دین و اندیشه - بدعت ها ، افراطی گری و آسیب ها

اکثریت پدران و مادران عقیده دارند فرزندان شان با نسل آن ها تفاوت زیادی دارند. حتی اگر فرزند جوان نداشته باشید، کافی است روی صندلی پارک بنشینید و با فاصله ای، به بازی بچه ها یا گفتمان نوجوانان و گعده های جوانان توجه کنید. به خوبی متوجه می شوید که نسل جوان چه تفاوت های معناداری با میانسالان دارند. این نسل با موعظه میانه خوبی ندارد و گفت و گوی یک طرفه را بر نمی تابد. دین گریزی در میان جوانان پر رنگ است به طوری که به معضل خانواده ها تبدیل شده و .... . در کنار نظرات دکتر اللهیاری باید افزود که برخلاف همه تاکیدات کلامی، جامعه ایرانی در شرایط جدید ، فاقد الگوی تربیت دینی موثر در سه نهاد خانواده، اجتماع و مدرسه است. قرائت غالب از تربیت دینی تاکید بر آموزش دین سنتی داشته و سلسله مراتب تربیت اخلاقی، تربیت شناختی، تربیت انتقادی و تربیت فقهی دین، رعایت نمی شود. تاکیدات متعضبانه بر قرائت سنتی دین، جریان روشنفکری و عقل گرایی در حال رشد در جوانان را در تقابل با دین پذیری سنتی قرار داده و بدلیل کم توجهی به چند حوزه علم کلام، فلسفه و فقه پویا، راه برای انواع انحرافات باز می شود. کم توجهی به حوزه روان ( مدیریت غرایز ، نیازها و انگیزه ها) و تعامل آن با چهار حوزه عقلی و شناختی، عاطفی بدنی و در نهایت حوزه وجدانیات ( اخلاق، فرهنگ، معنویت و در نهایت دین) ، جوان را دچار نوعی سردرگمی و کم انگیزگی برای تعادل عقل و نفس قرار می دهد. در نهایت به این مجموعه ، باید قرائت های پر رنگ از دین سیاسی را هم افزود که باعث می شود، جوانان همه کاستی های جامعه را به پای دین و شریعت بنویسند. ناگفته پیداست که اگر جوان امروز قربانی ندانم کاری های دیروز و امروز و فردای ما شود، مسلما در هر دو بعد دنیوی و اخروی، مسئول هستیم.

پژوهش حاضر به بررسی وضعیت افراط گرایی شیعی در جامعه ایران پرداخته و عوامل دخیل در آن را شناسایی نموده است. در پژوهش حاضر وضعیت آتی افراط گرایی شیعی‌ها با جمع خبرگانی در میان گذارده شده که از دل آن، سه سناریو برای وضعیت آینده استخراج شده است. سناریوی اول که بیانگر وضعیت مطلوب است که در آن افراط گرایی شیعی و مراسم‌های تفرقه افکنانه بسیار کاهش یافته، ولی در آینده نیز ادامه خواهد یافت؛ سناریوی دوم بیانگر نامطلوب بودن اوضاع است که مطابق آن فعل و انفعالات داخلی کشور از سوی اکثریت جامعه دینی تصور می‌شده و در صورت ادامه این روال رویکرد‌های ضد دینی افزایش پیدا خواهد کرد. رویکرد سوم ترسیم وخیم بودن اوضاع می‌باشد که بیانگر جنگ مذهبی در آینده ایران است. جمع بندی این سه نظر نشان می‌دهد که اوضاع افراط گرایی شیعی در ایران در وضعیت نامطلوبی قرار دارد که در نقطه تضاد آن گسترش فرهنگ سکولاریزه نیز قابل مشاهده است. از همین رو آموزش مذهبی از ابتدای دوران تعلیم تا دوران بلوغ فکری، در کنار تلاش و عملکرد مسئولان و مدیران کشوری می‌تواند بهبوددهنده اوضاع باشد.

فاصله گرفتن از دشمنان دین و تبرّی از آن‌ها، یکی از آموزه‌های تأکید شده در دین مبین اسلام است که به خصوص در نزد شیعیان، ارزش و جایگاهی ویژه دارد. در مکتب تشیع، تبرِّی از دشمنان دین در کنار تولی با دوستان دین در کنار تولّی با دوستان خدا، از ارکان دین و از نشانه‌های ایمان واقعی به حساب می‌آید. همین خصوصیت باعث شده که شیعیان در هر زمان و هر موقعیتی، روحیه ظلم‌ستیزی و طاغوت‌گریزی داشته باشند. با این همه، متأسفانه عده‌ای از شیعیان با تفسیری خاص از تبرّی، نه تنها آن را به محدوده گفتار منحصر ساخته اند، بلکه آن را معادل دشنام و لعن و توهین به مقدسات اهل‌سنت قرار داده‌اند. جالب اینجاست که این عده حاضر نیستند از طاغوت‌های جهانی عصر کنونی، همچون صهیونیست بین الملل، حتی در گفتار نیز اعلام برائت کنند و این امر را رفتاری سیاسی و غیر دینی می‌دانند. گسترش این‌گونه نگاه‌ها به تبرّی باعث شده تا این واژه در فرهنگ عامه امروز با واژگانی همچون فحش، لعن، توهین و... برابری کند و شخص تبرّی کننده نیز فردی فحاش و گزافه‌گو شناخته شود. کتاب لعن‌های نامقدس: تبیین قوانین و محدودیت تبری، نوشته مهدی مسائلی در سال ۱۳۹۳ بوده و از طریق انتشارات آرما منتشر شده است. نویسنده در این کتاب ابتدا به تبیین معنای تبری پرداخته و ابعاد گوناگون قلبی، گفتاری و رفتاری آن را تشریح می‌کند؛ و پس از آن که تصوری صحیح از آموزه مهم تبری ارائه کرد، به بحث مهم قوانین و محدودیت‌های تبری می‌پردازد.

علی اکبر گودرزی (هوادارانش او را در ابتدا «چوپان زاده آزاده» و سپس «امام» می‌نامیدند /زاده ۱۳۵۵ و در شناسنامه ۱۳۳۸ در روستای دوزان شهرستان الیگودرز - درگذشت ۳ خرداد ۱۳۵۹) مصداق همان آدم‌های با دانش اندک و ایمان زیاد بود که می‌توانست هزاران نفر را به پای برداشت‌های انحرافی خود از متون دینی، قربانی کند و یک جامعه‌ای را به قهقرا سوق دهد. وی تلاش داشت تا یک نظام سیاسی جایگزین جمهوری اسلامی فعلی تاسیس کند. در آغاز دهه ۱۳۵۰ چندین گروه سیاسی با ایدئولوژی اسلامی اعلام موجودیت و فعالیت کردند و تفاوت عمده گروه فرقان با همه آن‌ها در این بود که آبش با روحانیون در یک جوی نمی‌رفت و خواهان «اسلام بدون آخوند» بود. به همین دلیل، گودرزی در سال ۱۳۵۶ عبا و امامه طلبگی را کنار گذاشت و در سن ۱۸ سالگی، به تفسیر قرآن روی آورد و بنوعی گروه فرقان را تاسیس کرد. او از آیات قرآن فقط جنگ و جهاد و مبارزه را می‌فهمید و چیزی از صلح و زندگی در کلام او نبود. جمعیتی از جوانان مذهبی و پرهیجان در مساجد پایین شهر تهران در محدوده نازی آباد و جوادیه و میدان شوش نیز، گوش تا گوش می‌نشستند و این تفاسیر خون چکان را استماع می‌کردند. ایده اسلام بدون روحانیت را اولین بار اندیشمند پاکستانی، ابوالا مودودی، مطرح کرد. سپس دکتر علی شریعتی آنرا ذیل مبحث «جامعه بی طبقه توحیدی» شرح و بسط داد. اکبر گودرزی تحت تأثیر اندیشه انقلابی شریعتی تفسیری از قرآن به نام «ایدئولوژی توحیدی» تألیف کردو یکی دیگر از افرادی که تأثیر مهمی در شکل‌گیری ایدئولوژی گروه فرقان داشت، حبیب‌الله عاشوری، روحانی ناراضی بود. فرقانی‌ها هم به استناد همین حرف شریعتی، معتقد بودند که، چون روحانیت شیعه بصورت یک طبقه اجتماعی ظاهر شده، بنابراین برای تاسیس یک جامعه اسلامی خالص و بدون طبقه، باید این‌ها را از سر راه برداشت. به نظر آن‌ها «میان اسلام و روحانیت هیچ انضمام و انسجامی وجود ندارد». این ایده را بعد‌ها مجاهدین خلق پی گرفتند و در عین تاریک اندیشی‌های ایدئولوژیک و مذهبی، همچنان خودشان را مخالف «آخوندیسم» نامیدند. جدال رسمی روحانیون و فرقانی‌ها در سال‌های قبل از انقلاب را، مرتضی مطهری شروع کرد و از آنان با عنوان «ماتریالیست‌های مسلمان و منافق» یاد کرد. گودرزی بر خلاف بسیاری از روشنفکران مذهبی، در هر صورت با ظواهر و کلمات و آیات قرآن آشنایی کامل داشت و در پاسخ به روحانیون سعی می‌کرد که با ادبیات و منطق خودشان به آن‌ها پاسخ دهد. به نظر گودرزی از نظر قرآن «منافق کسانی هستند که همزمان با باند حکومت و باند مردم همکاری می‌کنند». اشاره او مستقیما به خود مطهری و نیز سید محمد بهشتی، محمدمفتح و جواد باهنر بود که در آموزش و پروش و دانشگاه دوره پهلوی تدریس می‌کردند و در عین حال، با حکومت پهلوی هم مخالفت می‌کردند. با پیروزی انقلاب و آغاز سال ۱۳۵۸، گروه فرقان دست به تفنگ برد و نخستین ترور‌ها در درون نظام نوپا را رقم زد. از سپهبد قرنی نخستین رئیس ستاد مشترک جمهوری اسلامی شروع کرد تا مطهری و مفتح و عراقی و در مجموع ۱۹ نفر را هدف قرار داد. آیت الله خامنه ای، هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی و عباس امیر انتظام نیز هدف سوء قصد قرار گرفتند و جان سالم به در بردند. بهانه این کار هم اطلاعیه مشترک مرتضی مطهری و مهدی بازرگان در خصوص لزوم بازنگری آثار شریعتی بود که بت و بوطیقای فکری فرقانی‌ها به حساب می‌آمد. در دیماه ۱۳۵۸ علی اکبر گودرزی در یک خانه تیمی در خیابان جمالزاده تهران دستگیر شد. محاکمه او به علی اکبر ناطق نوری و اسدالله لاجوردی سپرده شد. تعداد اعضای رسمی گروه فرقان حدود ۷۰ نفر اعلام شد. جمعی دستگیر و ابراز پشیمانی کردند و تعداد بر سرموضع ماندند و به همراه گودرزی در خرداماه ۱۳۵۹ اعدام شدند. هنوز هم در خارج از کشور اطلاعیه‌هایی به نام این گروه منتشر می‌شود.

آیت‌الله قاضی زاده، استاد حوزه گفت: رفتار روحانی موبایل بدست در درماندگاه قم ناپسند و غیرقابل توجیه است. وی تصریح کرده است: عکسبرداری و فیلمبرداری یا تظاهر به آن «نهی از منکر» نیست، تهدید به «پرونده‌سازی» است. آن خانم ترجیح می داد کشیده بخورد تا اینکه از او عکس بگیرند!

دو جریان فکری اسما مسلمان و ایرانی با دو خواستگاه سیاسی متضاد و کاملا غیر همسو با اهدافی غیرمتشابه، مسیری نسبتا مشترک را در تعامل با فلسفه نبوت ( یکی از اصول پنجگانه دین) در پیش گرفته و به دو طریق متفاوت قصد فروکاستن پیامبر رحمت و معنویّت به پیام‌آور قدرت و حتی خشونت را دارند! سوال اینجاست که چرا؟ در پاسخ باید گفت که برای گروه تندرو ، تحریف بعثت به بسط قدرت نبوی ،ارمغان آور بحث تداوم قدرت و جایگاه یابی است و برای گروه تقلیل گرا،تحریف بعثت به آموزه های اخلاقی،مشروعیت بخش تکاثرگرایی و توجیه کننده لاقیدی ها در کسب قدرت است.

کیهان نوشت: اگر از اکثر کسانی را که در روی زمین هستند، اطاعت کنی تو را از راه خدا گمراه می‌کنند و ... . این روایت کیهان از قرآن مجید، روایتی کاملا درست است اما تنها بخشی از حقیقت بیان شده و بخش دوم قلب گردیده است. بررسی قرآن نشان می دهد که بسیاری از آیات ، اعتبار رأى اکثریت برای کشف حقیقت را رد نموده و مناسب نمی دانند. اما این تاکید و رد کردن به معنای حق تعیین سرنوشت نبوده و براى اعتبار رأى اکثریت جهت حق تعیین سرنوشت، مى ‏توان به آیات فراوانى استدلال کرد که در آن‏ها از هر گونه زور و اجبار مردم بر پذیرش حق، نهى شده و این آیات، بر آزادى اراده انسان‏ ها و حق تعیین سرنوشت آن‏ها دلالت التزامى دارند. در برداشتی کلی می توان بیان داشت که نظر کیهان در بحث شناخت حقیقت و عدم تابعیت آن از رای اکثریت درست است، اما هیچ مبنایی برای حق سرنوشت نیست.

جمهوری اسلامی ایران متاسفانه بدلیل فعالیت چهار گروه متعصبان مقید به سنت گرایی و کم اعتقاد به فقه پویا، ترکیب منافقین داخلی و نفوذی‌ها، منفعت طلب‌های حاشیه نشین و در نهایت خوارج ظاهر اصلاح دارای سنت شمشیر کشی بر علیه علی زمان خود، بشدت در زحمت افتاده تا حافظ رسالت تمدنی خود با تعادل بخشی به سه رکن جمهوریت مبتنی بر قانون اساسی، اسلامیت مبتنی بر دین مبین و انقلابی گری مبتنی بر آرای امامین انقلاب باشد. اعمال قدرت و اصول کلی و مشترک جریان‌های چهارگانه فوق نیز وارد کردن فشار، تصرف منابع و منافع و فرصت‌ها و در نهایت توجیه گری است. شاید این توضیحات ارتباطی به فرمایشات خانم لاجوردی نداشته باشد. اما آیا ایشان حاضرند در صورت عدم موفقیت قانون حجاب در سه سال آینده (اجرای آزمایشی) به اتهام قصور، تقصیر و نقص در سیاستگذاری، دادگاهی شوند؟ ما درباره پیامد‌ها و عوارض این نوع قانونگذاری‌ها هشدار می‌دهیم. ما از آیات عظام، زعمای کشور، حقوق دان‌ها، دلسوزان امنیت کشور، شورای نگهبان استمداد طلبی می‌کنیم. فصل پنجم این قانون، جرم انگاری همگانی سلیقه محور و مداخله در حقوق اساسی را دنباله گیری می‌کند. بعضی از عزیزان ما داغ هستند و پیامد‌های دوقطبی سازی و تقابل‌ها و خدای ناکرده کاهش سرمایه نظام را نمی‌بینند. ما مشفقانه هشدار می‌دهیم و بنا بر غیرت اسلامی- ایرانی، استمداد طلبی می‌کنیم. این کشور، رسالت تمدنی دارد، با ندانم کاری ویرانش نکنیم.

کارشناس معارف دین ضمن اشاره به اهمیت تبلیغ دین از نظر شهید مطهری تصریح کرد: به همان میزان که مبلغ دینی می‌تواند مخاطبان را با آموزه‌های دینی آشنا کند، همان قدر می‌تواند ایجاد نفرت کند و مخاطبان را از دین فراری دهد.

سلوان مومیکا عراقی بار دیگر با سازماندهی یک نمایش هتاکانه دیگر، قرآن مجید را در جنوب سوئد به آتش کشید. لازم به توضیح است که از ابتدای شروع این بازی امنیتی- سیاسی احمقانه، پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، بحث طرح شکایت حقوقی بین المللی از طرف شهروندان و سمن‌های ایرانی (غیر دولتی ها) برعلیه فرد هتاک در مراجع گوناگون و بشکلی وسیع (اصطلاحا چند مرجعی و کثیر الشاکی) را مطرح نموده و برنامه ریزی و حمایت دستگاه‌های تخصصی منجمله وزارت امور خارجه را خواستار شد. همچنین پیشنهاد فشار دیپلماتیک با رویکرد چندجانبه گرایی کشور‌های مسلمان طرح پیشنهاد شد. پیشنهادات مشابه‌ی برای نهاد‌های خاص فرهنگی- دینی (بنا بر برخی ملاحظات و تحفظات ذکر نام نشده اند) ارایه گردید. اما انگار نه انگار؟! آقایان فقط در ابتدای کار متمایل به رجزخوانی و داد و هوار راه انداختن هستند و سپس کنار کشیدن و محو افق شدن؟ نهاد‌های فعال و موظف کشورمان در این حوزه با هزاران کارمند و مدیر حقوق بگیر، چه غلطی دارند می‌کنند؟ پول اضافه داریم که بایت خرج شکم آقایان از بیت المال بپردازیم یا اینکه آقایان، ویژه تشریف دارند که اختیار دست اندازی به بیت المال برایشان باز باشد. برادر گرامی، یا کار کن و عملکرد بده یا بسلامت. جای تو خیلی‌ها هستند که از تو هم بهتر عمل می‌کنند. راه حل سوم، راه حل ورود امنیتی به داستان است که دوستان امنیت برون مرزی، خودشان بهتر از همه واقف به امور هستند. آقای وزیر امور خارجه، مدیران محترم نهاد‌های خاص فرهنگی- مذهبی (بنا بر ملاحظات ذکر نام نکردیم)، ما در خصوص کم کاری آشکارتان، به شما هشدار می‌دهیم و در صورت تداوم وضع موجود، مطالبه گری منجر به طرح دعوی کیفری برعلیه شما خواهیم کرد. به وظایف تان با جدیت بیشتر، پرداخته تا مصداق ترک فعل، قصور، تقصیر و اهمال بعنوان پایه اولیه طرح دعوی، قرار نگیرید. حد بالای داستان هم می‌تواند افساد فی الارض باشد. تصمیم با خودتان.

روزنامه تحت مدیریت مسیح مهاجری با اشاره به بسیج امکانات برای مراسم اربعین نوشت: چه منطقی اجازه می‌دهد اینهمه نیرو، امکانات و بودجه با هزینه بیت‌المال برای یک مانور تبلیغاتی که نه امام حسین علیه‌السلام به آن نیاز دارد و نه مشکلی از ملت و کشور حل می‌کند، صرف شود؟متولیان امر، انتقاد از اقدامات خودشان درباره امکانات، نیروها و هزینه‌هائی که صرف امور مربوط به راه‌پیمائی اربعین می‌کنند را به معنای عدم اعتقاد آنان به امام حسین علیه‌السلام تلقی نکنند. آنان، به امام حسین و راه پرافتخار آن حضرت عشق می‌ورزند و در عین حال دولتی و رسمی کردن راه‌پیمائی اربعین را به ضرر دین‌داری می‌دانند. امام حسین علیه‌السلام هرگز دولتی نبود و در آینده نیز دولتی نخواهد بود.

کارشناس مسائل بین‌الملل درباره مؤ‌ثرترین اقدام برای مقابله با قرآن‌سوزی و اهانت به مقدسات دینی گفت: کشورهای اسلامی اگر به دنبال اقدامات مؤثر و کارامد هستند باید آن را در چارچوب سازمان همکاری اسلامی و ائتلاف‌سازی انجام دهند و از این طریق با هنجارسازی از سوی کشورهای اسلامی در این زمینه، به سمت کیفرانگاری توهین به مقدسات در قوانین کشورهای غربی حرکت کنیم.

غالب افراد جامعه و تمام افرادی که در عزاداری های محرم شرکت می کنند، بارها و بارها از برخی منبری ها و روضه خوان ها و مداحان کم سواد شنیده اند که یک قطره اشک برای امام حسین یا نذر و احسان در راه امام حسین تمام گناهان انسان را پاک می کند و گذشته شان را به مانند لوح سفید دست نخورده ای بدل می سازد. دروغی که مسلما با اصل دین و فقه اسلامی مغایرت داشته و فاقد علم الرجال لازم برای روایت است. حد اعلای اثرگذاری ها می تواند اثر بر حق الله و حق نفس بوده و بستر برای هدایت پذیری برای جبران و احیای حق الناس فراهم شود. اگر برخی از ما خیال خام در این خصوص داریم، بهتر است خودمان را اصلاح کنیم.

آیت الله سید عباس قائم مقامی گفت: امر درونی قابلیت اقناع پذیری ندارد و اینکه بگوییم من می‌خواهم شما را به تسلیم وادار کنم، از درون ماهیت ستیزه جویی ایجاد می‌کند. اگر این مهم با قدرت معطوف شود از امور وحشتناک در می‌آید.عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی ادامه داد: بعد از قرن ۱۵ مردم دسترسی به ازدواج نداشتند و به الگوی رقیب ازدواج، روی آوردند. وی درباره ازدواج سفید بیان کرد: الان هم به دلیل بمباران فرهنگی جوانان به ازدواج سفید روی آورده اند که نه ازدواج است و نه سفید است و نه پاک.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نشست عمومی روز (سه شنبه) به رغم مخالفت کشورهای غربی، با تصویب قطعنامه‌ای «اهانت به کتب مقدس و نمادهای دینی» را محکوم کرد.

نزار قطری مداح مشهور اهل بیت علیهم السلام نسبت به لحن و کلمات برخی از مداحی ها انتقاد دارد و عنوان می کند: برخی از مداحی ها بسیار شرم آور است و من از خودم خجالت می کشم و می گویم که چرا مداحی را به این مرحله رساندند. چرا برخی از مداحان به خود اجازه دادند ترانه ای که مناسب مجالس لهو و لعب است را به عنوان قصیده درباره امام حسین(ع) یا اهل بیت(ع) بخوانند! مگر الحان و سبک قحط است؟! مگر شعر و شاعر نداریم؟!

دکتر کیومرث اشتریان استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران نوشت:یکی از خرافه‌گویان که مدتی در صداوسیما میدان گرفته بود اینک در فضای مجازی درباره ضخامت یک‌متری قالی سلیمان و سرعت ۲۰۰ کیلومتری آن و ۴۰۰ هزار صندلی طلا و نقره که بر آن قرار داشته سخن می‌گوید.

شنیده می شود که در طرح جدید مقابله با بی حجابی، یکی از راهکارهای مدنظر ارجاع بی حجاب به روانشناس است. اولا باید پرسید کدام روانشناس و به چه تعداد؟ ثانیا بر اساس کدام پروتکل قرار است که به فرد بی حجاب کمک شود و ارشادات منجر به تغییر رفتاری در وی دنباله گیری شود؟ ثانیا تضمین اثرگذاری ها چیست؟ آیا بهتر نیست، قبل از شروع برخی کارها، اندکی بیشتر اندیشیده شود؟ اگر مقصود ورود به بازی تائید سلامت روانی و تشدید مجازات است، توصیه می کنیم که به هیچ وجه وارد نشوید، این بازی بشدت پر پیامد و خطرناک است. توئیت علی اشرف فتحی در این خصوص قابل تامل می باشد.

وزارت خارجه عربستان سعودی در بیانیه‌ای اقدام دولت سوئد در اعطای مجوز هتک حرمت قرآن به افراط‌گراها را محکوم و اعلام کرد کاردار سوئد را احضار خواهد کرد.

یکی از منبریان مشهور و پرآوازه،عتاب برداشته‌ که چرا صف اول جماعت برخی مساجد در انحصار بازنشستگان است و جماعت خلوت؛ و خطاب بر بسیجیان مسجدها آورده‌اند که شما زنده‌اید یا مرده آیا!؟