دین و اندیشه - کتاب،حدیث و روایت

اگر در جامعه‌ای ارتباط بین نخبگان(اهم از مسئول سیاسی و مدیر اقتصادی و چهره علمی ، هرکسی که به یک دلیلی یک وجاهتی پیدا کرده )، با بدنۀ اجتماع قطع شد، آنجاست که فقر و فساد و تبعیض ریشه می‌دواند. امام حسین این را فریاد می‌زند می‌گوید این منکر است. بزرگترین خطر برای یک جامعه و نخبگانش این است که آن تکالیف واجب اجتماعی اش را عمل نکند؛ نه تنها عمل نکند بلکه برای خودش یک حقوق توهمی قائل شود. التزام به حقوق مردم مهمتر از دانستن حقوق مردم است. امروز ما در کنار آن کسانی که حقوق مردم را بشناسند و حقوقدان باشند، به حدوددان نیاز داریم که حد و مرز منافع و حقوق مردم را بر اساس موازین دینی که امام حسین (ع)می فرمایند بشناسند و به آن ملتزم باشند و اجازه ندهند کسی وارد آن حدود شود.در منا حالتی است که در آن سه روز همه باید آنجا باشند، یک تجمیع خوب بوده است. در یک جمعی که گفته شده ۷۰۰ نفر بوده‌اند، ۲۰۰ نفر از صحابۀ پیامبر و ۵۰۰ نفر از تابعین در آنجا حضور دارند، ببینید امام حسین علیه السلام آنجا چه بیان می‌کند؛ انگار امروز برای من و شما صحبت می‌کند! خطبه سید الشهدا ع در منا، فریاد علیه اشرافی گری؛ عافیت پرستی و مسئولیت گریزی بود.این خطبه بشدت باید در دوره های مختلف تاریخ مورد توجه باشد. بعنوان نمونه ، مداح صفوی‌مآب در حضور حکام جور، مردم را برای حسین می‌گریاند و هم‌زمان برای طول عمر پادشاه دعا می‌کرد! و باب تفسیرهای عرفانی و غیرسیاسی و انواع مراثی از حادثه کربلا باب شد تا مسئله اقتصاد سیاسی حکومت معاویه فراموش شود، که چه بر سر مردم ناتوان و زمین‌گیر آورده است.

آیت‌الله جوادی آملی، پس از بازگشت از سفر معنوی عتبات عالیات در جلسه درس خارج با اشاره به آثار و برکات سفر به عتبات مقدسه، به نقش برجسته آیت‌الله سیستانی اشاره و بیان کردند که آثار و برکات وجودی حضرت آیت‌الله العظمی سیستانی در حوزه‌ نجف اشرف و در جریان‌های دینی و مردمی، به‌ویژه در حفظ کیان حوزه، هدایت جامعه‌ مؤمنین، و صیانت از استقلال عراق، کاملاً مشهود و ملموس است. در دیدار با ایشان کتاب تفسیر تسنیم نیز تقدیم ایشان شد و ایشان بر اهمیت تفسیر قرآن کریم در حوزه‌های علمیه تأکید کردند و یادآور شدند که هر چند روایات اهل بیت حجت است، اما هر روایتی باید بر قرآن عرضه شود تا اصالت دین حفظ گردد.

دومین مناجات از مناجات های خمس عشر ( دعاهای پانزده گانه) منقول از امام زین العابدین (ع) ، مناجات شکایت کنندگان نزد خداوند است. شکایت های امام سجاد (ع) در این مناجات مربوط به امور دنیوی، مادی و ستم ها و ظلم هایی که متوجه ایشان شده نبوده، بلکه معطوف به مشکلاتی است که در راه انجام وظایف، طريق تعبد و بندگي خدا و راه رسیدن به کمال انسانی وجود دارد. محور این شکایت ها سه چیز است که عبارتند از: نفس، شیطان و قلب سخت و سیاه.در این دعا، امام سجاد از نفس خود و پیامدهای عدم کنترل آن، به خدا شکایت می کند و به او متوسل می شود. افرادی که در بحث عرفان اسلامی وارد می شوند، برای کنترل نفس و کاهش احتمال لغزش ها، توجه خاصی به این دعای مجرب و آزموده شده دارند.

پژوهش درباره جایگاه عدد چهل، در حوزه‌های بسیار متنوع با وجود انبوهی از شواهد، تنها درصورتی میسر است که دسته‌بندی و گونه‌شناسی‌ای از آن‌ها فراهم شود.در احادیث بسیاری، به‌ویژه در احادیث ناظر به توصیه‌ها یا نهی‌های عبادی و اخلاقی، عدد چهل، به سبب خاصیتِ افاده کثرت، عمدتآ جنبه تقویت‌کنندگیِ تشویقی یا تحذیری دارد: توصیه به چهل بار ختم قرآن ، حفظ چهل حدیث ، دعا کردن در حق چهل مؤمن ، حضور یافتن چهل تن در تشییع جنازه مؤمن و گواهی دادن ایشان به نیکی و ایمان وی و این‌که چنین شهادتی موجب آمرزش مرده خواهد شد، و این‌که حد همسایگی تا چهل خانه از هر سوست. همچنین در بسیاری از احادیثِ منابع روایی از چهل یا واحدهای شمارشی چهل‌تایی، برای نمودنِ فزونیِ شمارِ ثوابهایِ مقدر برای برخی اعمال پسندیده یا فزونی شمار عذابها یا شُرور ناشی از اعمال ناپسند، مکررآ استفاده شده است.مدلولِ این‌گونه وسیع کاربرد نمادین عدد چهل، مجموعه به هم پیوسته‌ای از مفاهیمِ امتحان ، ابتلا ، تصفیه و تطهیر ، بازگشت، ورود به مرحله دیگر یا مرحله نهایی و کمال و رشد و بلوغ است. ممکن است این دلالت عدد چهل به واسطه ابتنای آن بر عدد چهار باشد که در عددشناسی اقوام کهن، به‌ویژه به سبب نماد شکلی آن (مربع)، رمز استواری و استحکام و تمامیت و کمال بوده است.دلالت چهل بر کمال و بلوغ ، علاوه بر زمینه‌های دینی و عرفانی، در زمینه اخلاقی و اجتماعی نیز حائز اهمیت بسیار است.

روش های خواندن خدا بسیار متنوع بوده و با وجود اشتراکات بالا در شیوه اجرا و حتی اثرات ، دارای تفاوت هایی از بنظر نوع اثرگذاری ها و کارکردهای خاص تعیین شده برای هر یک می باشد. خواندن خدا عموما به پنج روش انجام می شود: ذکر(یاد کردن) ،دعا(درخواست کردن) ، نماز(صحبت بشکل حضور رسمی) ، اوراد(درخواست اولویت بخشی و در اولویت قرار دادن خواسته) ،مناجات(صحبت دوستانه با چاشنی شکر و شکایت) .البته روش های دیگری نظیر موارد زیر هم قابل بحث است: توکل( وکالت دادن و سپردن) ؛ استغاثه ( خواندن با زاری و درخواست جهت یابی و امداد) و غیره. اثرمندی خواندن هم بشدت وابسته به ، عمق خواندن، سطح تقرب جویی و نزدیکی، شرایط زمینه ای و وضعیتی ، شرایط و وضعیت شخص خواننده ، خواندن برای خود یا دیگران،زمان و مکان خواندن، ..... ، دارد. هیچ خواندنی نیز بی پاسخ نمی ماند و در نسبت هایی ، از سه حالت خروجی و دستاورد، نتیجه ، پیامد، قابل پیگیری است. متن زیر بازنشری از صحبت های سیدمحمود نجاتی‌حسینی، دین‌پژوه و مدیر گروه دین انجمن انسان‌شناسی ایران، در نشست مجازی «فلسفه اجتماعی دعا»، از سلسله نشست‌های «آتش آه» است که در اردیبهشت 1400 برگزار شده و با توجه به جذابیت موضوع، اقدام به بازنشر متن مربوط به چهار سال قبل گردیده است.

تأمّل در روایاتی که در باره چگونگی تشریع اذان وارد شده اند، نشان می دهد که در دوران زمامداری معاویه، نسبت به چگونگی تشریع اذان، در جامعه اسلامی اختلاف ایجاد شد. بدین معنا که در مقابل خاندان پیامبر(ص) که اتّفاق نظر داشتند که تشریع اذان، بر پایه وحی الهی بوده و پیامبر اسلام، همه بندهای آن را از جبرئیل امین و او از خداوند متعال گرفته است ـ، شماری از مسلمانان، بر پایه برخی اخبار، بر این باور بودند که اذان، ریشه در وحی نداشته ؛ بلکه منشأ آن، خواب و رویای صادقه برخی از صحابه و پیشنهاد آن به پیامبر اسلام بوده است.

در باب «رزق و روزی»، آیات و روایات متعددی وارد شده است که بر هر فردی رجوع به آنان لازم است؛ چرا که این تعالیم، نگاه افراد به کسب و کار و تلاش برای کسب درآمد و رسیدن به داشته های دنیوی را تغییر داده و با تعادل مواجه می کنند. امام زین العابدین علیه السلام در صحیفه سجادیه از خداوند متعال اینگونه مسئلت می کنند:خداوندا! آن وعده‏ ای را که در وحی خود بر پیامبر (ص) بدان تصریح نموده ‏ای و در قرآن بر آن سوگند خورده‏ ای، سببِ قطعِ دل مشغولی ما به رزقی که خود آن را تکفل کرده‏ ای قرار ده.اولین نکته ای که در باب کسب رزق و روزی باید به آن توجه شود این است که حواسمان باشد که کسی را توانایی تغییر مسیر رزق و روزی به سمت ما نیست؛ یعنی اگر قرار به دریافت رزقی باشد، کسی نمی تواند مانع گردد و اگر هم قرار نباشد چیزی نصیب ما گردد، هیچ کس قادر به رساندن آن به ما نخواهد بود.چه بسا توجه به همین یک امر، انسان را از هیجان و خوف در جهت کسب روزی به دور سازد و قلب او را مملوّ از آرامش کند.

انجمن مباحثات قرآنی در ماه مبارک رمضان سلسله نشست‌هایی برگزار می‌کند که در آن صاحب‌نظران موضوعات متنوعی را به بحث می‌گذارند.دکتر زهرا اخوان صراف در این جمع بیان داشت که، با مرور آیات قرآن این فرضیه شکل می‌گیرد که انسان در عافیت خلق نشده، رنج و بلا عارض حیات نیست بلکه ماجرا برعکس است. انسان اساساً در رنج خلق شده است: «لقد خلقنا الانسان فی کبد» : همانا انسان را در رنج آفریدیم و در مقابل سرای بی رنجی – یعنی آسودن از رنجهای این زندگی - را جای دیگر معرفی می کند. رنج بیان شده در آفرینش انسان، رنجی اصیل است؛ هدف‌مند؛ است؛ خود، هدف است؛ گریزناپذیر است و انسان میانه شدت و رخا در رفت و آمد است و رنج و گشایش بین آدمیان دست به دست می‌شود. باید رنج را پذیرفت و به رسمیت شناخت و اجازه داد درک شود و به آن معنا داد و ترجمه اش کرد و همواره در حال آماده‌باش بود و افزون بر دانه شیرینی که در دل تلخی و تاریکی در حال رشد است، به دنبال فراخنایی بود که در تنگنای سختی مکنون است و با وصول به آن به کلی از تعب آسود و این مهمترین کلید مدیریت رنج است که با دستیابی به آن "غم و شادی بر عارف چه تفاوت دارد".

دعای احتجاب یا حجب که بسیاری از علمای بزرگ تاکید بر آن داشته اند. این دعای عظیم الشان از حضرت علی (ع) است که به روایت از پیامبر ذکر نموده اند. این دعا از جانب علامه کفعمی در بلد الامین و مصباح و سید ابن طاووس در المهج و همچنین سید کاشانی در مصابیح الجنان ذکر شده و بر عظمت این دعای شریف تاکید شده است. برای خواندن دعای احتجاب که برای کارگشایی، افزایش رزق و روزی و جمیع حاجات کاربرد خواهد داشت ابتدا نیت نموده سپس با ایمانی خالصانه جهت رسیدن به حاجات قلبی از جمله گشایش کار، رزق و روزی و ازدواج و بخت این دعای شریف را بخوانید.

مناجات شعبانیه یکی از مناجات‌های شیعیان در ماه شعبان بوده که از علی بن ابیطالب نقل شده و به داشتن مضامین عرفانی و بلند، علوم فراوانی در چگونگی معامله بنده با خدای عزوجل، ادب دعا و استغفار مشهور است. سید بن طاووس در کتاب اقبال، مولی محمدباقر مجلسی در بحار الانوار، سماهیجی در الصحیفه العلویه و شیخ عباس قمی در مفاتیح‌الجنان، این مناجات را نقل کرده‌اند. راوی این روایت حسین بن خالویه و بنا به احتمالی علی بن محمد بن خالویه است. حسنعلی نجابت حسین مظاهری، محمد محمدی گیلانی، محمدهادی عبدخدایی شرح‌هایی بر این دعا نوشته‌اند. مناجات شعبانیه با صلوات شعبانیه متفاوت است. صلوات شعبانیه دعایی نقل شده از امام سجاد بوده وخواندن این صلوات در هر روز ماه شعبان هنگام ظهر شرعی و نیز شب نیمه شعبان، مستحب است. پاره‌ای از آموزه‌ها و مضامین کلی مطرح شده در مناجات شعبانیه عبارتند از: جایگاه و اهمیت دعا (و اسمع دعائی اذا دعوتک)، فراگیری علم الهی (تعلم ما فی نفسی)، حاکمیت مقدرات الهی بر انسان و جهان (و قد جرت مقادیرک علیّ)، رزاقیت خداوند متعال (ان حرمتنی فمن ذاالذی یرزقنی)، وسعت رحمت الهی و امید به آن (ان کنت غیر مستأهلٍ لرحمتک...)، ستّاریت خداوند متعال ونیازمندی سخت انسان به آن در آخرت (الهی قد سترت علیّ ذنوباً...)، عذرپذیری کریمانه خداوند متعال (یا اکرم من اعتذر الیه...)، امیدواری به رحمت خداوند (فقد کبر فی جنبک رجائک اَملی)، اعتراف به گناهان و فانی ساختن عمر و جوانی در غفلت (وقد افنیتُ عمری ...)، نقش محبت الهی در تهذیب و خودسازی (.. الّا فی وقت ایقظتنی لمحبتک)، آثار قُرب به خداوند متعال (الهی ان من تعرّف بک...)، اعتراف به عجز و ناتوانی (الهی و انا عبدک الضعیف)، درخواست انقطاع الی الله و بریدن از غیر او (الهی هب لی کمال الانقطاع الیک)، آثار توکل و یقین و معرفت و خوف از خداوند متعال (.. فاصفح عنی بحسن توکلی علیک...) و ....

در زمانی که انسان به مصیبت ها ( با مصادیقی نظیر ترس، گرسنگی،نقص در اموال و بدن و سلامتی ، از بین رفتن دستاوردها) دچار می شود، بنظر می رسد که همه چیز خود را از دست داده است. موقعیتی است که فکر و اراده ، کارکردی ندارد و انگار فاقد توانایی هدایت امور است. قرآن برای چنین موقعیت هایی توسل به صبر و ذکر و قرائت آیه استرجاع را توصیه می کند تا خداوند به فضل خود گشایش در کار ایجاد کند. همچنین در فرآیند گذر از مصیبت ها و دست کشیدن از داشته ها و ترس از گرفتاری ها، انسان بنوعی تجربه گر وضعیت مرگ و سفر نهایی بی بازگشت است . اداره شرایط با صبر و ذکر آیه استرجاع سبب می شود که فرد ضمن رفع مشکلش ، صاحب فرصت اندیشیدن درخصوص مرگ ( در معنای نداشتن اختیار و توان اداره امور و قرار گرفتن در شرایط تمام شدن ) شده و خود را بنحو شایسته تری برای تداوم حرکت دنیوی و اخروی آماه کند.

خواص آیات و سوره‌های قرآنی که در آیینه روایات بازتاب یافته ، علاوه بر اثرگذاری های اخروی و معنوی، دارای اثرگذاری های مادی نیزمی شود.امام صادق(ع) به نقل از حضرت علی (ع) فرمود، ۳۷تهلیل در بیست و چهار سوره از قرآن از بقره تا مزمّل است كه هر كس بخواند بلاهاى او برطرف شود و قرضش ادا گردد و حاجتش برآورده شود و ترسش برطرف گردد و قلبش مطمئن شود و از امراض مصون ماند و خداوند او را شاداب و زنده گرداند و راضى بمیراند و در بهشت جاى دهد و ... ، بهتر است اقدام به تلاوت و بهره گیری از آنها کند.ممکن است آیات دیگری در قرآن وجود داشته باشند که به صورت غیر مستقیم، ناظر به توحید خداوند بوده و معنایی مشابه با «لا إله إلّا الله» داشته باشند؛ اما آنچه در این روایت آمده، تنها به موارد اشاره شده که به صراحت بیانگر توحیدند( مجموعا ۳۹ تحلیل قرآنی داریم که ۳۷ تای آن با لا اله الا و دو تای آن با ما من اله الا آمده است). لازم به توضیح است که روایاتی که برخی از کتاب‌ها در باب قرآن‌ درمانی وارد نموده و بدان استناد کرده‌اند( خصوصا روایات ذکر شده از طرف اهل ذکر و عرفان)، عموما از لحاظ علم حدیث‌شناسی فاقد اعتبار و اعتنا بوده و وضعیت روایی آن‌ها به قدری مخدوش می‌نماید که جز ساختگی بودن آن‌ها ، نتیجه ای حاصل نمی‌گردد. در خصوص روایات ارایه شده در ادامه متن، جای دارد وضعیت علم الرجال( سلسله سند روایت) و علم الدرایه روایت، واحد یا غیر واحد بودن روایت بررسی بیشتری شود. بر طبق تاکیدات امام صادق(ع) ، خداوند پرهیز دارد از این‌که کارها را از مجرای غیر طبیعی خود اجرا نماید. از این رو برای هر چیزی سببی و برای هر سببی گشایشی و برای هر گشایشی ،کلیدی قرار داده است.ذكر «تهليل» ، اعتراف به يگانگى خداوند متعال بوده و ايمانْ افراد به خداوند،با این ذکر آغاز و تجديد مى شود ، لذا این ذکر، مهم تر از اذکار تسبيح و تحميد خداوند است . در احادیثی نیز بر استحبابِ گفتن لااله الاّ اللّه در همه حالات و توصیه به برگزیدن آن از میان اذکار مختلف تأکید گردیده است.

معصومین(ع) اذکار فراوانی برای گشایش روزی معرفی کرده اند و در میان ذکرهای گشایش روزی ، بر ذکر «لا اله الا الله، سبحان الله، لا حول و لا قوة الا بالله و صلوات» (یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست)، تاکید بیشتری شده است.لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم ۱۰۰۰ مرتبه یکی از روش های رایج ختم آن است. ختم لا حول و لا قوه الا بالله العلى العظیم برای ازدواج، برای بچه دار شدن، رفع چشم زخم، ثروتمند شدن و برای رفع هر مشکل و اجابت هر خواسته ای سفارش شده است. این ذکر یک دعای سریع الاجابه برای شفای بیمار است. برای ختم ذکر لاحول ولاقوه الا بالله می توانید آن را به تعداد حروف ابجد حضرت جواد (ع) تکرار کنید که برای شفای مریض بسیار سفارش شده است.آیت‌الله محمد ناصری می فرمودند که، ذکر «لا حول ولا قوة الا بالله» نوزده حرف دارد که در هر حرفش یک اثری برای ما موجود است. وقتی این ذکر را بگوییم، خداوند با نظر رحمت به ما می‌نگرد و وقتی اینگونه شد هر خیری از دنیا و آخرت را به ما می‌رساند.

رهبر انقلاب روز یکشنبه در دیدار اساتید، قاریان، و حافظان برتر شرکت‌کننده در چهل و یکمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن و قشرهایی از مردم، بیان داشتند که قرآن همه‌چیزش معجزه است؛ لفظ قرآن،نظم ، مفاهیم،خبر از گذشته و حال، بیان سنت های عالم وجود، خبر دادن از بطون انسان، معجزه است.ما از این معجزه‌‌ بزرگ باید بهره ببریم، استفاده کنیم. ما ملّت ایران، ما امّت اسلامی، ما جامعه‌ بشری، امروز مشکلاتی داریم که بعضی از این مشکلات، به نظر غیر قابل حل می رسد؛ نه، حلّش همین است: وَ مَن یَتَوَکَّل عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسبُه؛ توکّل به خدا کنیم، با این دو شرط: اوّلاً یقین و اعتماد داشته باشیم که اگر وارد میدان شدیم، خدای متعال ما را کمک خواهد کرد؛ ثانیاً وارد میدان بشویم: فَاِذا دَخَلتُموهُ فَاِنَّکُم غالِبون؛ خدای متعال به اصحاب موسیٰ فرمود: باید بروید داخل این شهر؛ اگر وارد شدید، «فَاِنَّکُم غالِبون»؛ امّا وارد نشدند، غلبه هم پیدا نکردند. اگر آن بخشی را که به عهده‌ شما است انجام دادید، مطمئنّاً به آن نتیجه خواهید رسید و خدای متعال آن وعده را عمل خواهد کرد.

شب نیمه شعبان شب بسیار مبارکی است. برای این شب انجام اعمالی مستحبی توصیه شده است. از جمله دعایی که حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم می‏ خواندند. آیت الله العظمی صانعی به مناسبت اعیاد شعبانیه در سال ۱۴۰۰ در این خصوص بیان کرده بود که این دعا، جامع ترین و کامل ترین دعا در دنیا و آخرت است .علامه مجلسی صاحب بحار الانوار ـ از محامد ثلاثه اُخر که بعد از او کسی مثلش در تحقیق و تتبع در روایات نیامده، که تنها و تنها بحار را نوشته، تنها و تنها مرآة العقول را نوشته، تنها و تنها ملاذ الاخیار را نوشته، تنها و تنها حق الیقین و عین الحیاة را نوشته، آن هم با وضع گرفتاری های آن روزـ، در زاد المعاد در ذیل این دعا مي گوید: «این دعا کاملترین و جامع ترین دعا در امور دنیا و آخرت است و همچون دعای کمیل است»، همه خوبی های دنیا وآخرت در این دعا هست.

یکی از فعالیت های نادرستی که عموما توسط برخی از زنان گزارش می شود، بستن شهوت همسران خود بدلیل ممانعت از خیانت است. این افراد بجای آنکه به سمت آیات الهی برای درمان انحرافات همسران خود گرایش داشته باشند با توسل به جادو و فعالیت های شیطانی و صرفا برای رسیدن به مقصودی خاص، چنان ضربات سنگین و جبران ناپذیری به زندگی خود و خانواده و شخص همسر خود می زنند که اگر کمترین اطلاعی از عمق فجایا داشتند، به هیچ وجه مبادرت به این کار نمی نمودند. در ادامه متن، به برخی از روش ها، اذکار و آیات اصلاح و کنترل انحرافات جنسی افراد اشاره شده و همچنین در انتهای متن برخی از روش های افزایش محبت و بستن و باز کردن قفل شهوت ذکر شده است. بحث علم الرجال و علم الدرایه روش ها و اذکار مطرح شده، جای بررسی مجزا دارد.

در علوم ماورایی با دو رویکرد دینی و غیر دینی مواجه هستیم. در رویکرد دینی، تاکید روی اذکار بوده و تا جای ممکن توصیه می شود که از اوراد فاصله گرفته شود. اثربخش کردن اذکار نیز وابسته به سلامت نفس و عدم ضرر زدن به دیگران است. در واقع رویکرد دینی تاکید بر دفع شر و حفاظت از خود و همچنین توسعه امور مبتنی بر خیرعامه دارد. لذا عدول از این شروط ضمن کم اثر کردن اذکار، ممکن است اثرات نامطلوبی را بر خود شخص بشکل انواع پیامدها، برجای گذارد. دومین نکته قابل تاکید این است که علم الرجال ( قابل اعتماد بودن سلسله راویان روایت و حدیث و غیره) و علم الدرایه ( جای استفاده و کاربرد واقعی) این روایت ها عموما در نظر گرفته نمی شوند و ممکن است با انواع تحریف، بدعت ، اشتباه عامدانه و غیره همراه باشد. بر این اساس ، پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، ضمن اشاره به مخاطرات و شروط استفاده ، اقدام به انتشار برخی از این زبان بندها ، نموده است.در پایان هم به چند روش حفاظت در برابر سحر و باطل کردن آنها اشاره شده است.

نماز جمعه این هفته تهران روز (۱۳ مهرماه) درپی شهادت مظلومانه پرچمدار مقاومت آزادی قدس و فلسطین، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحسن نصرالله و در آستانه اولین سالگرد حماسه طوفان‌الاقصی توسط رزمندگان مقاومت اسلامی فلسطین، به امامت حضرت آیت الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب در محل مصلی امام خمینی(ره) برگزار شد.مقام معظم رهبری در خطبه‌های نماز جمعه این هفته تهران به مسائل مختلف دینی، سیاسی، منطقه‌ای و بین المللی اشاره فرمودند که محورهای مهم آن به شرح زیر است.

کتاب «جامعه‌شناسی پدیده اربعین» اثر حجت الاسلام والمسلمین شمس الله مریجی منتشر شد. این اثر در سه بخش تالیف شده است؛ بخش اول با عنوان «زیارت اربعین بخش شناختی فرهنگ شیعه» جامعه و فرهنگ، زیارت اربعین عنصر شناختی فرهنگ و پیاده‌روی اربعین؛ هنجاری اجتماعی را مورد بررسی قرار داده است. نویسنده در بخش دوم با عنوان «کارکرد‌های اجتماعی و تمدنی اربعین» ارائه سبک زندگی جدید، ایجاد همبستگی اجتماعی و قدرت نرم کارکرد پنهان اربعین را بیان کرده و چالش تمدنی غرب با وجه قدسی اربعین، الگوی مبارزه و مقاومت، تربیت انسان تمدن ساز و زیارت اربعین و انتظار فرج را به رشته تحریر درآورده است. «آسیب‌های اجتماعی زیارت جمعی اربعین» عنوان سومین و آخرین بخش از کتاب حاضر است که در آن سطحی نگری و نبود نگرش عمیق و شناختی درباره اربعین، تفرقه و شکاف فکری و فرهنگی و عدم استمرار یافته‌های زیارت اربعین مورد تأکید قرار گرفته است.

این کتاب، پژوهشی تاریخی در زمینه تأثیر مهاجرت سادات از کشور‌های عربی به ایران و گسترش فرهنگ تشیع در آن است. در این کتاب نخست به بیان معنای مهاجرت و سادات در لغت و اصطلاح پرداخته شده و پس از آن روند مهاجرت آنان به ایران به صورت گروهی و سکنی گزیدن آنان در نقاط مختلف کشورمان از لحاظ تاریخی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این راستا نویسنده به مهاجرت احمدبن موسی معروف به شاهچراغ (پسر بزرگ امام هفتم)، عبدالعظیم حسنی (نوادگان امام حسن و همدوره امام هفتم تا دهم. به دستور امام علی النقی به شهر ری وارد شد)، فاطمه معصومه (خواهر امام رضا- یک سال بعد از حکومت حضرت قصد دیدار برادر داشت) و برخی دیگر از مهاجرت‌های فردی و گروهی سادات به ایران به ویژه بعد از ورود امام رضا (ع) به منطقه طوس اشاره نموده و نقش آنان در تأسیس و مدیریت برخی از حکومت‌های شیعی و نیز تحولات سیاسی و اجتماعی در ایران در آن عصر را بررسی نموده است. آنگاه نگارنده به زمینه‌های تمایل ایرانیان به سادات به جهت محبت آنان به اهل‌بیت پیامبر اسلام (ص) اشاره نموده و نحوه عملکرد سادات در ایران را از لحاظ سیاسی، اخلاقی، علمی، اعتقادی و اجتماعی را مورد بحث و بررسی قرار داده است. وی در ادامه به شهر‌های محل استقرار سادات در ایران مانند قسمت‌های شمالی ایران، تهران، شهر ری، خراسان، قزوین، قم، اصفهان، کاشان، اراک، ساوه، همدان، کرمانشاه، شیراز، کرمان و خوزستان اشاره نموده و آثار مهاجرت آنان را از مناظر مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.