعنی اهمیت بیشتر دادن به همکاری‌های دوجانبه با کشور‌ها و بازیگران دیگر. ضمن اینکه چنین تصمیمی به تقویت حاکمیت ملی بغداد منجر خواهد شد.

رایزنی در مقطعی حساس

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، صبح روز گذشته در پاسخ به سوال یک رسانه عربی در مورد سفر علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی به عراق و لبنان و هدف از این سفر در این موقعیت حساس گفت: «اتفاقا، چون شرایط حساس است، اقتضا می‌کند که رایزنی‌های جمهوری اسلامی ایران با کشور‌های منطقه، با هدف روشنِ صیانت از صلح، ثبات و امنیت در منطقه غرب آسیا، بیشتر شود. هدف هم در عراق و هم در لبنان، گفت‌و‌گو با مقامات ذی‌ربط این دو کشور با هدف تبادل نظر در مورد آخرین تحولات منطقه و کمک به حفظ و تقویت صلح و ثبات در منطقه است.»

خلع سلاح گروهک‌های کرد

ایران و عراق پیش از این نیز سابقه امضای توافق‌نامه امنیتی را دارند؛ توافق‌نامه امنیتی ایران و عراق برای خلع سلاح احزاب کرد ایرانی که با عنوان توافق‌نامه امنیتی تهران-بغداد نیز شناخته می‌شود، یک توافق‌نامه امنیتی میان دو طرف بود که در اسفندماه سال ۱۴۰۱ به امضا رسید. طبق این توافق، ایران تا ۲۸شهریورماه سال ۱۴۰۲ به عراق مهلت داد، تا احزاب کرد ایرانی مستقر در اقلیم کردستان عراق را خلع سلاح و اردوگاه‌های نظامی آنان را تعطیل کند. «خارج کردن گروه‌های تروریستی از مناطق نزدیک به مرز‌های جمهوری اسلامی ایران»، «انتقال آنها به عمق خاک عراق در منطقه اقلیم کردستان جمهوری عراق» و «تلاش برای خلع سلاح کردن آنها» از جمله محور‌های توافق‌نامه همکاری‌های مشترک امنیتی ایران و عراق بود. این توافق‌نامه امنیتی، در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ میان علی شمخانی دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی ایران و قاسم الاعرجی، مشاور شورای امنیت ملی عراق و با حضور محمد شیاع السودانی نخست‌وزیر عراق، امضا شد. توافق‌نامه امنیتی میان تهران و بغداد، ۶ ماه پس از حملات موشکی و پهپادی سپاه پاسداران به مقر احزاب کُرد ایرانی مستقر در اقلیم کردستان عراق، در بغداد منعقد شد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار: 21مرداد1404، کدخبر:4204116، donya-e-eqtesad.com