نظامی،انتظامی،امنیتی، ارزشی - دفاع مقدس

محمود اسکندری (۱۳۲۹ در کرج – ۱۳۸۰) سرهنگ خلبان جنگنده نیروی هوایی ارتش ایران بود. وی در جنگ ایران و عراق حضور مستمر و در سه عملیات مهم شامل: عملیات آزادسازی خرمشهر، عملیات اچ۳ و عملیات بغداد شرکت مؤثر داشت. از وی به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین خلبان‌های نیروی هوایی ایران نام برده می‌شود.اسکندری در سال ۱۳۶۶ به اتهام ارتباط با گروه‌های سلطنت طلب، زندانی و از نیروی هوایی اخراج شد.گفته می‌شود این اتهام به دلیل تماس همکار سابقش در پایگاه سوم شکاری با او مطرح شده است که منجر به حکم چهار سال حبس و اخراج از ارتش شد.پس از اخراج با پیگیری دیگر همکاران او همچون سرتیپ علی‌اکبر زمانی (فرماندهٔ وقت پایگاه بوشهر) و فرج‌الله براتپور حکم اخراج اسکندری به بازنشستگی تبدیل شد.اسکندری در ۱۲ آبان ۱۳۸۰ در یک تصادف رانندگی کشته شد و تحت تدابیر شدید امنیتی در امامزاده حیدر کلاک کرج به خاک سپرده شد.در شهریور ۱۳۹۹، خبرگزاری مهر میزگردی با عنوان «پهلوان محمود اسکندری؛ قهرمانی که باید از نو شناخت» با حضور خلبانان و فرماندهان نیروی هوایی ارتش از جمله (علی‌اکبر زمانی)(محمود ضرابی)، (فرج‌الله براتپور)، (فریدون صمدی) و… برگزار شد که به مرور زندگی و فعالیت‌های محمود اسکندری می‌پرداخت. سوال اینجاست که آیا وقت ان نرسیده که محمود اسکندری را مجددا تعریف نموده و یادی از رشادت های او داشته باشیم؟ آیا زمان دلجویی از خانواده محمود اسکندری فرا نرسیده است؟ اکبر زمانی ، در سال های دور به مرحوم ری شهری گفته بود، دست روی قرآن می گذارم، محمود اسکندری هرکاره که باشد، خائن به مملکت خود نبوده است.

سرهنگ محسن رشیدی مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان لرستان اظهار داشت که عملیات احداث باغ موزه دفاع مقدس استان لرستان از سال ۹۰ کلنگ‌زنی شد، ولی با افت و خیز‌هایی به لحاظ تامین اعتبار به موقع و یا عدم تامین اعتبار مواجه بود. از سال ۹۹ بخشی با همکاری هیات دولت سیزدهم اعتبار مورد نیاز تامین شد و عملیات تکمیل سازه این پروژه تکمیل شد. باغ موزه دفاع مقدس استان لرستان در زمینی به مساحت ۲/۱۳ هکتار و زیربنای بالغ بر ۶ هزار و ۵۰۰ متر و در ۹ فاز طراحی و تکمیل شده است. باغ موزه دفاع مقدس استان لرستان به لحاظ سازه وموقعیت ژئوفیزیک منطقه در کشور بی نظیر بوده و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و کمک به توسعه گردشگری و معرفی استان در طول دفاع مقدس از مهم‌ترین اهداف باغ موزه‌های دفاع مقدس است. این سازه به صورت ۳۶۰ درجه امکان دید مناطق مختلف شهرخرم آباد را دارد و به لحاظ چشم انداز به دلیل همجواری با مجموعه گردشگری کیو و تپه شهدا چشم اندازی زیبا و کم نظیر دارد.

تا به امروز آنچه در مورد دفاع مقدس گفته یا نوشته یا تولید شده است یا به بیان «ملزومات جنگی، مختصات جغرافیایی و اطلاعات لجستیکی و نظامی» مربوط به طرفین درگیر در جنگ یعنی «ایران و عراق» بوده است (روایت جغرافیایی-نظامی) یا آنکه به دنبال تبیین و تشریح «خاطرات دوران دفاع مقدس» از زوایای مختلف هستند (روایت خاطرات و سیره شهدا). این در حالی است که نسل جدید تمایلی به شنیدن هیچ کدام از این دو نوع روایت ندارد. این دو نوع روایت، از کاربر لازم و کافی برای جامعه نظامی و سیاسی کشور نیز برخوردار نیست. شاید در گام دوم انقلاب گذشت بالغ بر ۳۵ سال از اتمام جنگ تحمیلی، زمان آن فرا رسیده باشد که با نگاهی انتقادی و گفتمانی (در مقابل نگاه‌های تائیدی، ایدئولوژیک و ارزشی، امنیتی، نگاه عاطفی و احساسی) به مسئله نگریسته شده و از پاره حقیقت گویی‌ها فاصله گرفته شود. روایت‌هایی برای بیدار شدن، به جای قصه‌هایی برای خوابیدن. دکتر خانیکی معتقد است که روایت؛ بازنمایی واقعیت‌هاست. با کنار هم قرار دادن اسناد نمی‌توان روایتی باورپذیر به جامعه انتقال داد. روایت رسمی از جنگ بر روایت مدنی و فرهنگ در جامعه غلبه پیدا کرده است. روایت یک اتوبان یک طرفه نیست؛ باید برای دهان هر گوینده، یک گوش شنوده‌ای هم وجود داشته باشد. نسل جدید؛ هویتی که بر مبنای رانت، تبعیض و امتیاز باشد را پس می‌زند. دکتر ظریفیان می‌گوید که روایت هشت سال جنگ تحمیلی؛ سرمایه ملی ماست. ارائه انبوه و غیرضروری این روایت در تمامی روز‌های سال، مخاطب را دچار پس زدگی کرده است. به غلط این باور را در جامعه مطرح کردند کسانی که مدیریت صحنه جنگ را بر عهده داشتند، برای مدیریت بخش‌های دیگر ارکان جامعه ذی‌حق هستند؛ این خود نوعی انحصارگرایی است. امروز فرمانده جنگ هم برخلاف واقعیت شب عملیات کربلای چهار صحبت می‌کند و آن را عملیات فریب می‌نامد، زیرا نگران است با پدیدار شدن خطا‌های رخ‌داده، بخش معنوی جنگ هم زیر سوال برود. مردم به رهبری امام خمینی در جنگ ایمان داشتند، بنابراین کمترین نقدی به جبهه‌های جنگ وارد نمی‌کردند. مسأله امروز نسل جدید زندگی است؛ برای جوانی که چشم‌اندازی در آینده کشور ندارد، روایت جنگ بی ارزش است.

علی باقری کنی سرپرست وزارت امور خارجه در سالروز بمباران شیمیایی شهر سردشت به‌دست رژیم صدام با صدور پیامی بیان داشت که ، دادخواهی از عاملان، معاونان و مباشران کاربرد سلاح شیمیایی علیه جمهوری اسلامی ایران به هیچ روی مشمول مرور زمان نخواهد شد و محاکم ملی و بین‌المللی باید به مسئولیت خود در پاسخگو کردن جنایتکاران و استیفای حقوق معنوی و مادی قربانیان شیمیایی عمل کنند.هدف از انتخاب سالروز بمباران شیمیایی شهر سردشت به عنوان روز ملی مبارزه با سلاح‌های شیمیایی و میکروبی تبیین این واقعیت است که جمهوری اسلامی ایران هم بزرگترین قربانی استفاده گسترده از سلاح‌های شیمیایی در تاریخ معاصر است و هم اراده‌ای قاطع در مخالفت جدی با این سلاح‌ها دارد.

عباس قاسمی مقدم یکی از رزمندگانی قمی است که وقتی ۱۷ ساله‌اش بود در عملیات بیت المقدس در خرمشهر حضور یافت و در همین عملیات اسیر شد و ۸ سال از عمرش را در زندان‌های بعثی سپری کرد. وی به همراه تعدادی از رزمندگان قمی در عملیات آزاد سازی خرمشهر شرکت داشت که در این عملیات تعداد ۲۰۰ نفر از رزمندگان قم به شهادت رسیدند. قاسمی معتقد است که بیش از یازده هزار نفر از عراقی‌ها در خرمشهر حضور داشتند که جنگیدن با این دشمن که به انواع ادوات و ابزار آلات جنگی مدرن آن روز مجهز بود بسیار سخت به نظر می‌رسید اما آن چیزی که باعث شد رزمندگان در برابر این نابرابری‌ها به پیروزی برسند ایمان و اعتقاد آن‌ها به نصرت الهی بود.

یکی از عملیات‌های مهم تاریخ جنگ، عملیات خیبر بود که نیرو‌های ایرانی جانفشانی خیره‌کننده‌ای در آن داشتند. برخی معتقدند این عملیات نباید انجام می‌شد، چون عراق از آن مطلع بود و برخی دیگر معتقدند، چون مسئله حیثیتی و عقیدتی بوده، به هر نحو باید انجام می‌شد. در عملیات خیبر هزاران تن از نیرو‌های ایرانی شهید شدند تا جزیره مجنون حفظ شود. تا مدتی به نظر می‌رسید ایرانی‌ها در حال شکستن خط مستحکم دفاعی عراق هستند. اما سرانجام با حملات متعدد ارتش عراق و استفاده وحشیانه آن‌ها از سلاح‌های شیمیایی، گاز اعصاب و گاز خردل پیشروی ایرانی‌ها متوقف شد، اما جزیره مجنون در اسفند سال ۱۳۶۲ با تلفات بسیار زیاد حفظ شد و تا ۵ سال بعد در دست ایران باقی ماند تا اینکه ارتش عراق در تیرماه سال ۱۳۶۷ طی عملیاتی جزیره مجنون را اشغال کرد.

هشت سال پیش، بعد از انتشار خبر تفحص ۱۷۵ شهید غواص و خط‌شکن عملیات «کربلای ۴» با دست‌های بسته، عکس‌های متعددی از غواصان این عملیات در فضای مجازی منتشر شد. در بین عکس غواصان «کربلای ۴»، عکسی مشاهده می‌شد که روی آن نوشته شده بود «عکسی نایاب از غواصان دست‌بسته، اندکی قبل از شهادت». پس از تحقیقات میدانی فهمیدیم که این سه غواص به اسارت بعثی‌ها درآمده بودند و امروز راوی عملیات «کربلای ۴» هستند.

محمدرضا یزدیان تنها بازمانده ۱۷۵ غواص خط‌ شکن عملیات کربلای چهار بوده که دی ماه ۱۳۶۵ دست بسته به شهادت رسیدند. محمدرضا یزدیان صد و هفتاد و ششمین غواص کربلای چهار است که زنده ماند تا خاطرات زنده به گور کردن ۱۷۵ شهید غواص را بازگو کند. ۱۷۵ غواص با دستان بسته در عملیات کربلای ۴ به شهادت رسیدند و زنده به گور شدندو پیکر این شهدا سال ۹۴ پیدا شد.حاشیه ها، شایعات و شائبه های زیادی از کربلای چهار مطرح است. سوال اینجاست که کربلای چهار را باید با دید رشادت ها ببینیم یا آسیب شناسی از ضعف فرماندهی این عملیات داشته باشیم. آیا بهتر نیست بجای مقدس سازی های افراطی،آسیب شناسی های منجر به عبرت آموزی را در دستور کار قرار دهیم. یادمان نرود که خیلی ها دوست دارند کم صلاحیتی های خود را پشت پرده مقدس سازی ها در عملابت کربلای چهار، مخفی کنند.

عملیات «الی بیت‌المقدس» در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ در محور اهواز، خرمشهر و دشت آزادگان با حضور ۱۳۰ هزار رزمنده اسلام آغاز شد و طی چهار مرحله پس از سه هفته به آزادسازی خرمشهر انجامید. این عملیات یکی از بزرگترین عملیات‌های ایران در جنگ تحمیلی با عراق محسوب می‌شود.

یادمان‌های شهدا در مناطق عملیاتی دفاع مقدس میزبان کاروان‌های راهیان نور و مسافران در تعطیلات نوروز ۱۴۰۲ است. مناطق شلمچه، اروند، علقمه، طلائیه، یادمان سید الشهدا و فکه از جمله محور‌هایی است که گردشگران نوروزی از آن بازدید می‌کنند.

محمد درودیان نویسنده و پژوهشگر دفاع مقدس در یادداشتی به تشریح استفاده از تجربه جنگ با عراق برای بهره‌برداری در آینده پرداخت. هرگونه بحث درباره «تجربه وقوع جنگ با عراق»، بجای محدود شدن آن در گذشته و تبدیل به خاطرات و مناقشات سیاسی، تاریخی، در نسبت با «جنگ آینده» قابل بهره‌برداری است و به این اعتبار بررسی آن ضرورت دارد. از نظر روش‌شناختی بررسی تجربه جنگ در نسبت با جنگ آینده، در پاسخ به سه پرسش قابل بررسی می باشد: مسئله مورد بحث در نسبت گذشته با آینده، به چه معناست؟ با چه روشی باید برای واکاوی این مسئله اقدام کرد؟ چهارچوب و محورهای بحث کدام است؟ پاسخ به پرسش‌های سه گانه در ادامه خواهد آمد.

موضوع یادداشت به حاشیه‌های مطرح در خصوص سرلشکر رحیم صفوی و طرح بحث اعدام او در ماجرای از دست دادن فاو بر می‌گردد که خواندن آن لطافت‌ها و حقایق خاص خودش را دارد. اما سوال ما این است که وقتی در نبرد اقتصادی می‌توان فرماندهان خاطی را اعدام کرد چرا در نبرد تحریمی، نباید فرماندهان خاطی اقتصادی را دادگاهی نمود! عبد الملکی رفت، اما چرا ایشان را به اتهامات قصور، تقصیر، اهمال و ایجاد اختلال در نظام اقتصادی کشور، دادگاهی نمی‌کنند؟ آیا واقعا چنین افرادی باید به همین راحتی قسر در بروند؟

پایگاه چهارم شکاری دزفول یا پایگاه هوایی وحدتی از پایگاه‌های شکاری نیروی هوایی ارتش است، که در شهر دزفول، استان خوزستان قرار دارد. این پایگاه یک پایگاه ضربتی و واکنش سریع است که در خلال جنگ ایران و عراق نقش مهمی در دفاع هوایی، حمله به اهداف و نیز انجام عملیات‌های پشتیبانی نزدیک از نیرو‌های زمینی را برعهده داشت.

رییس جمهور راهیان نور را از مصادیق بارز «جهاد تبیین» توصیف کرد و اظهار داشت: سرزمین‌های راهیان نور مدرسه بزرگ انسان‌سازی است که همواره برای همه عصر‌ها و نسل‌ها درس آموز است.

فرمانده دفاع مقدس با بیان اینکه شهدای زیادی در عملیات کربلای ۵ از استان گیلان تقدیم شد، گفت: ۳۸۰ نفر از گیلانی‌ها در این عملیات به شهادت رسیدند.

سرلشکر باقری گفت: آنچه که می‌تواند از خطرات و تهدیدات جلوگیری کند، این است که بتوانیم واقعیات دفاع مقدس را بدون تحریف، اغراق و دروغ با زبان‌های متعدد و متنوع هنری و با جذابیت‌های هنری برای نسل‌های آتی بیان کنیم.

بمباران مدارس ایران توسط عراق بخشی از جنگ شهر‌ها در جریان جنگ ایران و عراق است که ۱۳۶۲ مدرسه ایرانی مورد بمباران نیروی هوایی عراق قرار گرفت. برخی از این حملات، حملهٔ موشکی و بمباران هوایی چند مدرسه در شهر‌های بهبهان، بروجرد، نهاوند، زنجان و میانه است.

کشور ایران بدلیل وقوع جنگ تحمیلی و همچنین برخی از برنامه‌های موردی و مقطعی دنباله گیری شده جهت مقابله با تروریست‌های مستقر در نوار مرزی کشور‌های همسایه، آلودگی بالایی به مین پیدا کرده است. اوج تلفات این آلودگی متاسفانه در استان ایلام مشاهده می‌شود. ورای اقدامات داخلی در حال پیگیری، بنظر می‌رسد نیازمندی به توانمندی جهانی برای کاهش میزان آلودگی‌ها، ضروری باشد.

حسین علم‌الهدی و تعدادی از دانشجویان پیرو خط امام برای جلوگیری از احتمال سقوط سونسگرد وارد هویزه می‌شوند. از میان تقریبا ۱۴۰ شهید عملیات هویزه اسامی ۶۴ نفر از آن‌ها مشخص است و در میان آن‌ها معلم، دانش‌آموز و پاسدار حضور دارند و ۱۳ نفرشان نیز دانشجو هستند.

نخستین کاروان راهیان نور با ۱۰ دستگاه اتوبوس و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی پس از دو سال توقف به دلیل شیوع ویروس کرونا امروز با حضور مسئولان وارد مشهد شهدای شلمچه شد.