شعارسال: ایران، چین و روسیه در نامه‌ای خطاب به دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد از روز ۱۸ اکتبر (۲۶ مهر ماه) ۲۰۲۵ را اعلام کردند.

 متن کامل ایران، چین و روسیه بدین شرح است:

جناب آقای آنتونیو گوترش

دبیر کل سازمان ملل متحد

جناب آقای واسیلی نبنزیا

رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد

مایلیم به نامه مشترک وزرای امور خارجه جمهوری خلق چین، جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه مورخ ۲۸ اوت ۲۰۲۵ که در شورای امنیت (S/۲۰۲۵/۵۴۶) و مجمع عمومی (A/۷۹/۱۰۰۴) سازمان ملل متحد توزیع شده است، اشاره کنیم.

در آن نامه، موضع مشترک کشور‌های ما در خصوص اقدامات اخیر انگلیس، فرانسه و آلمان که ظاهراً در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت صورت گرفته، تشریح شده است.

ما بار دیگر تأکید می‌کنیم که تلاش سه کشور اروپایی برای فعال‌سازی به‌اصطلاح سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها از اساس، از نظر حقوقی و رویه‌ای، معیوب است. سه کشور اروپایی که خود اجرای تعهداتشان طبق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و قطعنامه ۲۲۳۱ را متوقف کرده و همچنین از طی کردن کامل سازوکار حل اختلاف خودداری کرده‌اند، از صلاحیت لازم برای استناد به مفاد این قطعنامه برخوردار نیستند.

در این چارچوب، ما تأکید می‌کنیم که بر اساس بند اجرایی ۸ قطعنامه ۲۲۳۱، تمامی مفاد این قطعنامه از ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ خاتمه می‌یابد. ما بار دیگر یادآور می‌شویم که پایان کامل و به‌موقع اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ نشانگر خاتمه رسیدگی شورای امنیت به موضوع هسته‌ای ایران بوده و به تقویت اقتدار شورا و اعتبار دیپلماسی چندجانبه کمک می‌کند.

ما تأکید می‌کنیم که ضروری است طرف‌های ذیربط بر یافتن یک راه‌حل سیاسی که نگرانی‌های همه طرف‌ها را از طریق تعامل و گفتگوی دیپلماتیک بر پایه اصول احترام متقابل مد نظر قرار دهد، پایبند باشند و از تحریم‌های یکجانبه، تهدید به زور یا هر اقدام دیگری که ممکن است موجب تشدید وضعیت شود، خودداری کنند. همه کشور‌ها باید در جهت ایجاد فضای مناسب و شرایط مساعد برای تلاش‌های دیپلماتیک همکاری کنند.

لطفا دستور فرمایید این نامه به عنوان سند رسمی شورای امنیت منتشر شود.

با تجدید احترام

امیر سعید ایروانی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد

دیمیتری پولیانسکی سفیر و کاردار موقت فدراسیون روسیه نزد سازمان ملل متحد

فو کونگ سفیر و نماینده دائم جمهوری خلق چین نزد سازمان ملل متحد/ایرنا

توضیحات تکمیلی برای بهره برداری بیشتر از خبر:

برجام پس از ۱۰ سال به پایان رسید، لحظه‌ای که نه تنها مهر پایانی بر یک فصل حساس از تاریخ معاصر ایران بود که نشان داد جهان نمی‌تواند بازگشتی به دوران پیش از توافق را تجربه کند؛ چه آنچه در ۲۳ تیر ۱۳۹۴ با عنوان «پایان یک بحران غیرضروری» رقم خورد، فراتر از یک معامله هسته‌ای بود و ثبت جهانی آن، توافقی که ایران و شش کشور صاحب قدرت ایالات متحده، فرانسه، انگلستان، آلمان، روسیه و چین بر مبنای بده و بستانی دقیق و متقن با هدف تنش‌زدایی فراگیر و مهار چالش هسته‌ای امضا کردند، اما خروج یک‌جانبه آمریکا در بهار ۱۳۹۷ مسیر توافق را به تلاطمی بی‌سابقه کشاند که آثار آن در ادعای موسوم به «اسنپ‌بک» جلوه گر شد.

در مواجهه با پرونده هسته‌ای ایران، نگاه صرفاً حقوقی نمی‌تواند تصویر کامل واقعیت را ارائه دهد. حتی اگر تمام استدلال‌های حقوقی معتبر و مستدل باشند، آنچه در عمل تعیین‌کننده نزدیک یا دور شدن اجرای حقوق بین‌الملل است، قدرت سیاسی و دیپلماتیک کشورهاست. تجربه‌های گذشته نشان داده که تکیه صرف بر حقوق نمی‌تواند مانع اقداماتی مانند سازوکار «اسنپ‌بک» شود؛ بلکه موفقیت در عرصه بین‌الملل، نتیجه تنظیم هوشمندانه روابط با بازیگران کلیدی مانند اروپا، روسیه و چین و ایجاد توازن میان آنهاست. این یعنی دیپلماسی تنها به مذاکره حقوقی محدود نمی‌شود، بلکه مدیریت روابط پیچیده قدرت‌ها و بهره‌گیری از فرصت‌ها و شکاف‌ها در عرصه بین‌الملل اهمیت حیاتی دارد.

اکنون با عبور از ایستگاه پایانی برجام، سه پایتخت اروپایی با هیاهویی دیپلماتیک و اصراری آشکار مدعی بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران شده‌اند؛ ادعایی که به ظاهر می‌خواست سیطره حقوقی و سیاسی تهران را در عرصه بین‌الملل به چالش بکشد، اما با مداخله روسیه و چین، دو عضو دائم شورای امنیت، این پروژه از همان ابتدا با دیوار محکمی از مخالفت روبه‌رو شد؛ مخالفتی که نه تنها تلاش غرب برای بازتولید فشار بین‌المللی و ایجاد آشفتگی در توازن حقوقی جهانی را ناکام گذاشت که مهر تأییدی بر اعتبار بین‌المللی توافق و قاعده حقوقی آن زد و آشکار ساخت که هیچ ترفند سیاسی هرچند پرصدا و سازماندهی شده، قادر به عبور از چهارچوب‌های پذیرفته شده بین‌المللی نخواهد بود.

با انقضای مهلت مقرر در قطعنامه ۲۲۳۱، تمامی محدودیت‌های ناشی از آن خاتمه یافته و تحریم‌های پیشین سازمان ملل علیه ایران از حیث حقوقی فاقد اعتبار است. این برداشت که مورد تأیید رسمی دو عضو دائم شورای امنیت یعنی روسیه و چین نیز قرار گرفته، به معنای تثبیت موقعیت حقوقی ایران در نظام بین‌الملل و بی‌اثر شدن تلاش غرب برای احیای تحریم‌ها از مسیر غیرقانونی «مکانیزم ماشه» است. اهمیت این تحول زمانی آشکارتر می‌شود که مواضع ایران در سطح جهانی مورد حمایت گسترده قرار گرفته است. در اجلاس اخیر وزرای خارجه جنبش عدم تعهد، حدود ۱۲۰ کشور از موضع ایران حمایت کردند؛ رخدادی که نشان می‌دهد بخش بزرگی از جامعه بین‌المللی، روایت غرب از بازگشت تحریم‌ها را مردود دانسته و آن را فاقد وجاهت حقوقی تلقی می‌کند. از این منظر، سیاست امروز ایران باید بر سه پایه «عقلانیت، انعطاف و صلابت» استوار باشد تا بتواند در موقعیت‌های مختلف، از ظرفیت‌های نرم و سخت خود به‌صورت متوازن بهره گیرد. در این چهارچوب، تکیه بر همکاری‌های راهبردی با شرق، به‌ویژه با روسیه و چین، اقدامی منطقی در جهت تقویت جایگاه ایران است، اما محدود کردن سیاست خارجی به شرق‌گرایی، کاستن از ظرفیت‌های متنوع کشور در عرصه جهانی خواهد بود. تداوم دیپلماسی فعال، تنوع‌بخشی به روابط خارجی و مدیریت هوشمندانه تنش با اروپا ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از ایران آنلاین، 27مهر1404، 125291، inn.ir