شعارسال: پدر علم نوین قنات و از چهره‌های ماندگار دانش و فرهنگ آب ایران که برگزیده اول دهمین جشنواره بین‌المللی فارابی در گروه تاریخ، جغرافیا و باستان‌شناسی که اثرش با عنوان «کاریز در ایران و شیوه‌های سنتی بهره‌گیری از آن» برگزیده کتاب سال نیز شده بود روز سه شنبه در سن ۹۶ سالگی دار فانی را وداع گفت.

استاد بازنشسته گروه انسان‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، برای پژوهش‌هایش در حوزه اقوام و عشایر ایرانی شناخته می‌شد و مردم‌شناسی ایلات و عشایر لُر و قشقایی از تخصص‌های او بود.

همچنین او را پدر مطالعات و پژوهش‌های «قنات» در ایران نامیده‌اند و به او «پدر کاریز ایران» می‌گویند.

صفی‌نژاد برای نگارش اثری با عنوان «کاریز در ایران و شیوه‌های سنتی بهره‌گیری از آن» برگزیده اول دهمین جشنواره بین‌المللی فارابی در گروه تاریخ، جغرافیا و باستان‌شناسی و نیز برگزیده کتاب سال ایران شد.

جـواد صفی‌نـژاد در سـال ۱۳۰۸ در شهرری متولـد شـد. وی مدرک کارشناسی خود را در رشته تاریخ و جغرافی از دانشگاه تهران و مدرک کارشناسی ارشـد را از همان دانشگاه در رشـته علوم اجتماعی بـا ارائه پایان‌نامه‌ای درباره اماکن مقدسه شهرری دریافت کرد و به او دکترای افتخاری اعطاء شد.

صفی‌نـژاد از سـال ۱۳۳۷ همـکاری خـود را بـا مؤسسـه مطالعـات و تحقیقـات اجتماعی دانشـگاه تهـران آغاز کرد و در این مؤسسـه و همچنین در دانشـکده ادبیات و علـوم انسـانی، دانشـکده علـوم اجتماعی دانشـگاه تهران و دانشـگاه علامه طباطبایـی بـه تدریـس پرداخته اسـت.

استاد صفی‌نژاد در سال ۱۳۴۵ با همکاری نادر افشارنادری، بخش مستقل مطالعات و تحقیقات عشایری را پایه‌گذاری کرد و همچنین شیوه سنتی کشاورزی «بُنه» را به صورت علمی معرفی کرد. اثر شاخص او با عنوان کاریز در ایران و شیوه‌های سنتی بهره‌گیری از آن نه تنها برگزیده نخست دهمین جشنواره بین‌المللی فارابی شد، بلکه عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را نیز کسب کرد.

پژوهش‌های او در دانشگاه‌های معتبر جهان، از جمله در ژاپن، تدریس و مورد استناد قرار گرفته است.

استاد جواد صفی‌نژاد، فرزند شهرری و پژوهشگر برجسته حوزه انسان‌شناسی و جغرافیا، با بهره‌گیری از منابع مردم‌شناسی، اسناد وقفی، روایت‌های تاریخی و داده‌های محلی، توانست تصویری علمی و زنده از شهرری ارائه دهد.

وی با تمرکز بر لایه‌های تاریخی، مذهبی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی این منطقه کهن، نه تنها داده‌ها را گردآوری کرد، بلکه تحلیلی عمیق و روشمند از ساختار اجتماعی و فرهنگی شهرری ارائه داد که آن را به نمونه‌ای ممتاز در مطالعات محلی و تاریخ اجتماعی تبدیل می‌کند.

برخی از آثـار تألیفی و پژوهشـی وی عبـارت اسـت از: «واژه‌نامـه قنـات»، «اسـناد بنه‌هـا»، «نظام‌هـای آبیـاری سـنتی در ایـران»، «شـاهنامه‌های چـاپ سـنگی»، «معرفـی کتـب چاپـی جغرافیایـی و جغرافی‌دانـان دوره قاجـار» و «جامعه‌شناسـی ایالت و عشـایر ایـران». از فعالیت‌هـای اسـتاد صفی‌نـژاد در طـی ایـن سـال‌ها می‌توان به مطالعـات میدانـی در میـان ترکمن‌هـا و شاهسـون‌ها و مناطقـی از کهگیلویه و بویراحمـد، سـبزی‌کاری و سـبزی‌کاران شـهر ری، پیشـینه جغرافیایـی و تاریخـی شـمال خراسـان، انجـام مونوگرافی‌هـای متعـدد، کار بـر روی موضوعاتـی چـون قنـات، بنـه، نظام‌هـای زراعـی، نظام‌هـای آبیاری و اسـناد عشایری در ایران اشاره کرد.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از صداوسیما، تاریخ انتشار: 4دی1404، کدخبر:5668216، www.iribnews.ir