شعارسال: حکومت طالبان در افغانستان که از ۲۵ شهریور اینترنت فیبر نوری در استان بلخ را به دستور رهبر عالی طالبان ممنوع اعلام کرده بود در اقدامی جدید ارتباط اینترنتی در سراسر افغانستان را قطع کرده است. دلیل این اتفاق از سوی حکومت طالبان جلوگیری از «بی‌اخلاقی» اعلام شده است. قطع اینترنت بیشتر از همه زنان و دختران افغانی را محدود می‌کند چرا که پس از فرمان طالبان در سال ۲۰۲۲ حق کار و تحصیل را از دست دادند و اینترنت به تنها روزنه امید آنها برای ادامه زندگی تبدیل شده بود.

در واقع، در شرایطی که طالبان با محدودیت‌های روزافزون زنان را بیشتر از گذشته در خانه‌هایشان محبوس می‌کند و حتی صدای زنان و ظاهرشان در ملأعام ممنوع شده است، اینترنت دنیای جدیدی از امکانات را برای زنان در افغانستان گشوده است که حالا همین روزنه را هم طالبان کور کرده است.

قطع اینترنت ثابت و اختلال در اینترنت همراه

نت‌بلاکس که وضعیت ترافیک اینترنت در دنیا را گزارش می‌دهد، اعلام کرده در ۳۰ سپتامبر اختلالات گسترده‌ای در خدمات اینترنت و تلفن همراه در سرتاسر افغانستان مشاهده شده است و اتصال به اینترنت به حدود ۱ درصد سطح عادی کاهش یافته است. طبق اعلام نت‌بلاکس، قطعی در چند مرحله رخ داده و نهایتا تلفن همراه (و هم زیرساخت‌های مشترک با اینترنت) نیز دچار اختلال شده‌اند. در واقع، طبق گزارش‌ها قطع اصلی مربوط به شبکه فیبر نوری و وای‌فای ثابت بوده است؛ اما اینترنت همراه (۳ G/۴ G) هم دچار اختلال شده است یا در مراحل قطع قرار گرفته است.

به عبارت دیگر، تقریبا تمام انواع اتصال اینترنتی هدف قرار گرفته‌اند. خبرگزاری AP هم گزارش داده که کابل‌های فیبر نوری در سراسر کشور افغانستان به احتمال زیاد قطع شده‌اند و این اقدام بخشی از فشار طالبان برای کنترل «بی‌اخلاقی» آنلاین است. همچنین گفته شده خبرگزاری‌های بین‌المللی به دلیل قطع سراسری اینترنت نتوانستند به دفاتر خود در کابل و سایر استان‌ها دسترسی پیدا کنند. سایت Politico هم در گزارشی نوشته است که این قطعی اینترنت نخستین خاموشی سراسری از زمان بازگشت طالبان به قدرت در شهریور ۲۰۲۱ است.

حمید حیدری، سردبیر سابق کانال خبری وان‌تی‌وی افغانستان، پس از قطع اینترنت در شبکه ایکس نوشت: «تنهایی کل کشور را فرا گرفته است. افغانستان اکنون رسما در رقابت با کره شمالی برای قطع [اینترنت]مقام اول را کسب کرده است.»

زنان در محدودیت بیشتر

فعالان دسترسی آزاد به اینترنت اعلام می‌کنند این اقدام می‌تواند به‌شدت بر آزادی رسانه‌ها، تحصیل آنلاین، کسب‌وکار‌های وابسته به اینترنت و دسترسی عموم به اطلاعات تاثیرگذار باشد. در این زمینه نگرانی بیشتر برای زنان و دختران است، چرا که قطع فیبر نوری اینترنت از سوی طالبان می‌تواند به کاهش شدید دسترسی آنها به آموزش آنلاین منجر شود، آن هم در شرایطی که بسیاری از زنان تحت محدودیت‌های حضوری آموزش قرار دارند.

چند روز پیش رویترز گزارشی منتشر کرد که نشان می‌داد قطع خدمات اینترنت فیبر نوری در بیش از پنج استان شمالی افغانستان، زندگی روزمره زنان را بیشتر تحت تاثیر قرار داده است. این اقدام که به بهانه جلوگیری از «فعالیت‌های غیراخلاقی» صورت گرفته، موجب قطع ارتباط هزاران زن با مشتریان داخلی و خارجی شده است. به‌عنوان مثال، سابرینا حیات، مدیر کارگاه صنایع دستی حیات، گفت که هزینه‌های اینترنت موبایل سه برابر افزایش یافته و سفارشات قبلی به‌دلیل قطعی اینترنت از دست رفته‌اند.

وی گفته: «این اقدام به طور مستقیم بر زندگی و معیشت ما تاثیر گذاشته است.» بسیاری از زنان افغان که به‌دلیل محدودیت‌های طالبان قادر به حضور در مدارس و دانشگاه‌ها نیستند، به آموزش آنلاین روی آورده‌اند. با این حال، قطع اینترنت این فرصت را از آنها سلب کرده و به طور مستقیم بر استقلال و توانمندی آنها تاثیر منفی گذاشته است. یک زن افغان در گفت‌و‌گو با رویترز در این مورد گفته است: «قطع اینترنت ما را از یادگیری و ارتباط با جهان محروم کرده است. من نمی‌توانم در کلاس‌های آنلاین شرکت کنم و این روی استقلال و توانمندی من تاثیر منفی گذاشته است.» سودابه، شرکت‌کننده در دوره برنامه‌نویسی آنلاین هم می‌گوید قطع اینترنت او را از یادگیری چیزی که دوست داشته، جدا کرده است: «این دوره‌ها به من اعتماد به نفس و جهت‌گیری جدیدی دادند. حالا نمی‌دانم باید چه کار کنم.»

مقام‌های حکومت طالبان پیش از این گفته بودند که مسیر جایگزینی برای دسترسی به اینترنت ایجاد خواهد شد، بدون اینکه جزئیاتی ارائه دهند.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از شرق، 8مهر1404، 1055178، www.sharghdaily.com