دین و اندیشه - احکام ، فتوا و توصیه ها

در پی ارسال پیامک‌هایی به پدر، برادر یا همسر زنانی که در اماکن عمومی اصفهان حجاب شرعی را رعایت نمی‌کنند، آیت‌الله مکارم شیرازی نسبت به این رویکرد هشدار داد و تأکید کرد که چنین اقداماتی بدون طی مراحل شرعی، جایز نیست. این مرجع تقلید در پاسخ خود تأکید کرده که ابتدا باید خود فرد «با زبان خوش» مورد نهی از منکر قرار گیرد. اگر این روش تأثیری نداشت، می‌توان برای بار دوم به خود او پیام هشدار داد و اعلام کرد که در صورت ادامه بی‌حجابی، موضوع به خانواده‌اش اطلاع داده خواهد شد. تنها در صورتی که تمامی این مراحل بی‌نتیجه باشد و راه دیگری برای نهی از منکر وجود نداشته باشد یا قانون رسمی کشور چنین رفتاری را مجاز بداند ـ به شرط آنکه فرد از این قانون آگاه باشد ـ اطلاع دادن به خانواده می‌تواند توجیه شرعی پیدا کند.

آیت الله مکارم شیرازی در نوشتاری به موضوع «مبانی حکمرانی در آموزه های علوی» بیان داشت که هدف امام حکومت‌کردن به هر قیمت نبود، بلکه حکومت را برای حفظ اصول‏ و ارزش‌ها لازم می‌دانست، هر چند موقعیت و حتّی جان او در این راه قربانی شود و البتّه درک این واقعیت برای کسانی که با فرهنگ انبیاء و اولیاء آشنا نیستند، آسان نیست. به عکس آنچه بعضی فکر می‌کنند، مشکل بزرگ جامعه ما، مشکل «کمبودها» نیست؛ مشکل «ضعف بعضی از مدیریت‌ها» است. واقعیت تلخ و گستردۀ تاریخی این است که همواره دنیاپرستان و فرصت‌طلبان خود را به مراکز قدرت نزدیک می‌کنند و با اظهار اخلاص و فداکاری کامل به ‌آن‌ها تقرب می‌جویند تا به‌وسیلۀ ‌آن‌ها بخش‌هایی از بیت المال در اختیار آنان و منسوبان شان قرار بگیرد و بر دوش مردم مظلوم سوار شوند و اموال و منافع ‌آن‌ها را غارت کنند. اگر رضایت اکثریت مردم که چرخ‏‌های زندگی اجتماعی با دست و بازوی ‌آن‌ها در حرکت است، بیش از همه زحمت می‌کشند و بیش از همه به کشورشان علاقه‏ مندند، حاصل نشود آن هنگام است که پایه‌های حکومت به لرزه درمی‌آید و .... برخی از تحلیل گران، این عبارت را به عبارت تاریخی امام خمینی(ره) مقایسه کرده اند. امام به صورت مرتب به متولیان حکومت، سیاستمداران، مجالسی‌ها و آقایان علما متذکر می‌شدند که «این جمهوری را تضعیفش نکنید. بترسید‏‎ ‎‏از آن روزی که مردم بفهمند در باطن ذات شما چیست، و یک انفجار حاصل بشود. از‏‎ ‎‏آن روز بترسید که ممکن است یکی از «ایام الله» پیدا شود و آن‏‎ ‎‏روز فاتحه همه ما را‏‎ ‎‏می‌خوانند».

بعضی از افراد به آیة الله سیستانی (مدّ ظله) نسبت داده‌اند که ایشان در دوران کنونی ادامه تحصیلات دانشگاهی را برای جوانان مستعد بر پیوستن آنان به حوزه‌های علمیة و‌ ورود در سلک روحانیت ترجیح می‌‌دهند و از این جهت بعضی از خانواده‌ها از ورود فرزندان شان به حوزه ممانعت نموده‌اند. آیا نسبت یاد شده صحیح است؟ در پاسخ بیان شده که ، صحت ندارد، معظم له هیچگاه توصیه کلی در این زمینه ننموده‌اند. البته معمولاً سفارش می‌‌کنند کسانی رشته حوزوی را انتخاب کنند که آمادگی و استعداد رسیدن به درجات شایسته علمی را دارا باشند، و با تزکیه نفس و تقید به آموزه‌های ائمه اطهار (علیهم السلام) در گفتار و کردار بتوانند . لازم به توضیح است که در سنوات قبل عموما سه گروه و خانواده های بشدت مقید به حوزه دین مبین اسلام ، خانواده های ساکن در مناطق محروم و دارای شرایط نامناسب اقتصادی، و بعضا دانش آموزان بازمانده از تحصیل رسمی یا آکادمیک، بیشترین ورودی های حوزه را تشکیل می دادند. بر این سااس بنظر می رسد که تاکید آیت الله سیستانی ورود افراد مستعد دارای توان تزکیه نفس بالا برای تحول آفرینی در حوزه دینی ، قرار دارد.

«ثروتی که در این مملکت هست، در کمتر کشوری وجود دارد، اما درآمد سرانه مردم ما از تمام این ممالک کمتر است.».من وظیفه خودم می‌دانم این حرف‌ها را بزنم. سفره‌های مردم خالی است، مردم مشکل دارند. بعد از ۴۳ سال دیگر فرصت آزمون و خطا نداریم، کار با تخصص و کاردانی پیش می‌رود نه با ادعا و آمار دروغ!ما می‌توانیم کاری کنیم که یک اقتصاد پویا داشته باشیم که زبانزد باشد نه اینکه بنشینیم و غصه کشور‌های حاشیه خلیج فارس و ترکیه را بخوریم!

چند وقتی است که به رسم دعا خواندن توسط دستگاه های الکترونیک بودائیان آسیای جنوب شرقی، در برخی از شهرها و توسط برخی از افراد کشورمان رسم شده که ختم قرآن توسط دستگاه های الکترونیک می گیرند. درخصوص جایز بودن یا عدم جایز بودن این کار از حضرت آیت الله شبیری زنجانی سوال شد و ایشان فرمودند،برای نیابت و بهره رساندن به میّت، خواندن خود انسان، معتبر است.

خانواده‌ها و متولیان برگزاری مجالس عزا از جمله مدیحه‌سرایان و ذاکران اهل بیت(ع) باید نسبت به نکات تربیتی مربوط به کودکان در این ایام حساس باشند. شرکت در مجلس عزاداری اهل بیت (ع) به دلیل شور و حماسه‌ای که دارد، از نظر تربیتی اثرگذاری بسیاری دارد.

دبیر گروه جامعه‌شناسی کشورهای اسلامی معتقد است که وقتی می‌خواهیم به عاشورا به‌عنوان یک پدیده تاریخی که برخی نکات آن روشن و برخی تاریک است نگاه کنیم، نباید موضوع را به یک امر تاریخی تقلیل بدهیم، چراکه چند اصل مهم مانند امامت، دعوت به حق و صلح وجود دارد که با اثبات آنها این واقعه به یک امر فراتاریخی تبدیل می‌شود که قابل تعمیم برای امروز است.

رهبر انقلاب به سوالات شرعی درباره ایام عزاداری محرم پاسخ دادند. رهبر انقلاب فرمودند شرکت در مراسم عزاداری سیدالشهداء از بزرگترین اعمالی است که انسان را به خداوند نزدیک می کند، ولی باید از هر عملی که باعث اذیّت دیگران شود و یا فی نفسه از نظر شرعی حرام باشد، پرهیز شود.

حجت‌الاسلام عالی گفت: بحثی این روزها پیش آمده است، درباره اینکه در جلسات و هیأت‌ها، بعضی از کسانی که حجاب ندارند، وارد می‌شوند. وظیفه ما این است که به عنوان مهمان سیدالشهدا(ع) مانع نشویم و جلوی آن‌ها را نگیریم. آن‌ها مهمان سیدالشهدا هستند اما شأن مجلس هم باید حفظ شود. او گفت: اگر فرد بی‌حجاب خواست حاضر شود، به او خوش‌آمد بگوییم اما محترمانه هم تذکر دهید که شأن مجلس سیدالشهدا حفظ شود.

حسین انصاریان در مراسم شب هفتم محرم اظهار داشت، یکی از قوانین بسیار زیبای اسلامِ زمان حضرت آدم این است که خداوند به حضرت آدم می‌فرماید آنچه خیر و خوبی برای خودت می‌خواهی، برای دیگران هم بخواه؛ خدا تعیین نمی‌کند که برای چه کسی خیر و منفعت بخواه بلکه عنوان می‌کند که برای هرکسی در این دنیا طلب خیر کن. باید بر صحبت های ححت الاسلام انصاریان اضافه کرد مسلما با فشار و انتظارات بنیادگرایانه کسی دیندار نمی شود و دین بواسطه تربیت متکی به پرورش اخلاق و فرهنگ و معنویت و تاکید بر تعقل و تفکر در کنار دیدن مصادیق اجرای دستورات دینی در جامعه ، در مردم نهادینه خواهد شد. مناسک گرایی و مصیبت گرایی صرف، تنها پاسخگو به حال و لحظه بوده و توان ایجاد تغییرات بنیادین ندارد. در فضای کم توجهی به پرورش دینی مبتنی بر اخلاق و فرهنگ و معنویت ، لمپنیسم و نفاق ، مجال جولان پیدا می کنند.

تولیت آستان حضرت عبدالعظیم (ع) گفت: چرا نمی‌خواهیم رویه عزاداری را اصلاح کنیم و چرا این همه دروغ را به اسم مصیبت مطرح می‌کنیم و در مقابل آن کاری انجام نمی‌دهیم. لازم به توضیح است که پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، سال هاست که در خصوص مخاطرات قوالی گری در کشور و اصرات زیان بار آن در تضعیف رویکردهای دینی مردم، در حال تذکر دادن است.

آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) گفت: من از شنیدن خبر برخورد نیروی انتظامی با جانبازان بسیار متاثر شدم؛ نیروی انتظامی با وجود خدمات شایسته ای که برای برقراری امنیت کشور و حفظ جان و ناموس مردم انجام می دهد باید در برخورد با معترضین خصوصا آنها که برای این انقلاب ایثارگری کرده اند مراقب باشد. به نظرم بنیاد شهید و جانبازان باید حامی خانواده های شهدا و برادران جانباز باشد و حرف آنها را بشنود ولو توان اجابت خواسته هایشان را نداشته باشد به هر حال جا داشت این اقدام را محکوم کنید.

ارزش و منزلت جان انسان در تعالیم دینی به‌اندازه‌ای است که قرآن کریم می‌فرماید: «مَن قَتَلَ نَفساً بِغَیرِ نَفسٍ أو فَسَادٍ فَکَأنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعاً» [۹]؛ هرکس یک نفر را بی‌جا بکشد، مثل آن است که تمام آدمیان را کشته باشد. از نظر پیامبر اکرم «صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم» کسی که بی‌جهت اقدام به کشتن یا کتک‌زدن کسی کند، از رحمت خداوند به‌دور است: «لَعَنَ اللَّهُ مَنْ قَتَلَ غَیْرَ قَاتِلِهِ أَوْ ضَرَبَ غَیْرَ ضَارِبِهِ»ر بیان کرامت و منزلت انسان، همین بس که در تعالیم قرآن و عترت، افراد مجرم، گناهکاران و اسیران نیز حقوقی دارند که باید مراعات شود و هرگونه آزار و شکنجۀ روحی یا جسمی حتی برای زندانیان، ممنوع است.

اخیراً دفتر استفتائات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پاسخ به این سؤال که «آیا قرارداد پیش‌فروش کالا که در آن مشخصات و زمان تحویل کالا معلوم ولی قیمت کالا نامعلوم و بسته به قیمت زمان تحویل کالا باشد، از نظر شرع مقدس صحیح است؟» پاسخ دادند:«صحیح نمی‌باشد و بیع محقق نمی‌شود.»

طبق نظر علما بطور کلی مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، اما اگر برای فرار از روزه باشد مکروه است، شخص مسافر بنابه نظر مرجع تقلید خود می‌تواند سفر خود را مدیریت کرده و قضای آن را بعد از برگشت به وطن به جای آورد.روزه گرفتن در سفر احکام شرعی خاصی دارد که در این مطلب برایتان توضیح داده ایم.

آیت الله وحید خراسانی مرجع تقلید شیعیانف اظهار داشت: مؤمنین مجاز به صرف یک سوم از سهم امام علیه‌السلام جهت رفع ما یحتاج زلزله زدگان خوی هستند.

امروز سه شنبه سوم آبان 1401 شاهد نخستین خورشیدگرفتگی در قرن پانزدهم هستیم که همزمان با این خورشیدگرفتگی نماز آیات واجب می‌شود. امروز از حدود ساعت ۱۳:۳۰ شاهد کسوف در ایران خواهیم بود که از مناطق غربی آغاز می‌شود و به تدریج شهرهای دیگر به سمت مرکز و شمال شرق کشور خواهد بود که تا ساعت ۱۶ پایان می‌یابد.نماز آیات اگر به سببی غیر از خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی باشد، هر زمان که به جا آورده شود، به نیت ادا است؛ اما نماز آیات خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی باید در زمان گرفتگی خورشید و ماه خوانده شود ولی احتیاط مستحب آن است قبل از شروع به باز شدن نماز را بخواند؛ اگر خوانده نشود، باید قضایش به جا آورده شود.

آیت الله بیات‌زنجانی در پی رخداد‌های تلخ منجر به درگذشت مرحومه مهسا امینی پیامی صادر کرد. در ارتباط با اتفاقی که پس از مواجهه گشت ارشاد برای دختر جوان مان مرحومه مهسا امینی رخ داده است عرض می‌کنم که مجموعه رفتار‌ها و وقایعی که موجب این اتفاق ناگوار و تاسف برانگیر شده هم غیرقانونی است، هم غیر عقلایی است و هم نامشروع.

حضرت آیت الله العظمی سیستانی مرجع عالیقدر تشیع به پرسشی درباره محدوده نماز کامل در کربلا پاسخ گفته است.

حضرت آیت الله العظمی فیاض به پرسشی درباره مداحی در آپارتمان و اذیت همسایه پاسخ گفته است. ایشان فتوا دادند که:اذیت همسایه‌ها جایز نیست.